en-D
Zaterdag 9 april 1960 - No. 581
Min. Korthals sprak te Groningen
(Zie pag. 5)
Gedachten rond de HilversnDise
J aarve••gadering
Van "De Karseboom" in Hilversum begon de victorie!
Op 10 januarl 1959 kwam de partij aldaar in buitengewone algemene vergadering bijeen om de eerste en gewichtigste stap te zetten op het verkiezingspad: het samenstellen van de kan- didatenlijsten voor de verkiezing van de Tweede Kamer.
Een pad, dat rechtstreeks zóu leiden tot de grootse liberale verkiezingsoverwinning, welke twee maanden later, op 12 maart, een feit zou worden.
Velen zullen het zich nog duidelijk herinne- ren: een conflict in de Tvveede Kamer was oor- zaak van het aftreden van het z.g. "brede-basis- Kabinet" van de socialisten. Het leidde tot het , besluit tot ontbinding van de Tweede Kamer
en vervroegde verkiezingen.
Op 23 december 1958 was het ontbindings- besluit afgekomen en reeds vijf weken later was de kandidaatstelling.
N oodgedvvongen moest, zoals het partij- regionent voor bijzondere gevallen voorziet, een sterk verkol'te voorbereidingsprocedure vom· het samenstellen der lijsten worden vast- gesteld.
Van het gehele partij-apparaat werd het uiterste gevergd, maar het kwam voor elkaar en aan het einde van de middag van de 10e ja;m1:,r2 1959 waren de lijsten definitief vast-
ger~telcl.
,.vVij willen geen voorspellingen doen" - z o schreven wij voorzichtig in het daarop volgende nummer van ons weekblad, in een artikel ove'~
het resultaat dezer vergadering - "maar wij dm_-yen toch wel te zeggen, dat er goede - hoop bestaat, dat uit de Ka_merverkiezingen van 1'~~ man.rt de V.V.D.-fractie van 13 leden nog verster~~t naar voren zal komen".
* *
Die "goede hoop" werd niet tevergeefs ge- koesterd!
De kiezer·s bezorgden onze v.-v.D. een klin- kende overwinning en trokken daarmee de lijn door vai_l de succesvolle Staten- en Raadsver- kiczinge:._: van 1958.
Onze Kamerfractie kwam van 13 op 19 zetels zetelH en daarmede was de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie de derde partij in den
lande geworden. -
ATTENTIE!
Luistert vrijdag, 15 april a.s., over de zender Hilversum I (402 m), van 19.30 -19.40 uur, naar de
.,DE STEM VAN DE V.V.D."
Spreker:
luitenant-generaal J. H. COU:ZY, Lid van de Tweede Kamer der
Staten-Gen era a I.
Onderwerp:
.. Vol!< en krijgsmacht".
De consequenties bleven niet uit. De socialis- ten kwamen in het nieuwe Kabinet niet terug en drie liberale ministers deden hun intrede, onder wie tevens de vice-minister-president.
Twee liberale staatssecretarissen werden daar later nog aan toegevoegd.
De V.V.D.-fractie leverde bovendien de eer- ste vice-presidente van de Kamer.
Een jaarvergadering, zoals die thans - na de Vlissingse van 17 en 18 april1959- weder- om in "De Karseboom" te Hilversum bijeen- komt, is eigenlijk een amfibisch wezen. Zij werpt, door het uitbrengen van de jaarversla- gen en de bespreking van het beleid van de Kamerfracties, de blik terug op het afgelopen jaar. Maar zij ziet óók vooruit.
Dat gebeurt in de jaarrede van onze voor- zitter, waarin naast de retrospectieve beschou- wingen zeker ook de blik vooruit zal worden gericht;_ waarin de actuele politieke situatie zal worden ontleed en de richtlijnen voor de liberale politiek voor de naaste toekomst zul- len worden aangegeven.
* *
Het heden en de toekomst laten wij dus voor de rede van prof. Oud, welke bij het verschijnen van dit nummer juist zal zijn of worden uitgesproken. De traditie getrouw, zal zij in ons volgende nummer volledig worden rtfgedrukt.
Wie de jaarredevoeringen van onze partij- voorzitter naast elkander zou leggen, zou een stuk beschouwende liberale staatkunde én een stuk parlementaire geschiedenis van bijzondere waarde bezitten.
Het jaarverslag over 1959, ondertekend door de algemeen secretaris de heer Dettmeijer en de secretaresse mej. mr. Van Everdingen, geeft grotendeels nuchtere feiten, maar die in hun nuchterheid en objectiviteit juist zo typerend zijn.
Het jaar 1959 is voor onze V.V.D. een jaar van louter successen geweest. Wij boekten niet alleen een verkiezingsvooruitgang, welke de grootste is, door enige politieke partij sedert 1945 behaald, maar ook al het andere ging vooruit: het aantal partij-afdelingen, het leden- tal en het aantal abonnees op ons weekblad.
En het meest verblijdende was eigenlijk wel, dat een aantal plaatselijke tussentijdse ver- kiezingen, gehouden nadat de V.V.D. van oppositie- tot - i n zekere zin - regeringspartij is geworden, weer zeer goede resultaten op- leverden.
* *
De goede resultaten dezer tussentijdse verkiezingen werden bereikt ondanks de hoop en de verwachting van onze politieke tegenstanders, dat na de liberale intrede in het Kabinet wel een stevige inzinking zou plaats vinden.
En ook ondanks het feit, dat de vergelijkin.
gen (met uitzondering voor die van de N.O.- polder) geschiedden met de nauwelijks nog een·
jaar tevoren gehouden periodieke verkiezingen voor de gemeenteraden, die toen reeds stem- mentallen voor ons opleverden, die nooit te- voren waren bereikt.
Het jaarverslag schrijft daarover aldus:
"De uitslagen van de (tussentijdse) gemeen- teraadsverkiezingen in Roermond, Scherpen- zeel, Veenendaal en Hellevoetsluis, en van de periodieke verkiezing vari de Poldercommissie der Noord-Oost Polder waren alleszins be- moedigend voor onze partij.
"In Roermond, Scherpenzet;l en Hellevoet- sluis, waar de V.V.D. tot dusver niet in de ge- meenteraad was vertegenwoordigd, behaalden wij telkens één zetel - in Hellevoetsluis kwa- men wij slechts twee stemmen voor onze tweede zetel tekort ! - in V eenendaal behielden wij onze zetel en in de Poldercommissie van de KO.P. kwam de V.V.D. van één op twee zetels.
"Met name het feit, dat een zetel te Roer- mond werd behaald, is verheugend. Het was de eerste maal, dat door de V.V.D. bij gemeente- raadsverkiezingen in Limburg een kandidaten- lijst werd ingediend."
* *
Groot en voortgezet succes bergt onmis·
kenbare gevaren in zich.
Gevaren van overschatting en verslapping.
Gevaren ook van reacties gelijk die van prof.
Pen, die, zoals men in ons vorige nummer heeft kunnen lezen, de liberale parlij weer gaarne tot een kleine Gideonsbende zou zien terugge·
bracht.
Voor dit alles zullen wij moeten oppassen.
Voor overschatting van het reeds bereikte, voor verslapping van ons élan en onze strijdwil én voor mogelijke defaitistische invloeden, op- komend uit de uiterste randgebieden van onze aanhang.
Hebben wij een open oog voor deze gevaren en weten wij die op de juiste wijze te signaleren en te weerstaan, dan is er geen enkele reden om niet te geloven, dat de vooruitgang, in 1959 geboekt, nog slechts een étappe is op de weg naar een verdere opgang van het liberalisme in ons land.
Wie gelooft in de liberale gedachte én in ons volk, gelooft daarmede tevens, dat die ge- dachte, in haar moderne vorm, ook op steeds groter groepen van ons volk invloed zal kunnen
krijgen. .
Het steeds meer wijken van bepaald~: m feite echter niet bestaande, religieuse barneres voor een individuele keuze vóór de liberale ge- dachte opent perspectieven, zoals die een tien- tal jaren geleden nog nauwelijks voor een verre toekomst konden worden gehoopt.
A.W. A.
Belangrijke beslissÏngen
Tweede Kamer: akkoord met aanschaffing Starfighters • Debat over ontwikkeling Nieuw-Guinea • PvdA tegen bezoek van de Karel Doorman.
willen, dat de regering bijvoorbeeld voor è.e eerste vijf of tien jaren nu eens een plan opstelt. Wat gaat de Nederlandse regering doen om de Nieuw-Guinea-ge- meenschap te democratiseren? Tot nu toe is naar onze mening daaraan bijzon- der weinig gedaan.
Eerste Kamer: huurverhoging aangenomen met 35 tegen 17 stem·
men • Motie-Witteveen over criterium voor de loonvorming. Wordt er echt haast gemaakt met de oprichting van een Nieuw-Guinea-raad en met de oprichting van streek- en dorps- raden? Binnen tien of vijftien jaar zul- len we toch een gedemocratiseerde sa- menleving, aangepast aan de Aziatische of tropische omstandigheden, moeten zien op te bouwen, misschien nog wel eerder. Wij behoeven niet te wachten met overdracht van alle bestuur tot de laatste Papoea rijp is voor het kiesrecht.
D·e Tweede Kamer is vorige week akkoord gegaan met de aanschaf- fing van voorlopig 50 Starfighters (kos- ten: 310 miljoen gulden) ter vernieuwing van onze luchtmacht. Alleen de commu- nisten en de PSP stemden tegen.
Onze geestverwant, luitenant-generaal J. H. Couzy, betreurde het, dat in de n<aanden, voorafgaande aan de beslis- siHg omtrent de keuze van het vliegtuig, een omvang1·ijke ca.1npagne is gevoerd, ook door niet- of half-deskundigen, om rJe keuze te beïnvloeden.
Des te meer ben ik verheugd, zei. hij, Jat de keuze ten slotte een goede is ge- bleken, omdat het gekozen vliegtuig een langdurige ontwikkeling in verschillende :..;;rpen heeft doorgemaakt en daardoor een betrouwbaar instrument zal blij- lten te zijn, terwijl de grote concurrent, de Mirage, vermoedelijk nog met kinder- ziekten te kampen zal krijgen.
Bovendien zal de aanschaffing van de Starfighter ook andere voordelen met zich brengen door de standaardisatie die wordt bereikt. Doordat zowel de Cana- dese. Duitse, Belgische als de Nederland- se luchtmacht voor de luchtverdediging en voor -de tactische strijd over een ge-
!Îjkvormig toestel zullen beschikken, zal dit de samenwerking een verdere stap vooruitbrengen, iets, dat bijzonder drin- gend nodig is.
Voorts kan het gebruik van hetzelfde vliegtuigtype door vier luchtmachten kostenbesparend werken door het ge- bruik van dezelfde onderdelen, door het gebruik van elkaars vliegbases en el- J;aars we1·kplaatsen. ·
. Verheugend zijn de orders voor de Ne- del'landse industrie (alleen al uit Duits- land tot een bedrag van 740 miljoen gul- den). Er is twijfel over uitgesproken of c]e Nedel'landse industrie dit wel aan lmn. De Nederlandse industrie moet dit kunnen, zei de heer Couzy, daar wij het 1·isico niet mogen en kunnen lopen, dat halverwege de produktie de zaak stop komt te staan. Dat was de enige bezorgd- heid waaraan hij uiting wilde geven.
* * *
Minister Visser legde er de nadruk op, dat voor de keuze van de Starfighter prioriteit hebben gehad de militaire eiseri en de mogelijkheid om door het gebruik van hetzelfde vliegtuig- type met andere landen samen te wer- ken.
De eigen inzichten van de minister, evenals die van onze Duitse, Belgische en Ame1·ikaanse partners, zijn, dat de Nederlandse industrie in staat moet wor- den geacht aan de vele problemen, die zullen ontstaan, het hoofd te bieden. De minister heeft groot vertrouwen in de kundigheden van de Nederlandse indus- trie.
Hij wilde niet ontkennen, dat van de gigantische order een inflatoire invloed kan uitgaan, maar het kan ook zijn, dat er een zegenrijke invloed van uitgaat als )let met de werkgelegenheid minder goed gaat dan thans het geval is. De order wordt gespreid over een aantal jaren.
Van de benodigde gelden wordt 110 miljoen gulden betaald uit besparingen op de defensie-uitgaven in vorige jaren, zodat nog 200 miljoen gulden moet wor~
den gevonden uit middelen, die in de jaren 1961 en later beschikbaar zullen komen. Hierbij is er van uitgegaan, dat voor de jaren 1961 en volgende de de- fensie niet zal zijn opgeheven, dat er dan nog een defensie nodig zal zijn en dat dan uitgaven kunnen worden ge_
daan, die niet hoger en niet Jager zijn dan de uitgaven zoals wij ze thans ken- nen.
Overigens zei de minister, dat Neder- land helaas nog voor de noodzaak staat om grote bedragen, die ongetwijfeld beter e!ders zouden kunnen worden besteed, te gebruiken voor doeleinden, die ons wor- den opgelegd door internationale om- standigheden, waarvan bepaald niet Ne- derland de schuldige is.
In het debat over Nieuw-Guinea is algemeen aangedrongen op een snel- lere ontwikkeling van Nieuw-Guinea tot een eigen status, die de inheemse bevol- king van Nieuw-Guinea, krachtens het recht op zelfbeschikking, ten slotte zelf zal hebben te bepalen.
Alleen de PvdA wenste bij monde van
steld te zien, maar de heer Bruins Slot (AR) zou het noemen van een termijn niet verstandig vinden, ofschoon men wel een termijn in het hoofd moet hebben.
Overigens drong ook hij aan op spoed en de heer De Graaf (KVP) bepleitte de kustbevolking als maatstaf te nemen en de ontwikkeling van het binnenland over te laten aan de toekomstige Papoea-re- gering.
vVij moeten ons instellen, zei onze geest- verwante, mevr. Stoffels-Van Haaften, op een tijdstip, waarop wij het bestuur van Nieuw-Guinea volledig overlaten aan de door ons daartoe zo snel mogelijk op- geleide Papoea.
Er wordt veel gesproken over streef- da.ta. Maar mevr. Stoffels-Van Haaften wilde de staatssecretaris niet vragen in koffiedik te kijken. Zij zou echter wel
Lt.-gen. J. H. COUZY .... .. campagne betreurd ...
Deze Burger
Tot bepaalde conclusies heeft het de- bat vorige week nog niet geleid, omdat eerst het antwoord moest worden afge- wacht van minister Toxopeus en staats- secretaris Bot. In dat antwoord hoopte men een nieuwe uiteenzetting te krijgen omtrent de plannen ,voor de toekomst.
• * •
Een groot deel van het debat over Nieuw-Guinea is ingenomen door een bespreking van het subsidiebeleid _voor het onderwijs en de tegenstellingen, die de subsidieverlening aan de katholie- ke middelbare school in Hollaudia heeft teweeggebracht.
Voor mevr. Stoffels-Van Haaften stond wel vast, dat die school niet paste in het
Flitsen van het Binnenhof
wenselijk geachte spreidingssysteem voor de primaire middelbare scholen. Dat is de mening van de huidige minister (To- X'Jpeus), evenals van zijn voorganger.
Een oplossing zou echter niet gemakke- lijk kunnen worden gevonden in het te- rugdraaien van de hele zaak.
Wat wij nu van de regering mogen ver- wachten is een scholenplan voor bijvoor- beeld de eerste vijf jaar. Wanneer dit scholenplan er dan is, gebaseerd op de behoeften en de mogelijkheden, dan moe- ten zending en missie met het gouverne- ment om één tafel gaan zitten teneinde het karakter van C!.e verschillende scho- len te bepalen.
Onze geestverwant, de heer J. H. G.
Cornelissen, heeft reeds tweemaal een langdurig bezoek gebracht aan Nieuw-
is wel heel erg geschrokken van het be1·icht, dat de legerleidiÎ1g de pamdepas heeft afgeschaft.
Daar moet ik mijn zorg en verdriet toch even over uiten. Al is het geen politieke zaak voo1· een politiek blad, het is een n at i o n a l e aan- gelegenheid en dat is andere koek. Hier komt de ·band die ons samen- gordt in ons aller verdriet: Romme en Bruins Slot, Zandt en De Groot, Tilanus en Oud en Bm·ge1·. Dit is érg.
EeTlijk is eerlijk: wist u dat wij haaT hadden? Ik niet. ·
Ik wist niet, dat wij de panidepas hadden. Ik dacht dat die was voorbehouden als een mooi privilege voor de lieve Oosterburen.
Maa1· nu ik verneem dat wij haar hadden en dat wij haar nu - van de ene dag op de ande1·e - niet mee1· hebben, nu is dit een slag.
Ik ben er stil van.
Ik las in haar necrologie dat zij eigenlijk toch onbruikbaar was. Ik vind, clat wij er lang over hebben gedaan om dit te ontdekken.
Ik ben een leek OJ;J militair gebied, al was ik in mijn tijd kampioen gamellenpoetser en sp7Lwbakkenreiniger van het 4cle R.I. legerend in de Mo1·spoortkazerne te Leiden en- al zeg ik het zelf- het zonnetje van mijn charnbré, een trigger-happy kambijn-clmgeT en de favoriet vcoi de se1·geant-majoor.
Een leek, maar een liefhebbende leek en daarom bedroefel om de afschaffing van de paradepas.
Eigenlijk tóch onbTUikbaar?
Kon1 nou . ..
Als er een bom valt, clan moet je die in de pamde-pas ontlopen, dat is mijn oordeel; clan blijft de uitwerking beperkt. Hebben de heren daar eigenlijk wel goed ove1· nagedacht?
Ik ben een objectief pe1·soon en daa1·om aarzel ik niet op deze plaats te zeggen, dat het mij tegenvalt van mijn engere partijgenoot Visser, dat hij dat heeft toegestaan. Eén woord van hem en wij hadden de paradepas behouden. Onder Duymaer van Twist zou zoiets nóóit gebem·d zijn. Ik zeg het eerlijk.
De paradepas afgeschaft . . . Ik kan het nauwelijks gel.oven.
Het is een diepe droefenis voor
de heer De Kadt een vaste te1·mijn ge- lli=======================================•
gevallen
Minister VISSER
... vertrowvcn in de Nederlandse industrie ...
Guinea, in 1953 en 1957. Hij wijdde een beschouwing aan de welvaartsb1·onnen van Nieuw-Guinea, waaromtrent hij na- dere inlichtingen vroeg.
* * *
Voor vlagvertoon zal het vliegk::>.mp- schip Karel Doorman een l:ezoe·k brengen aan Janden in het Verre Oosten en op die reis dan ook Nieuw-Guinea.
aandoen.
Op protesterende toon heeft de fractie- leide·r van de PvdA, mr. Burger, daa1•
direct bezwaren tegen laten horen. Hij herinnerde er aan, dat de regering had toegezegd tevoren de Kamer te zullen inlichten, indien dienstplichtingen naar Nieuw-Guinea worden gezonden en rlaar- om zou hij het op zijn plaats hebben ge- vonden, indien het Kabinet over ·de reis van de Karel Doorman een verklaring zou hebben afgelegd in het parlement . . Dit punt behoeft opheldering, zei hij.
Zoiets blijft niet zonder politieke reper- cussies, dreigde hij waarschuwend.
Met zijn herinnering aan de toezegging van de regering omtrent de uitzending van dienstplichtigen was mr. Burger in ieder geval niet terzake. De toezegging gold alleen voor de land- en luchtmacht, want de regering is altijd bevoegd ge- weest (uiteraard) de marine overal llceil te zenden .
Mevr. Stoffels-Van Haaften noemde het een bijzonder goede beslissing van het Kabinet de Karel Doorman en een paar onderzeeboten nu maar eens op vlagvertoon in de richting van Nieuw- Guinea te sturen.
'"' * *
Met 35 tegen 17 stemmen heeft de Eerste Kamer vorige week de huurver1'1oging aa;1vaard. Tegen stemden PvdA en communisten. Bij zitten en. op- staan. is eveneens de opheffing van de huurblokkering aangenomen.
De socialisten deden nog een poging de beslissing uit te stellen (en daarmee alleen maar moeilijkheden te veroorza- ken) totdat ook het voorstel tot ver- laging van de grondbelasting aan de orde zou zijn, maar de grote meerderheid zag (Vervolg op pag. 5 onderaan)
RW: lil&
Bakker N~V.
en
STAALGIETERIJ
RIDDERKERK
•
T~LEF. 01896--2541--2542
Een plattelandsprobleem in het Noorden
Moeten wegkwijnende dorpen aan zichzelf worden overgelaten ?
Wij publiceren hier gaarne een betoog van de heer R. z e ge r in g Ha d d e r s lid van onze Tweede-Kamerfractie, die het vraagstuk van de kerngebieden en daar~
tegenover dat van de wergkwijnende dorpen in het Noorden des lands behandelt.
Hetzelfde onderwerp besprak hij ook in onze radio-uitzending van vrijdag 1 april j.l.
Het is natuurlijk iedereen bekend, dat er in het Noorden van ons land vele streken zijn, waar sinds jaar en dag een struc- turele werkloosheid heerst. Door de me- chanisatie van de landbouw en het aflo- pen van het veenbedrijf vinden sedert ja- ren steeds minder mensen werk in deze sectoren van ons bedrijfsleven. Hierdoor verhuisden voor de oorlog velen naar de toenmalige fabrieksstreken om daar een nieuw bestaan op te bouwen.
Dat de arbeiders voor de oorlog verhuis- den naar die plaatsen, waar werk te vin- den was in de fabriek, vond iedereen van- zelfsprekend.
sterk gemechaniseerd en heeft dit vermin- dering van werkgelegenheid met zich mee·
gebracht. Vinden gezinshoofden dikwijls moeilijk werk, voor hun kinderen is er he- lemaal geen kans om in het dorp aan de slag te komen. Het gevolg hiervan is, dat velen verhuizen naar z. g. n. kerndorpen om daar te gaan werken in de industrie.
Een gezonde toestand, zullen velen zeg- gen. Natuurlijk, ik vind dit ook gezond, voorzover het 't verkrijgen van werk be- treft op een economisch verantwoorde wij- ze. Maar wat bepaald niet gezond is, is het niet meer in stand kunnen blijven van vele dorpsgemeenschappen. Wij zien dan ook in vele dorpen kerken, scholen en an- dere openbare gebouwen te groot worden.
Kerkgenootschappen kunnen niet meer in stand worden gehouden en bloeiende scho- len lijden een moeizaam bestaan en moe-
ten soms worden opgeheYen. Leerkrachten verdwijnen hierdoor uit de dorpen, waar zij zo node gemist kunnen worden. Mid- denstandsbedrijven lijden 'n kwijnend be- staan en van de gehele dorpsbevolking kan men zeggen, dat zij te eenzijdig van samenstelling wordt.
Het is heel dikwijls een trieste zaak, voor- al voor hen, die moeten achterblijven.
Mogelijke oplossing
Er wordt naar mijn mening tegenwoor- dig wel eens te gemakkelijk gesproken over het moeten verdwijnen van dorpen, die z.g.n. geen bestaansrecht meer heb- ben of geen nuttige functie in de streek meer kunnen vervullen. Ik geloof, dat wij hier zeer voorzichtig moeten zijn. Het is naar mijn mening dringend gewenst, dat bestaande dorpen blijven bestaan en dat getracht wordt dit te bereiken op ver- antwoorde wijze.
Het zal de moeite waard zijn te probe- Na de oorlog is hierin een grote ver-
andering gekomen; de mensen gaan niet meer zoveel naar de bestaande fabrieks- steden,· maar de ondernemers brengen de fabrieken bij de mensen, d. w. z. fabrie- ken worden veel gebouwd in die streken, waar een arbeidersoverschot is. Onze re- gering steunt dit streven, gelijk vele voor- gaande regeringen, en zo kan een onder- nemer, wanneer hij een nieuwe fabriek bouwt of een bestaande fabriek uitbreidt, een belungrijk bouwsubsidie van het Rijk krijgen, mits hij aan enige voowaarden voldoet.
Liberale sociëteit te
De twee voornaamste voorwaarden zijn:
de fabriek moet gevestigd worden of zijn in een plaats, die als "kern" is aangewe- zen en er moet een aantal ongeschoolde werkzoekende arbeiders geplaatst kunnen worden, in de regel! arbeider per 50m2.
Het spreekt vanzelf, dat in de laatste ja- ren vele fabrieken in de kerndprpell zijn gesticht en het lijkt er op, dat dit de eerste tijden wel zal doorgaan.
De kernen ondergaan een geweldige ver- andering, zij groeien in snel tempo. Scho- len voor voorbereidend hoger onderwijs, H. B. S., U. L. 0., nijverheidsscholen, die er voorheen niet waren, worden gesticht en het woon- en leefklimaat gaan hierdoor omhoog. Dit alles is natuurlijk zeer ver- heugencl.
Wegkwijnende dorpen
Uiten:wrd moet er nog veel tot stand komen om het geheel op het vereiste ni- veau te brengen. 0. m. moet met kracht doorgewerkt worden aan de verbetering van de verkeersverbindingen van het Noorden met het midden en Westen van ons land. Ik denk hierbij aan de recht- streekse verbinding Groningen-Steenwijk- Lelystad-Amsterdam en de noodzakelijke snelle totstandkoming van de nieuwe weg Zwolle-Amersfoort. Verder aan de verbe- teringen van de wegen tussen de verschil- lende kernen, maar hetgeen reeds tot stand kwam geeft vertrouwen voor de toekomst.
Een plattelandsprobleèm
Aan de snelle ontwikkeling der kernen is echter een schaduwzijde, n. 1. het weg- kwij:r,en van vele dorpen in het Noorden van ons land, vooral in Groningen en Fries- land, die niet als kernen zijn aangewezen en die ook niet attractief zijn voor het toe··
risme.
Zoals ik in het begin reeds heb gezegd, is er in de landbouw de laatste jaren
'
Leeuwarden
Lezing van Arfr. H. van Riel over "Buitenlandse politieh en defensie"
Op 1 april sprak mr. H. van Riel in de Liberale Sociëteit te Leeuwarden over het onderwerp .,Buitenlandse politiek en Defensie". Spreker wilde zich bepalen tot het beschouwen van een bepaalde buitenlandse politiek en het uitwerken van de consequenties daarvan. In deze beschouwing betrok hij tevens het pro- bleem der defensie.
Sprekende over de mogelijkheid van een atoomoorlog, merkte spreker op, dat het er hierbij om gaat de bewapening zo krachtig te maken, dat het voor de beide grote machten in deze wereld, Amerika·
en Rusland, volstrekt onacceptabel wordt een oorlog te beginnen. Hierbij moeten wij echter goed voor ogen houden, dat men de atoombom niet meer kan af- schaffen.
Men kan afspreken om proeven met atoombommen achterwege te laten en.
zelfs het gebruik van atoombommen ge- heel af te schaffen, doch men kan de kennis, die men nu eenmaal verworven heeft, niet meer vernietigen. De tekenin- gen blijven bestaan. Gevaar voor oorlog dreigt er z.i. slechts wanneer er een verstoring van het evenwicht zou ont- staan. Dit is dan ook het voornaamste motief om met bewapening door te gaan.
De militaire strijd wordt steeds meer een strijd tussen professoren in de hoge- re wiskunde. De heer Van Riel zag de toekomst echter niet somber in. De we- reld zal niet ondergaan. Eens zal onge- twijfeld de grens bereikt worden waar deze militaire wedloop zijn einde vindt.
De ontwikkeling in de toekomst kan nie·
mand voorspellen. Rekening moet ech- ter worden gehouden met de mogelijk-
heid, dat China Rusland zal overvleuge- len.
·Overgaande op de Nederlandse buiten- landse politiek wijdde spreker eerst eni- ge aandacht aan de positie van Neder- land als onderdeel van het westen, m.a.w. het aandeel, dat Nederland heeft bij te dragen in de bovengenoemde even- wichtspositie. Dat aandeel heeft in de eerste plaats ten doel de bescherming tegen een plotselinge Russische bezet- ting van West-Europa. De Rus moet we- ten, dat wij in staat zijn, zo lang het
·Amerikaanse besluit tot hulp nog niet is genomen, tijdelijk stand te houden.
Daarvoor moet West-Europa over een eigen doeltreffend militair apparaat kun~
nen beschikken·.
Chroesjtsjew's ontwapeningsvoorstellen zijn volmaakt onbetekenend. Het ver- minderen van het aantal Russische sol- daten heeft voor de toekomst vrijwel geen betekenis. Men werkt nl. niet meer met zeer grote eenheden, maar slechts met zeer effectief werkende militaire groepen van maximaal 5.000 man, die 7 à 8 km uit elkaar liggen. Rusland weet daarom heel goed, dat het westen in deze eventuele oorlog in het begin zeer goed in staat is hier een vrij gelijk- waardig leger tegenover te stellen. Wan- neer wij niet bereid zijn om hiervoor in Nederland zware offers te brengen, dan moeten wij ons realiseren, dat West- Duitsland die taak dan wel zal overne- mf'm. Wij mogen ons dan echter niet be- klagen, wanneer wij als prijs hiervoor de hegemonie van Duitsland over Europa
~ullen moeten aanvaarden.
Sprekend over Nieuw-Guinea merkte
9 APRIL 1960 - PAG. 3
ren dit te bereiken door de subsidie voor de fabrieksbouw ook beschikbaar te stel- len in die dorpen, die niet aangewezen zijn als kernen.
Ik begrijp, dat de regering er niet .voor voelt, dat met subsidie van de overheid een te grote spreiding van grote fabrie·
ken wordt verkregen, omdat voor vele voorzieningen op ander gebied dan mil- joenen extra nodig zullen zijn. Echter zul·
len deze andere voorzieningen niet nodig zijn voor kleine vestigingen, b. v. bedrij- ven beneden de 50 werknemers. Deze be- drijven zouden nu juist zeer goed geves- tigd kunnen worden - als ik het zo mag zeggen - op het echte platteland. Het zou de verscheidenheid van de samenstelling van de dorpsbevolking zeer ten goede ko·
men en de dorpsgemeenschappen zouden op normale wijze kunnen blijven bestaan.
Langs de weg van de z.g.n. infra-struc- tuurpolitiek kan het woon- en leefklimaat van de kernen wel zo aantrekkelijk ge- maakt worden, dat de grote industrieën met een grote staf er gaarne heengaan.
De regering behoeft m.i. beslist niet te vrezen, dat door uitbreiding van de be- staande subsidieregeling voor alle dorpen in de probleemgebieden de ontwikkeling der kernen in gevaar wordt gebracht en er zou mee worden bereikt, dat in vele sinds eeuwen bestaande dorpen een nor- maal dorpsleven blijft behouden.
de heer Van Riel op, dat, indien wij een ethische rol willen spelen bij de op- voeding van de Papoea's, wij de belof- ten, die wij doen, zullen moeten waar- maken. Hier gaan buitenlandse politiek en defensie samen. Wij zullen dit land moeten beschermen en er tevens reke- ning mee moeten houden, dat wij over misschien al tiert jaar zelfstandigheid aan dit gebied zullen moeten geven. Bij een directe aanval van Indonesië zullen wij daarbij voor tal van zware militaire consequenties komen te staan. Hierbij zullen wij zo snel mogelijk volgens een bepaald doeltreffend plan moeten wer- ken.
Tot nog toe heeft dit probleem ons nog niet helder genoeg voor ogen gestaan.
Spreker rekende er op, dat bij een aan- val van Indonesië, de V.S. ons zeker zouden steunen. Amerika kan naar zijn persoonlijk inzicht niet dulden, dat een land zijn buurman. en dan nog wel een bondgenoot van de V.S. militair recht- streeks aanvalt.
Wij staan dus voor de taak binnen de grenzen van onze economische mogelijk- heden op de meest effectieve wijze bij te dragen tot het evenwicht. Zo gezien, zo besloot spreker zijn rede, is er geen idealistischer beroep dan dat van de mi- litair.
De vergadering, die zeer druk bezocht was, kon als buitengewoon geslaagd wor- den beschouwd. De boeiende en voortref~
felijke rede van de heer Van Riel vond algemene bijval.
STALEN
KANTOORMEUBELEN
GISOLAMPEN
Jaarvergadering Liberaal Vlaams Verbond
Als altoos was het weer een genoegen de jaarvergadering van onze liberale Vlaamse vrienden in Brussel op zondag, 3 ap,ril j.l., mede te maken.
De vergadering vond, gelijk ook andere malen het geval was, plaats in hotel Cos- mopolite in het ·hart van Brussel er. had dezelfde vertrouwde sfeer, al ontbrak deze keer tot -aller en ons leedwezen de voorzitter, de heer Vanderpoorten. Met de beste wensen voor zijn spoedig herstel van onder-voorzitter Maertens stemmen zijn Nederlandse geestverwanten van harte in.
Verschillen en overeenkomsten met onze eigen jaarvergaderingen waren op te mer- ken. Overeenkomst vertoonde het grote enthousiasme en de geweldige opkomst;
verschillend was de korte tijd, die men nodig had voor de huishoudelijke zaken in
vergelijking met onze vergaderingen en het bij acclamatie aanvaarden van kandi- daten voor de gestelde vacatures, waar- voor in onze vergaderingen een uitvoerige stemming nodig is.
Het belangrijkste gedeelte van de ver- gadering werd wel gevormd door de toe- spraken van minister Lilar, onder-voorzit- ter van de Belgische regering en de heren De Clercq en Maertens. Daarbij viel op, dat deze keer het probleem van de taal- strijd utvoerig door de heer Maertens in de beschouwingen werd betrokken. Men kan dus wel aannemen, dat daarvoor reden was en wij wensen onze Vlaamse vrienden bij hun tactische strijd in deze veel succes toe.
Geboeid hebben wij geluisterd naar het magistrale betoog van minister Lilar, die
op uiterst bekwame wijze de positie van liberale ministers in een regering, met alle consequenties van dien voor de Kamer- fracties, beschreef en die tevens kans zag in zijn betoog een antwoord te vlechten op de rede van volksvertegenwoordiger De Clercq over de euvels van de demo- cratie in het huidige tijdsbesteL
Al bij al een congres, dat blijmoedig stemt, omdat daaruit gebleken is, dat evenals in ons land de kracht en de groei van de liberale gedachte, zoals die in Vlaanderen gestalte vindt, in het Liberaal Vlaams Verbond aanwezig is.
Wij wensen onze Vlaamse medestanders met hun strijd voor de liberale gedachte van harte hetzelfde succes toe, dat wij in ons land met de VVD bereikt hebben.
D. W. DETTMEIJER
Mej. C. M. van Rijn
mevr. Warburg-Van
thans
Rijn
In zijn hoedanigheid van ambtenaar van de. bU?·gerlijke stand heeft wethou- der D. W. Dettmeijer zaterdag 2 april in het stadhuis aan het Burg. de Mon- chyplein, het huwelijk voltrokken tussen mr. A. WarbU?·g en mej. C. M.
van Rijn. De bruid was tot op heden werkzaam als secretaresse van het hoofdbestuur van de J.O.V.D. en be- stuurslid van de afdeling Den Haag van de V.V.D.
Nadat aan de formaliteiten voldaan
UIT DE
Mr. dr. Berkhouwer sprak te Gouda
Einde vorige maand sprak mr. C. Berk- houwer over het onderwerp "Actuele Po- litiek" te Gouda.
De heer Berkhouwer vond, dat wij ons moesten bezinnen op de plaats waarin wij leven. De wereld wordt steeds kleiner, technisch komen wij steeds dichter bij el- kaar te staan en ondanks dit alles wordt het steeds moeilijker elkaar te leren be- grijpen. Spr. stelde vast, dat de ontwik- gelingen in de laatste eeuw een veelvoud zijn van die van de laatste 25 eeuwen.
Mr. Berkhouwer vond het een grote op- gave om vrede te winnen door recht in plaats van door macht, zoals achter het ijzeren gordijn. We zullen dan ook tot op ons naakte bestaan onze vrijheid tegen het geweld van achter het ijzeren gordijn moeten verdedigen. Een overbrugging van de tegenstelling Oost-West zou nog tot stand kunnen komen door een alge- hele bedreiging van de Chinezen.
In het huidige socialisme meende de spreker een crisis te kunnen waarnemen, omdat het Marxisme niet meer houdbaar is voor de socialist. De materiële wensen zijn :vervuld en daar het geestelijk funda-
was, sprak wethoudr Dettmeijer het jonge paar toe, waarbij hij uitging van een woord van Pascal: "Niemand is mee1· verschillend van anderen dan van zich zelf".
Zich wendend tot de bTUid, zeide hij, dat velen haar, een bekende en ver- trouwde figuu1· in de politieke jeugd- beweging, zullen missen nu zij uit Den Haag weggaat. Ondanks haar jeugd heeft zij veel bijgedmgen tot het sla- gen van tal van manifestaties van de jongerenbeweging.
ment ontbreekt gaan de mensen het in een andere richting zoeken. Een richting, die het meer zoekt in het wezen van de mens, die de menselijke waardigheid hoog stelt.
De verklaring, dat de VVD een belan- genpartij zou zijn, weerlegde mr. Berk- houwer, door op te merken, dat 800.000 VVD-stemmers toch niet uit één groep kunnen voortkomen. Dit waren mensen uit alle rangen en standen van onze be- volking.
Hoewel de VVD de derde partij in ons land is geworden vond hij onze partij toch te klein om de verwachting te kunnen koesteren, dat het roer geheel om zou kunnen. We moeten wel aan het roer gaan staan om te trachten het schip een libe- raler koers te doen varen. We zijn hier aardig in geslaagd gezien 'de ministersze- tels, het vice-presidentschap, het vice-pre- sidentschap van de Tweede Kamer etc.
De heer Berkhouwer vond dit kabinet sociaal zonder socialisten. De socialisti- sche oppositie is goedkoop en invrucht- baar. Ondanks de socialistische guerilla- strijd is de moed van dit kabinet te be- wonderen om zulke enorme taken op zich te nemen als in de Troonrede zijn ge- noemd.
Betreffende de aannemerskwestie staat
...
+ :
: ..
t Voor april staat het onderwerp "Re- •
t · patriëring" op het programma met t
• •
: als spreker de heer G. Blankemeijer. t
i. Dat lijkt ons als onderwerp iets nieuws i
of kwam het reeds eerder elders op t
i het tapijt? J
t Daarna wil men in Voorburg het t
t "One in five"-plan behandelen, meer t
t bekend onder de <!fgrijselijk bena- t
i ming "individuele x:eUbescherming". i
i Copie voor deze rubriek te zenden naar: :
: Mejuffr. Joh. H. Springer, Alexander- VLUCHTELINGENJAAR t
t atraat 16, Haarlem. t
: wij kregen het verzoek nog eens de :
i aandacht te vestigen op de ac~ie f
: PRAATAVOND ,,Vluchtelingenjaar", welke actie vol- J
t gens het oorspronkelijke plan op 1 •.
+ In Doetinchem hebben een aantal
t juni 1960 zal eindigen. De week van i
t V.V.D. vrouwen, voor zover niet 25 april tot 1 mei is de vluchtelingen- :
i belemmerd door griep (waarvan de week, met overal collectes voor de on- t
i vermelding in meerdere veroslagen gelukkige vluchtelingen, die nu al i
t voorkomt!) in maart een bijeen- zoveel jaren in kampen zitten. Ook t.
i komst gehad, voor het eerst ten komt er in 71 landen een vluchtelin- i
t huize van een harer, mevr. v. Dongen. genpostzegel voor hetzelfde doel. i
• Mevr. van Beek-van Duijn, gemeen- Over het algemeen vinden wij der- •
i teraadslid in Velp, vert~lde een en e:eliJ'ke aanmoedigingen voor onze Ie- t
t. ander over haar ervaringen als zo- den overbodig: de liberale vrouwen • ~ t
t danig, plegen bij sociale acties in de voor- t
i Verder heeft zij enkele punten uit ste gelederen te staan. Maar wij wil- t
• het beginselprogramma voorgelezen len dit verzoek toch niet afwijzen: die t
i en toegelicht o.a. het veel besproken vluchtelingenellende is voor. de be- i
i artikel 11 over het onderwijs. Er ont- schaafde wereld werkèlijk bescha- :
• stond een levendige discussie. Het mend. Daarom halen wiJ' hier een :
: .
: werd een gezellige praatavond. De frapperend zinnetje aan uit de circu- i
t verslaggeefster mevr. Pijl-van Gijten- laire: f
: beek, schrijft dit te verkiezen boven "Helpt de collectemoeheid in Uw t
i wat wij sinds onze laatste conferen- omgeving overwinnen". :
: tie noemen een S.P.V.-avond (Spreek- i
t ster-Pauze-Vragen). Zij is niet de OVERZICHT :
• t enige, die deze mening heeft. Dus wij OP verzoek van Soest maakten wij • t
t brengen het nog eens onder de aan- een beknopt overzicht van de :
Î dacht van andere vrouwengroepen. Kamers en de Ministerraad en wij i
: maakten er een stenciltje van, omdat i
: VOORBURG misschien ook anderen het handig t
~ voor de vrouwengroep in Voorburg zuller;_ vinden. Dergelijke dingen ~ t heeft in maart mevr. Smits-Wit- meent men gewoonlijk wel te .weten, t
t vliet gesproken over Berlijn, waarbij maar als puntje bij paaÎtje komt, t
• •
: dia's werden vertoond. Reeds eerder ontbreekt er soms hier en daar wat aan :
t had daar mevr. van Someren-Downer Wie een exemplaar (of meerdere) t
• •
~ een lezing gehouden over de Mam- wil hebben, kan er een aanvragen. i
t moetwet. J. H. S. :
t ;
···~···
'" liJ a 11 g;J :J g ;ttl "tongdrin~" steekt _.
ver boven alles Uit !
,.Een natuurproduct
bij uitstek" Importeur: Tony van Heeswiik • Roermond.
spr. a;;hter de regering. Dit echter niet voor wat het televisiebeleid betreft. De commerciële televisie moet een kans heb- ben, evenals iedereen een kans moet heb- ben bij een ongelitimeerde sporttoto.
Als laatste concrete punt in de actuele politiek behandelde de heer Berkhouwer de sportnota. Hij zag voor de overheid een actieve taak weggelegd betreffende lichamelijke opvoeding, terwijl de taak van de overheid t.a.v. de sport een posi- tieve moet zijn met het initiatief aan de sport zelf. Met deze uitspraak besloot de heer mr. Berkhouwer zijn boeiend betoog, dat aangehoord werd door een goed be- zette vergadering.
Discussie-avond in Putten
De afdeling Putten had als spreker ir.
Oldenbanning uitgenodigd, die een inte- ressante inleiding hield, waarna zich een levendige discussie ontspon. O.m. kwa- levendige discussie ontspon. O.m. kwamen de problemen aan de orde betr. de kost- prijsberekening in de landbouw, de huur- verhoging, de overproduktie van melk e.d.
Het moedwillig laag houden van de pacht- prijzen, zoals dit onder de vorige Rege- ring gebeurd is, ziet ir. Oldenbanning als onhoudbaar in E.E.G.-verband. Men moet
·zien af te komen van het pacht-egalisatie- fonds, dat spreker als een eerste stap op de weg naar socialisatie van de landbouw ziet en in de plaats daarvan de pachten dienen te verhogen.
Ten slotte werd nog van gedachten ge-
wisseld over de mogelijkheden van de VVD in Putten bij de gemeenteraadsver- kiezingen in 1962.
Met een woord van dank aan de spreker besloot de voorzitter, ir. A. H. W. Hacke, deze bijzonder geslaagde bijeenkomst.
Openbare vergaderin9 te Hen9elo
Op 30 maart hield de afd. Hengelo een openbare vergadering, waarbij als spre- ker de heer R. Zegering Hadders was uit- genodigd. Op zijn bekende enthousiaste manier hield hij een boeiend betoog, als antwoord op de vraag, waarom deze re- gering onze steun verdient.
Onder het gehoor was de landbouwsec- tor vooral goed vertegenwoordigd, wat ook bleek uit de vragen die de heer Zege- ring Hadders te beantwoorden kreeg. Een teken dat de belangstelling voor de poli- tiek groeiende is.
Inlichtingen betreffende het lid- maatschap der Volkspartij voor Vrijheid en Democratie zijn te verkrijgen bij de plaatselijke afdelingen en bij het Algemeen Secretariaat: Koninginnegracht 61, 's-Gravenhage (tel. 111768).
