Instituut voor de nationale rekeningen. Nationale rekeningen

(1)

Nationale rekeningen

Instituut voor de nationale rekeningen

Gedetailleerde jaarrekeningen 1995-2019

(2)

Inhoud van de publicatie

De gedetailleerde nationale jaarrekeningen van België worden opgesteld volgens de definities van het Europees Systeem van Rekeningen (ESR 2010).

De publicatie geeft een commentaar op de belangrijkste recente ontwikkelingen en stelt een selectie van statistische tabellen voor. Die selectie van tabellen beslaat slechts een deel van de inhoud van de gedetailleerde nationale jaarrekeningen. Alle statistieken werden elektronisch verspreid op 19 oktober 2020 via de gegevensbank NbbStat.

De rekeningen werden opgesteld op basis van de gegevens die beschikbaar waren op 31 augustus 2020. De cijfers over de laatste drie jaar moeten als voorlopige cijfers worden beschouwd.

De volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging van deze brochure voor educatieve en niet-commerciële doeleinden is toegestaan mits bronvermelding.

ISSN 1379-5341(print) ISSN 1780-4353(online)

2

(3)

Woord vooraf

De gedetailleerde nationale jaarrekeningen van België worden opgesteld volgens de definities van het Europees Systeem van Rekeningen (ESR 2010).

De publicatie geeft een commentaar op de belangrijkste recente ontwikkelingen en stelt een selectie van statistische tabellen voor. Die selectie van tabellen beslaat slechts een deel van de inhoud van de gedetailleerde nationale jaarrekeningen. Alle statistieken werden elektronisch verspreid op 19 oktober 2020 via de gegevensbank NbbStat.

De rekeningen werden opgesteld op basis van de gegevens die beschikbaar waren op 24 september 2020.

De cijfers over de laatste drie jaar moeten als voorlopige cijfers worden beschouwd.

De voorzitter van de Raad van bestuur van het Instituut voor de nationale rekeningen Reginald Massant

Brussel, oktober 2020

3

(4)

(5)

Inhoudstafel

Woord vooraf ³

Toelichting bij de recente ontwikkelingen ⁷

1. Economische bedrijvigheid ⁷

2. Vraag ⁸

3. Inkomens ⁹

4. Sleutelindicatoren van de sectorrekeningen en financieringssaldi ¹⁰

5. Arbeidsmarkt ¹¹

Tabellen

1. Samenstelling van het bbp volgens de drie optieken

(productie, betalingen, inkomens) 17

1.1 Samenstelling van het bbp, tegen lopende prijzen 17

1.2 Samenstelling van het bbp, in volume 18

2. Beschikbaar inkomen, besparingen en vorderingenoverschot

of -tekort, tegen lopende prijzen ¹⁹

3. Synthese van de sectorrekeningen, tegen lopende prijzen ²⁰

3.1 Synthese van de sectorrekeningen - 2019 20

3.2 Synthese van de sectorrekeningen - 2018 22

3.3 Synthese van de sectorrekeningen - 2017 24

3.4 Synthese van de sectorrekeningen - 2016 26

3.5 Synthese van de sectorrekeningen - 2015 28

4. Toegevoegde waarde per bedrijfstak 30

4.1 Bruto toegevoegde waarde per bedrijfstak (A38), totale economie,

tegen lopende prijzen 30

4.2 Bruto toegevoegde waarde per bedrijfstak (A38), totale economie, in volume 32

5

(6)

6 5. Finale consumptie van de huishoudens per functie ³⁴

5.1 Finale consumptie van de huishoudens per functie, tegen lopende prijzen 34 5.2 Finale consumptie van de huishoudens per functie, in volume 36

6. Bruto-investeringen in vaste activa per bedrijfstak ³⁸

6.1 Bruto-investeringen in vaste activa per bedrijfstak, totale economie,

tegen lopende prijzen 38

6.2 Bruto-investeringen in vaste activa per bedrijfstak, totale economie,

in volume 39

7. Nettovoorraden van niet-financiële activa per sector

tegen lopende prijzen ⁴⁰

8. Arbeidsmarkt ⁴³

8.1 Tewerkstelling per bedrijfstak (A38), totale economie 43

8.2 Arbeidsvolume (A38), totale economie (S.1) 44

8.3 Beloning van werknemers per bedrijfstak (A38), totale economie,

tegen lopende prijzen 45

Publicaties van het INR en contactpersonen ⁴⁷

Algemene opmerkingen ⁵¹

Conventionele tekens ⁵³

Lijst van afkortingen ⁵⁵

(7)

Toelichting bij de recente ontwikkelingen

1. Economische bedrijvigheid

In 2019 nam het bruto binnenlands product van de Belgische economie naar volume met 1,7 % toe, na een stijging met 1,8 % een jaar eerder.

In de landbouw liep de toegevoegde waarde verder terug, met 1,7 %, een daling die evenwel minder uitgesproken was dan in het zeer slechte jaar 2018 (-15,2 %), waarin de droogte de productie van granen, fruit en groenten had gedrukt en de kosten voor het voederen van vee had verhoogd.

Na een daling in 2018 nam de toegevoegde waarde in de industrie in 2019 opnieuw toe met 2,2 % naar volume.

Het herstel was bijzonder krachtig in de farmaceutische nijverheid, onder meer dankzij het succes van de invoering van een nieuw vaccin op de wereldmarkt. Ook in de elektriciteitsproductie was er een sterk herstel als gevolg van een grotere beschikbaarheid van de kerncentrales.

In de bouwnijverheid trok de activiteit nog forser aan, en dat voor het tweede opeenvolgende jaar (respectievelijk + 5,1 % en + 4,2 % in 2018 en 2019 ); alle segmenten droegen daartoe bij, maar de groei was het sterkst in de gespecialiseerde bouwactiviteiten.

TABEL 1 TOEGEVOEGDE WAARDE PER BEDRIJFSTAK

(volumes, veranderingspercentages ten opzichte van het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld)

2016 2017 2018 2019 Gewicht¹

Landbouw -7,1 4,3 -15,2 -1,7 0,5

Industrie en energie -1,1 1,0 -1,5 2,2 14,3

Bouwnijverheid 0,1 1,5 5,1 4,2 4,8

Diensten 1,5 1,7 2,5 1,6 69,6

Marktdiensten 1,6 2,1 3,1 1,8 48,8

Handel, reparatie, vervoer, accommodatie en maaltijden 0,8 -2,2 2,1 0,5 16,9

Informatie en communicatie 4,2 5,8 6,4 2,1 3,8

Financiële dienstverlening -1,3 3,8 1,3 2,9 5,9

Exploitatie van en handel in onroerend goed 1,2 2,8 3,0 3,3 8,3

Dienstverlening aan bedrijven 3,4 5,6 4,2 1,9 13,8

Niet-marktdiensten 1,4 0,7 1,1 1,2 20,8

1,8 0,2 0,6 1,1 12,7

1,1 1,6 1,5 1,2 6,3

Overheid en onderwijs Gezondheids-en welzijnzorg

Andere diensten aan personen -0,3 1,1 3,5 1,5 1,8

Bruto binnenlands product 1,3 1,6 1,8 1,7 100,0

Bron: INR.

1 Aandeel in procenten van het bbp van 2019 naar volume.

7

(8)

Door hun dynamiek en hoge gewicht (bijna de helft van het bbp), bieden de marktdiensten nog altijd een stevige ondersteuning aan de groei, met name dankzij de forse stijging van de toegevoegde waarde in de exploitatie van en handel in onroerend goed (+3,3 %) en de financiële dienstverlening (+2,9 %). De sterke toename van de verstrekte kredieten ondersteunde de bemiddelingsdiensten van financiële instellingen.

De toegevoegde waarde ging eveneens sterker dan gemiddeld omhoog in de informatie- en communicatiediensten en in de dienstverlening aan bedrijven, respectievelijk met 2,1 % en met 1,9 %. Bij de dienstverlening aan bedrijven hadden de talrijke ondernemingscreaties in bepaalde branches een positieve invloed op de groei, zoals bij de diensten van architecten en ingenieurs en bij de diensten ter ondersteuning van de bouwnijverheid. Ten slotte had de daling van de toegevoegde waarde naar volume in het vervoer een negatief effect op de groei in de tak “handel, vervoer en horeca”. De uiteindelijke groei in deze laatste was hierdoor beperkt tot 0,5% in 2019 .

Bij de niet-marktdiensten steeg de toegevoegde waarde in 2019, net als tijdens de twee voorgaande jaren, minder snel dan het bbp, ondanks de versnelling ervan in de overheidsdiensten.

2. Vraag

In 2019 werd de economische groei nog steeds ondersteund door de binnenlandse vraag, in het bijzonder door de verhoging van de investeringen (+3,4 %). Deze laatste leverden de grootste bijdrage aan de groei (0,8 procentpunt).

Dankzij de nog steeds zeer gunstige financieringsvoorwaarden en de goede financiële gezondheid van de ondernemingen – hun margevoet bereikt al vier jaar een plafond van bijna 43 % – werden de bedrijfsinvesteringen vooral gedragen door projecten in verband met zakelijk vastgoed (in bijna alle bedrijfstakken) en door projecten in verband met infrastructuur (onder meer investeringen in windenergie). Bovendien waren de investeringen in woningen zeer dynamisch (+5,2 %), dankzij de combinatie van de lage hypotheekrente en de wetswijzigingen in Vlaanderen (verstrenging van de energienormen, aankondiging van de ‘betonstop’, einde van de ‘woonbonus’ op 1 januari 2020). Daar tegenover staat de aanzienlijke groeivertraging van de overheidsinvesteringen in 2019. Deze bleef beperkt tot 1,2 %, terwijl hij nog 11,1 % bedroeg in 2018, het hoogtepunt van de electorale cyclus op lokaal vlak.

TABEL 2 VOORNAAMSTE BESTEDINGSCATEGORIEËN

(volumes, veranderingspercentages ten opzichte van het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld)

2016 2017 2018 2019 Gewicht¹

Consumptieve bestedingen van huishoudens en IZW’s ten behoeve van

huishoudens 1,6 1,9 1,9 1,5 51,6

Finale consumptieve bestedingen van de overheid 0,5 0,1 1,2 1,7 23,0

Bruto-investeringen in vaste activa 4,2 1,4 3,4 3,4 24,1

Ondernemingen 5,4 1,6 2,8 3,2 16,4

Woongebouwen 2,6 1,0 1,5 5,2 5,1

Overheid -0,6 1,0 11,1 1,2 2,6

Voorraadwijzigingen² 0,3 0,0 0,3 -0,4 1,3

p.m. Binnenlandse bestedingen, ongerekend voorraadwijzigingen 1,9 1,4 2,1 2,0 98,7

Uitvoer van goederen en diensten 6,2 5,5 0,6 1,0 82,4

Invoer van goederen en diensten 7,5 5,2 1,3 0,8 82,4

Netto-uitvoer van goederen en diensten² -0,9 0,3 -0,5 0,2 0,0

Bron: INR.

1 Aandeel in procenten van het bbp van 2019 naar volume.

2 Bijdrage tot de groei van het bbp.

8

(9)

De groei van de particuliere consumptie vertraagde van 1,9 % in 2018 tot 1,5 % in 2019. Deze groei werd gedrukt door de negatieve bijdrage van het gas- en elektriciteitsverbruik (wegens de milde winter) en van de aankoop van kleding. De positieve bijdrage van andere bestedingen liep in uiteenlopende mate terug. Enerzijds daalde de bijdrage van de bestedingen in restaurants, cafés en hotels daalde van 0,2 procentpunt in 2018 tot 0,1 procentpunt in 2019, als gevolg van een veel tragere stijging van het aantal overnachtingen na de forse toename ervan in 2018. Bovendien nam de bijdrage van de consumptie van diverse goederen en diensten af van 0,3 procentpunt in 2018 tot 0,1 procentpunt in 2019. Dit vloeide hoofdzakelijk voort uit een geringere stijging van de uitgaven voor sociale bescherming, in het bijzonder de sociale diensten met overnachtingen. Ook de kosten van verzekeringen in verband bv. met gezondheid, vervoer of pensioenen beïnvloedde de bijdrage van de consumptie van diverse goederen en diensten op negatieve wijze.

Daarentegen lag de consumptie van levensmiddelen hoger en werd meer gebruik gemaakt van vervoer- en communicatiediensten dan een jaar eerder.

De uitvoer van goederen nam matig toe, maar bleef dynamisch voor bepaalde specialiteiten, zoals farmaceutische producten en auto’s, respectievelijk dankzij het succes van de introductievan een nieuw vaccin op de wereldmarkt en de goedlopende verkoop in het buitenland van de in België geassembleerde automodellen. De uitvoer van diensten veerde fors op en groeide het sterkst in de verzekeringen, de bouwnijverheid en de R&D-diensten (ondersteund door een belangrijke Belgisch-Amerikaanse samenwerkingsovereenkomst op het gebied van farmaceutisch onderzoek) en in de IT-diensten. De stijging van de invoer van goederen bleef achter ten opzichte van die van de uitvoer, onder meer wegens het wegvallen van in 2018 eenmalige stijgingen: zo gebeurde er een hogere invoer van elektriciteit omdat de meeste kerncentrales verscheidene maanden niet beschikbaar waren. Er was ook voorraadvorming bij farmaceutische producten door bepaalde grote marktdeelnemers. Het omgekeerde gold voor de invoer van diensten: bij toerisme bleek dat de reisbestedingen van Belgen in het buitenland sneller bleven stijgen dan die van buitenlanders in België. Over het geheel was de bijdrage aan de groei van de netto- uitvoer van goederen en diensten licht positief (0,2 procentpunt).

De negatieve bijdrage van de voorraden (-0,4 procentpunt) is dan weer deels toe te schrijven aan de ontwikkeling in de farmaceutische nijverheid, die in 2018 aanzienlijke reserves had aangelegd onder meer met het oog op de Brexit.

GRAFIEK 1 PRIVATE CONSUMPTIE PER PRODUCT

(bijdrage tot de groei van private consumptie naar volume, procentpunt)

2019

−0,1 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5

2018

Diverse goederen en diensten Restaurants, cafés en hotels Onderwijs Recreatie en cultuur Communicatie Transport Gezondheidsuitgaven Stoffering, huishoudelijke apparaten en dagelijks onderhoud van woningen Huisvesting, water, elektriciteit, gas en andere brandstoffen Kleding en schoeisel Alcoholhoudende dranken, tabak en verdovende middelen Voedingsmiddelen en alcoholvrije dranken

Bron: INR.

9

(10)

3. Inkomens

De bruto lonen, de voornaamste component van de beloning van werknemers, zetten hun sterke toename voort; in 2019 bedroeg deze 3,7 %. Bovenop de invloed van de groei van het arbeidsvolume, hadden de indexering en de reële conventionele verhogingen ingevolge het centraal akkoord 2019-2020 een positief effect op de bruto lonen.

De sociale bijdragen ten laste van werkgevers stijgen in een vergelijkbaar tempo, namelijk met 3,6%. De ‘tax shift’

had in 2019 dan weer zeer weinig impact op sociale bijdragen, anders dan tijdens de voorgaande jaren, omdat het basistarief van de werkgeversbijdragen niet verder werd verlaagd.

De sterkere loongroei had een negatief effect op het groeitempo van het bruto-exploitatieoverschot van de vennootschappen en de overheid. Dit liep terug van 4,3 % in 2018 tot 3,3 % in 2019. Het inkomen van de zelfstandigen of ‘bruto gemengd inkomen’ steeg daarentegen sneller dan in 2018 : de stijging met 2,9 % werd aangewakkerd door de forse toename van het inkomen van de landbouwers, de bouwondernemers en de bestuurders.

Ten slotte vertraagde de stijging van de belastingen op productie en invoer, ongerekend subsidies, in 2019 verder, tot 2,8 %, ten opzichte van 3,4 % een jaar eerder.

TABEL 3 INKOMENSCATEGORIEËN

(lopende prijzen, veranderingspercentages ten opzichte van het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld)

2016 2017 2018 2019 Poids¹

Beloning van werknemers 1,8 3,5 3,2 3,7 49,3

Bruto lonen 3,1 3,6 3,8 3,7 36,7

Sociale bijdragen t.l.v. werkgevers -1,9 3,1 1,7 3,6 12,6

Bruto-exploitatieoverschot 4,6 3,4 4,2 3,4 34,0

Bruto-exploitatieoverschot van de vennootschappen en

de overheid 5,2 3,1 4,3 3,3 27,9

Bruto-exploitatieoverschot van de huishoudens en de IZW's

ten behoeve van huishoudens 1,6 4,8 3,9 3,9 5,8

Bruto gemengd inkomen 1,2 3,0 1,4 2,9 6,8

Belastingen op productie en invoer, ongerekend subsidies 7,3 3,9 3,4 2,8 10,0

Bron: INR.

1 Aandeel in procenten van het bbp van 2019 tegen lopende prijzen.

10

(11)

4. Sleutelindicatoren van de sectorrekeningen en financieringssaldi

De margevoet van de financiële en niet-financiële vennootschappen bereikt al vier jaar een plafond en kwam in 2019 op 42,9 % uit. Hun spaarquote nam dan weer fors toe, van 26,9 % in 2018 tot 28,0 % in 2019. Anders dan in het voorgaande jaar steeg het ontvangen inkomen uit vermogen in 2019 sterker dan het betaalde inkomen. De investeringen bleven zeer krachtig, met een investeringsgraad die reeds verschillende jaren gestaag toeneemt. De bedrijven bereikten in 2019 bijgevolg opnieuw een financieringsvermogen ten belope van 1,0 % van het bbp, na een tijdelijke financieringsbehoefte van 0,6 % in 2018.

Het volgens de normen van het ESR 2010 opgestelde financieringssaldo van de gezamenlijke overheid vertoonde in 2019 een tekort van 1,9 % van het bbp, een ruime verslechtering ten opzichte van 2018 (toen het tekort -0,8 % bedroeg).

De ontvangsten stegen immers duidelijk minder snel dan het nominale bbp (+0,9 %, of -2,5 % ten opzichte van de bbp-groei). Het ongunstige verloop van de fiscale en parafiscale ontvangsten resulteerde vooral uit de lagere directe belastingen bij zowel de vennootschappen als de huishoudens. Na de stijging van de voorafbetalingen door de bedrijven in 2017 en 2018 (als gevolg van de verhoogde belastingvermeerdering bij ontoereikende voorafbetalingen), vertoonde de resterende ingekohierde vennootschapsbelasting een forse daling. Bovendien drukten de “taxshift” maatregelen de inkomsten uit directe belastingen van de huishoudens. De primaire uitgaven namen echter sterker toe (+3,9 %, of +0,4 % ten opzichte van de bbp-groei). De ontwikkeling van deze uitgaven vloeide vooral voort uit de groei van de sociale uitkeringen en het peil van de overheidsinvesteringen. Deze laatste bleven hoog omdat de investeringen van de lokale overheid tijdens het post verkiezingsjaar veel mindere mate afnamen dan gewoonlijk. De rentelasten, ten slotte, ondervonden nog steeds het gunstig effect van de zeer lage rente op nieuwe effecten en overheidsleningen, en liepen met 0,1 procentpunt terug tot 2,0 % bbp.

TABEL 4 SYNTHESE VAN DE SECTORREKENINGEN (lopende prijzen, percentages))

2016 2017 2018 2019

Vennootschappen¹

Margevoet (bruto-exploitatieoverschot/bruto toegevoegde waarde) 42,9 42,8 43,0 42,9

Spaarquote (brutobesparingen/bruto toegevoegde waarde) 29,1 27,1 26,9 28,0

Investeringsquote (bruto-investeringen in vaste activa/bruto toegevoegde

waarde) 25,7 25,8 25,9 26,2

Vorderingenoverschot (+) of -tekort (-)/bbp 1,8 0,3 -0,6 1,0

Overheid

Vorderingenoverschot (+) of -tekort (-)/bbp -2,4 -0,7 -0,8 -1,9

Huishoudens²

Bruto primair inkomen (verandering t.o.v. het voorgaande jaar) 1,3 3,7 3,0 3,3

Bruto beschikbaar inkomen (verandering t.o.v. het voorgaande jaar) 2,9 3,9 3,1 4,4

Consumptieve bestedingen (verandering t.o.v. het voorgaande jaar) 3,1 3,9 4,0 2,7

Spaarquote (brutobesparingen/bruto beschikbaar inkomen) 12,3 12,2 11,5 13,0

Investeringsquote (bruto-investeringen in vaste activa/bruto beschikbaar

inkomen) 9,5 9,4 9,5 9,9

Vorderingenoverschot (+) of -tekort (-)/ bbp 1,2 1,2 0,7 1,4

Buitenland

Saldo van het goederen- en dienstentransacties met het buitenland / bbp -1,2 -1,0 0,3 -0,6

Vorderingenoverschot (+) of -tekort (-)/ bbp -0,7 -0,8 0,7 -0,5

Bron: INR.

1 Niet-financiële en financiële vennootschappen.

2 Met inbegrip van de IZW's ten behoeve van huishoudens.

11

(12)

Het verloop van de bruto primaire inkomens van de huishoudens (met inbegrip van de izw's t.b.v. huishoudens) weerspiegelde vooral dat van de beloning van werknemers, hun belangrijkste component. De netto

renteopbrengsten, de dividenden en de overige inkomsten uit beleggingen van de huishoudens handhaafden zich in 2019 op een niveau in de buurt van dat in 2018. Het lage rentepeil kwam evenwel tot uiting in een scherpe daling van de brutostromen van de betaalde en ontvangen rente, van respectievelijk 17,5 % en 22,4 %.

De ontvangen sociale uitkeringen stegen sneller (+3,6 %) dan de nettobijdragen en betaalde belastingen (+1,6 %).

Hierbij namen de inkomstenbelastingen zelfs met 0,9 % af onder invloed van de belastingverlagingen van de ‘tax shift’. Rekening houdend met de secundaire inkomensverdeling, vertoonde het bruto beschikbaar inkomen van de huishoudens een stijging met 4,4 %. Dit is een duidelijke versnelling ten opzichte van 2018 (+3,1 %).

Daarentegen vertraagde de nominale groei van de consumptieve bestedingen van de huishoudens in 2019 (met 2,7 %), na twee jaar krachtig te zijn gestegen (respectievelijk met 3,9 % en 4,0 % in 2017 en 2018). De spaarquote van de huishoudens nam derhalve, na gedurende negen jaar te zijn gedaald, sterk toe van 11,5 % in 2018 tot 13

% in 2019. De investeringsquote van de huishoudens ging in verhouding tot het beschikbaar inkomen eveneens omhoog tot 9,9 %. Het spaargeld van de huishoudens nam sterker toe dan hun investeringen, wat tot uiting kwam in een ruime verbetering van hun financieringsvermogen, dat opliep van 0,7 % bbp in 2018 tot 1,4 % in 2019.

financieringsvermogen tegenover de rest van de wereld van 0,5 % bbp, terwijl ze in 2018 een financieringsbehoefte van 0,7 % bbp had. Na een forse verslechtering in 2018 werd het saldo van het goederen- en dienstenverkeer in 2019 opnieuw positief en bereikte het 0,6 % van het bbp. Dit door het gecombineerde effect van een verbetering van de ruilvoet en van de dekkingsgraad naar volume van de invoer door de uitvoer. Het herstel van het goederen- en dienstenverkeerherstel droeg bij tot de verbetering van het financieringssaldo van België ten opzichte van de rest van de wereld. Dit saldo vertoonde opnieuw een overschot van 0,5 % van het bbp. Hoewel het saldo van het inkomen uit vermogen met het buitenland nog steeds licht negatief was in 2019, leverde het eveneens een positieve bijdrage tot die ontwikkeling. De toename van het netto saldo van de geherinvesteerde winsten compenseerde immers ruimschoots de verslechtering van het netto saldo van de dividenden met het buitenland.

GRAFIEK 2 FINANCIERINGSSALDI (procenten bbp)

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

−4%

−3%

−2%

−1%

0%

1%

2%

3%

Niet-ﬁnanciële en ﬁnanciële venootschappen (S11+S12) Huishoudens en VZWtbh (S14+S15)

Overheid (S13)

Rest van de wereld (S2=−S1)

Bron: INR.

12

(13)

5. Arbeidsmarkt

De netto werkgelegenheidscreatie bleef in 2019 krachtig: na stijgingen met respectievelijk 58 000, 73 000 en 70 000 eenheden respectievelijk in 2016, 2017 en 2018, groeide de binnenlandse werkgelegenheid vorig jaar opnieuw met bijna 76 000 banen, wat neerkomt op een groei van 1,6 %. Zowel de zelfstandige als de gesalarieerde werkgelegenheid droegen daartoe bij, met respectievelijk 14 500 (+1,8 %) en 61 100 personen (+1,5 %).

In 2019 vertoonde de zakelijke dienstverlening de sterkste toename (+2,3 %) en ondersteunde ze de totale groei, met een creatie van 21 900 banen. In absolute termen werd de grootste bijdrage geleverd door de branche

‘rechtskundige en boekhoudkundige dienstverlening, hoofdkantoren, adviesbureaus, ingenieurs, technische testen en toetsen’, waar de werkgelegenheid in 2019 groeide met 13 700 personen, gevolgd door de branche

‘administratieve en ondersteunende diensten’ (+6 300 personen). In relatieve termen groeide de werkgelegenheid het sterkst in de bedrijfstakken ‘speur- en ontwikkelingswerk op wetenschappelijk gebied’ (+7,3 %), maar die branche vertegenwoordigt amper 0,2 % van de totale werkgelegenheid.

TABEL 5 BINNENLANDSE WERKGELEGENHEID (jaar-op-jaarveranderingen, tenzij anders vermeld)

2016 2017 2018 2019 Niveau

in 2019 Binnenlandse werkgelegenheid

Duizenden personen (% tussen haakjes)

Zelfstandigen 12,2 (1,6) 12,8 (1,6) 13,2 (1,7) 14,5 (1,8) 819,0

Loontrekkenden 45,7 (1,2) 60,5 (1,6) 56,4 (1,4) 61,1 (1,5) 4 074,8

Totaal 57,9 (1,3) 73,2 (1,6) 69,7 (1,5) 75,6 (1,6) 4 893,8

Miljoenen gewerkte uren (% tussen haakjes)

Zelfstandigen 3,9 (0,2) 24,8 (1,4) 20,4 (1,1) 23,0 (1,3) 1 836,1

Loontrekkenden 81,1 (1,5) 109,1 (2,0) 98,0 (1,7) 78,8 (1,4) 5 877,3

Totaal 84,9 (1,2) 133,9 (1,8) 118,4 (1,6) 101,9 (1,3) 7 713,5

Bron: INR.

1 Inclusief energie.

13 In de bouwnijverheid bedroeg de werkgelegenheidsgroei 1,7 %, dat stemt overeen met 4 900 personen De groei was het grootst in de gespecialiseerde beroepen van de bouwnijverheid, met name de installatiewerkzaamheden.

Daarnaast steeg de werkgelegenheid eveneens met 1,7 % in de ‘niet-marktdiensten en overige diensten’

(+27 800 personen) : de branches ‘gezondheidszorg’ en ‘maatschappelijke dienstverlening’ zorgden in 2019 samen

voor een stijging met 2,0 % en voor meer dan 13 000 nieuwe banen, terwijl het personeel in het onderwijs toenam

met +1,7 %, of +7 400 personen.

(14)

De stijging bleef daarentegen beperkt tot 1,3 % in enerzijds de landbouw en de handel, het vervoer en de horeca (respectievelijk +800 en +12 700 personen), en was het geringst in de industrie, waar de werkgelegenheid slechts met 0,8 % groeide (+4 500 personen).

Ten slotte liep de werkgelegenheid verder terug in de financiële dienstverlening (- 2,0 % of 2 400 personen).Ze daalt er ononderbroken sinds 2001: in de periode 2001-2019 ging één op vijf arbeidsplaatsen in die bedrijfstak verloren.

Het arbeidsvolume uitgedrukt in aantal uren steeg in 2019 iets minder snel (+1,3 %) dan het aantal werkenden.

De gemiddelde arbeidsduur per persoon nam dus enigszins af (-0,2 %) in vergelijking met 2018, na twee jaar licht te zijn gegroeid (respectievelijk met +0,2 % en +0,1 % in 2017 en 2018). Die daling is zowel merkbaar bij de zelfstandige werkgelegenheid als bij de werkgelegenheid van loontrekkenden.

Het arbeidsvolume reageert eerst op conjuctuurveranderingen. Naar bedrijfstak bleef de stijging van dit arbeidsvolume het sterkst achter op de groei van de werkgelegenheid in personen in de uitzendarbeid (die is opgenomen in de dienstverlening aan bedrijven), de landbouw en de industrie. Dit zijn niet toevallig ook de meest conjunctuurgevoelige branches. Het arbeidsvolume bleef daarentegen sneller toenemen dan het aantal werkenden in de non profit en overige diensten aan personen.

GRAFIEK 3 TEWERKSTELLING EN ARBEIDSVOLUME PER BEDRIJFSTAK IN 2019 (veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar)

0,0% 0,3% 0,6% 0,9% 1,2% 1,5% 1,8% 2,1% 2,4%

Non Proﬁt en overige diensten¹ Zakelijke dienstverlening Communicatie, ﬁnanciële diensten en immobiliën Handel, vervoer en horeca Bouw Nijverheid Landbouw

Gewerkte uren Tewerkstelling in personen

Binnenlandse tewerkstelling

Bron: INR.

14

(15)

Tabellen

(16)

(17)

1. SAMENSTELLING VAN HET BBP VOLGENS DE DRIE OPTIEKEN (PRODUCTIE, BESTEDINGEN, INKOMENS) 1.1 SAMENSTELLING VAN HET BBP, TEGEN LOPENDE PRIJZEN

(in € miljoen)

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Toegevoegde waarde

Output (tegen basisprijzen) (P.1) 749.349,4 809.390,1 823.894,5 820.416,1 831.563,0 847.248,0 865.620,9 904.165,3 942.456,6 970.229,5

Intermediair verbruik (tegen aankoopprijzen) (P.2) 425.002,4 473.279,9 478.825,9 469.447,5 470.980,6 473.946,4 481.588,2 507.186,6 531.889,4 545.227,3

Toegevoegde waarde (tegen basisprijzen) (B.1g) 324.347,0 336.110,2 345.068,6 350.968,6 360.582,4 373.301,6 384.032,7 396.978,7 410.567,2 425.002,2

Productgebonden belastingen (D.21) 42.089,3 43.635,9 44.975,9 45.820,2 46.399,7 47.530,3 50.136,0 52.139,2 54.262,0 55.819,8

Productgebonden subsidies (D.31) (-) -3.296,2 -3.778,3 -3.869,8 -3.908,8 -3.978,8 -4.130,5 -4.083,4 -4.126,8 -4.409,8 -4.618,7

Bruto binnenlands product (B.1g+D.21-D.31) 363.140,1 375.967,8 386.174,7 392.880,0 403.003,3 416.701,4 430.085,3 444.991,1 460.419,4 476.203,3 Bestedingen

Consumptieve bestedingen (P.3) 272.975,2 284.201,8 294.447,1 301.629,5 306.463,9 312.334,5 320.644,0 331.530,3 344.101,6 354.445,6

Consumptieve bestedingen van de gezinnen 183.108,1 189.961,2 196.616,2 202.076,8 204.654,8 209.527,2 216.088,3 224.478,5 233.479,9 239.797,3

Consumptieve bestedingen van de IZW’s 3.684,2 3.822,5 3.977,5 4.032,7 4.145,7 4.402,9 4.509,1 4.621,3 4.766,9 4.957,5

Consumptieve bestedingen van de overheid 86.182,9 90.418,1 93.853,4 95.520,0 97.663,4 98.404,4 100.046,6 102.430,5 105.854,8 109.690,8

Individuele consumptieve bestedingen (P.31) 54.224,8 57.456,3 59.502,2 60.948,5 62.314,4 63.209,7 64.976,4 67.007,4 69.187,5 71.569,5

Collectieve consumptieve bestedingen (P.32) 31.958,1 32.961,8 34.351,2 34.571,5 35.349,0 35.194,7 35.070,2 35.423,1 36.667,3 38.121,3

Investeringen (bruto) (P.5) 83.982,6 92.138,2 91.484,5 88.115,9 93.239,6 98.458,0 104.305,2 108.836,8 117.532,0 118.823,7

Investeringen in vaste activa (bruto) (P.51) 80.337,8 86.511,6 88.673,0 87.113,3 91.908,3 95.688,9 100.114,2 103.594,5 109.299,4 115.072,1

Veranderingen in voorraden (P.52) 3.543,4 5.519,7 2.747,8 904,2 1.294,3 2.744,8 4.177,3 5.223,1 8.220,3 3.731,7

Saldo aan- en verkopen van kostbaarheden (P.53) 101,4 106,9 63,7 98,4 37,0 24,3 13,7 19,2 12,3 19,9

Totaal van de nationale bestedingen 356.957,8 376.340,0 385.931,6 389.745,4 399.703,5 410.792,5 424.949,2 440.367,1 461.633,6 473.269,3

Uitvoer van goederen en diensten (P.6) 275.442,0 303.396,1 310.501,8 311.649,5 321.600,7 324.215,7 341.615,1 370.203,4 382.086,8 389.709,0

Totaal van de finale bestedingen 632.399,8 679.736,1 696.433,4 701.394,9 721.304,2 735.008,2 766.564,3 810.570,5 843.720,4 862.978,3

Invoer van goederen en diensten (P.7) 269.259,7 303.768,3 310.258,7 308.514,9 318.300,9 318.306,8 336.479,0 365.579,4 383.301,0 386.775,0

p.m. Netto-uitvoer van goederen en diensten 6.182,3 -372,2 243,1 3.134,6 3.299,8 5.908,9 5.136,1 4.624,0 -1.214,2 2.934,0

Bruto binnenlands product (P.3+P.5+P.6-P.7) 363.140,1 375.967,8 386.174,7 392.880,0 403.003,3 416.701,4 430.085,3 444.991,1 460.419,4 476.203,3 Inkomen

Beloning van werknemers (D.1) 184.711,1 193.170,8 199.806,1 203.605,7 206.201,2 208.128,0 211.813,0 219.187,6 226.300,1 234.563,2

Bruto exploitatieoverschot (B.2g) en gemengd inkomen (B.3g) 143.196,1 146.665,8 147.907,4 150.606,7 157.637,3 168.450,8 175.207,2 181.058,7 187.840,9 194.053,0

Belastingen op productie en invoer (D.2) 49.147,1 51.240,7 53.991,2 54.715,9 55.555,7 56.808,3 59.728,0 61.628,4 63.932,5 66.151,0

Subsidies (D.3) (-) -13.914,2 -15.109,5 -15.530,0 -16.048,3 -16.390,9 -16.685,7 -16.662,9 -16.883,6 -17.654,1 -18.563,9

Bruto binnenlands product (D.1+B.2g+B.3g+D.2-D.3) 363.140,1 375.967,8 386.174,7 392.880,0 403.003,3 416.701,4 430.085,3 444.991,1 460.419,4 476.203,3

Beloning van werknemers ontvangen uit het buitenland (D.1) 8.195,3 8.306,7 8.590,6 8.700,4 8.974,6 9.243,0 9.584,4 9.964,1 10.310,1 10.626,7

Beloning van werknemers betaald aan het buitenland (D.1) 2.677,2 2.728,3 2.856,2 2.888,3 2.874,7 2.935,1 3.069,2 3.085,3 3.196,1 3.272,4

Belastingen op productie en invoer betaald aan het buitenland (D.2) 1.275,0 1.293,3 1.255,6 1.177,8 1.241,0 1.616,6 1.826,6 1.836,7 1.917,2 1.942,9

Subsidies ontvangen uit het buitenland (D.3) 692,1 621,6 642,6 685,2 624,2 703,4 657,7 630,5 684,4 644,7

Inkomen uit vermogen ontvangen uit het buitenland (D.4) 60.863,7 48.340,0 53.132,3 51.324,5 52.790,2 50.583,8 52.035,9 46.688,5 53.668,8 54.935,7

Inkomen uit vermogen betaald aan het buitenland (D.4) 60.225,2 52.645,2 49.292,6 46.965,4 49.817,2 50.081,1 53.256,9 48.281,8 55.059,1 55.059,5

Bruto nationaal inkomen (tegen marktprijzen) 368.713,8 376.569,3 395.135,8 402.558,6 411.459,4 422.598,8 434.210,6 449.070,4 464.910,3 482.135,6 Pro memorie

Consumptieve bestedingen van de gezinnen exclusief indirect gemeten diensten

van financiële intermediairs (IGDFI) 181.548,8 189.021,5 196.476,1 201.952,0 204.324,3 208.666,4 215.205,1 223.574,0 232.733,9 239.434,9

Uitvoer van goederen en diensten (P.6) exclusief indirect gemeten diensten van

financiële intermediairs (IGDFI) 273.360,7 301.400,0 308.663,7 309.502,3 319.223,8 321.657,5 338.910,3 367.283,6 379.071,5 386.458,3

Invoer van goederen en diensten (P.7) exclusief indirect gemeten diensten van

17

(18)

18

1.2 SAMENSTELLING VAN HET BBP, IN VOLUME (kettingeuro’s, referentiejaar 2015, in € miljoen)

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Toegevoegde waarde

Output (tegen basisprijzen) (P.1) 805.108,3 835.328,0 827.274,5 818.485,4 827.218,1 847.248,0 859.191,9 874.585,2 890.377,3 905.014,5

Intermediair verbruik (tegen aankoopprijzen) (P.2) 456.540,8 479.840,4 469.241,8 459.268,3 462.056,5 473.946,4 482.374,3 491.942,0 500.766,7 508.382,1

Toegevoegde waarde (tegen basisprijzen) (B.1g) 347.963,3 354.868,7 357.666,9 359.142,9 365.183,7 373.301,6 376.817,6 382.662,1 389.629,4 396.656,6

Productgebonden belastingen (D.21) 46.320,1 46.398,3 46.520,6 46.878,2 47.234,9 47.530,3 49.166,5 50.065,9 51.055,8 51.778,1

Productgebonden subsidies (D.31) -3.627,8 -4.017,7 -4.002,8 -3.999,1 -4.050,5 -4.130,5 -4.004,4 -3.962,6 -4.149,2 -4.284,2

Bruto binnenlands product (bbp) 390.625,3 397.244,5 400.181,0 402.018,8 408.364,8 416.701,4 421.979,7 428.765,5 436.536,0 444.148,4

Bestedingen

Consumptieve bestedingen (P.3) 296.492,8 298.703,8 302.818,6 306.396,0 308.725,5 312.334,5 316.151,2 320.401,1 325.781,3 330.787,1

Consumptieve bestedingen van de gezinnen 197.180,2 198.898,3 201.827,6 205.263,8 206.370,6 209.527,2 212.847,0 216.948,7 221.045,6 224.191,7

Consumptieve bestedingen van de IZW’s 4.096,5 4.120,0 4.169,6 4.170,6 4.220,4 4.402,9 4.441,9 4.438,1 4.485,0 4.623,5

Consumptieve bestedingen van de overheid 95.226,3 95.689,3 96.823,1 96.957,3 98.130,3 98.404,4 98.862,3 99.010,5 100.246,9 101.967,7

Individuele consumptieve bestedingen (P.31) 59.766,0 60.337,6 61.076,0 61.601,3 62.529,4 63.209,7 64.437,9 64.815,5 65.552,8 66.353,4

Collectieve consumptieve bestedingen (P.32) 35.472,7 35.362,3 35.757,3 35.360,0 35.602,8 35.194,7 34.424,4 34.197,9 34.696,9 35.616,6

Investeringen (bruto) (P.5) 87.010,2 93.752,0 92.013,5 88.529,9 93.320,5 98.458,0 103.531,1 104.997,4 109.746,4 111.390,8

Investeringen in vaste activa (bruto) (P.51) 84.588,4 89.004,1 89.581,5 87.548,3 92.237,8 95.688,9 99.665,1 101.057,8 104.493,7 108.033,4

Totaal van de nationale bestedingen 383.379,9 392.555,2 394.856,6 394.871,9 402.026,3 410.792,5 419.682,3 425.398,2 435.531,3 442.181,1

Uitvoer van goederen en diensten (P.6) 284.374,9 297.545,1 296.096,5 297.140,7 312.582,4 324.215,7 344.323,1 363.161,0 365.298,8 369.032,3

Totaal van de finale bestedingen 667.271,9 689.745,8 690.485,9 691.586,3 714.518,3 735.008,2 764.005,4 788.401,0 800.723,5 811.118,7

Invoer van goederen en diensten (P.7) 277.273,2 292.869,9 290.893,6 290.271,5 306.318,5 318.306,8 342.025,7 359.876,4 364.409,0 367.189,3

p.m. Netto-uitvoer van goederen en diensten 5.932,2 5.893,2 5.902,2 5.929,0 5.916,1 5.908,9 2.297,4 5.873,1 5.841,1 5.853,5

Bruto binnenlands product (bbp) 390.625,3 397.244,5 400.181,0 402.018,8 408.364,8 416.701,4 421.979,7 428.765,5 436.536,0 444.148,4

Pro memoria

Consumptieve bestedingen van de gezinnen exclusief indirect gemeten diensten

van financiële intermediairs (IGDFI) 196.507,0 198.621,2 201.453,7 204.824,1 205.795,6 208.666,4 211.957,8 216.158,8 220.384,6 223.619,9

Uitvoer van goederen en diensten (P.6) exclusief indirect gemeten diensten van

Invoer van goederen en diensten (P.7) exclusief indirect gemeten diensten van

N.B.: In kettingeuro’s is er voor andere jaren dan het referentiejaar en het daaropvolgende jaar een verschil tussen het aggregaat en zijn onderliggende componenten. Dit verschil wordt veroorzaakt door het gebruik van Laspeyres kettingindices en kan niet aan de componenten van het aggregaat worden toegewezen.

(19)

2. BESCHIKBAAR INKOMEN, BESPARINGEN EN VORDERINGENOVERSCHOT OF -TEKORT, TEGEN LOPENDE PRIJZEN (in € miljoen)

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Bruto binnenlands product tegen marktprijzen (bbp) 363.140,1 375.967,8 386.174,7 392.880,0 403.003,3 416.701,4 430.085,3 444.991,1 460.419,4 476.203,3

Saldo van de primaire inkomens van/naar het buitenland 5.573,7 601,5 8.961,1 9.678,6 8.456,1 5.897,4 4.125,3 4.079,3 4.490,9 5.932,3

Bruto nationaal inkomen (bni) 368.713,8 376.569,3 395.135,8 402.558,6 411.459,4 422.598,8 434.210,6 449.070,4 464.910,3 482.135,6

Verbruik van vaste activa (K.1) 70.011,5 72.911,3 75.547,2 76.650,3 77.727,1 79.048,1 80.655,6 83.061,6 86.590,4 90.007,1

Netto nationaal inkomen 298.702,3 303.658,0 319.588,6 325.908,3 333.732,3 343.550,7 353.555,0 366.008,8 378.319,9 392.128,5

Saldo van de inkomensoverdrachten van/naar het buitenland (D.5, D.6, D.7) -3.671,4 -4.016,7 -5.182,8 -5.723,8 -5.907,5 -6.041,7 -6.787,1 -5.547,4 -6.664,3 -7.260,2

Netto nationaal beschikbaar inkomen 295.030,9 299.641,3 314.405,8 320.184,5 327.824,8 337.509,0 346.767,9 360.461,4 371.655,6 384.868,3

Nationale consumptie 272.975,2 284.201,8 294.447,1 301.629,5 306.463,9 312.334,5 320.644,0 331.530,3 344.101,6 354.445,6

Correcties voor mutaties in voorzieningen pensioenverzekering (D.8) 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 -60,0 -44,6 -69,7 -71,8

Netto nationale besparingen 22.055,7 15.439,5 19.958,7 18.555,0 21.360,9 25.174,5 26.063,9 28.886,5 27.484,3 30.350,9

Investeringen in vaste activa (P.51) 80.337,8 86.511,6 88.673,0 87.113,3 91.908,3 95.688,9 100.114,2 103.594,5 109.299,4 115.072,1

Saldo van de kapitaaloverdrachten met het buitenland (D.9) -167,2 -396,4 2.431,6 -8,7 -10,0 -27,7 -379,1 -47,2 -22,4 143,6

Saldo aan- en verkopen van niet-geproduceerde niet-financiële activa (K.2) 21,0 -89,0 -362,0 88,0 625,0 -86,0 -821,0 -518,0 -156,0 -536,0

Vorderingenoverschot (+)/-tekort (-) van de totale economie (B.9) 7.896,4 -4.094,8 6.815,0 6.992,7 5.213,4 5.822,9 2.856,2 3.582,1 -3.323,7 2.213,9

19

(20)

3. SYNTHESE VAN DE SECTORREKENINGEN, TEGEN LOPENDE PRIJZEN 3.1 SYNTHESE VAN DE SECTORREKENINGEN - 2019

(in € miljoen)

Niet-financiële instel-

lingen (S.11) Financiële instellin-

gen (S.12) Overheid (S.13) Huishoudens (S.14) Instellingen zonder winstoogmerk t.b.v.

huishoudens (S.15)

Onverdeelde trans-

acties Totale economie

(S.1) Buitenland (S.2)

In- en uitvoer

Invoer van goederen en diensten (P.7) 386.775,0

Uitvoer van goederen en diensten (P.6) 389.709,0

Productierekening Middelen

Productie (basisprijzen) (P.1) 728.856,8 56.848,7 87.776,1 91.193,3 5.554,6 970.229,5

Productgebonden belastingen (D.21) 55.819,8 55.819,8

Productgebonden subsidies (D.31) -4.618,7 -4.618,7

Bestedingen

Intermediair verbruik (tegen aankoopprijzen) (P.2) 470.084,7 28.854,9 19.420,5 25.101,9 1.765,3 545.227,3

Toegevoegde waarde (bruto) / bruto binnenlands product (B.1g) 258.772,1 27.993,8 68.355,6 66.091,4 3.789,3 51.201,1 476.203,3

Inkomensrekening (inkomensvorming) Middelen

Toegevoegde waarde (bruto) / bruto binnenlands product (B.1g) 258.772,1 27.993,8 68.355,6 66.091,4 3.789,3 476.203,3

Bestedingen

Beloning van werknemers (D.1) 159.712,5 10.458,1 58.553,1 2.404,3 3.435,2 234.563,2 10.626,7

Belastingen op productie en invoer (D.2) 4.114,7 1.952,3 0,0 4.101,7 162,5 55.819,8 66.151,0

Niet-productgebonden belastingen (D.29) 4.114,7 1.952,3 0,0 4.101,7 162,5 10.331,2

Subsidies (D.3) -12.541,4 -40,1 -841,9 -405,1 -116,7 -4.618,7 -18.563,9

Niet-productgebonden subsidies (D.39) -12.541,4 -40,1 -841,9 -405,1 -116,7 -13.945,2

Bruto exploitatieoverschot / gemengd inkomen (B.2g/B.3g) 107.486,3 15.623,5 10.644,4 59.990,5 308,3 194.053,0

Rekening voor bestemming van primaire inkomens Middelen

Beloning van werknemers (D.1) 241.917,5 241.917,5 3.272,4

Belastingen op productie en invoer (D.2) 64.208,1 64.208,1 1.942,9

Subsidies (D.3) -17.919,2 -17.919,2 -644,7

Inkomen uit vermogen (D.4) 50.725,9 35.181,5 4.243,2 29.343,7 164,6 119.658,9 55.059,5

Bestedingen

Bruto primair inkomen / bruto nationaal inkomen (B.5g) 89.924,3 10.700,9 51.458,0 329.589,8 462,6 482.135,6

Inkomensrekening (secundaire verdeling) Middelen

Belastingen op inkomen en vermogen (D.5) 74.633,7 74.633,7 1.052,9

Sociale premies (D.61) 2.069,8 11.589,7 73.609,4 11,4 58,7 87.339,0 2.897,2

Sociale uitkeringen (in geld) (D.62) 91.614,4 91.614,4 1.302,6

Overige inkomensoverdrachten (D.7) 5.753,3 12.595,8 107.212,6 7.553,0 5.457,8 138.572,5 16.953,2

Bestedingen

Belastingen op inkomen en vermogen (D.5) 13.998,0 3.991,7 51,3 56.500,2 47,2 74.588,4 1.098,2

Sociale premies (D.61) 89.166,5 89.166,5 1.069,7

Sociale uitkeringen (in geld) (D.62) 2.069,8 8.231,3 80.271,5 11,4 58,7 90.642,7 2.274,3

Overige inkomensoverdrachten (D.7) 7.229,8 13.478,0 113.295,2 10.262,6 756,6 145.022,2 10.503,5

Bruto beschikbaar inkomen (B.6g) 74.449,8 9.185,4 113.295,7 272.827,9 5.116,6 474.875,4

20

(21)

3.1 SYNTHESE VAN DE SECTORREKENINGEN - 2019 (VERVOLG) (in € miljoen)

Buitenland (S.2) Totale economie

(S.1) Onverdeelde trans-

acties Instellingen zonder

winstoogmerk t.b.v.

huishoudens (S.15) Huishoudens (S.14)

Overheid (S.13) Financiële instellin-

gen (S.12) Niet-financiële instel-

lingen (S.11)

Inkomensrekening (inkomensbesteding) Middelen

Correctie voor mutaties in voorzieningen pensioenverzekering (D.8) 0,0 -3.573,7 0,1 3.501,8 71,8

Bestedingen

Consumptieve bestedingen (P.3) 109.690,8 239.797,3 4.957,5 354.445,6

Bruto besparingen (B.8g) 74.449,8 5.611,7 3.605,0 36.532,4 159,1 120.358,0

Rekening voor mutaties in het vermogenssaldo a.g.v. besparingen en kapitaaloverdrachten

Mutaties in passiva

Saldo lopende transacties van het buitenland met België (B.12) -1.534,3

Kapitaaloverdrachten, ontvangen (D.9) 2.557,9 192,0 3.884,5 576,2 203,4 7.414,0 388,2

Kapitaaloverdrachten, betaald (D.9) 394,6 -71,7 -4.137,3 -3.456,0 0,0 -7.270,4 -531,8

Mutaties in activa

Saldo van de bruto besparingen en kapitaaloverdrachten (B.10g) 77.402,3 5.732,0 3.352,2 33.652,6 362,5 120.501,6 -1.677,9

Kapitaalrekening (kapitaalvorming) Mutaties in passiva

Saldo van de bruto besparingen en kapitaaloverdrachten (B.10) 77.402,3 5.732,0 3.352,2 33.652,6 362,5 120.501,6 -1.677,9

Mutaties in activa

Investeringen (bruto) (P.5) 73.811,1 4.923,3 12.517,7 27.218,9 352,7 118.823,7

Saldo aan- en verkopen van niet-geproduceerde niet-financiële activa

(K.2) -172,3 15,9 113,7 -493,3 0,0 -536,0 536,0

Vorderingenoverschot (+) of -tekort (-) (B.9) 3.763,5 792,8 -9.279,2 6.927,0 9,8 2.213,9 -2.213,9

21

(22)

3.2 SYNTHESE VAN DE SECTORREKENINGEN - 2018 (in € miljoen)

huishoudens (S.15)

Onverdeelde trans-

In- en uitvoer

Bestedingen

Subsidies (D.3) -11.879,2 -32,9 -827,5 -389,1 -115,6 -4.409,8 -17.654,1

Subsidies (D.3) -16.969,7 -16.969,7 -684,4

Bestedingen

Belastingen op inkomen en vermogen (D.5) 77.177,5 77.177,5 1.010,7

Bestedingen

Sociale premies (D.61) 86.119,5 86.119,5 1.244,3

Inkomensrekening (inkomensbesteding)

22

(23)

winstoogmerk t.b.v.

lingen (S.11)

Middelen

Correctie voor mutaties in voorzieningen pensioenverzekering (D.8) 0,0 -3.244,8 -0,2 3.175,3 69,7

Bestedingen

Mutaties in passiva

Saldo lopende transacties van het buitenland met België (B.12) 3.457,3

Mutaties in activa

Saldo van de bruto besparingen en kapitaaloverdrachten (B.10g) 67.976,4 9.190,9 8.751,7 27.589,2 544,1 114.052,3 3.479,7

Saldo van de bruto besparingen en kapitaaloverdrachten (B.10) 67.976,4 9.190,9 8.751,7 27.589,2 544,1 114.052,3 3.479,7

Mutaties in activa

(K.2) 264,5 4,4 200,5 -625,4 0,0 -156,0 156,0

Vorderingenoverschot (+) of -tekort (-) (B.9) -7.333,7 4.157,3 -3.654,6 3.298,1 209,2 -3.323,7 3.323,7

23

(24)

huishoudens (S.15)

Onverdeelde trans-

In- en uitvoer

Bestedingen

Subsidies (D.3) -11.380,6 -33,1 -826,4 -396,5 -120,2 -4.126,8 -16.883,6

Subsidies (D.3) -16.253,1 -16.253,1 -630,5

Bestedingen

Belastingen op inkomen en vermogen (D.5) 73.943,9 73.943,9 969,5

Bestedingen

Belastingen op inkomen en vermogen (D.5) 14.403,6 3.986,9 48,9 55.457,2 44,5 73.941,1 972,3

Sociale premies (D.61) 84.525,4 84.525,4 997,6

24

(25)

winstoogmerk t.b.v.

lingen (S.11)

Middelen

Bestedingen

Mutaties in passiva

Mutaties in activa

Saldo van de bruto besparingen en kapitaaloverdrachten (B.10g) 65.652,4 9.634,3 7.828,8 28.203,8 581,6 111.900,9 -3.064,1

Saldo van de bruto besparingen en kapitaaloverdrachten (B.10) 65.652,4 9.634,3 7.828,8 28.203,8 581,6 111.900,9 -3.064,1

Mutaties in activa

(K.2) -58,7 9,7 164,8 -633,8 0,0 -518,0 518,0

Vorderingenoverschot (+) of -tekort (-) (B.9) -3.641,5 5.021,4 -3.054,7 4.994,8 262,0 3.582,1 -3.582,1

25

(26)

huishoudens (S.15)

Onverdeelde trans-

In- en uitvoer

Bestedingen

Subsidies (D.3) -11.194,9 -36,3 -804,7 -418,0 -125,6 -4.083,4 -16.662,9

Subsidies (D.3) -16.005,2 -16.005,2 -657,7

Bestedingen

26

(27)

winstoogmerk t.b.v.

lingen (S.11)

Middelen

Bestedingen

Bruto besparingen (B.8g) 62.615,6 12.361,0 824,1 30.546,8 372,0 106.719,5

Mutaties in passiva

Bruto besparingen (B.8g) 62.615,6 12.361,0 824,1 30.546,8 372,0 106.719,5

Mutaties in activa

Saldo van de bruto besparingen en kapitaaloverdrachten (B.10g) 65.439,2 12.503,2 288,1 27.607,8 502,1 106.340,4 -2.035,2

Saldo van de bruto besparingen en kapitaaloverdrachten (B.10) 65.439,2 12.503,2 288,1 27.607,8 502,1 106.340,4 -2.035,2

Mutaties in activa

(K.2) -275,7 3,0 43,0 -591,3 0,0 -821,0 821,0

Vorderingenoverschot (+) of -tekort (-) (B.9) -728,4 8.551,5 -10.163,4 5.034,7 161,9 2.856,2 -2.856,2

27

(28)

huishoudens (S.15)

Onverdeelde trans-

In- en uitvoer

Bestedingen

Subsidies (D.3) -11.062,8 -38,3 -826,9 -493,7 -133,5 -4.130,5 -16.685,7

Subsidies (D.3) -15.982,3 -15.982,3 -703,4

Bestedingen

Belastingen op inkomen en vermogen (D.5) 10.115,1 3.846,1 44,6 53.989,6 41,0 68.036,4 926,2

28

(29)

winstoogmerk t.b.v.

lingen (S.11)

Inkomensrekening (inkomensbesteding) Middelen

Correctie voor mutaties in voorzieningen pensioenverzekering (D.8) 0,0 -3.163,3 50,7 3.112,6 0,0

Bestedingen

Mutaties in passiva

Mutaties in activa

Saldo van de bruto besparingen en kapitaaloverdrachten (B.10g) 65.685,9 10.630,2 450,6 26.983,3 444,9 104.194,9 -5.736,9

Saldo van de bruto besparingen en kapitaaloverdrachten (B.10) 65.685,9 10.630,2 450,6 26.983,3 444,9 104.194,9 -5.736,9

Mutaties in activa

(K.2) 317,6 -12,6 111,5 -502,5 0,0 -86,0 86,0

Vorderingenoverschot (+) of -tekort (-) (B.9) 3.533,8 7.096,5 -10.057,8 5.136,1 114,4 5.822,9 -5.822,9

29

(30)

4. TOEGEVOEGDE WAARDE PER BEDRIJFSTAK

4.1 BRUTO TOEGEVOEGDE WAARDE PER BEDRIJFSTAK (A38), TOTALE ECONOMIE, TEGEN LOPENDE PRIJZEN (miljoenen euro’s)

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Totale economie (S.1)

Landbouw, bosbouw en visserij (AA) 2.778,4 2.436,4 3.016,9 2.676,2 2.570,5 2.860,3 2.702,8 2.960,0 2.602,7 2.982,2

Winning van delfstoffen (BB) 249,3 272,5 243,5 226,3 281,7 223,2 239,5 246,6 245,0 267,0

Vervaardiging van voedingsmiddelen, dranken en

tabaksproducten (CA) 6.940,9 6.838,8 7.141,5 7.521,9 7.771,9 8.037,2 8.157,5 8.236,7 8.532,8 8.886,1

Vervaardiging van textiel, kleding, leer en produc-

ten van leer (CB) 1.568,3 1.456,8 1.383,5 1.393,1 1.437,5 1.479,1 1.428,7 1.394,6 1.373,2 1.331,1

Houtindustrie, vervaardiging van papier en pa-

pierwaren, drukkerijen (CC) 2.890,0 2.954,5 2.915,3 2.751,7 2.856,8 2.848,2 2.902,4 2.905,0 2.952,2 2.894,3

Vervaardiging van cokes en geraffineerde aard-

olieproducten (CD) 1.311,7 790,5 1.167,3 915,6 992,1 2.155,9 1.955,1 1.951,2 1.261,6 1.387,8

Vervaardiging van chemische producten (CE) 7.499,9 7.811,4 7.565,7 7.625,0 8.179,9 9.208,1 8.474,4 9.109,4 9.210,7 9.000,5

Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen

en producten (CF) 5.783,5 4.947,4 5.487,8 6.259,3 6.008,0 5.799,6 6.425,1 6.956,2 8.154,4 9.494,6

Vervaardiging van producten van rubber en kunststof en van anderen niet-metaalhoudende

minerale producten (CG) 4.248,9 4.433,8 4.212,2 4.118,7 4.232,2 4.470,3 4.830,7 4.928,5 4.896,1 4.979,3

Vervaardiging van metalen in primaire vorm en van producten van metaal, exclusief machines en

apparaten (CH) 6.294,9 6.560,1 6.216,7 6.155,7 6.163,8 6.334,2 6.689,0 7.059,8 6.982,1 6.809,3

Vervaardiging van informaticaproducten en van

elektronische en optische producten (CI) 1.125,9 1.215,1 1.294,4 1.271,9 1.321,4 1.315,2 1.502,6 1.512,4 1.475,4 1.502,2

Vervaardiging van elektrische apparatuur (CJ) 1.775,5 1.705,5 1.491,5 1.454,5 1.467,9 1.403,4 1.112,8 1.095,7 1.103,5 1.189,3

Vervaardiging van machines, apparaten en werk-

tuigen n.e.g. (CK) 3.140,4 3.598,6 3.568,9 3.474,9 3.617,3 3.545,2 3.466,7 3.642,1 3.529,1 3.639,9

Vervaardiging van transportmiddelen (CL) 3.258,6 3.507,4 3.582,1 3.612,8 3.718,9 3.239,9 3.067,1 3.269,8 3.310,6 3.476,9

Vervaardiging van meubelen en overige industrie, reparatie en installatie van machines en appara-

ten (CM) 2.599,3 2.789,2 2.724,6 2.801,0 2.868,4 3.057,0 3.133,3 3.254,4 3.243,9 3.335,9

Productie en distributie van elektriciteit, gas,

stoom en gekoelde lucht (DD) 6.399,2 7.175,0 6.261,4 6.449,0 5.878,4 5.955,9 6.209,3 5.936,0 5.196,6 5.819,8

Distributie van water; afval- en afvalwaterbeheer

en sanering (EE) 3.070,2 3.205,6 3.419,4 3.356,5 3.486,0 3.598,3 3.683,2 3.958,8 3.894,2 3.972,6

Bouwnijverheid (FF) 17.720,1 18.856,0 18.849,7 18.713,5 19.008,0 19.294,0 19.678,4 20.149,9 21.660,8 23.044,5

Groot- en detailhandel; reparatie van auto’s en

motorfietsen (GG) 41.234,2 42.473,5 42.785,4 42.913,0 43.660,1 44.586,7 47.225,2 46.290,3 47.836,2 49.106,4

Vervoer en opslag (HH) 19.380,9 19.805,7 19.808,8 19.557,1 20.237,9 21.369,2 21.465,7 22.060,0 23.146,9 23.868,8

Verschaffen van accommodatie en maaltijden (II) 5.754,0 6.036,5 6.067,2 6.272,7 6.674,6 6.930,0 7.147,3 7.506,8 7.881,6 8.154,3

Uitgeverijen, audiovisuele diensten en uitzendin-

gen (JA) 2.722,6 2.805,0 2.828,5 2.912,0 2.940,7 2.949,0 3.078,4 3.063,7 3.060,2 3.060,4

Telecommunicatie (JB) 5.829,2 5.568,6 5.577,8 5.176,3 4.885,6 5.138,9 5.106,5 5.273,0 5.267,2 5.285,4

Informaticadiensten en dienstverlenende activitei-

ten op gebied van informatie (JC) 5.472,9 6.148,7 6.671,5 6.542,5 6.800,9 7.226,3 7.681,4 8.463,1 9.273,7 9.896,6

Financiële activiteiten en verzekeringen (KK) 19.173,9 18.939,9 20.471,9 20.429,9 22.078,7 23.690,1 24.397,0 25.705,0 26.785,9 27.436,7

Exploitatie van en handel in onroerend goed (LL) 27.358,6 29.245,1 30.585,0 31.829,9 32.352,8 33.821,3 34.548,1 36.108,4 37.478,5 39.040,0

Rechtskundige en boekhoudkundige dienstverlening, hoofdkantoren, adviesbureaus, architecten

en ingenieurs; technische testen en toetsen (MA) 26.802,1 27.926,9 28.927,0 30.761,7 31.993,5 33.069,7 33.965,0 36.200,9 37.670,7 39.119,3

Speur- en ontwikkelingswerk op wetenschappelijk

gebied (MB) 800,9 869,0 893,4 961,4 991,1 1.077,3 1.278,5 1.451,3 1.992,3 1.632,2

Reclamewezen en marktonderzoek; overige gespecialiseerde wetenschappelijke en technische

activiteiten (MC) 2.169,5 2.199,0 2.224,4 2.272,4 2.378,7 2.487,9 2.655,6 2.681,7 2.781,8 2.858,9

Administratieve en ondersteunende diensten

(NN) 12.660,9 13.786,1 14.159,8 14.670,7 16.149,9 17.588,8 19.046,5 20.075,7 21.220,9 22.204,3

Instituut voor de nationale rekeningen. Nationale rekeningen

Nationale rekeningen