Registrasie en lisensiëring van motorvoertuie in die Oranje-Vrystaat

1 ,..., "J ~ I J

-=..

:

'(I

u.O.v.s.

-

SrSlrOTEEK

*198314637401220000019*

DEUR

ABRAHAMCORNELIUS VAN WYK

Skripsie voorgelê om,te' voldoen, aan die vereistes vir die

,I"J I' ~--:. -. t

Gevorderde -Diploma in"p.uhlieke.<~Administras,ie

in

.: ~ " ~~,Oj

teit Ekonomiese en Admin'is.'t::r'atiewe 'Wetenskappe (De'partement

S,taats- en Munisipale Admïnistrasie) aan die Universiteit

van die Oranje-Vrystaat

STUDIELEIER: PROF. P.C. FOURIE

BLOEMFONTEIN

9 - 2 - 1983

T

354.

6850087834

WYK

1

my vrou ehrista vir die versorging van die tikwerk asook

die opofferings van die afgelope jare.

Graag betuig ek my innige dank en ho~ waardering teenoor

. my Hemelse Vader vir krag, gesondheid en die ve-rmoë om

hierdie studie te kon voltooi ~

my st udi.e-Le ier r- pro f.; P..e. Fourie', hoof van die Departement

Sta,ats- en Munisipale Administrasie aan die, Unive·rsiteit

van die oranje-Vrystaat vir sy onderskrag ing en bes ie lende

le·iding·~

dr . H.J.N. Kotzé, mede-professor van dieselfde departement,

wat as eksaminator vir die skrips ie opgetree he.t ~

kollegas, vriende en ander be langstellendes vir aanmoedi=

RE.GISTRASIE VAN MarORVOERTUIE

..

.

..~.

..

..

..'.

..

.-.'

.'

.. .

..

(i)

INHOUDSOPGAWE

I PROBLEEMSTELLING

...

II DOELSTELLINGEN METODEVAN ONDERSOEK•..••.•.. 3

III BEST'E'K •••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 4

HOOFSTUK 1

1..1 we:tgewende maa.treëls het vermenigvuldig

en ing.e:wikkeel.de'r geword •••.••••••.•..•• ' .•.••....• 7

1.2

L3

L4 Ve'rsame'ling van s.tat is·t ie:k ••..•..•...••... 2.0

1..5 • • •• +.,.,. •-.'. .' ••-.~. .' .' • ._.• '. • • •.•• ••.• •• 22..

L6 Be langrike faktore be.t z oxke. by In

motorvoertui.gregistras Lestel.se 1 .•••.•....•.• 25

1. 6.1 Ops;poring v a.n die motorvoertuig=

e:I,elfl:a'a-r' •••••••• ' ••.• , ••••• _••• '... 2:6

1..6.2 Be,wys v an e-Lerraar s'k'ap. van

metioxvoe.r't ui g

...>...

1.6.3 Invordering van lisensi.egeld ..•.••.•. 40

L 6.4 Versameling van statLst.i.ek .•.•.•••..• 42

1.6. 5 Bewys van padwaardigheid 43

1.6.6 Invordering en toewysing van

registrasiegeld .•...•... ...• 46

1. 7 In Ander moontlike metode van registrasie

va.n mot orvoe rt u ie ..••.••.•.•...•...•... 49

1.8 voorgestelde metode van registrasie

van motorvoertuie .•••...••••...••...•. 51

1. 8.1 Opspoor van motorvoertuigeienaar .•••• 52

2.4.2 ElLe.ndomabelast ing .

92

1.8.3 Beheer oor die koop en verkoop

van motorvoert uie. . 0 0 O' 0 0 • • • • • • • • • • • • • • 58

1.8.4 Invordering van motorvoertuig=

registrasiegeld ...•..•... 59

1.8.5 versameling van inligting vir die

Tak Sentrale Statistiekdiens van die

Departement van Staatkundige

Ontwikke.ling en Beplanning 60

1.8 ..6 Toetsing van motorvoertuie vir

padwaardi.gheid ...•.•...•...• 60

1. 8. 7 opspo.r ing van qestee lde

mot.orvoe-r.t;uie .•.. '.' '... 61

1.9 64,

HOOFSTUK2

LISENSIERINGVANMOTORVOERTUIE.' ..•. ,... 69

2',.1 Qntw,ikke...ring va n die mot.ozvoe-rt;ui.g=,

Li.ae.as .i!ërings:te lse 1 in die Oranje:-Vrys:taat 69

2..2 Huidi.g.e voor s.kr i f+e vir die invorde.ring

van m0t:.0.<rvoertui.glisens·ie.ge Ld in die'

Or,an j

e~.-vr,y

2.3 Bepalings' en pr-oae-du.re s 'be.t r e.f'fe.nde motor=

voert'uiglisens·,ie:s in die ander provinsies 86

2.4 Ande-r moontlike wyses vir die invordering

van m0torvoe~rtuigbela.sting. of lisensiegeld

87

2.4.1 T'o·ls·t·e,ls·els . 90

2.4.3 Brandstof- en motorbandbelasting .... 93

2.4.4 verkeersoorladingbe lasting . 96

2.4. 5 parkeerbe lasting . 97

2.5 Huidige en moontlike wyses van motor=

voertuigbelastinginvordering in

Suid-Afr ika 97

2. 5. 1 Lisensiëring van motorvoertuie . 98

2.5.2 Registrasiegeld van motorvoertuie ... 100

2.5.3 Belasting op die invoer en verkoop

2 •.6 2:. 7

2.5 •.

4

2.5.5

2.5.6

2.5.7

Belasting op die invoer en

ve.rkoop van motoronderde le

Belasting op motorbande ••••.••••••..

Belast ing op brandstof ...•.••.•..••.

Heffingsinkomste deur middel

van tolstelsels •.•.•••.••.•••••••••..

In Voorstel vir In nuwe metode van

mot.or-voecrt.uLqbe.last ing invordering

S'~a:rne'.v~att'.t;±ng·. • .' • e,.' ' el • e·.1 e:

.0 .' .. , .. ' .~ ,.' .. '. . . .. '

.

102

1.1.6

-

103

104

107

108

112:

1. PROBLEEMSTELLING

Die ontwikkeling van die motorvoertuig asook die toenemende

gebruik daarvan in Suid-Afr ika, is· voortdurend besig om die

fis'ie:ke, ekonomiese en ma·atskaplike omgewings waarin die

publieke administra·sie behart:ig word, te· vez-ande.r, Dit

het me.t verloop van tyd t'ot vee.lvuldige behee-rmaat,reëls en

d.:i;e;f,ls,te.deur die s'errt.ra Le, pr ov Lns.LaLe en p.La.as.Li.keowerhede

aem.Led.d.i.nq.gege.e. In ddie lig h.i.emvan sou beweer kon word

dat· die, moto:rvoert.uig en die gebruik daarv:an, .. 'n. t.oonaee-Ld

is, van hoe teg,nolog':i:e:s:e ontwikkeling nuwe behoefte's a.an.

owe-che.Ldsmaac.reë'Ls. vir die. be voz-de.ri.nqvvan die ge.luk en die

ge.e,s't:e~like en st:of;like welsyn van di.e, inwoners van S:ui.d~Afr-ika

g,e,s;k'e,phet ,

S'0:05 in die vo:lg.e?ndetwee. hoof·s·t.ukke verd.uidelik sal word',

wa's' d:ie regis·t.ras:ie· eon.lisensiëring: van mot.orvoertui.e van

dd.e vroe:gs.t·e maae.ne.ëLs wa,t die provinsiale owerheid van die

Ora,nje-Vrys,ta.a·t getre·f het, om die bes,it en gebruik daarvan t.e

orde-no Ve'rskeie: f'akt.oze soos byvoorbeeld bevolkingsgroei,

verstedeliking, die oncwd.kke.Li.nqvan die motorvoertuig tot '11

gesofistikeerde ver voe-rm.idde 1 en die toename in die aantal

motorvoertuie, het die provinsiale Owerhe·id genoop om van tyd

- 2

-aan te pas. Daar sa 1 h i.er onde.r aangeveer werd dat hierdie

preses meegebring het dat die aantal maatreëls em die besit

en die gebruik van rnot.oxvoer'c uLe te orde n , nie slegs

toege.neem het nie, maar dat die teepass ing daarvan ook In

Ghe t.ee;pass·ing van die, r.e~le:vant.e;be:pa:lings· van die

Ora,nj·e.-vr.ys.t.aat Ordonnans.i.eo ep Pad:verkee.r, 1.966

(Ord.. 21. van 1966), het 'n g.,ro0t werkdrag' vj:r die

he,trokke o.werhe;idsins,t:eTl.ings ti.ot; geve.Tg... Die,

w:erkme:tedes· en -pres'e:dure· wat·,by die, uit.v0ering van

die fiunlcs.Le.sgevelg·. moet werd, stel hoë ve.ne-Ls.t.e s wat

bet.r ef teepas like kennis en nouke urfqhe i.d., Die

bet.r okke pe-rs'oriee 1 vind dit moe-i.Li.k em effektief aan

hiexdie vereistes te voldeen. Die teepassing van die

veerneemde bepalings bied eek talryke meentlikhede vir

pe·rs.enee 1, sewe 1 as eienaars' van meterveertuie ef hul

verteenweerdigers, em foute te maak. Sulke feute

belemmer die deeltreffende teepassing van die betrekke

ewerheidsmaatreëls en is eek nadelig vir die verheudings

tussen die publiek en die ewerheidsekter.

..

omvangryke en ingewikkelde funksie gewerd het. veerts sal

ook daa r op gewys word dat verskeie funks ies waarmee ander

oegmerke ber.eLk wil werd, algaande aan die registrasie en

lisens.iëring van rnot.or-voertru.i,e geke,ppe·l is.

Voornoemde troe.dzraq van sake. het II).e.eg,eblringdat. die bez zrokke

owerhe·ids,inste llings 'n preb leem' oride.nvi.rid wat samevattend

2. DOE'LSTELLINGEN METODEVANONDERSOEK

Die doe lste lling van die ondersoek is om

-(a) s ove.r moontlik te bepaal aan watter behoeftes die

regis.trasie en lisensiëring van motorvoertuie in die

verlede moes een die huidige s.te eds moet vo

Ldoe.n-(h) vas te stel of aL hi.err-dd.ebehoet'ce.s steeds best.aan en

0:£' al die owe,rheidsmaatreë,ls' vir di.e- re.gis,tras:ie en

lis'e-ns;ië'ring van monocvoez.t;uie steeds noodsaaklik is 7

ern

(c) t.e beoordeel of daa-r nie op. e.e;nvoudiger w:yses, deur

midde I van arrde.r owe.rhei.dsmaatreë·ls be-te.r aan die

hu,id.i!g.e.be:hoe,ft'es voLdoe-n kan word n.i e-,

T:e,n e-i.nde die behoe:ft'e,s' wat t,ot. die. owe:.rhe,idsmaatre:ë'ls, vir

di.e: re:g:is·trasrie en. lise\ns,iëring, van mot·orvoe·rt·uie ±n di.e

Ora,n.je:-Vr.ys.ta·a:t qe.Lexihet; , t.e. b e.paaL, ±s 'n s+udd.e van die

bet.rokke we:tt'e' eonoz-donnarrsd.e-s qemaak., Waar' n deeglike

begrip van die maatreë:ls nodig is om die noodsaaklikheid

daarvan. te, bepaaL is di.t nodi.g geag om se-Lf.s die vroeëre

we:tgewing te bestudeer.

Omstandighede in die vier provinsies is, wat betref die

géJ:Druik van motorvoertuie, in 'n groot mate eende-rs. Die

behoefte aan behee rmaat.neëLs vir die ordelike gebruik van

motorvoertuie behoort derhalwe ook ooreen te stem. Om

4

-van die ander provinsiale owerhede gemaak. Daar

is

ge·let op verskille in maatreë Is, aangesien dit op verskille

in be.hoeftes kan dui, of moontlik be.t er maatreëls om die

behoe ft.e s te bevredig.

T:alryke bevindings wat, hieronder beskryf word, be-rus op die

pe-raoon.Like wa-arnemings van d~ie skrywer v-an hie'rdie· geskrif'

>

wa.t ook In be.ampte in diens van die provinsiale Adminis-tras ie

van die Ora.nje.-Vrystaa·t. is.

T:en e.irrrde.t.ot voor-stre.Lke vir mee-r doe It.re,f fen de: maatreë:ls:

te~ ken kom', is ver.s:keáe· moontlike pros;e·dures, vir die

re:gis;trasie. e.n lise:ns iër-ing van motorvoert'uie beskryf.

Da'a'rna. is die mees ideale' s+e.Lse.Ls vir die registra·s·ie. van.

ffiete,rvoert'ui.e· en. di.e invorder.ing· va.n. ge.Id in di.e plek van

die lisens·iëiring.s;pros.es,. aanbe.vee-L;

3. BESTEK

Aangesien die reg.is·tras,ie· va-n motorvoert.ui.e reeds verske·ie

jar.e in swang wa·s vooedet; die reë lings vir die lisens ië'ring

van motorvoertu-ie ingeste-l is en omdat die doe Istellings van

die registrasie- en lisensiëringsfunksies weinig in gemeen

het, word dit afsonder lik behande 1.

Die registrasie van motorvoertuie word in hoofstuk een

Die regis,trasieproses behels hoofsaaklik die byhou van mo=

torvoe,rtuigregisters. Die prosedure en metode daaraan ver=

bonde, skep wee,ns die k'omp.Le ks.LtreLt; en omvattendheid daarvan

probleme en derhalwe· word afsonderlik daaraan aandag gegee.

As,pekte. soos die padw:aard'i.gheid. , van motorvoertuie, die ver=

sameLi.nc van tersaaklike st·a,tis·t.iek e.n toe'kenning van regi.=

sc.r as.Lenomrnee-saan motorvoertuie, het, beLanqr i.ke be.s.t.andde.Le

van. di.e re.gistrasie.proses geword e.n gevo:I.g,l.ik is' daar ook

enk.e:le parag.rawe daaraan g.ewy.,

N'adat die vere,is,te:s waaraan die mot:or.r.e,g±s,tras:ie:p.r.oses moeit

vo'Ldoen , be'haride.L is, wor.d ander. moontlike, meeodes van reg:i.=

s,tras;ie. be:s:pree:k.. . Ten, sLotrtre- wer.d. die vo.or.ges,te.lde me.t.ode:

van re.g,'is,tras;±e van, motorvoe:rtuie' uitee·n:ge's~i:t.,

Hoo·fs.tuk

t.wee-

tuie .•

Nadat ander moontlike metodes van motorlisensiegelde-invor=

de·ring behandel is, word die. voorge·stelde me-code uiteengesit.

Te,n ee,rste word die ont.w±kkeling van die;· besctaa·nde prose:s

ve,rd:ui.de.lik em.daar-na ander moontlike; Wi~{Se:svan motorvoer=

orde,like: be:liH:l:tt~ing;vam met01:::vo.e'rtui.e.tre. ve~séke~r.

- 6

-HOOFSTUK1

REGISTRASIEVANMOTORVOERTUIE

Met die koms van die metorveertuig wat as te.gnelegiese

orrt.wd.kke-Li.nq II •.•• ook ve.Le maatskaplike en ekenemiese gevelge

:t.;.. dill) ht' . d' h d' t...::l ...::I bl' d

ge~l'la...•. eo., mees ·le ower e··e·' veor uurenl:.l. nuwe; e' e·l.'.=

maatreë,ls tre,f' em 11 ••••. 'n he-Le aarrt-a-L diens,t'e ... ' sees

1is:e;nsiekant ere. ,.' verpligt:e versekering', verkeer sdi.e.nstre

2.) . .

en t..eerpaaie II' daar te' s+el., nie, v:e~17mee!rde;ringin die

aa'n:tal.,. d'ie, toename in die, v:e'rs;ked:de'rrrre,id:en ges:o:f.it ikeerdhe'icl'.

m0t:ervoe~r.t.:ui.elaait o.ntslt:aan., Die' pr:ev-ins'ia'.le· owerhe.Ld van:

die, ~ra,n\j:e'-vr.y:s,ta'a't?) moes de-rfra.Iwe. maa·tr.e.ë:1s tr.e'f em dd.e.

motrorvoeert.u-i.e gen.Eu.ik is:, wa:s noed's'a'aklik omdat; die: wangehr,uik.

daacrvan , In direRte LnvLoed ep die qernee-ns.k ap. uitgeoefen het .•

T.e'n e.i.nde In be,gr ip te ve'rkr.y van dd.e f'akt:ore e,n/e f be.hoe-f.t.e.s'

wat die regis,tra·s·,ie van motorveertuie ge.needsaak het, is dit

nedig em die ewerheidsmaatreë Is, s oos dit deur die jare in

dd.e- we:tge,w,ing epgene.e:m .is., na. te vors,. te. ontr.Le'e.den teenoor

huidige beheeftes te tee~s.

1) Cloete, J.J.N., Inleiding tet die Publieke Administrasie,

2de hersiene uitgawe, J.L. van Schaik, Bpk., Preteria,

1972, p.59.

2) Ibid., p.60.

3) Die Republiek van die Oranje-vrystaat was enafhanklik

en uiteraard vir alle maatreëls wat tet erdelikheid mees

L 1. wet.gewende maatreë·1s het vermenigvu.1di.g en

Lnqew.i.kke.Lde r geword

Di.e eerste owe·rheidsmaatreë1s in die Oranje-vrystaat wat

daarop dui dat daar In behoefte was om die eLe naacak ap van

'n voert.ui.g te bepaa.1, is in Wet 19 van 1899 1) ve·rvat.

"In some; con sipi cuous place on e.aoh s.cotrch cazrt , horse

or.

ox;

trhe. name and, pd.ace o·f: re:s;i.dem-ce of the: owneer t·here~o.f,

as. we:!.! as: t:]~'e,disitr.r±et in. whieh smch nesd.de.nee. is

ve:h<.ic~le:"f:adLling' te e:omp>l:yhe're:,wit·h,. s,hal1 be, liable

t.:.o'a,. ft'ne; not; e~x;e,eed'ing ·tr.e;n.s;l'ri.I.1,ings st,er'ling or in

e'xe,ee,ding. ed:,ght day's,..II.

Vr.ys:t'aat v-i.r: die be:he:e~roor ffiot·orvoe·r.t·uie: was Ordonnansie' 3

1913 2~} '. , ..::I' 1 t "t 1: 1 Lui h

van ,' " wa'arvan 1;:.I,'J::e·.anq .~' ',e' S:00S.ve» 19ge~U~ et :

"Om v00rz:ie:ning ,te: makem in he:t regi.s.t-reren van mot.or=

kar-r-em en heet uitreiking van ce:rtifikaten van dr i jve.r s

van motorkarren e.n tie-n opsigte van aride-re. zaken be=

tre,f.fe:n:cle, heit: gehruiken van ffio'Eorkarre:n op openbare

we,g,en in die provincie Oranje vrijstaat."

1) Stat ute Law of the Orange River colony, (Law No.19, 1899) I

Amending and Supplementing Law No. 9, 1892.

2) Oranje-Vrystaat: Motorkarren Ordonnantie, 1913

- 8 _.

Ing,evolge die bepal.ings van s,ubart.ike,l 1 van art'ike,l 2 van

die voornoemde Ordonnansie moes die eLe.naax sy motorvoertuig

by die kantoor van die ·plaas1ike owerheid registreer indien

hy binne die regsgeb ied daarvan woonagt ig is •. Indie.n hy .

bui.te die regsgebie,d van die plaas:li:Re owe·rheid. gewoon het,

moee hy dit by ddie kantroor- van die- landdros (magis.traat)

trokke, re:g is:trasrie.-owe;rhe·id 'n nommee aan die, motorvoe·rtuig

mees toe:Ke~nem dat; dd.e e;ie:naa,r die. rrommec; da.azraari moes. vas=·

:G>:ielseol.f.denornme:rmoes· ook: ni.e; aa'n ,.n arrdeir

mot:.Olr.vee'rtul:.g'toege:Rie:n wOir'cl nie: •.

Daar is: ook ingeM:olge s;uba.];'t~ike,L3 van a'rt.Ïke I 2: berpaa-I dat;

g.e,v:o·l.ge'd<fe.be,paIings' van, art±ke,T 3: was~ d,±:t: "n 00rt·.re!ding··om

'n I110t.orvoe'rt.uig. oop:"rr olpelnba-r.e:pad. t~e"g.eibr.uik as', dit n Le ge!=,

re.g;is:tre.e.r was n.iie., o.f: as: die kent.e·ke,n, re.g;is,tr:as,ie let.te·r.s eon.

nommerr I soos voor.geskryf, nie: op die voe'rt'ui.g aangebr ing is'

nie, •.

orrdorme-ns.Le .10 van 1920 1) here be.paa.l, dat die eienaar wat 'n

ffiot:.orvee:rtuig vearkoop; ver p'Li.q is om die, bet-rokke

registrasie-owe.r.he.Ld daarvan in kennis t.e ste 1 e.n terse'lfdertyd die vol=

gende inligt ing te verstrek:

1) Oranje-Vrystaat: Motorkar en Wielbelasting Aanvullings

Ordonnansi.e, 1927 (Ord. 10 van 1927) ,subartikel 1 van

om.beh:ee,r oor d~ie

(a) volle naam en adres van die kennisgewende persoon:

(b) datum van oorrnak

Lnq-(c) volle 'naam en adres van die persoon aan wie die

eiendomsreg oorgemaak is:

(d) - naam, ma·ak en bes;krywiing van mot.orvoertuig,

registrasienommer van motorvoertuig en sy masj .i.enriomme.rr

(.e.) sulke andere besionderhede as wat die Adminis,trateur by

re',g,u.las,ie mag vorde·r.

Elili.ed'0eJrste·1ling van hie:.Ed±,e ma'a-ttreë::ts:was, kla·arblyklik om

re:g;is·tras·iei-owe'rhe.de· oor die ko·rr.e'kte dae.a be:skik here ein t.en

ed.ride. ook t.e kontr-o,lee:r dat; die nuwe: e.l:.e;naar.s we.Lhu.L

ni.e: v:e:rmeer-dering: in. mot:orv0e:rt1!llie:he't t,ot:: ge~volg' g,e'had dat

gebruik van hierdie voe;rt'.uie in die Oranj'e:-Vrys,taat te ve.rseke.r,

is by ozrdormanscie 7 van 19-2:8L) be:paa\l dat, In e.Lenaax wat sy

motorvoertuig wat in 'n ander pno.vd.nsi.e geregis,treer of

lisens ieer het, dit nie vir 'n ononderbroke periode van langer

as drie maande in die 0ra.nje-Vryst·aat mag gebruik sonder om

s,y registrasiese:rti.fika'a,t ein Li.sens Le. by 'n

regis-trasie-owerhe-id te laat endosseer nie. 'n Verdere voorwaarde was

dat die gebruik ook nie die tydperk van die lisensie moes

1) oranje-Vrystaat: Motorkar Verdere Wysigings ordonnansie,

- 10

-o0r.s:kry nie, aondez dat dit in die oranje-Vrys·taa·t ge,regi=

s.t r ee.r word nie. Di.e e.ndos-semerit; het onde-r ande.re behe ls

dat; di.e dat.um van aankoms in die Oranje-Vrys,taat. op die

reg Lst.ras;ie'sert i fikaat aa·nge:teken moes word. Of hierdie

re.ëHings enigsins tot beheer oor die motorvoertuie bygedra

he,t een of dit.

oodz

te: he,twyfeL

O d_{r onnanSol..e,...:.}. . "8_,van 1'9'3"_{" '''':.}1.)._{was:, ·l.e eters, e. we:··gewt.l:ng}d' tt' _wat UI··t'.=

knap'.'

ui.t~ge:s:l.u.i:t·::

heciie:, s,toom-· em e;lektrie·saange:drewe voe.r+u i.e-; mou.oc.r o.L>

leers', bra1ndsrpuitvoe·rtU'ie., voez+u.i.e vir ge's,tremde persone

e,n ambn.harree.

Reeds op daardie stadium het; die: provinsiale owerheid van die

Ora:nje·-:vrys·t:aa,t beg.in om s:e)]<e'remotorvoertuie van

reg.is:trasie-2)

en lisensiegeld vry te stel.' Daar is bepaal dat voertuie

wat aan owerhe idsinstans ies behoort, sowe 1 as trekmotors van

oorspronklike produsente, wat nie gewoonlik op openbare paaie

1) Oranje-Vrystaat: Die Motorvoertuig Ordonnansie, 1931

(Ord. 18 van 1931).

gebruik word nie, van re.gis'tras:ie· e.n jaarlikse Li.se.ns i.e=

ge Id vryges-teY>' is. Soos reeds hie'rbo ver dui.delik, was

elke p.Laas-Li.ke owe.rheLd en landdros 'n re.gistras.ie-ower=

heid. Dit het daarop neergekom dat met die uitsondering

van enkele kleinere der.p.Les, eLke doz p o-f stad oor twee

re:gis,trascie-owerhe,idskantor.e· beskik. het;., Daar moes. der=

ha.lwe: in hierdi.e, dorpe' o,f sfre-de: in. d±e, Oran je'-v:r.ystaat ten

md:ns,te, twee, beampt.ee wees wat', oer vo-tdoende ke.nnEs van die

bepa.J,2.ings: van die' o:r.donna·ns;ies: oor motorvoe:rt.uie be.sk.Ik he.c.

em Iné mot'orvoe:rtu,i,g t.e- re:c~J;'is,tree:r. Indien:, in ag; gene,em

wor~ dat da:a:r op Cfaara\Ïe· s,t,adlh:un onge,v:ee,r 62' plaas;like,

owerr=

he,de: in diie, Or.an:je'-v:r.ys;taa:t: was\ (me:t twee, re:g;Is;f::-ras:i,e'-owe,r.=

he~idsik1antO!l::e~in. e:Ike, dbrp:'): mees. da~a'r g:evo.IgTik +e.n mins-te

12:4·o.pge:1ecide' be:ampt'e!s we'es: om. d'ir,e re:g,'is,tra:s'ie,' van mot'or=

voe,r.t'.u;i.e~in die:' Oltanje:,-VI:'.ys,t:aat:t'e: K'0n he:har.ti.g: •.

A:Ei:::;±k.e,l9 varr laa's:ge:noemde: Or:donBanszieéhe·t In.:nuwe, pros:e'a:are:

voorg.e~s'k1:r.yfwa,t demz- dl±e: mo.;t:o\L:'.v:oe1r.t:.u±.ge,i.enaasowe-L a's, d:ie,lr

re:gisctra:s:ie.-o.we·rhe'id ge·volg mee,s: word',. wannee'r die voe·rtuig

van eie.naa-r. ve.rwd.s-se1. Wannee:r In voe-r+u.i.q ve'rkoop. word,

moes. die ei.enaa'r d±e re:g:is,tra$ie'-owe:rhe,id' binne- s'ewe dae op

In voorg,eskrewe vozrn daarvan in ke.nn i s

s+e

sieserti.fikaat en qeLdd.qe lis'ens:ie inhandig. Die nuwe eie=

na'alr n.et na 'be;t,aling van vy'ft'.ig sent I n nuwe voldaa'nsertifi.=

kaat, ontvang. Die nodi.qe e.rrdoserernerrte op die registrasie=

Padverkeer, 1956 (Ord. 17 van 1956), vervang. Die bepalings

- 12

-Die .voornoemde bepalings het klaarblyklik egter probleme

_ ..l....

veroorsaak en gevolglik is dit deur artikel 7 van Ordonnansie

12 van 1933 1) in die geheel gewysig. Alhoewel die voor=

skrifte in detail in ses subartikels uiteengesit is, moes dit

weens tekortkominge weer in 1937 2) en in 1940 3) gewysig en

aangevul word. Hierdie deurlopende wysiging en aanvulling

van die voorskrifte oor s legs 'n enke le aspek van die

registras ie van motorvoert uie, dui op die aa.nhoude nde

vez-ande r Lnq in behoeftes en ook die kornpLeksi.t.e Lt; van die

.motorvoert uig-re.g.is.tras .Les.té lse L

Ordonnansie 8 van 1941 4) he:rroe.p Ordonnansie 18 van 1931 5)

sowel as al die motorvoertuigwys'igingsordonnansies t.ot 1940.

Wa·t die be.pa Li.nqs in artikel 2 van. Ordonnansie 8 van 1941 6)

be·tref, is. die voorskrifte aang.aa·nde die regis,t'rasie, van

motorvoertuie grotendee.ls, behalwe taalve;rbe:teringe, onverande·rd

ge laat. Die be.pa Li.nq s. oor die prosedure wat gevolg moet word

met die verandering van eiendomsreg', is weens die verskeiden=

heid van moontlike wyses van e.i.endoms.ve-r ande.r Lnqa uitgebrei.7)

Die bestaande ordonnansies op motorvoertuie sowel as die

ordonnansies op padverkeer is deur die Ordonnansie op

oor die registrasie en lisensiëring van motorvoertuie het in

1) or an je=vry.st aac . Motorvoertuig Wysigings Ordonnansie, 1933

(Ord. 12 van 1933), art. 7~

2) Oranje-Vrystaat: Motorvoertuig Wysigings Ordonnansie, 1937

(Ord. 8 van 1937).

3) Oranje-vrystaat: Motorvoertuig Wysigings Ordonnansie, 1940

(Ord. 15 van 1940).

4) Oranje-Vrystaat: Motorvoertuig Ordonnansie, 1941

(Ord. 8 van 1941).

5) Oranje-Vrystaat: Die Motorvoertuig Ordonnansie, 1931

(Ord. 18 van 1931).

6) Oranje-vrystaat: Motorvoertuig Ordonnansie, 1941

(Ord . 8 van 1941).

hoo.Esaak diese Lf de. as in die vori.ge ordonnansies gehly •.

Die: prosedure wat vir die herregistrasie van 'n motor=

voe.rtuig voorgeskryf is en die onderlinge kenn Laqewdnqs

t.us.sen reg istras;ie-owerhe:de aa·ngaande die "verhuis ing"

van motorvoe·rtuie, is egt.e·r aariqe.pas en in detail voor=

geskryf. Die: be:pa.ling:s> van srub.ar t.Lke.L 1. van artikel 16

van hierdie. Ozdormarrsd.e neet. meet ve:rloop van tyd a I hoe mee.r

pnob.Leme ve~roors'a:ak daar dit tot die, duprlis.e,ring· van re.g;i.=

as; ee:n. mot:o!t'.voer.t.u:ig,toe nie:.,.... me·t·dien v:e:rs:t.af.1de.

voe-r i.nq daaraan te; kon gee. Ten s'pyt.e van hierdie om=

Hiie:!t'di.e:be!pa.J:.ing ±s;by siilanra;.rt.±ke,I..2, va-n. a;.r::t~ikeI, 12: van

O d-r . onnansa.e,. 21'u; van.. . ': .1"966 I}d've,r:an er om, :lle: pr.oJ.:)·d' 1::.1·eem UI. .'t

te. ska:ke,l ..

Die vori.ge: ordonnans;ie:s op padve;rkee.r is by Ordonria'na.Le 21

van 1.9:66 veervanq., nie. v00Eskrifte oor re:g.is,t.ras;ie en lise:n=

siëring' wat in hier.die ordonnane.i;e ve·rvat is, was so omvat=

tre-n

studie van elke betrokke personeellid van die

registrasie-owe.rhe'Ldsïkantrone moes ve:re,is· hetr om doe.Lti.r-e-f.fie.nde uit=

vattende bepalings he-t, dit nog nie aan al die vereistes

1) Oranje-Vrystaat: Ordonnansie op Padverkeer , 1966

- 14

-van die verskeidenheid aariqeLee-ntrhe.de wat met die re.gi$trasie

en Li.se.nsLë.ri.nq van motorvoertuie moontlik was, voldoen nie.

Ten einde die bepalings by die ve'reis,tes van d.i,e.tyd aan te

pas is artikels 11, 17, 2.1, 26, 31 en 41 deur artikel 2 van

. . 1) .

or

Hierdie-aarivu.Ll.Lnqs en wys.iging,s. was egter nog nie vo-ldoende nie

en g,evo·l.g:lik .is' a'rtike:ls. 1." 9, 11.,. 13,. 14~,.31" 3,3;, 34,. 38,

4'2" 4:4" 47, 4'8 e,n 4,9 deur ordonnensfe 7 2~}en 12 3) van

g,e:wor.d!he,"t··.

1.,2 Motorvoe,rtuig.reg"isite-rs

Daa-r kon ni.e vas,g.e's"te1 word o.p wat."te·r wys'e die ee.r s+e

motorvoertuig.re:gisters byge·hou is nie. Die registers van

die vyftiger e.n s.es.tiger jare het uit kaarte bestaan - 'n

kaa·rt vd.r e.Lke. gecre.gis.t-reerde mocozvoer+u i.q - wat as 'n

hands·telsel redelik ef'fektief aan die ve.ceLat.es voldoen het.

1) Oranje-Vrystaat: Padverkeer wysigingsordonnansie, 1968

(Ord. 8 van 1968), art.

2.

2) Oranje-Vrystaat: Padverkeer Wysigingsordonnansie, 1971

(Ord. 7 van 1971).

3) Oranje-Vrystaat: padverkeer Wysigingsordonnansie, 1971

stelse 1 (motorvoertuigregister) gekoppe 1. Die jaarlikse

Op e-Lke kaart is onder andere voorsiening gemaak vir die

invul van d.i.e volgende besonde.rhe de .

(a) registrasieletters en -nommer aan motorvoertuig toegeken~

(b) jaar van eerste registrasie as nuut~

(c) fabrikaa.t;

(d) t.arra~

(.e) e.n.jinnommer~

(g,). van., v0orle:tte'r.s. en woonadres. van e'ienaar ..

Die g,eet.a.lgereg,istreerde· motorvoe'r.t·uie he·t' so a·ange.groe'i dat;

d'i.e re:g:i$te,rs. in die grot.e·r s'errt r ums, s'oos onder andeire

Blloem.fOnte,in, We,Ikomen Kroons,t.ad· in 19:68 res~pe:ktie;welik: uit

.

+-ddie:vo-Lqerrde:g,e·t·a,lle kaarte: be.s.taaer he-t, -, 40 000, 2'5 000 en.

2:0 000. •.1.) Die ne:tjiese: een kor.relkt:e: byhou van ve.r.a.I.hie-rdie

grote,r re'gist'ers- heet vena'e.Lf.sipnekemd: die ve.rmeer.de-ri.nq in

op<§f,eleideper-sonee-L tot gevolg gehad.

Die lis:ens·ië:ring vain moto:rvoe·r.t·u:i.eis' vir doe-Le.Lrrde's van

kontrole en ten einde duplisering van adrni.ni.s't r-ac

i.efv"

klerklike werk te voorkom, aan die bes-t.aande motorregistrasie=

hernuwing van mot.orvoertuigli~sensies gedurende die periode

Ja.nuarie t.ot.: 7 Maart, het 'n s'pits,tyd in die werksa.arnhede

van die reg'is·tra·sie·-owerhede tot gevolg. Veral in die

groter sentrums noodsaak die vermeerdering in werksaamhede

gedurende die spitstyd, dat personeel uit ander kantore

onttrek moet word.2)

1) O.V.S. Provinsiale Administrasie, lêer B3!2!1!1,

Des. 1968.

die aard van die saak nie pas lik opgeLei, was nie. Hierdie _ 16 _.

Indien personeel nie uit die ande-r kantore vrygestel kon

word nie, moes tydelike personeel aangestel word, wat uit

personeel, wanneer bekombaar, moes weens die drukte van

werksaamhede teert In hoë tempo werk en het, gevolglik foute

begaan wat later deur die pe.rmanente personee 1. wee.r reggeste 1

moes word. Foute kon die be,tro'l!lba·arhe,id van die motor=

voe·rt uigregis,t·e.rs ben adee.L en nie s.Leqs vir die pe.rrnarre.rrt.e.

pe-r

di.e:·pro:v:ins·±.al:e·Adïn'inis·tras,ie.

vir.

ve:rske,ie. jare w:a's provirrs:iale, rns,pekte,ur:s tY'cens" s;pi.ts:tye

Hierdie

reëling ne:t tot. g.evoTg' gehad: da,t· rroodaa'ak.Li.k'e wets'toepa·s's.ings;=

f'tlnks:ie:s nie hul. regma,ti.ge aan.dag ontvang he,t nie ..

Soos uit die boatraande afgelei kan word: het die korrekte

byhou van di.e mot.orvoe:rt.uigre.g:is:'E.e'rs In verskeidenheid van

pr obLerne veroorsaak. Namate s t.ee.ds meer mot·orvoe·rtuie

geregistreer word, sou hierdie pr obLeme dienooreenkomstig

g-rote:r wor d.... Daar moes. dus c'a'a~dwe:rkli:kes.t appe gedoen

word om die probleme te oorkom.

registers met behulp daarvan by te hou.l) Die Vrystaatse

Na die ingebruikneming van rekenoutomate deur die

provinsiale administrasies van Natal, die Kaapprovinsie

en die Oranje-Vrystaat, is besluit om die motorvoertuig=

Provinsiale Administrasie het gedurende 1968 hierdie

besluit geneem en ter aanvang die Bloemfonteinse motor=

voertuigregister deur middel van In rekenoutomaat laat

byhou.2) Sedertdien word al die registers van

registrasie-owerhede in die Oranje-Vrystaat deur middel van die

Provinsiale Administrasie se rekenoutomaat bygehou. Die

registrasie-owerhede is nou hoofsaaklik vir die ontvangs

van kennisgewings van eienaarsveranderings, aansoeke om

registrasies en registrasie- en lisensiegelde verantwoordelik.

Die registrasie-owerhede stuur die dokumente betrokke by

die bogenoemde transaksies na die Rekenaarsentrum van die

Provinsiale Administrasie, waar dit saamgevat en vir

verwerking gereed gemaak word.

Die rekenoutomaat verwerk die inligting soos verkry uit

die gegewens vanaf die dokumente om die onderskeie motor=

voertuigregisters op datum te bring, statistiek vir die

Departement van Staatkundige Ontwikkeling en Beplanning

saam te vat en ander lyste van byvoorbeeld uitstaande

lisensiegelde en oop (vakante) registrasienommers uit te

druk. Aan elke registrasie-owerheid word maandeliks In

volledig op-datum-register gestuur.

1) O.V.S. Provinsiale Administrasie, lêer B.3/2/l/1,

Augustus 1968.

2) O.V.S. Provinsiale Administrasie, lêer OW 3/4/6/1,

- 18

-weens die omvang van die' meeste motorvoe·rtuigregisters,

word dit op rnd.krofi Imkaar-t.e qe.pLa.aa en s Leq.s' enkele klein

deur die. rek,enoutomaa t op papier ge druk. Jaarliks,

re:giste,rs (registers met; md.nde-r as 2 000 voertuie) word

gedurende De'sembermaand, druk die rekenaar Li.sens ieher=

nuw·ings.kennisgewings in dupd.Lkaa.t; tren ops.Lqt.e. van elke

g~'reg'is.tree'r de' motorvoertuig'. Die. oO:l:.s!pronkl.i:kevan

hie'rdie kennisg,ew.ings word aan die motorvoe:rtuigeienaars.

ow:e~l?he;deve.rse-nd word v;ir ing,eval. die: mot.orvoe'rtuige:ienaa·.rs.

motorvoertuige;ie;naars wat. nie: lisens;±ee,r he·t nie, en

motorvoe:rt.u,ig:1ise:nsf.es. hernu he;t. ni.e.; vir ops,p0ri:ng: de.ur;

d:ie. pr-ov-i.ns.i.a.Ie. ins:pe.kt.eurs' •.

Mbt.0rvoe.rt'u,±ge:iena'a)rs. w:at:.oiElge,s'poorW:0r~:l,.moet hu.l.

. Die: m0torre.gis·,tras,i.e.s

van m0torvoertuige·ie.na~rs wat na. die e.inde van Junie van

die; be,trokke jaa'r nog. nie. lis:e'ns:ieer het ni e-, ve-rv aL, maar

desnieteens.taande. bly die motorvoertuige;ienaars steeds

aanspreeklik vir die Li sens.Leqe.Ld en boete.

,

1)

1. 3 pa·dwaardigheid va-n motorvoertuie

'n Aspek betreffende die registrasie van motorvoertuie wat

met die jare In noodsaaklike deel van die stelsel geword het,

1) Oranje-Vrystaat: Ordonnansie op Padverkeer, 1966

SUbart.ike·l.

is die ve r eLs.te dat s legs padwaardige voert uie ge'registreer

mag word. Die ee.r st e bepaling hieromt-rent word gevind in

1)

Ordonnansie 18 van 1931. VO'lgens die bepaling moet die

aansoeker met sy aansoek om registrasie 'n sertifikaat oor

die geskiktheid van soy motiozvoe.r't.ui.q vir gebruik op 'n

openbare pad indien. Die se'rtifikaat sou vanaf die handelaar

of 'n ondesrs'oekbearnpt.e. ve,rkry moes, word: en dd.e kope-r sou die

kost.e ten opsi.qt;e daa.nvari moe's. dra. orrdonnerisi,e 15 van

1.940 2') gee' 'n duide~l±ke\r e.n. meec vol.le.di.ge. omskryw..ing van

dd:e,v00:t:.s,krifte. Ord0'flna'ns·ie' 1.7 van 196:63) maak g.e.en.

"'N:±e:mand,i:nag 'n v;oe~rtu.j:.g:·op- "R" openb.a-r e, pad gebruik.

wa;t·nd.e in 'n padw:a'.a-rdigetoe!Stt.and~is nie; .."

M0t:.oa:::voertuiemoes. der:ha,lwe: deur 'n v0e;r_tui.g;0nders:oe'ke~r

onde~rS;0ekwerd. Dit. he,t. e'gtecr geen· we:s:en1ike verrbeend mere

die regis.tras.ieproses van die motorvoe·rt·uig geha·d nie.

or-donnans.fe 2'1 van 19·66 4,) be'paal soos volg:,

"'n Registrasie-owerheid mag nie 'n k1aringsbewys soos

in artikel 18(1) beoog, uitreik nie indien die betrokke

motorvoe,rtuig'

-1) Oranje-Vrystaat: Motorvoertuig Ordonnansie, 1931

(Ord. 18 van 1931), art. 2.

2) Oranje-Vrystaat: Die Motorvoertuig Wysigings Ordonnansie,

1940 (Ord. 15 van 1940), subartikel (c) van art. 2.

3) oranje-Vrystaat: Ordonnansie op padverkeer, 1956

(Ord. 17 van 1956), subartikel 1 van art. 107.

4) Oranje-Vrystaat: Ordonnansie op Padverkeer , 1966

wor.d.; maar die klaringsbewys' word: n i.e. ui.t·.gereik nie, ..

be'pal.inge here s'ede,rtdien onver-ande r-d: gebly'.

20

-(a) In t.wee.dehandae voertuig is wat geregistreer

en gelisensieer moet word omdat die eiendomsreg

daarop verander het;

(b) In voertuig is wat uit onderdele van ander

motorvoertuie opgebou of gemonteer is; of

(c) In voert; uig is in a,rt ike I 22 genoem

(verander'de motorvoer.tui.g)

t.e.nsy en totdat daar aan sodanige. reg.istras·ie,-owerheid

In se·rti.fika.at voo.rqe.Lê.word dat s.odanige voe·rtuig

padwaardig is (wat as; In pa.dwa'ardighei.dse'rtifikaat

be'kend s.t.aan) ein wat ingevolge die be,pa·ling;s van hierdie,

art iRe.l gE3I.dig·is ..II

Die mot.ozvoe.r+u.i.q kari dus we.L geregis,treer of qe.Li.s.errsLee.r;

L4· ve'rsame ling van st·a,tis,t:.iek·

Weens die invloed wat die me't.or'voe-r't.u i.q as vervoermiddelop

die: same Lewdnq uitge.oe:fe:n het; e.n ten e.i.nde- tred t.e kan hou

met; onder andere die voors Le.ni.nq van doe lmat ige padnetwerke

e-n mot.o.rdd.ens s t.asLea , was die bes.kikbaarste lling van volledige

statistiek aan die handel- en owerheidsektor noodsaaklik.

Aange,sie,n e.Lke mot-or-voe.r.t.u.i.q,sodra dit aanqe.sk af is, binne

In voorgeskrewe t ydpe-nk geregistreer moet word, is die

proses, as 'n LdeaLe e-n LoqLe.s.e metode qe sd.en ; Die

eerste wet,gewende maatreëls in hierdie ve-rband in die

Oranje-Vrystaat word gevind in Ordonnansie 18 van 1931. 1)

Daarvolgens is bepaal dat die Adm.in.i.s.tr-at.e u.r regulasies

kan maak wat onder andere

-"

van tyd trot; tyd. a.Ll,e s'odan i.qe besonderhede moet ver=

s,tr:ek s'oos nodig mag;we'es, vir die,' re:gd.:s,tre,e,r.en

lis;ens,iee~r van rnonozvoeosnud.e. en. s.le,e,pwae:ns of vir

Se'dert'dri.en word alle: noodaaak.Li.ke s·t'at,is·.tie'k ra,kende mot,o,r"=

aan die Tak S'entra le' St:at is.t·.iekdie:m.s:van diet Dé:partement van

Sit,aatk.undi.ge: OntwiKkeling en, B'e.p,lanning· verstrek. Daar is

'b I' , d' '2 I 196'6' 2:) di

ge'en e,pa,.i.nqe lIT Or ormarisu,e ',van '"" oor ~e ver=

ska',ffing van s.t'atis.tie;k nie:" maar ing,evolge die, be-paLi.nq.s

van Wé:,t 66 van 19-7'63) kan. dd.e.Ma,nis,ter. me:t di-e:

pcovLnsLaLe-Adm.i.n.i.s-tr at.enrrs ooxee.nkomsrce aa.ngaan ten einde, noodse-ak.Li.ke

S'.tatis,t iek te bekom. Die aansoekvorm vir die registrasie

van 'n motorvoe·rtui.g maak voors:iening vir die Lnsameling van

'n ve-rske,ide'IThe'id van s,ta.tistie:k., Meer as die: helfte van

die inligting wat op die aansoekvorm vir die registrasie

van In motorvoertuig Lnqewu.L.rnoec word, is vir doe.Lei.ndes

van die. Tak Sentrale Statistiekdiens van die Departement

van Staa,tkundige Ontwikke ling en Beplanning.

1) oranje-Vrystaat: Motorvoertuig Ordonnansie, 1931

(Ord. 18 van 1931), art. 53.

-2) Oranje-Vrystaat: Ordonnansie OP Padverkeer, 1966

(Or d. '21 van 1966) •

22

-Enkele van die belangriks.te inligting is die volgende:

(a) jaar van eerste re.gistrasie a.s nuut;

(b) beskrywing van voertuig, bv. motorkar, bus en

motorfiets;

(c) ontwerp vir goedere of persone;

(d) dryfkrag bv. pet.r oL of diesel;

(e:) fah:rikaat;

(f) land van herkoms;

(g') gebruik van voe,rtuig; en

(h) ras van koperje:ienaar ..

van die Tak S:entra.le· Stat is:t.iekdiens; van die. De.paz.trernerrt;van

S.taatkund:ige· Ont.wikkelin.g· en B'e:planning t.e. pretor'ia ge:stuur,.

maar s:e.dert die. rek:enaris:ering van. die mot.orv0e·rtuLg.re:gis,ter=

s+e-Lse-L, s,t"1.:1urdd,e

o.

'n mag;nee:tband met. d"ie ge:g,ewe:ns:in 'n. ve-rLanqde- g.esortee:rde

vorm aan die: Tak S'e:nt·rale. s:tatis,t:iekcliens van boqe.noemde

Departement.

1. 5 Reg:ist:rasienomme,rsc

Verskeie mot.orvoe r t.u i.qeLe-riaars heg waarskynlik groot waarde

aan die re:gistrasienomrner van hul motorvoertuig en sal

I

klaarhlykl.ik s'onder om te s'kroom van hu Ll.e motorvoertuie

onts lae raak en terse lfdertyd moeite doen om die. nommer te

die betaling van een sjie-ling (10 sent) aanhoufooi. Daarna

het tot gevolg gehad dat reeds in Ordonnansie 10 van 1927 1)

bepaal is dat die eienaar wat 'n motorkar verkoop en indien

hy 5.0 verkies, hy sy motorregistrasienommer kan behou, deur

sou die registrasienommer vir 'n maksimum periode van twee

maande vir hom reservee'r wor d ;

2')

Ordonnans-ie 8 va-n 1,94~1 . het be.paa.L dat; 'n mot.ozvoe-rt;uig=

'I

e-Le.naa-rwat sy motorvoe:rt,uig ve-rkoop., sy reg'is,t-r.asie en

lisens-ie van. die: moconvoezctru.Lq kam behou v'ir oordra na 'n

ande-r voertuig wat hy ve~rkry hei:. of' van p.La-nis omrte. ve'rkry._

Hy kon die reg:is,trasiie' en 1is:e'ns;ie" indien verki,es ook a,f's.taan •.

Vir so 'n oordrag van die re.g~is>trasie en Li.s'ems.Le. van sy

vorige' motor 'na. 'n nuwe; motor, moee; hy 'n bedra.g v:an vyf

s'j'ie:lings (vy·ft·.ig sent.) be.t:aa:l" aowe.L as, dd.e. ve-rsïkdL in,

lis'e'nsiegeld, inËlie;n. daar' n verskil is'. Hie:rd:.ie:be.pa.Li.nq

hec vanse:lfs'pl!e'kend- a'dm±nis,trat:ief/kle~r.R:1±ke. werk. in- die

karrt.ore- van d.i.e re\g;is-t-r.a$i.e'-owe,rhe,de~tot ge,vo-lg' g,enad, maar

het die e Lerraar s in s,taat ges,te'l om hu.L ge:s'ogt.e re:gistras'ie:=

nommers te, behou.

Ten einde die ve.rs.oeke vir die behoud van regis,tra,sienommers

te ontmoedig, is die bedrag deur' midde 1 van bepa lings in

Ordonnansie 6 van 1944 3) na 10 sjie·lings (Rl,OO) ve.r'hooq •

1) Oranje-Vrystaat: Die Mot,orkar en W-ielbe1astinq

Aanvullings ordonnansie, 1927 (Ord. 10 van 1927), art. 5.

2) or an je=vxys taax . MotoiLvoertuig ordonnansie, 1941

(Ord. 8 van 1941), s~ubétEtikel 2 van art. 9.

3) Oranje-vrystaat: Motorvoertuiq Wysigings Ordonnansie, 1944

- 24 _.

Ingevolge die bepalings van Ordonnansie 17 van 1.956,1) kan

die eienaar van In motorvoertuig sonder die betaling van In

bedra.g, sy registrasienommer en die voordeel van die betaalde

lisensiegeld behou, maar hy moes nogtans die verskil in

verskuldigde lisensiegeld Lnbe+aa L indien die lisensiegeld op

die nuwe voertuig hoë'r is as dié ten ops.Lqt.e van die ou

motor. Die verski.l in. Iis'e:ns:ie,ge:ld sou e.gter verminder moes

word. me.t; een t.waaLf'de- vir e IRe: volle kalendermaand' t.us-se.n die

a;a.nskaf:fingsda·t·um.van die mot'orvoertuig, waarop' die, voor.deel,

van d',fe:oe:taalde lise:ns;ieg,e,ld: oorg.edra. moe·t.word, en di.e.

ee'rs-t.e dag van Ja-nuarie~ V00'r s:od'a-nig.e datum ..

or donnansue 2'1 van 19·66 2) be.paa L s:oos volg:

" In Reglisit,:ras.ie:-owe'rhe,id moet;,. t.ensy deur di.e. li;·dmd.:nis:br:a'.=

motorvoe:rt.uig. toeken e'Ike: kee:r wanneer sodani.ge voecrt ui.q

deur hom ge~re:gis-t'ree:r wOlrd:.."

Hiie-r-ddiebe:pa~ling he,t tot ge:voIg géh.a-d·dat· In motorvoertuig=

e Lenaac- skrifte-lik by' die .Administrateur, met; die nodige ver=

du.i.deLi.k.Lnq., aansoek moet; doen vir di.e behou van sy registra=

sienommer. Na die inwerkingtreding van die laasgenoemde

Ordonnansie he.t die versoeke vir die. behou van re.gistrasie=

rromme.ra al mee,r e,n mee.r geword. Me:t die rekenar ise·ring van

die motorvoertuig-regis,te:rs het die prose-so vir die behoud van

die registrasienommers. aansienlike addisionele advisering tot

gevolg gehad en is be.s luit 3) dat In bedr aq van RI0,00 gehef

1) Oranje-Vrystaat: Ordonnansie op Padverkeer , 1956

(Ord. 17 v an 1956), art. 38.

2) Oranje-Vrystaat: Ordonnansie op Padverkeer, 1966

(Ord. 21 van 1966), subartikel 4 van art. 12.

3) Ingevolge Uitvoerende Komitee Besluit Nr.748 van

moeS"word alvorens oorweging aan 'n versoek vir die behoud

van die regis,trasienommers gegee sou word. Niet'eenstaande

die heffing van RIO.OO per aansoek, word gereeld aansoeke

in hierdie verband ontvang en ook goedkeuring verleen.l)

1. 6 Belangrike faktore bec.r.okke by 'n

rnotorvoertuigreg.istrasieste:lse"l

In die bespreking. 2) oor die ontw:ikke,ling va-n die motor=

voe,rtu.igregistrasiestelsel in. d.i

e

fak:tr0re ident.ifiseer wat byqe.drra het t~ot die ma:-atreë'ls soos in

wat ook, a's belhoe,fte be's:Rou.kan word:" was; die' voLqemde. _.

(h) om-die e;ienaa·r:s'k'a'p.van In motorvoe'rtuig t·e,·be,wys,;'

(c) om belas,ting (Iise:ns:iege'ld:) op' motroxvoertru.Le in te

vorde-r;

st.ellig; en

(d.) om s,t'a.t.istie:K. meet,be:tre:kk.ing, t.ot motorvoertuie e-n hul

eienaars t.e ve'rkry;

(e.) om die padw:aardi.ghe.-id van motorvoe.·rtuie te bewerk=

(f) om registrasiege ld in te vorder en toe te wys.

Ten e.Lnde d'ie, be lang:r.ikhe:id va-n ddre behoe,fte:s uit te wys,

word die maatreëls wat in ander provinsies daarvoor getref

is en in hul motorvoertuigregistrasiestelsels opgeneem is,

ook uiteengesit.

1) Volgens mnr. J.C. du Preez, Beheer-Administratiewe Beampte,

word tans in die Oranje-Vrystaat Provinsiale Administrasie

gemiddeld tagtig aansoeke per maand ontvang.

Meegedee 1 op 17 September 1980.

26

-1. 6. LOpsporing van die motorvoertuigeienaa'r

Indi.en 'n motorvoertuig nie met oordeel en versigtigheid

bestuur word nie, kan verkeersreëlings oortree word wat selfs

groot skade en beserings tot gevolg kan hê .. Die motor=

voertuig kan deur nalatigheid of met voorbedagte rade as 'n

moord- o,f wr.aaktuig gebruik wozd; Die bestuurder van 'n

mot~orvoertuig wat onde-r die indruk. ve.r.kee-r dat hy nie maklik

vir sy wandaad , wa,t met behulp. van 'IT motrorrvoext.u.i.qge\pleeg

is'" opg:e.spoor kan word ni.e., sal moorrt.Li.k sy voertuig vir so

'n doe I gebruik.

Indi.e:n 'IT motorbes,t~uurde,r 'n oortre:d±ng me+ sy motroz

voerr

begiaa,n het en hy nie, onmdidde.LLfk.daarvoor t.ot vez-ant.woo.r ddrrq

geroeip kan word nie,~

is

s,t'e:IseI rnoet; be:staa-n s.odat; die ed.erraaz of. be-st.uu.rde.r deur

midde 1 van s,y a'dr.es opqe.s.poo.r kan wozd'; Hierdie behoefte

aan In ste Lse.I om die ed.eriae-r of bes.tuurder van In motor=

..

voerct.uLq: op te .s'pooz het onde.r ande.re die ontwikke ling van

re.gis·tras:ie·ste lsels tot gevolg gehad.

volgens die motorvoertuigregistrasiestelsel in die

Oranje-vr.yst aat;

-die be.paLi.nqs van ·hierdie· H00fstuk gere,gistreer en

ge lisensieer

is

1) Oranje-Vrystaat: Ordonnansie op Padverkeer , 1966

Elke motorvoert uig wat op In openbace pad gebruik word moet

in die naam van sy eienaar by 'n registra,s,ie-owerheid

geregistreer word. Die be.t r okke regis,trasie-owerheid word

in Ordonnansie 21 van 1966 1) beskryf as die

registrasie-owe.rheid in wie se gebied die eienaar van sodanige voertuig

permanent woonagtig is. E'Lke motorvoertuig wat ge,registreer

word ont.v anq ingevolge die, 'be-pa.Li.nqs van laasgenoemde

Ordonnansie 2,) die regis,trasiernerk, van die be.tr okke regi=

s,tras Le-owecbe id te'same met 'n uniéke: nommer, sowe-L as 'n

re:g:is,t,rasie:s:e'rtifikaat" waarop die registrasieme:rk en nommer

aa:nge:telken Ls , Die, registra's'ieme,rk, is die: reg:istras,ie='

owez.hed.dt.oegeke:n het; e.n wat ui.t twee, of drie, le;tte,rs kan

be'ati.aari., Die' un Leke. nommer is' 'n volg;nommer wat in dtie

groots.te: re'gist:ras:ieScie.-owerhe:idskantoor in diiie

Oranje-Vrys,taa,t" nl. dié van Bloe'mf'ont,ein, re.eds: in. die, omgewing

van vyf- syfers: beslaan. Ing.e·volge· die, be.paLi.nq.s v-an

suba'rt.ike I 1 van art,ike"l. 14, va.n bog.e:noe:mcJe·or denrransd.e

moet; d'i.e e.Le.naar van 'n motorvoe.rtuig die regis,tra·s:ieme.rk

en =nomme.r-op die voo rqes'k.cewe wyse aan sy voertuig aanheg

of ski Ider.,· Elke registras:ie,-owerhe id moet ingevolge die

bepaling van a.r't LkeL 50 van bogenoemde or dorrnaris.Le

-"

van e.Dce:motorvoertuig wat in. die gebie.d van s.od'anige

registrasie-owerheid geregistreer is, sodanige besonder=

hede aangegee word waaraan sodanige motorvoertuig

1) Ibid., art. 6.

-·28

-- ..,j...

gere,delik geidentifisee:r kan werd en sedanige besender=

hede meet die velgende ins luit:

(a) die nommer aan die rnotiorvoer tu.Lq teegeken en die

naam en adres van sy eienaar; en

(b) besenderhede van enige meterveertuiglisensie ten

epsigte van die betrekke metorveertuig uitgereik.1I

l'tttikel 26 van boqenoemde oz-donnanei.e bepaal dat; dd.e eienaar

van "n meterveertuig wat' by "m reg;istras.ie.-owe'rheid ge.regi=

s.tre.er is,. sedanige re'g:is.tras Le--owe.rhe-Ld in kemn.i.s.moe.t:st;e 1

van e-Ike ve.'rande,ring, in: adres hïnne. een en t.wintig dat nad'at·

dit pTaas.ge,vind he.t., By die, entvangs'. van dd.e- kennis'g.ewing

e.r'ke.n die betrokke reg.istras.ie'-ewe:rhe·id orrtvanqs da.anvarr en

bring hy die veranderings in sy rekerds' aan ..

he,t· t.ot gevelg dat die eïenaar van, "ru motror.voerctrud.q met; die,

hulp. van die betrokke re'gÏs,tras;ie'-owerhe'id vanuit die mo+ore

sees Jehannesburg begaan word. Velgens 'n mo·tertydskr if

le.tt'e.rs' en =nomme.rvan di.e, motroxvoerr+u.Lq ve,rs·t.re,k kan word.

Da·t daar reeds in Suid-Afrika 'n wesenlike be:heefte bestaan

em motervee.rtuige ie.naars op te s.poor, word. bewys. de.ur die

greet aantal ve rkee-r s.oor.trre.di.nqe wat jaa·rliks in 'n stad

'het; die boe.t e s vir ve.rkee.r s.cor-tr e ddnqs in hierdie, stad

gedurende 1978 'n bedrag van R8 mdLjoe.n be.Loop eon s.ou dit na

verwagting vir 1979 ongeveer R8,1 miljoen wees. 1)

Indien die motorvoert.uige ienaars nie opqe-s'poo r k an word nie,

sal geen of weinig boetes as af s'k.r Lkm.i.ddeL vir oortredings

voLl.e.drtqhe-Ld. en waar- moontlik vir korre,kt:he·id· .. Die pe rs:onee 1

geë,is kan word nie. Die oortreding van verkeers.reëls skep

nie slegs ongerief vir ander padgebruikers nie, maar kan

selfs tot ernstige ongelukke lei.

Die e;·f:·fe,ktiewe ops.poring v'an In m0t',orvoe~rtuige:ienaa-r word

be.paa 1 de-ur di.e doe.Lmat;ig,h:erid van die motorregistr ae.Le.st.else 1,

waarvan. die mot6rvoertuigreg;iste-r een van d:ie be langrikscte

komponente. ui.trmaak.; ~s die' rnot,orvoert\:1lgreg.is,ters nie. korrek

en op datrum bygehou word n'ie". s.a.l; motorvoe:rt.1:l.igeienaars nie

te aTle tye opgesipoor kan word' nie.

Die ve.rmeesrdez i.nq in. d;j::eget.al motorvoertuie in die

Ora-nj;e--Vrys.ta:at he:t· die: t:aak om dtie: rnot.orvoe:xrtu,ig,re'gj,ste'rs korr.ek

err op datum deur: 'md.dde.L'Wanhar:rdslteiIsels by: te~:hou, al

moe,ilik:e·r qernaak ; Me:t die. re,kenaris'e,ring van die motor=

voe·rtuig.reg·is,ters., is ge:trag: om die: bels;onde'rhe;de: van elke'

ni.otorvoertuigrekord so vol,le:d.ig ein kQilsrek moorrt.Li.k by te

hou. Die rekenoutomaat kont:roleer elke. transakg,ie vir

van die ver s k Ll.Le.nde,regis:t.rasiie-owerhede het na oorskakeling

na die elektroniese dat.averwe.rk i.nqste lse Is ondervind dat die

re:ke:noutomaa·t elke leemte aanteken en dat dit de.ur' midde 1 van

addisionele: a.dvi.se.r i.nq reqg,e:S'tel, moet; word. Reke'naardis,s.ipline

he·t tot gevolg dat personee 1 trag omS'0 korrek moont lik te werk.

Die rekenoutomaat kontroleer onder andere ook dat daar vir elke

- 30

-moet wees, dat alle inligting op die vorm ingevul is en

dat die inligting aan 'n verskeidenheid vereistes voldoen'.

Indien 'n eienaar nie s·y adresverandering aanmeld nie,

ontvang hy nie 'n lisensie-hernuwingskennisgewing nie, en

kan hy met sy aarrsoe'k vir 'n duplikaatkennisgewing verant=

woordelik gehou word vir die nalaat van kennisgewing van

aodre'sverandering. In die~ Oranje-vrys,t'aa,t word van die

rekenaaruitdrukmikrofilmproses ( R U M) g.ebruik gemaak om

op 'n maandelikse grondslag aan al. die: grot..er

re.g.istrasie-owe-r.he'de waarvan die' re.gisterso, rekor.ds van me.er as 2 000 ,

motorv0e.rtuie be'vat..; 'n vo'l.le,ëri.ge m0to1:'voertui.gregis.ter

be:s,k.ikbaa'r te at.eL, Aa·nge:s,ie,nh.i.e·rd'ie mot·orvoe·rtu.ig:re:=

g.is,te,rs op mikro:i:ilmkaarte. t'een re:la:,tie,f' minima:le.kostre

ge:duplis.e.e,r kan word:, is: dupylïka'a,tre;g:Ïs,t'ers ook aan die,

kant.oor- van die. Pr0vins:ia-Ie. Insipekte·,urs..verskaf en kan di.e

...

g.rot.er plaaslike. owerhede op aanvraag e.ri teen die, kostie v:an

die, dupliser ing van die mikroEi.lmR:aa,rt·e.ook maandeliks 'n

volledige motorvoert'uigre:g'ist'er van hul p'laa-s~like

re:gistrasie:-owez-hedd bekom. Die dup;lise,ring: van d'ie, mot.orvoertuigregisters

seweI as die poging om die regist.e.rs 5'0 vol.ledig en korrek

moontlik op datum te hou., vergemaklik die ops.poring van die

motorvoertuigeie·naar.

In die provinsies Kaap en Na,tal. is die, bepalings in di.e

ordonnansies met; betr ekki.nq tot. die registras:ie van motor=

voertuie bykans woordeliks dieselfde as dié van die

Oranje-Vrystaat. Die doelwitte wat betref die opsporing van die

ook dieselfde. wat die prosedures en metodes vir die byhou

van die motorvoertuigregisters betre.f, is daar ook wesenlike

ooreenkomste. Die Provinsiale, Administrasie van die Kaap

maak ook gebruik van 'n rekenoutomaat e.n Lewer ook re.gisters

in die vorm van mikrofilmkaarte aan die registra,sie-owerhede

in die groter sentra .. Ge'drukte re.gisters word aan die

re,g:istrasie'-owerhede van die k.Ie.Lne.r s'e:ntra geg.ee,. Dd.e

provins,iale Admi ni at.r-as.Le van Na·tal wyk e.gt·e:r in dié mate af ,

dat van 'n intyds-g,ekoppelde' data-ver.werking:s.te,lse:l vir di.e

gro,t',er kantore geilDru±kgemaak. wor.d, waa1rdeur dd.e- regis.ters

gpue,r en mooFltlik be:ter op datrum ge'hou ka-n word ..' By die.

gêrot.er sentra word ook van rekenoutomaatt'e'Eminale geb.r.uik

gemaak in plaas van ge,drukte re:gist.e:rs'. :nie k.le:ine:r re.g-i=

2 000 motroxvoe.r+ude en minder op hu.l; re.g;is.t:ers:), kry steeds:

Die registras i.enorrunering.s:proses: in d'i,e: provinsies van die.

Kaap en Natal is s'ooztrqeLyk as dié van die' Ora·nje-Vrys·taat.

In dti.e.Tr·ansvaal.,. anders' as: in die Or.anje:-vrys·taat, NatraL en

die Kaapprovinsie, tree die pl.aa s.Li.ke. owerhe.de as

registrasie-owerhede op. Subartikel 1van artikel 2 van die Transvaa.lse

Ordonnans-ie 2.1 van 1.966 1) be.paad, _.

1) Transvaa 1: Ordenna·nsie op Padverkeer, 1966

- 32

-"Vir die toepassing van hierdie Ordonnansie stel die

Administrateur by kennisgewing in die Provinsiale

Koerant, die plaaslike besture of die Transvaalse

Raad vir die Ontwikkeling van Buitestedelike gebiede

aan as registrasie-owerhede vir die gebiede wat hy

dienstig ag en kan hy insgelyks enige sodanige kennis=

gewing wysig."

Waar die eersgenoemde provinsiale owerhede deur die destydse

1)

Departement van Binnelandse Inkomste en die Departement van

Justisie genader is om hulp te verleen met die

registrasie-en lisensiëringsprosesse van motorvoertuie en daar toe ook op

'n redelike vroeë stadium oorgegaan is na elektroniese

data-verwerkingstelsels om gesentraliseerde motorvoertuigregisters

in die onderskeie provinsiale hoofstede by te hou, het elke

plaaslike owerheid in die Transvaal getrag om sy probleme met

die steeds groterwordende motorvoertuigregisters op te los.

Volgens 'n inligtingspamflet van die'Transvaalse provinsiale

Administrasie word gestel

-"Alhoewel sommige groot registrasie-owerhede reeds na

gerekenariseerde stelsels vir die registrasie en lisen=

siëring van motorvoertuie oorgeskakel het en daar bewys

is dat dit voordelig is, was dit vir die oorgrote meer=

derheid van die 89 registrasie-owerhede nie moontlik om

dit te doen nie. ,,2)

1) Republiek van Suid-Afrika: Kantoor van die Kommissie vir

Administrasie, Omsendbrief Nr. 10/16/1 (Vol.3l), gedateer

Il Februarie 1981. Omsendbrief het gehandeloor die

rasionalisering van owerheidswerksaarnhede en daarvolgens

is die kern-uitvoerende instellings van die Sentrale

Owerheid soos op 1 Januarie 1981 aangedui. Die Departe=

ment van Binnelandse Inkomste is weggelaat en by die

Departement van Finansies ingedeel.

2) Provinsie van Transvaal: Rekenarisering van Motorvoertuig=

ter.minaa 1 me.t; die se-rrt ra.Ie rekenaar ve.rb-i.nd wees. Inligt'ing

Verder word in die pamfLet; gemeld dat motorvoertuie voort=

dur'end t.usse-n die verskillende registrasie-owerheidsgebiede

beweeg (verhuis) en dat die registrasie-owerhede onderling

van mekaar afhanklik is vir die spoedige voorsiening van

inligting aangaande voertuie en eienaars.l)

IIDie bestaande me.todes van kommunikas.ie om doe·ltreffende

we,ts·toe.passing o.p ong.eveer 1,7 mi.ljoen motorvoertuie in

Tra'flsvaal te' doe.n het: eg,t.e-r te lomp:qewoz d, Die uit=

voesceride Komitee van die' T:ransvaalse prov ins La.Le Admini.=·

s,t'ras::Ïe, heet. daarom oipdrag g,eg.ee·dat. In gerekenariseerde

s.te.lseL ontwikke.l word: wa:a-rde,ur die re.gistra·s;ie en

l.i:s:e;rts,iër.ing van alle: motorvoertuie met; behulp van 'n.

s'entrale re,kenaa,r ge,d'oe,n.wor'd en wa'a,rby'a.L die.

beistraande-re.g'istras,ie,-owe1rhe,de: in. Tran's,vaa,l ing.e·s:kake1 word,..II

..

Volge,ns die inli.g,tings'dokume.nt. sal. daar s.Leqs ee.n motorvoer=

tuig:register vir die: he-le provins:ie wee:s en elke

regist-rasie.-owe.rhe-id seal deur middel van toeg,ewese: t.eIe.Foon Lyn en rekenaar='

sal direk na e.n vanaf die sentra.le z eke.nout.omaat; deur midde 1

van die t.e-rmd.nus versend e.n ontvang kan word.2)

"In die gerekenariseerde stelsel word aan elke voertuig

in die Transvaal In nuwe unieke re·gis.trasienomme.r toegeken

walt die ve.rwys.Lnq.s.rromme-r van die voertuig sa.l wees vir

solank as wat die voertuig in Transvaal geregistreer is.

1)

1.

34

-Die nas Lona.ï.e identiteitsnonuner sal as un i.eïke ve·r=

wysingsnonuner vir die eienaar gebruik word. Deur

middel van hierdie twee nommers sal die voertuig en

die eienaar onderskeidelik in die rekenaar geidenti=

fiseer word. Indien net een nonuner bekend is kan die

ander een deur middel van die rekenaar opgespoor word.

Die beoogde st.else.l bring ook mee dat die oms'Laqt.Lqe

herregis.tr as.Le van voe·rtuie u.it.qe.sêcake 1 word wanneer

In pe-r sioon. van een registra's:ie'-owe:rhe,id na In ande-r

b'd"_{.a.nne ;Le.PrOV.l:IliS,J:e:}.. _ve.rhu_U~S:.i III.)

rng:e:volge· die be;F?al.ingS' van di.e T·ra'f.ls'va-a-:lse,OrElonna.nsie 21

. 196'6' 2:) t d kl' t' t .f" k t

v'an .. '. moer. ae aaris oe- er n re'gIs, ra'S'Ie:nonunerser ~ ~raa

in die. plek van. IIT' i.den:t.ite'i.tsdokume:nt bekom indien hy ni.e

oor In. i.de:nt.it·ed:tsnomme~rbe,s·kik nie.,

S:i.lba'rt±ke:I 1 van a-rtike:I la vain laas:g,e;noe:mEléOrdbnnans:i.e

'bepaa-L

-IITé:neinde In menozvoe.r+u.Lq te re'gis,tree:r s'oos in artikel

7 beoog, doen die e·ienaar .b.Lnne e·en e.n twint ig dae na

die datrum van aans'preeklikheid in artike.l 9 genoem, by

die toe.paslike reg'istrasie-owerheid. op die voorge·skrewe

vorm aansoek om die registras.ie van sodanige voertuig

e-n lê térse.lfdertyd sy identite·its'dokument e.n, waar van

t.oe pass-Lnq., ook dié van die verantwoordelike persoon

voor.,,3)

1) Ib id., p. 1.

2) Transvaa 1: Ordonnans ie op Padve:rkeer, 1966

(Ord. 21 van 1966), art. 8.

mee.rde.re ma-te van dié in Suid-A.frika ve-rs'k.iL. An.ders as met

Wat die toekenning van die registrasienommer betref verskil

die bepalings van die Transvaalse Ordonnansie 21 van 1966,

soos afgelei kan word uit die aanhaling van die inligtings=

dokument. 1) Artikel 12. bepaal soos volg

-IIDie Admi.ni.st r at.e.ur keur In ste lsel be·staande uit 'n

kombinasie van drie- Letrt.e.rs en drie sy fe-rs , tesame met

die letter T om die Provinsie' Transvaal aan te dui, wat

vir die; reg;is,tr:as'.i:e van. motorvoe:rtuie. gebruik word

(be;]~e,ndte s.taari as 'n registras.i.e:nommer) goed. en laa.t,

by wyse wat hy diens:tig' ag: aari e-Lke: motrocvoerr't.u Lq wat

ingevol.ge die- bepa.Li.nq.s.van hierdie hooEscuk geregis,treer

moe.t;word, In re:g!is;tras:ienomme'r to.eken. II' 2:')

Uit die voozqaa.nde.

is

stras;±e met; sy meer g:es!o·fïstikeerde· mot'o'rvoe:rtu.igregis,t-ras:ie=·

stelse.l t.raq om qouer en makliker noods.a.aklike e.n mee.r betrou='"

bare .in Li.qtri.nq van m0torvoe.rtuigeienaa-rs' en voertuie besk Lkbaa-r

te kan s:te'l. Die- doe.Ls't.e.Lli.nq van di.e motorvoertuigregis.tra-=

s Le.s.te Lse 1 in die T'ransvaa 1 kom gevo-lglik ooreen met dié in

die ander provinsies.

In die Verenig.de State van Amerika word van verskeie registra=

s ieste lse Is gebruik g.emaak wat klaarb lyklik in In- mindere of

die registrasiestelsels in Suid-Afrika waar die registrasie=

geld r ede Li.k klein bedrae behels, skryf Joseph P. Grillo dat

-1) Provinsie van Transvaal: op.e·it. p.2.

2) Transvaal: Ordonnansie op Padverkeer, 1966

- 36

-"

a neces.sary recordkeeping function that provides a

good source of revenue to the state. To some extent

tpe present standard reflects the states' viewpoint

-,

by its emphasis on e.rrt.eri.nq and retrieving vehicle

and owner dat a. " 1)

o.f.f'Lce-s. Qr Licerrae.d pri.v.at:.e ag.e:nts.. State branch

ve.rder noem GriLl.o dat

-"ObS'ervat ions of state' planning activities shows that

the. stat'e's: cont ..imue to r.eg,a'r'd,trhe.ir mot:or ve.hi.c.Le

to, eis,t.aib'Iish a ne-corrd fbr the iSis.l::l:a-nce,of reg:is,trat ion

2')'

certificat'es and pla.tes: •." ..

Wat die: prosedures: met; die hy;hou va-n: m0t~0r.voer.tuigreg.is.ters.

be,t:re,f is daacr blykbaar ook vers,kille: soos: uit di.e vcLqemde.

"A,TI st:'.ate's have a'dminis,tTa·t:ive· org;ainizat'ions" sys+ems ,

procedure·s,. budgets, and peiopLe but s.e've.r'aL examples

can be cited to show' differenc.es in their effectiveness.

One e-xampl,e is. comparison of a s.tat.e' s abi.lity to rapidly

identify the. vehic:1e and owne-r - which depe.nds to some

extent on whether a s.t at.e has sta.te-operated branch

offices employ skilled people and can justify the in=

stallation of telecomunication equipment, such as video

terminals. These efficiency - producing advantages are

1) GRILLO, Joseph P., "Highway Safety Goals of Motor Vehicle

Registration", Traffic Quarterley, July 1973, p.351.

not normally available to private agents of the state ..

Another example is the difference between use of a·"

manual or an automated system for processing data.

with a high volume of forms and increased data on the

vehicle and owner, a manual system is not capable of

checking, sorting, and filing data in time for it to

be use ful.. II 1)

Dies'e:Ifde pr-ob.l.erne wat die kle'iner plaas like owerhe.de as

re.gistrasie-owe·rhede in d·re·T:t:a,nsvaa.l ondervind het I is in

stommd.qe s.tatie van Amlerika.oride.r vi.rid , 2')

uit· die s.tudti.e. w/at J. P. Gril.1o v:a'fLdie regist-ras'ie:s:te,ls'e IS'

gemaak he,t I' was.: s,y be,vind:i:.:ng:dat die reg.is:trasie. van motor=

v0e:rt.t:l:±é:vir pa:d:ve:ilighe~id:benut. beih:oort. te: wor-d., Die

be:la;ngriks:te; metrode hiervoor is· om dIe voesrt.ud.q s.o vinnig

moont.Li.k met. soy e,ienaa'r te ide:nt·ifis'eer ... G:r:i 110 noem dat

die pa~d~e'il.i.ghe.idsvoorde,le van die motorre:gistra'siestelsel

ree-ds lank g,e.Ie:de in 'n ho.f: .in Michi.ga·fl bewys is _.

IIIt is not difficult to s·ee that the registration and

numbering of aut.omcb Ll.e.s is. LntiLraatre Ly connected with

t'he:ir s.a.fe oper.ation in the streets. In a city like

De,troit many automobi les ar.e precise ly alike in external

a'p~:ar a·flce. They are siomet.Lrae s operat.ed by pe.rsons

whos.e faces are partially conce.a.Le d and whose identity

is uncertain. Those operat.o r s who are most reckless

1) Ib id. lP. 353.

their automobiles may be identified. The provision in _ 38 _

and Lndf fferent; _ and those are the one-s who endanger

the safety of others _: may violate this ordinance with

impunity unless some method is adopted by which they or

the ordinance for registration and numbering is such a

met.hod, It is reasonable to believe that, when he knows

tll'a.t the: numberr dis:played at, the rear Lde.rrt LfLea his

automobile, fear for dds.cove.ry and punishment will lead

the: a.ut.omobi.ke' s: driver to obse.rve the' re'q~uirements of

the. or:cil.:ina'ITe:e:•.II lJ

S@os'uit. die. voorg:aa:nde: a,fg.e:le:i kan word is' die- doe Iwd.t; v.ari.

die re:g;is,tras'ie van

moc.orvoer+uLe.

s-tat.e

klaarblyRlik ook die maklike identi.fise-ring van die mot.or=

,

voe.rtuige.te'naar.

1..5 ..2 Be'w¥'$van e:ie:naa;rs;kap' van mot.ocvoe.r't.u.Lq

Dd.e. beh0e.ft.e· om die;e;jie~na;a'I?:ska\p'van "p motorvoe.rt.uig te bewys·

ontstaan gewoonlik wanneer 'n motorvoe·rtuig ges:tee,l word.

Indá.e~ndie motor teruggevind. wordI kan deur midde1 van die

regis\tras Le.aerrt.Lfi.kaat; of die. motorvoert.uigregister bewys

word dat die motorvoert uig met die mas.j ien~ en onderste 1=

nommer soos op die registrasiesertifikaat aangedui, aan die

eienaar, ook daarop aanqe.dn i , behoort.

by the person de.scz ibed on the a-ppLi.c at;ion? To answer

Dit gebeur ook soms, dat In motorvoertuig ver Latre gevind word

en sy eienaar dan opgespoor moet; word om dit op te ei.s,

Ordonnansie 21 van 1966

1)

verkoop van die motorvoertuig indien, die eienaar nie opge=

spoor kan word nie.

T'en einde dié bewys van eienaarsikap. te vergemaklik, is daar

op die vorm,' (Inkoms,te 1424.)2:) waar-op aanaoek vir motorvoer=

tui,greg&strasie, gedoe:n word, vooz-sd.en i'nq gemaak dat: die eienaar

1

S;':l .ide~ntite'It'snornme'r moe-t; Lnv u.E; Die identiteits;nornme'r word

dexfra.Iwe- ook op die motorvoe,rt.uigre,giis:t'e·r en re;gistra's:i,ese'r=

die motorvoe,rtuige:ie.naar Sly' identit,e:iti:i'l1ornmer moet; vers,trek. 3)

t:itle, ve'hic:les:., ..

t_{'1,' Ing,. '}"tl' ,,4',)

"While most atates have me.t; the present national st andar d

by Ln s.ta.Ll.Lnq sophisticated equipment, many problems

z ernad.n ..: For e.xampl.e , is t.he vehic le, in fact, owned

1) Oranje-Vrystaat: Ordonnansie op Padverkeer, 1966

(Ord. 21 van 1966) I art. 131.

2) Oranje-Vrystaat: Vorm vir aansoek om motorvoertuig=

registrasie en/of kennisgewing van eienaarsverandering.

3 ) Su.pra , p.34 .

De.ur gebruik te maak

- 40

-this question, ownership must be establishe·d on a legal

document such as a cer't Lf Lcatre of title - but if the

sys.tem is to be effective ot.her procedures are necessary.

These include checking of the vehicle identification

number, and return of the vehicle identification number,

and reg.istration plates, arid title documents to the state

when trhe veh.i cLe is jurrke-d; II 1)

Die Lde.aLe st.e.Lse L, wat de-ur die vooerrroernde s;krywer in voor=

uit.s\ig ge's,te 1 is I sial nooit prtakti Le's en ekonomies t.oepaab.aax

wee:s·nie weens· die kon,trolewe'rk daaraan ve-rbonde in vergelyking

mets. dit. wa·.tbereik gaan word.

L.6.~,3 r:n:vorde:r.ing van 1iscens;iegeld

A,lhoewe.l be"lasting op mot·orvoe·rtuie in h00:f$tuk 2 befrande.L

wozd., he,t die motorvoer.tuigr.eg.is:tra's·ie.stelsel as hulpmiddel

ge:dd.:e!nom te voldoen. aen die behoefte vir 'n invordering=

van die motorvoe:rtuigre.gis,te,rs wat vir die regist·.rasie van

motorvoe;rtuie· noods.eak Li.k was, lean. dd.e re.g.istrasie-owe.rhe.de

die provinsia.le administra:sies behulpsaam wees met die

jaar likse lisens iër Lnqspr oee.s . Deur noterings van lisensie=

he.r.nuwings op die registers te maak, kan later vasgestel word

wa·tte-r voe.r t.u.i.e nog nie lisens·ieer is nie en die betrokke

eienaars sodoende met behulp van die inligting op die regis=

ters aangemaan word. Die personeel in die kantore van die

regis·trasie-owerhede wat belas is met die .motorvoertuig=

voe'rtuig wa,a'rvan d~ie\lis·ens.ie,··nog' nd:e hemnu is~ nie._ Om d±.e

re.gistrasiestelsel, beha'rtig ook die jaarlikse motorvoer=

tuiglisensiêringstaak.

In dd.e Oranje-vrystaat strek die lisensië.ringsjaar vanaf

I Januarie tot 31 Desember, maar motorvoe·rtui.ge.ienaars word

'n g,ras,ieperiode varra.f Januarie tot· 7 Maa·rt van e-Lke jaar

t'oe'g,e:laat om hul lisens'iegeld te betaal. Na vexs,tr:yking van

dd:e gra-s:ieperiode word boetie op die· uitslt.aande U:se:ns.iegeId

geche:f v:ana,E1. Januarie ..1) Na.dd.e e.Lnde van Junie' van ddre

mot.er- wee:r op die' paid.toe.g.e_Iaa~tte kry,. moert; di.e. eie;naa·r weer

die heille: re:g:is.tra,s:ie:pr'Ose·s deurgaan, soos. bv' •. d'ie mot.oz vir

padwa,ard:j:ghe·id.te Laat; toets., Die~vo-Ll.e. reg'is,t-rá's:iege)ld,

IisensiÏeg.e Id: en boe+e is: dla(nook be,taalbaa.r. 2'')

Tn ddie. pir.ovins,·ies·van d'i.e, Ka/a,p"Na,t:a·.I.en. TransNaaI is die

ste IS'e1gekoppeL Die l.isens:ie:--invorde:ringS'pros:es is egter

in hierdie pr-ov i.ras.i.e-soor die he-Le jaar ve:-rs'prei... Sodra 'n

motor alhier geregistree,r word moet; dit vir die voI.le jaar

lisens ieer word en strek die lisens ie j a~r van die motorvoer=

tuig v anaf die eerste dag van die rnaand volgende op die maand

waarin die motorveert.uig vir die eerst:e keer ge:regis,tree·r is.

1) Oranje-Vrystaat: Ordonnans:ie op padverkeer « 1966

(Ord. 21 van 1966), art. 52.