NN31545,0483
;TITUUT VOOR CULTUURTECHNIEK EN WATERHUISHOUDING
NOTA 483, d . d . 30 s e p t e m b e r 1968
i
Enige o p m e r k i n g e n n a a r aanleiding van h e t v e r s c h i j n e n van het r a p p o r t :
'De W a t e r v o o r z i e n i n g van Midden-West Nederland'(1967) T. Couwenhoven
WLiUCTr-r-, S Ï A R I N G G : '.'-r
Nota's van het Instituut zijn in p r i n c i p e i n t e r n e c o m m u n i c a t i e m i d -delen, dus geen officiële p u b l i k a t i e s .
Hun inhoud v a r i e e r t s t e r k en kan zowel b e t r e k k i n g hebben op een eenvoudige w e e r g a v e van c i j f e r r e e k s e n , a l s op een c o n c l u d e r e n d e d i s c u s s i e van o n d e r z o e k s r e s u l t a t e n . In de m e e s t e gevallen zullen de c o n c l u s i e s e c h t e r van voorlopige a a r d zijn omdat het o n d e r -zoek nog niet i s afgesloten.
Bepaalde n o t a ' s k o m e n niet v o o r v e r s p r e i d i n g buiten het Instituut in a a n m e r k i n g .
ié Inleiding
Begin 1968 heeft het 'Werkcomité' Watervoorziening Midden-West Neder-land' een rapport uitgegeven, dat de Minister van Verkeer en Waterstaat van advies moet dienen voor zijn beleid inzake de waterhuishouding van Nederland.
In het rapport wordt beschreven hoe groot de waterbehoefte is van de landbouw, de industrie en de bevolking. Daarnaast wordt bepaald hoeveel water nodig is om het chloridegehalte van het open water in het westen van Nederland op een aanvaardbaar peil te houden.
Deze nota is gewijd aan deelrapport II: 'De aanvullende waterbehoefte in droge perioden voor peilbeheersing omstreeks het j a a r 2000' door
d r . i r . D.W. Schölte Ubing. 2. Bespreking deelrapport II
Als uitgangspunt is genomen, dat de watervoorziening van de plant optimaal moet zijn. Dit blijkt echter niet r e a l i s e e r b a a r .
In het rapport wordt het dan ook: 'aanvaardbaar geacht, de watervoor-ziening voor graslanden niet zo hoog af te stemmen en voor iedere decade 2 maal in de 35 j a a r nog een tekort y 15 mm/dec te t o l e r e r e n ' .
Bij een bodemvochttekort = 15 mm/dec i s , volgens het rapport E / E =0, 6, hetgeen voor graslanden zou betekenen dat nog geen opbrengstderving optreedt. 2. 1. Beschouwde gebied
Het in het rapport beschouwde gebied wordt begrensd door de Noordzee, het Noordzeekanaal, het I J s s e l m e e r , de Utrechtse Heuvelrug, en de
Rijn - Lek - Nieuwe Waterweg. Voorts is het gebied in tweeën verdeeld op basis van verschillen in klimaat.
Het gebied ten oosten van de lijn Gouda - Amsterdam blijkt gemiddeld per zomer 8 à 9% meer neerslag te ontvangen en een 7% lagere verdamping te hebben, dan het westelijk gebied.
Het neerslagtekort blijkt gemiddeld per zomer 23% lager te zijn in het oostelijke gebied (SCHÖLTE UBING, 1965). De verschillen in verdamping
:;;!c •<::).:s Vv
o b ^ O O : . ; i f i X i j ; HM'
- 2
zijn gebaseerd op metingen te Naaldwijk en de Bilt, waarbij de Bilt represen-tatief geacht i s voor het oostelijke gebied en Naaldwijk voor het westelijke. Het K, N. M. I. heeft echter vastgesteld, dat de voor de Bilt berekende v e r -damping lage waarden aanneemt, wegens de zeer beschutte ligging van het weerstation. Deze cijfers zijn dus niet representatief voor een groot gebied. Het verschil in verdamping van beide gebieden, zal dus kleiner zijn dan boven aangegeven. De gemiddelde neerslag per gebied is berekend uit de waar-nemingen van meerdere stations. Eventuele systematische afwijkingen per
station komen dus niet zo duidelijk tot uiting.
De conclusie dat er klimaatsverschillen optreden is kwalitatief waar-schijnlijk juist, doch geringer dan in het rapport wordt aangenomen. Hieruit volgt, dat de berekende wateraanvoer van het oostelijk gebied minder verschilt van die van het westelijk gebied, dan in het rapport i s aangegeven.
Bij de berekening van de waterbehoefte is men uitgegaan van de
planologische ontwikkeling zoals deze in de volgende tabellen is weergegeven.
Tabel 1. Grondgebruik per 1 Januari 1964
1 Wegen, bebouwing etc. 2 Grasland, parken etc. 3 Bouwland 4 Glastuinbouw 5 Tuinbouw vollegrond 6 Water 7 Woeste grond Totaal Rijnland ha 13.700 42.500 20.000 700 8.3OO 10.100 IO.9OO 106.200 % 13 40 19 1 8 9 10 100 Delfland ha 11.400 19.OOO 2.400 3.400 2.600 I.800 1.000 41.600 % 28 46 6 8 6 4 2 100 Schleland ha 4.100 8.100 4.000 400 800 1.000 -18.400 % 23 44 22 2 4 5 -100 Oost ha 16.800 89.300 7.600 100 8.70O 16.IOO I.500 140.100 % 12 65 5 -6 11 l 100
Tabel 2. Grondgebruik in het jaar 2000
1 Wegen, bebouwing etc. 2 Grasland, parken etc. 3 Bouwland **• Glastuinbouw 5 Tuinbouw vollegrond 6 Water 7 Woeste grond Totaal Rijnland ha 20.500 35.700 15.100 2.000 12.300 10.100 10.500 106.200 % 19 35 14 2 13 9 8 100 Delfland ha 13.500 15.500 I.800 4.900 3.100 I.800 1.000 41.600 % 33 38 4 12 7 4 2 100 Schieland ha 6.700 5.900 2.400 1.500 900 1.000 -18.400 % 37 32 13 8 5 5 -100 Oost ha 24.800 80.700 7.700 600 8.700 16.IOO I.500 140.100 % 19 58 5 0 6 11 1 100
Tabel 3. Planologische ontwikkeling van de watervoorzieningsgebieden 2 Grasland, 3 Bouwland parken 4- Glastuinbouw etc. 5 Tuinbouw vollegrond 6 Water Totaal 1964 ha 69.600 26.UOO h. 500 11.700 12.900 125.IOO f 56 21 J* 9 10 75 West 2000 ha 57. 19. 8. 16. 12. 114. ,100 ,300 ,400 300 900 000 % 50 17 8 14 11 69 1964 ha 89.300 7.600 100 8.7OO 16.IOO 121.800 % 1* 6 0 7 13 87 Oost 2000 ha 80. ,700 7.7OO 8. 16. 113. 600 700 100 .800 % 71 7 1 8 14 81
Het t o t a a l p e r c e n t a g e in deze t a b e l geeft aan het p e r c e n t a g e van het t o t a a l o p p e r v l a k , dat v o o r w a t e r v o o r z i e n i n g in a a n m e r k i n g k o m t .
Eigen o n d e r z o e k n a a r h e t g r o n d g e b r u i k in Delfland, v o o r z o v e r gelegen binnen de Maasdijk, l e v e r d e het volgende op.
T a b e l 4. Grondgebruik i n Delfland p e r 1 j a n u a r i 1967 Afwatering W a t e r v o o r z i e n i n g ha % h a % o Wegen, bebouwing e t c . 8.650 28 G r a s l a n d , bouwland, tuinbouw v o l l e g r o n d 16.430 53 16.430 77 Glastuinbouw 3.500 11 3.500 16 W a t e r 1.500 5 1.500 7 Woeste grond 1. 000 3 T o t a a l 3 1 . 0 8 0 100 2 1 . 4 3 0 69
De o v e r e e n s t e m m i n g m e t t a b e l 1 i s goed. Ds v e r w a c h t i n g i s d u s , dat in het j a a r 2000, van het a r e a a l dat v o o r w a t e r v o o r z i e n i n g in a a n m e r k i n g k o m t , gemiddeld 60% wordt ingenomen door g r a s l a n d , 12% door bouwland, 4% door glastuinbouw, 1 1 % door tuinbouw in de v o l l e g r o n d en 13% door open w a t e r .
De tuinbouw die zulke hoge e i s e n stelt aan de w a t e r k w a l i t e i t en r e l a t i e f v e e l w a t e r v e r b r u i k t , speelt b i j de bepaling van de benodigde w a t e r a a n v o e r nauwelijks een r o l , w e g e n s de g e r i n g e o p p e r v l a k t e .
2. 2. Methode van o n d e r z o e k Gebruikte s y m b o l e n : N = n e e r s l a g
b = b o d e m v o c h t v o o r r a a d
E = potentiële v e r d a m p i n g van w e i l a n d g r a s onder goede w a t e r v o o r z i e n i n g = f Eo.
E = w e r k e l i j k e v e r d a m p i n g
A = a a n v o e r van w a t e r vanuit het open w a t e r n a a r het w o r t e l s t t i j s e l E = open w a t e r v e r d a m p i n g
Men heeft uit l a n g j a r i g e r e e k s e n ( N + b + A - E ) c i j f e r s (per decade) g e t r a c h t een inzicht te v e r k r i j g e n in de grootte en de frequentie van o p t r e d e n van b o d e m v o c h t t e k o r t e n , a l s m e d e in de orde van grootte van E #
De periode 1928 - 1962 i s op deze wijze d o o r g e r e k e n d . De t i j d s c h a a l i s opvolgend gekozen. Dit i s noodzakelijk, omdat r e s t b o d e m v o c h t v o o r r a d e n u i t e e n voorafgaande p e r i o d e , door middel van b in r e k e n i n g g e b r a c h t w o r d e n in de beschouwde periode» De enige mogelijkheid, die dit s y s t e e m van b o d e m -vöchtboekhouding biedt voor u i t b r e i d i n g van het c i j f e r m a t e r i a a l i s dat de
begindatum t e l k e n s e e n dag wórdt opgeschoven» Het i s duidelijk, dat dit s l e c h t s 9 m a a l kan geschieden» z o n d e r in h e r h a l i n g e n te v e r v a l l e n . Het c i j f e r m a t e r i -a -a l wordt d-an dus 10 m -a -a l zo g r o o t . De k -a n s b e s t -a -a t d-at op deze wijze g r o t e r e b o d e m v o c h t t e k o r t e n w o r d e n b e r e k e n d . De decade i s a l s t i j d s e e n h e i d gekozen, omdat het niet mogelijk i s de v e r d a m p i n g voldoende nauwkeurig te b e r e k e n e n o v e r k o r t e r e p e r i o d e n . L a n g e r e p e r i o d e n zijn niet wenselijk wegens de g r i l l i g h e i d van de n e e r s l a g v e r d e l i n g .
De factor A w o r d t b e p a a l d door e n e r z i j d s de wenselijkheid van a a n -v o e r , welke wordt b e p a a l d d o o r :
1. de frequentie van b o d e m v o c h t t e k o r t e n en
2. de c i j f e r s van E welke nog optreden bij v a r i ë r e n d e a a n v o e r p e r t i j d s e e n h e i d ,
a n d e r z i j d s door de mogelijkheid van a a n v o e r , bepaald door de h y d r o l o g i s c h e eigenschappen van de grond w e l k e :
1. de g r o n d w a t e r s t r o m i n g in de v e r z a d i g d e zone bepalen, dat wil zeggen de a a n v o e r van w a t e r vanuit de sloot n a a r de g r o n d w a t e r s p i e g e l (KD , r a d i a l e w e e r s t a n d , slootwandeffect)
2. de grondwater stroming in de onverzadigde zone bepalen, dat wil zeggen de capillaire opstijging vanuit de grondwaterspiegel naar de wortelzone.
Rijtema toont aan, dat de mogelijkheid van wateraanvoer niet groot genoeg is om aan de wenselijkheid te voldoen.
Men is ervan uitgegaan dat, in het geval van bouwland en grasland: 'het watertransport uit de sloten naar de wortels der gewassen plaats vindt door de grond langs de weg van natuurlijke infiltratie' (hoofdrapport blz. 41).
In het geval van tuinbouw onder glas, tuinbouw in de vollegrond, bloembollenteelt en fruitteelt, is aangenomen dat zonodig kunstmatige infil-tratie of beregening wordt toegepast (deelrapport II, blz. 7).
De kwel en aanvoer van Norton water, zijn niet op de aanvoer in
mindering gebracht (hoofdrapport blz. 28). Dit is juist om een aantal redenen: 1. de kwel is klein, niet nauwkeurig bekend en heeft een relatief hoog
zoutge-halte;
2. het industriële Norton water zal in de toekomst vrijwel geheel naar zes worden afgevoerd;
Bijft nog een gedeelte over, waarmede, wegens het hoge zoutgehalte geen. rekening mag worden gehouden, omdat het hier gaat over de berekening van de zoet water aanvoer. De zoutbelasting van de boezem speelt een rel bij de bepaling van de verversingsbehoefte.
f, 3. Basismateriaal
2. 3. 1. De_ne_erslag
De neerslag van het westelijke gebied is gemiddeld uit de waarnemingen van 17 stations (totaal aanwezig 25) en van het oostelijk gebied uit 10 stations
(totaal aanwezig 11). Waarom niet van alle beschikbare gegevens gebruik is gemaakt, is niet duidelijk. Gezien de onnauwkeurigheid van de regenmeting lijkt het toch raadzaam dit wel te doen.
2. 3. 2. De_ ve_rd^rn^m^J^aj^rJ^Jjoefte2
M e n i s uitgegaan van de open waterverdamping zoals deze met de formule van Penman is berekend door het K. N, M. I. Hierbij wordt gebruik
g e m a a k t van o v e r d a g gemiddelden van de d i v e r s e , in de formule g e b r u i k t e g r o o t h e d e n . Rijtema heeft b e r e k e n d , d a t :
E (etmaal) = 0, 83 x E (K, N. M. L ) De v e r d a m p i n g van een g e w a s wordt b e r e k e n d m e t
E = f E m a x m o
m
Voor g r a s g e b r u i k t Schölte Ubing de volgende w a a r d e n van f nov t / m febr 0 , 6 ; m a a r t 0 , 7 5 ; a p r i l 0 , 8 5 ; m e i 0 , 9 8 ; juni 0 , 9 9 ; juli 1 , 0 1 ; aug 1,03; sept 0 , 9 0 ; okt 0 , 7 (SCHÖLTE UBING 1962, 1963). De in het r a p p o r t g e b r u i k t e v e r d a m p i n g s c i j f e r s zijn dus gemiddeld 20% te hoog. De b o d e m v o c h t -t e k o r -t e n zullen dus g e r i n g e r zijn dan he-t r a p p o r -t a a n n e e m -t . De m a x i m a l e w a a r d e van de aanvulling van het open w a t e r i s 0, 83 x de in het r a p p o r t v e r m e l d e . Aangezien het oppervlak open w a t e r r e l a t i e f g e r i n g i s , l e v e r t deze b e -rekening s l e c h t s een v e r m i n d e r i n g van de benodigde w a t e r a a n v o e r op van
m a x i m a a l 3 m / s e c (maximale w a t e r a a n v o e r v o o r open w a t e r volgens r a p p o r t : 17, 5 m / s e c ) .
Schölte Ubing b e r e k e n t f op i n c o r r e c t e wijze en komt toevallig op de j u i s t e w a a r d e n . Hij t o e t s t zijn b e r e k e n i n g aan proef r e s u l t a t e n van Makkink, die zijn l y s i m e t e r g e g e v e n s v o o r Ew^v deelt door 24 u u r g e m i d d e l d e n van E .
Bij g e b r u i k van EQ (K. N. M. I. ) m o e t m e n fm (Schölte Ubing) v e r m e n i g v u l d i g e n m e t 0, 83. Toevallig l e v e r t dit de f w a a r d e n op, die ook P e n m a n vond v o o r kortgehouden g r a s l a n d , n a m e l i j k nov - f e b r : 0 , 6 ; m a a r t , a p r i l , sept, okt: 0 , 7 ; m e i - a u g : 0, 8.
O v e r de a c h t e r g r o n d van de b e r e k e n i n g van de waterbehoefte van de tuinbouw geeft het r a p p o r t geen u i t s l u i t s e l .
Tabel 5. Maximale waterbehoefte van de tuinbouw in het j a a r 2000
ha m m / e t m m / s e c m / s e c (Toussaint) Tuinbouw onder g l a s 9.000 6 , 6 6 , 8 7 , 6 Tuinbouw v o l l e g r o n d 10.000 3 , 8 4, 4 3 , 8 Bollencultuur 7,300 5 , 5 4 , 6 3 , 5 F r u i t t e e l t ( + B o o m t e e l t ) 7,700 3 , 8 3 , 4 2 , 9
TOUSSAINT (1968) heeft aan de hand van p u b l i k a t i e s , de m a x i m a l e Waterbehoefte van de tuinbouw b e p a a l d van het westelijke gebied. Hij i s e r h i e r b i j vanuit gegaan, dat de m a x i m a l e waterbehoefte van de b e l a n g r i j k s t e g e w a s s e n valt in de m a a n d juni en dat p e r week c i r c a 10% van h e t a r e a a l k o m k o m m e r s en t o m a t e n (3113 h a ) w o r d t d o o r g e s p o e l d m e t 250 m m w a t e r .
De d i v e r s e a r e a l e n zijn g e t r o k k e n uit de m e i - t e l l i n g van het C. B . S. van 1966. Hij v e r k r e e g het volgende r e s u l t a a t .
Tabel 6. Maximale waterbehoefte van de tuinbouw in h e t westelijke gebied z o n d e r d o o r s p o e l e n glastuinbouw m e t d o o r s p o e l e n glastuinbouw h a m m / e t m m / s e c mm. / e t m m / s e c 3 / Tuinbouw onder g l a s 4472 Tuinbouw v o l l e g r o n d 7136 Bollencultuur 3944 F r u i t t e e l t (+ B o o m t e e l t ) 1234 7 , 3 3 , 3 4 , 1 3 , 2 3 , 8 2 , 7 1,9 0 , 5 9 , 8 5 , 1
Het t o p v e r b r u i k , u i t g e d r u k t in m m / e t m s t e m t in beide t a b e l l e n goed o v e r e e n . Waarschijnlijk i s voor het s a m e n s t e l l e n van h e t r a p p o r t ook van l i t e r a t u u r g e g e v e n s g e b r u i k g e m a a k t . Dit wordt nog duidelijk g e ï l l u s t r e e r d , door kolom m / s e c (Toussaint) in t a b e l 5, w a a r i n het m a x i m a l e w a t e r v e r b r u i k v o o r de v e r s c h i l l e n d e c a t e g o r i e ë n i s v e r m e l d , gebruik makende van de g e -gevens van T o u s s a i n t . M e r k w a a r d i g i s e c h t e r , dat volgens het r a p p o r t het w a t e r v e r b r u i k van de tuinbouw onder g l a s valt in de tweede decade van j u l i . Van d e r Post vindt een t o p v e r b r u i k in m e i - j u n i voor deze c a t e g o r i e .
De tuinbouw in de v o l l e g r o n d v r a a g t in j u l i wel een m a x i m a l e w a t e r -a -a n v o e r , doch de b o l l e n c u l t u u r loopt d-an -al ten e i n d e . De w -a t e r -a -a n v o e r c i j f e r s v o o r de tuinbouw, z o a l s ze in het r a p p o r t v e r m e l d zijn, zijn dus te hoog.
T o u s s a i n t c o n c l u d e e r t uit de l i t e r a t u u r g e g e v e n s dat de m a x i m a l e waterbehoefte van de tuinbouw a l s geheel valt in j u n i .
T o u s s a i n t n e e m t aan, dat de doorspoeling al in juni plaatsvindt op 10% van de glastuinbouwbedrijven. Doorspoelen i s op deze b e d r i j v e n nodig, omdat w o r d t b e r e g e n d m e t zouthoudend w a t e r en de n e e r s l a g niet v o o r doorspoeling z o r g t , z o a l s het geval i s bij de overige c a t e g o r i e ë n van g r o n d g e b r u i k .
8
-p l a a t s heeft na de hoofdteelten in eind augustus en s e -p t e m b e r , d e r h a l v e i s deze post niet van belang v o o r de topbehoefte welke in eind juni b e g i n a u g u s -t u s v a l -t . Tijdens de -t e e l -t word-t ook d o o r g e s p o e l d , doch deze hoeveelheden zijn w a a r s c h i j n l i j k z e e r g e r i n g , omdat g e v a a r b e s t a a t voor s t r u c t u u r b e d e r f , u i t
-spoeling van voedingszouten en z u u r stofgebrek in de w o r t e l z o n e .
De waterbehoefte van g r a s l a n d i s g e b a s e e r d op de b e s t a a n d e , u i t g e b r e i -de l i t e r a t u u r .
Bij de bepaling van de waterbehoefte van bouwland wordt e r v a n u i t g e -g a a n , dat 1/3 van het a r e a a l bouwland wordt in-genomen door -g r a n e n (oo-gsttijd j u l i - a u g u s t u s ) , 1/3 door h a n d e l s g e w a s s e n (oogsttijd j u n i - j u l i ) en l / 3 door k n o l - en w o r t e l g e w a s s e n (oogsttijd na a u g u s t u s ) . De l i t e r a t u u r l i j s t v e r m e l d
s l e c h t s p r o e v e n m e t a a r d a p p e l e n .
Het r a p p o r t v e r m e l d t , dat in v e r b a n d m e t de v a r i ë r e n d e g r a a d van
bodembedekking gedurende de v e r s c h i l l e n d e ontwikkelingsstadia van landbouwg e w a s s e n , de E c i j f e r s voor a n d e r e c a t e landbouwg o r i e ë n dan landbouwg r a s l a n d zijn landbouwg e c o r
-r i g e e -r d m e t -r e d u c t i e f a c t o -r e n . Deze methode kan niet klakkeloos w o -r d e n gevoegd aangezien Rijtema uit metingen c o n c l u d e e r d e , dat g r a n e n een waterbehoefte hebben, die ongeveer gelijk i s aan die van g r a s , m e t een top in begin j u l i ; en
dat de v e r d a m p i n g van a a r d a p p e l e n niet h o g e r kan zijn dan 3 m m / e t m , welke w a a r d e b e r e i k t wordt in augustus (RIJTEMA en RYHINER, 1968).
In decaden m e t ( N + b + A - E ) ^ o geeft de w a a r d e (N + b + A) de
\ _ m a x ' ^ ° v _ / o r d e van grootte van E aan. De w a a r d e F. / E heeft een b e l a n g r i j k e rol
0 r e r e m a x ö J
g e s p e e l d a l s i n d i c a t i e voor de b r u t o o p b r e n g s t d e r v i n g t e n gevolge van b o d e m v o c h t t e k o r t en bij de bepaling van A. Schölte Ubing s t e l t dat de w a t e r v o o r z i e -ning van g r a s l a n d optimaal i s bij E / E = 0 , 6 .
2r€ XÏ13-3C
DE WIT (1958) en RIJTEMA (1968) v e r m e l d e n e c h t e r , dat onder N e d e r l a n d s e omstandigheden de produktie een functie i s van de v e r d a m p t e hoeveelheid w a t ^ r . De m a x i m a a l b e r e i k b a r e produktie i s onder a n d e r e afhankelijk van het
s t r a l i n g s n i v e a u ,
2. 3. 3. De_bojie2rrv^çhtvqo^r_aad
Deze i s afhankelijk van de b o d e m e i g e n s c h a p p e n en de g r o n d w a t e r s t a n d 5 fluctuatie. STOL (1958), DE VRIES (1958) en VAN DER VOORT (1958) geven een g e d e t a i l l e e r d o v e r z i c h t van de g r o n d w a t e r s t a n d s f l u c t u a t i e s in h e t gebied.
Tabel 7. Overzicht van de indeling van de c u l t u u r g r o n d n a a r g r o n d g e b r u i k ,
g r o n d s o o r t (geschat) en de g r o n d w a t e r s t a n d e n in de twee hoofdgebieden (zie v o o r v o l l e d i g e r gegevens t a b e l 8, a l s bijlage toegevoegd)
% Gebied West Oost Grondgebruik in grid 65 85 % bid 24-9 tuinb 11 6 lichte klei 26 15 Grondsoort : zviare klei 2U 22 klei op veen 28 53 Ln % veen Ik 9 fijn zand 9 -Gemiddelde grondwat wi 3^ 52 cm -zo 102 100 erstand • m.v. fluct. cm 68 *9
In het westelijke gebied zijn de g r o n d w a t e r s t a n d s f l u c t u a t i e s gemiddeld g r o t e r dan in het oostelijke gebied. Dit i s te wijten aan het feit dat in h e t w e s t e n m e e r kleibouwlanden v o o r k o m e n m e t g r o t e r e slootafstanden en s l e c h t e r e h y d r o l o g i s c h e eigenschappen (doorlatendheid) dan de v e e n g r a s l a n d e n , welke in h e t oosten s t e r k o v e r h e e r s e n . De g r o n d w a t e r s t a n d s f l u c t u a t i e s op kleibouw-landen v a r i ë r e n rond de 110 à 130 c m en op v e e n g r a s l a n d e n rond de 60 c m .
Bij de beschouwing van de t a b e l l e n 7 en 8 m o e t w o r d e n b e d a c h t , dat de v o o r j a a r s g r o n d w a t e r s t a n d l a g e r i s dan het w i n t e r g e m i d d e l d e ; de l a a g s t e
z o m e r s t a n d i s l a g e r dan h e t z o m e r g e m i d d e l d e . De twee v e r s c h i l l e n zijn e c h t e r v r i j w e l even g r o o t . Voor k l e i g r o n d e n b e d r a g e n ze c i r c a 20 c m , v o o r v e e n -gronden c i r c a 6 c m . Het blijkt, dat het g r o n d w a t e r S t a n d s m i n i m u m op een l a t e r t i j d s t i p wordt b e r e i k t , n a a r m a t e de gemiddelde g r o n d w a t e r s t a n d d i e p e r i s . Op v e e n g r a s l a n d , m e t een gemiddelde g r o n d w a t e r s t a n d fluctuerende t u s s e n 20 en 80 c m - m . v . valt het m i n i m u m in de p e r i o d e t u s s e n eind juni en half
j u l i . Op kleibouwland, m e t een gemiddelde g r o n d w a t e r s t a n d fluctuerende t u s s e n 70 en 200 c m - m . v . valt het m i n i m u m in de p e r i o d e half juli tot half a u g u s t u s . H i e r u i t kan w o r d e n g e c o n c l u d e e r d , dat de m a x i m u m a a n v o e r n a a r h e t gebied wel ongeveer in begin juli m o e t p l a a t s v i n d e n .
Het r a p p o r t acht de volgende m a x i m a l e g r o n d w a t e r s t a n d e n gewenst in de z o m e r .
G r a s l a n d : 50 à 60 c m - m . v . Bouwland : 100 c m - m . v .
Een z o m e r g r o n d w a t e r s t a n d van 50 à 60 c m m . v . i s voor de g r a s produktie v o o r d e l i g . Een p e r i o d e van n e e r s l a g o v e r s c h o t z a l bij d e r g e l i j k e o n
-'vDfU
- 10
In de p r a k t i j k i s gebleken, dat z o m e r g r o n d w a t e r s t a n d e n van m i n d e r dan 70 c m - m . v. bij g r a s l a n d niet v o o r k o m e n . Om m i n d e r diepe standen te
r e a l i s e r e n , zullen ingrijpende c u l t u u r t e c h n i s c h e w e r k e n nodig zijn. Het r a p p o r t gaat e c h t e r uit van de b e s t a a n d e w a t e r s t a a t k u n d i g e t o e s t a n d .
In het r a p p o r t w o r d e n de volgende w a a r d e n v o o r de b o d e m v o c h t v o o r r a a d (b) v e r m e l d : K . mr^ ' ' b in m m G r a s l a n d op veen of k l e i / v e e n p r o f i e l e n 60 Akkerbouw op k l e i p r o f i e l e n 150 - 220 Tuinbouw in de v o l l e g r o n d 60 F r u i t t e e l t op s t r o o m r u g g r o n d e n 70 - 90 B l o e m b o l l e n c u l t u u r op duinzand 0 Glastuinbouw 0 (in de huidige situatie i s de g r o n d w a t e r s t a n d s f l u c t u a t i e bij bloembollen niet
gelijk aan nul).
De w a a r d e voor g r a s l a n d i s v e e l te l a a g . Uitgaande van een v o o r j a a r s -g r o n d w a t e r s t a n d van 30 c m - m . v. en een -g r o n d w a t e r s t a n d s d a l i n -g van 60 c m , kan m e t behulp van de p F - c u r v e n v o o r veen en klei b e r e k e n d w o r d e n dat de b o d e m v o c h t v o o r r a a d van g r a s l a n d o n g e v e e r 150 m m m o e t b e d r a g e n . Dit b e t e k e n t , dat de b o d e m v o c h t t e k o r t e n k l e i n e r zijn dan in het r a p p o r t wordt b e
-r e k e n d . Deze gemiddelde w a a -r d e kan ook v o o -r een d-roog j a a -r a l s 1959 w o -r d e n aangehouden. Volgens l y s i m e t e r g e g e v e n s (VAN DEN BERG, 1959) b e r e i k t e in 1959 de m a x i m a l e vochtonttrekking aan het v e e n p r o f i e l een w a a r d e van 120 m m in de tweede decade van juli (de v o o r j a a r s w a t e r s t a n d w a s v r i j l a a g , h e t g e e n de b d r u k t ) . STOL (i960) laat n a m e l i j k zien, dat de g r o n d w a t e r s t a n d op v e e n -g r a s l a n d in dat j a a r niet v e r beneden de -gemiddelde w a a r d e d a a l d e . Dit i s te v e r k l a r e n uit het feit, dat de c a p i l l a i r e opstijging nauwelijks m e e r t o e n e e m t indien de p F van de bovengrond g r o t e r w o r d t dan 3, 5, en de g r o n d w a t e r s p i e g e l zich op c i r c a 60 c m beneden de w o r t e l z o n e bevindt (RIJTEMA, 1965). Bij p F 3, 5 i s de c a p i l l a i r e opstijging o n g e v e e r 1, 5 à 1, 7 m m / e t m . De infiltratie b e r e i k t onder deze omstandigheden kennelijk zijn m a x i m a l e w a a r d e .
De g r o n d w a t e r s t a n d e n in k l e i - en zandgronden zijn in 1959 wel v e r beneden het gemiddelde gedaald. Kleinere d o o r l a t e n d h e d e n en v e e l g r o t e r e
slootafstanden ( 200 m i . p . v. g e m . 60 à 80 m ) m a k e n , dat de i n f i l t r a t i e h i e r v e e l m i n d e r snel in evenwicht i s m e t de c a p i l l a i r e opstijging. Een gemiddeld : v o c h t v o o r r a a d v o o r kleibouwlanden yan 100 à 150 m m i s volgens Rijtema a a n n e m e l i j k .
11
2. 3. 4. De a a n v o e r
Bij het b e r e k e n e n van de a a n v o e r m o e t w o r d e n uitgegaan van de b e -staande c u l t u u r t e c h n i s c h e t o e s t a n d . Dat wil zeggen, van een slootafstand op kleibouwland van 200 m en op v e e n g r a s l a n d van 60 à 80 m . De i n f i l t r a t i e c a p a -c i t e i t i s nu afhankelijk van de b e s -c h i k b a r e drukhoogte en de s t r o m i n g s w e e r s t a n d .
SCHÖLTE UBING (1963) v e r m e l d t r a d i a l e w e e r s t a n d e n van 2 , 4 - 4 , 0 e t m / m en een KD-waarde van 7 m / e t m . Beide v o o r de L o p i k e r w a a r d . De drukhoogte i s het v e r s c h i l t u s s e n s l o o t w a t e r stand en g r o n d w a t e r s t a n d . Het z o m e r s l o o t w a t e r p e i l v a r i e e r t in het oostelijke g r a s l a n d g e b i e d t u s s e n 25 en 60 c m - m . v. en ligt gemiddeld op 35 c m - m . v. In het westelijke gebied i s dit
r e s p e c t i e v e l i j k 50 - 65 c m - m . v. en 55 c m - m . v. Voor de bouwlandgebieden gelden r e s p e c t i e v e l i j k 75 - 150 c m - m . v . en 130 c m - m . v . Deze w a a r d e n zijn g e s c h a t aan de hand van de w a t e r staat s k a a r t .
Combinatie van deze gegevens m e t die van t a b e l 8 l e v e r t nu het volgende o p :
Tabel 9. Gemiddelde drukhoogten (&h) in c m en slootaf standen (l) in m
_ _ .
w e s t e l i j k g r a s l a n d g e b i e d oostelijk g r a s l a n d g e b i e d kleibouwlanden
Rijtema b e r e k e n t in nota 482 wat dit betekent v o o r de i n f i l t r a t i e c a p a c i -t e i -t van de slo-ten en dus v o o r de m a x i m a a l -t e v e r w a c h -t e n a a n v o e r .
Bovenstaande w a a r d e n voor de drukhoogte m o e t e n m e t enige r e s e r v e w o r d e n beschouwd. De i n d r u k b e s t a a t , dat ze aan de hoge kant zijn.
VAN DER VOORT (1958) geeft v o o r de t i j d s t i j g h o o g t e d i a g r a m m e n van een
t w e e t a l g r o n d w a t e r s t a n d s b u i z e n in het oostelijke veenweidegebied de bijbehoren-de s l o o t w a t e r stanbijbehoren-den. De m a x i m a a l g e m e t e n Äh i s h i e r 25 c m in juli 1955.
Hij v e r m e l d t h e l a a s niet de slootaf stand.
Het r a p p o r t gaat uit van een m a x i m a a l mogelijke infiltratie v o o r v e e n -g r a s l a n d van 2, 5 à 2, 8 m m / e t m . Dit w o r d t -g e b a s e e r d op een a r t i k e l van
VAN DEN BERG (1959). In dit a r t i k e l wordt e c h t e r g e s t e l d , dat gegevens van Rijtema e r o p wijzen, dat in de loop van m e i 1959, de vochtonttrekking aan het
30 - 40 40 - 45 20 - 80 70 - 80 50 - 70 200
'.'-.»SStî' i^T'i^:.
w ~ ! . .••>*>w4^
•?Î,..;, . . . y
TM
12
-profiel 2 , 5 m m / e t m over 10 dagen heeft b e d r a g e n . D a a r n a i s de c a p i l l a i r e opstijging b e l a n g r i j k geworden en i s opgelopen tot m a x i m a a l 1,5 m m / e t m , bij een g r o n d w a t e r s t a n d van 60 c m - m . v . Rijtema toont aan, dat een infil-t r a infil-t i e y 1,7 m m / e infil-t m , bij de huidige c u l infil-t u u r infil-t e c h n i s c h e siinfil-tuainfil-tie onmogelijk i s . Waarschijnlijk i s 1, 7 m m / e t m ook nog aan de hoge k a n t . Rijtema ging bij zijn b e r e k e n i n g n a m e l i j k u i t van e e n t a m e l i j k lage w a a r d e v o o r de r a d i a l e w e e r s t a n d .
De infiltratie op kleibouwland i s l a g e r , wegens de g e r i n g e r e d o o r l a t e n d h e i d en de g r o t e r e slootafstand. Het i s zelfs de v r a a g of de in het r a p p o r t v e r m e l d e w a a r d e van 1 m m / e t m r e a l i s e e r b a a r i s .
Het r a p p o r t b e w e e r t , dat de volgende a a n v o e r e n m a x i m a a l mogelijk zijn.
Tabel 10. De gewenste en r e a l i s e e r b a r e m a x i m u m w a t e r a a n v o e r in de v e r -schillende v o o r z i e n i n g s g e b i e d e n (tweede decade van juli)
m / s e c ha Rijnland 2 6 , 8 75,200 Delfland 1 1 , 4 27,100 Schieland 4 , 4 11,700 w e s t t o t a a l 4 2 , 6 114,000 oost t o t a a l 3 6 , 0 113,800 7 8 , 6 227,800
Deze hoeveelheden w o r d e n g e t o e t s t aan de netto i n l a a t van Rijnland. Tabel 1 1 . Maximale netto w a t e r i n l a a t voor p e i l b e h e e r sing in Rijnland
6 - 1 4 juli 1941 1 4 - 2 8 augustus 1947 14 - 23 juni 1957 20 - 26 juni 1959 16 - 26 juli 1959 3 / m / s e c 2 3 , 0 1 6 , 0 1 6 , 0 1 8 , 5 1 9 , 5 n e e r s l a g m m 1 9 , 3 0 , 1 Hierbij m o e t e c h t e r w o r d e n v e r m e l d of in deze p e r i o d e h e t b o e z e m
-13
b e t e k e n t , dat c i r c a 1,5 m / s e c m i n d e r w a t e r voor i n f i l t r a t i e i s g e b r u i k t . H i e r bij moet in a a n m e r k i n g w o r d e n genomen, dat de b o e z e m 4000 ha en h e t b o e z e m -land 15. 000 ha m e e t . Een analyse van de b o e z e m - en p o l d e r w a t e r s t a n d e n i s dus wel noodzakelijk v o o r m e n tot een u i t s p r a a k k o m t .
Bij de b e r e k e n i n g van de a a n v o e r i s m e n e r in het r a p p o r t vanuit gegaan, dat deze p a s op gang komt a l s b = o. In w e r k e l i j k h e i d e c h t e r , t r e e d t i n f i l t r a t i e op z o d r a de g r o n d w a t e r s t a n d beneden slootpeil zakt.
3. Samenvatting en c o n c l u s i e s
In deze nota i s g e t r a c h t aan t e tonen, dat de in het r a p p o r t 'De W a t e r v o o r z i e n i n g van MiddenWest N e d e r l a n d ' b e r e k e n d e waterbehoefte v o o r p e i l b e h e e r s i n g aan de hoge kant zijn. Op grond van w a a r n e m i n g e n en l i t e r a t u u r -gegevens b e r e k e n t Rijtema v o o r open w a t e r en g r a s l a n d een b e s p a r i n g van
1 9 , 2 m / s e c of c i r c a 24% voor het hele gebied (max. i n f i l t r a t i e g r a s l a n d
1, 7 m m / e t m , m a x . E = 4 , 2 5 m m / e t m ) . De waterbehoefte van de deelgebieden in h e t j a a r 2000 kan nu b e r e k e n d w o r d e n o p :
Tabel 12. De waterbehoefte van Midden-West Nederland in 2000
Delfland Rijnland Schieland t o t a a l w e s t t o t a a l oost Totaal Peilbehe Rapport 3 / m / s e c 1 1 , 4 2 6 , 8 4 , 4 4 2 , 6 3 6 , 0 7 8 , 6 e r sing Nota m / s e c 8 , 8 2 1 , 4 3 , 4 3 3 , 6 2 5 , 8 5 9 , 4 V e r v e r s i n g m / s 6 8 _ ! 15 25_ 40 Totaal m / s 14, 8 2 9 , 4 4 , 4 4 8 , 6 5 0 , 8 9 9 , 4 W a a r s c h i j n l i j k z a l een n a d e r e beschouwing van de waterbehoefte van de tuinbouw en bouwland ook nog wel enige b e s p a r i n g o p l e v e r e n .
De waterbehoefte v o o r v e r v e r s i n g dient om zoutindringing bij de sluizen t e g e n te gaan en de invloed van de zoutbronnen in het gebied t e e l i m i n e r e n .
-- 14
Een vergelijking van de huidige capaciteit van de inlaatgemalen van het westelijke voorzieningsgebied, met de toekomstige waterbehoefte laat zien, dat sommige gemalen moeten worden vergroot.
•a Tabel 13. Waterbehoeften en capaciteit inlaatgemalen (m / s )
Cap. Behoefte Delfland Rijnland Schi eland 8 , 5 2 8 , 3 1,0 1 4 , 8 2 9 , 4 4 , 4
De capaciteit van het gemaal van Rijnland is niet groot genoeg om naast de eigen behoefte ook die van Delfland te dekken (Delfland voorziet in zijn waterbehoefte door inmaling vanuit Rijnland). Rijnland bezit echter de moge-lijkheid om op natuurlijke wijze water in te laten vanuit de Hollandse IJssel.
De totale inlaatcapaciteit van Rijnland is waarschijnlijk juist voldoende.
Delfland heeft echter niet meer de mogelijkheid om water natuurlijk in te laten, wegens de verzilting van de Nieuwe Waterweg. Het gemaal van Delfland zal dus moeten worden vergroot.
Het verdient wellicht aanbeveling een onderzoek te doen naar de aanvoer (infiltratie) mogelijkheid in het gebied (slootafstanden, drukhoogte, weerstanden] Daarna kan geanalyseerd worden wat de frequentie is van de optredende bodem-vochttekorten.
15
-BERG, C. VAN DEN. 1962, Enige landbouwkundige a s p e c t e n van de droogte in 1959. I, C.W. Med. 34.
RIJTEMA, P . E . 1965. An a n a l y s i s of a c t u a l é v a p o t r a n s p i r a t i o n . A g r i c . R e s . Rep. 6 5 9 : 1-107. Pudoc Wageningen.
1968. On the r e l a t i o n between t r a n s p i r a t i o n , soil p h y s i c a l p r o p e r t i e s and c r o p p r o d u c t i o n a s a b a s i s for w a t e r supply p l a n s . I. C. W. nota 434, 28 p .
RIJTEMA, P . E . en A. H. RYHINER. 1968. De l y s i m e t e r s in Nederland III. V e r s l . Meded. C o m m . Hydrol. O n d e r z . T. N. O. 1 4 : 8 6 - 1 4 9 . SCHOJLTE UBING, D. W. 1962. Agr o - h y d r o l o g i s c h o n d e r z o e k ten dienste van
de w a t e r b e h e e r s i n g in de P r o v i n c i e U t r e c h t : n e e r s l a g in het Z. Y7. - g e d e e l t e en de v e r d a m p i n g van w e i l a n d g r a s . L. T. 74 (1962) 8: 2 9 4 - 3 0 3 . 1963. Idem, Deel I: L o p i k e r w a a r d 1963. R e l a t i e s t u s s e n g r o n d - en s l o o t w a t e r standen in laaggelegen g r a s l a n d g e b i e d e n van de L o p i k e r w a a r d (Z. W. U t r e c h t ) m e t b o d e m p r o f i e l e n van klei op v e e n . Landbouwk. T i j d s c h r . 7 5 : 992-1004.
1965. Aantekeningen bij de bepaling van de z o e t w a t e r suppletie ten behoeve van landbouwgronden in Midden-West N e d e r l a n d : Regionale v e r s c h i l l e n in n e e r s l a g , v e r d a m p i n g en b o d e m v o c h t -t e k o r -t e n . L. T. 77 ( 1 9 6 5 ) 1 : 1 9 - 3 5 .
1967. De aanvullende waterbehoefte in droge p e r i o d e n v o o r p e i l -b e h e e r s i n g . D e e l r a p p o r t II: 15 p .
W e r k c o m i t é W a t e r v o o r z i e n i n g Midden-West Nederland STOL, Ph. Th. 1958. De Landbouwwaterhuishouding in de P r o v i n c i e
Zuid-Holland.
I 9 6 0 . G r o n d w a t e r s t a n d e n onder v e r s c h i l l e n d e k l i m a t o l o g i s c h e o m s t a n d i g h e d e n . I. C. W. Med. 2 1 .
TOUSSAINT, C. G. 1968. De waterbehoefte van de tuinbouw in We s t - N e d e r l a n d (in d r u k ) .
VOORT, M. VAN DER. 1958. De Landbouwwaterhuishouding in de P r o v i n c i e U t r e c h t .
VRIES, H. DE. 1958. De Landbouwwaterhuishouding in de P r o v i n c i e Noord-Holland.
-16
WIND, G. P . and C. J. SCHOTHORST. 1964. The influence of soil p r o p e r t i e s on suitability for g r a z i n g and of g r a z i n g on soil p r o p e r t i e s . ( T r a n s . 8th Congr. Soil Sei. ).
WIT, C. T. DE. 1958. T r a n s p i r a t i o n and c r o p yield.
<B T I fl <D « 6 0 U 4 1 o , O • P o 3 o *0 T l o . ui u 4 1 4 J «s § ( 4 bO E -P IQ 4 1 • p ta •S c o (-. SO <D • O 1-4, O l • Ö • a -g <B no « c 4 1 • Ö c o »4 3 •P rH 3 o ci) 0» »4 ns • p JS I » «o i - i a) *» O O IA • O c o to a v 3 . o a» W> • o § t l o T I 43 c o . 3 «» "-» ra 4-> 10 u ai 4 3 i. -» - < -» - * ! a> c | W O to »4 > fl o « c *-< a a O 3 O O 4 « * ft. "O § ! • c -o * » c H et »4 H c « « I !» o c a> • H 4 1 4» > 0 ) r H M CNI O KV NO t — C— CO t - UN M 3 S m •3-o ON t— O O 0 0 i n KV (VI o o • * CVI r H CNI KN KN CM o CNI U N O O K N . * K V o o ON NO K \ S tf\ vo eo * « U N N O C — I T N C — N O N O o o K N o o o o NO KN i h ON UN KV ITN O O NO CVI 3 fl « ve. to •o c o u b0 o . O Ä • o 0 1 fl o o UN o m o o o K V r H K V J * U N ir» ao o n co I T I I A r-4 i n d "
ir> r*- ir» CM cNi o
< M * - l | T \ H o oo m c— o m m t — CO C— O N NO KN UN o o o o o o o t - r H O O 0 0 t — r H K N U N N O t — CNI K N CNI K N K N . - « • O U N t — O N t - l r H . r - l f l CNI ON ON CNI NO U N CNI UN K \ rt (VI NO rt M NO CO * CO H rt d -CNI O N NO NO 0 0 C - 0 0 n « \ o M R d r -o o o m m j* UN * t— CNI UN O ON • r-4 CNI O NO 0 0 r-4 CNI O .* * CT\ CNI KN CNI KN CNI .* O o UN O O o o o o i r \ o (Ni o trv o co o o K V 0 0 • m T - 4 o O v KV • i n NO NO r H O e -•o 4> • H fl CU M C 4 ) 0 ) > I .=»• O • O K N r-4 O N W . • O
s
s. o m C ai TI n - a 3 ^ . c 0 ) • H a>•s
S) -H O O u • o co c s • O <t> • O - H C J3 (S 4) r-l bO r H V ir» m o o o 0 0 r H K N m i n o o o o o O N ON CNI ON t — t — CNI o o o o o o o o o o o o o o o . * o o o oo m CNI '• CO - I J - r-l _ C • O - H <-* 3 U *> + •O T l r H "O r H I l ri t l S [ - N H . 1 O \ c o H d - . * N O . 1 i n nv uv KN o o m CNI o K N C— 0 0 K V CNI O * ^ t— i n O 00 -* t~- rt-O V (VI H r l v o r \ KN r-t ^ U% ON KV ON i n r-i i n r - l O N i n cNi ^ t «^ r— r-4 K N N O C O . < M . CNI erv N O K V ON d-r - l CVI t ~ N O * C"— " ^ O CNI CNI CNI r - l K N O N O K V r H • r - l - N D CNI K V ^ " CNJ r - t K V O o . * 0 0 st dr CO ^ NO ON r - oo co ON • K N • J * N O d - - • ( V I K N N O N O K N CNI H r l U V ^ . i n . N O o i n CNI o o o o O r - l t " ~ O r-4 O - O - o O N r - l K V r - « K N K V O CNI O O O o o c -o -o oo o o 0 0 o CVI o CNI o ND o ( V I CNI 0 0 CNI 0 0 0 0 O O O * 0 0 N O C - O O O 0 0 0 0 N O o o o o o o o o o o o o o o r-l KV 0 0 ON C— NO d-& ON NO ; ± CNI 0 0 i n ON d-CNI i n o o K V - < O U N r M CNI o CNI C O K N U N O U N » U N r - t K N (NI ( N I o 0 0 oo \CNI o o i n KVCNJ d-d- KV o co K N • i n m o i n O N r - l r - l r - l r-4 o 00 d-yo CNI ( V I c— 0 0 ON i n i n • c o C N |W m o o 0 0 o • o N O t * . * i • O T » 41 rH • H XI A dl c bO « c c c ai ai ai Ç *-5 ««^ t-i ^-3 ï T l r i H Tl ai > u u u ai ai ai C 41 f-i - O 41 C e 4 1 10 41) ^ 4 J (0 o o • ^ 1 * S ai c 41 t> •o ai • H rO o te a> •o • H 41 3 ai T-S • H r H 01 *> «t •O « • H rO •o ai • H « 41 M - p O CO > X » I l •O <u • H fl 4) to r H 41 to 10 Ö c 41 c T > "O r4 RJ a) a •O 41 fl 4) «0 a T » • H V I e 41 Xï « • o cbe ö • H « e. <o N - H <D +•> u o ;* 01 x> r * 31 (S S u 0> o !* Ö at (0 IH Ol +-> « r * a 3 S - . - 1 X « a 0> h cO X> u 0> 0) m • H r - l cO « S-4 a ai a> + j » S m is Ol -s 0> 0 ) CO si 1* Ol tal Ol XJ
S
r* S Ol o N ••-4 Ol m • M o> o u bD • P 0> J5 S • r * 0> X ) « o « •ö 01 Si 01 XS 01 • * H 11 o o K* -a • f j 01 a ui a Ol o -r-l a s 91 1 T3 S «S i—t Oi JS :=? r-4 c> - M 00 o o d o> 0> JO :s> • - 4 Ol +> Ol Ol > 91 TS a •M JaS • w 3 h Ä Ol b» a Ol x> o X ) +J Ol X ! O . O -o a Ol V OD Ol s» «M ta . T j c at 1 — 1 u Ol *o Ol x. i +•> 05 Ol ^ü 1 S Ol XS " Ö — - 4 55 C (0 r* c Ol x> Ol • H r 0 Ol M 1* 3 O r ß 3 ~ H 3 V 3<fru Ol CL. Ol ' 1/1 bB 3 cß •H .r-l 3 • " - » • f i 3 3 • M o> B r-4 U o, cd —« —, _ »—( *^ >—i — •—i • — — 4 ' 1 -—• t — 4 —' •—• | , —-r-4 — *—' r— , »—< l—' —' • — 4 —-— 4 —1 —' •1-1 — J '""' B o> "O Ol '1-4 r O o> b» Ol .* :=? T-* Ol -p OD 0> r* © o -1-4 o • CM o -to in tn in m o m o m m -* i n • i n o -i n in -i n o > i n i n --* o • • * © * m in '. tn i n Ol a 01 u 01 +-> cO * s 01 a. o o o m • o CO. 1-4 m CM m . i - l 00 CI CO CM m CM ao * CM i n • CM 00 CM CO • 1-4 m i - i o -T H O O o a Ol X> Ö at «-4 01 tö h S3« O O o o T H m r-i in o o T - < o »-I o »-I o o o o o o o o o 3 01 "O 3 <e r—1 > 3 o * O tn • i - t m -r-t i n CM O m in CM in m 00 m m in 00 * tn m • tn 00 i n i n -CM O -CM in . r-> O O o t* a o f» OB Ol 1—4 r—1 O V > 3 O fit a •M 3 +•> • X ) • CM tn • m r^ » . m i n in T-l vO CO .* CM vO M3 sO r^ i n r - l • ivO ao -tn r--• i n CM -m i n • -# o * -* -* » m r^ » tn 00 CM S ai m 0 ! a) M > 3 O • o 3 •H 3 -p O o o o o o o i n o »Ti i n -* m . i n o • i n i n . in o -in in -.# in . tn 00 . CM O • tn o CM IM 3 3 - P i—i 3 o e « H —t O ja o o in « o in « 1-4 O . CM in O 1-1 ao CM 00 CM O tn 00 > tn i » • CM tn -CM 00 -o i n * o i n -o o o o + J r-t Ol 0> -M - P • H 3 u CM S o> XI Ol - I H * .o 01 tjD 01 X. :3» r-4 01 + J ca o o o in • •r-t in • CM in tn in * tn o « m in -* in • -3> O • -* O • tn in . -* o « i n i n --3" O * -# in * tn in * CM O * tn o CM C ai u a i -p ctS > a CU a, o o o in • o tn r-t 00 -f i o * T H i n CM m • CM tn -CM O • CM tn . CM tn • CM i n . i-H O « 1-1 00 * o o o o -s 01 • 3 3 (0 r - l m <A u bD O O o o i H o o o o o o o o o o o o o o s 0 ) X I 3 at •—* > 3 o ,« o o « 1-1 i n • 1-1 i n CM in -CM in • i - t tn tn 00 •i tn o * tn tn -tn m tn tn . tn in -CM O « CM in . • H O o o x i c o u bf) 01 f—* r-4 o r» > 3 o x> s 'M 3 *> r~ -CM -* -tn r -tn in ^r in -i n tn --* CT\ in tn • M3 i n > i n V O • in V O . i n CM • in a-» • j p CM • -* 00 . tn • # » tn r^ -tn 00 CM S 01 10 Ui ai _* > 3 O -o 3 - - H 3 -u o o in . o tn i - t 00 • T-t o • r - l i n CM in . CM 00 • CM O • m i n * CM 00 • 1-4 in • o o o o o o +» I-i 0 ) 0 ) -t-> -p •r* 3 u =t-l ±2 r-1 o O ui * Q i-i -ö Ö ca u <a a) 0) jy r - l •1-4 CU u o o > Ö a> o • 1-4 M <0 04 <u (30 O u CU < * - l 0) o *ü <0 te* 0) ft) I—1 <—1 3 > Ö oj nS <u ö ft)?9
1—4•s
+ J co r - l rt ö (i) > Q có ö 0) S o ö ft) r-4•v u o o 01 TS <0 u 01 • ö * 4 « C a -* n 01 1» <s +-» c 01 t l u 0> o . O . 0) O • ö « 01 TS tn ~, m e 0 — 4 o a » 1 - 4 <0 » O M O B O .-4 0) ^ m oi J3 0! . O CM t j « « • o +» o. e ( 4 O TS O B r- (tf t » 4 fcl ( 4 o> Cl o -n > 01 c v , « i « *> h n Ol Ol *>« 1 :* i* 0 V H T 3 3 T 3 B - . •-" a X o c s — « & h 41 « ^ jO - n h 3 01 h 01 .£> m oi •<* M »-I 0 at oi 0> 13 u o J3 C 01 0> • o t l c <J 01 D0 —4 S F-l 01 •<* 'f X 01 CJ b» co b 01 01 a .-« 01 TS al o 01 TS «I » 4 01 TS 01 - - 4 e 'M h Ol o ^ s as al 1 I a •-4 M 01 B 01 — 4 ot « - I O *> 01 •o l o ja a) a, Ol bi 3 « •H 3 •i-t a 3 • T l • H 0> B —4 (4 al i—* - 4 l—1 l—< 1—4 1 - 4 l - l —4 1—t t—1 -~* —1 1-4 1—4 1-4 1—1 1—4 1-4 1-4 1-1 t-4 1 - 4 l—1 1-4 1-1 r - l al 1 II) M s a 01 • - 4 N U o o i-u 01 * > a « TS 01 - 4 - O o o o o • o o Cv» m I A -3" • o o - • o o -3" - 4 I A r - © v© er» -3" • o • • - o r*- oo - 4 I A o O O w O i I A CM I H * n « m H r-4 CM r- o m Kv »A r~ • - I CM I A t A H 5 t-4 rt I A 00 CM T-4 I A O O O Q \ f 4 M m H 4-4 *-l 0 \ • M 9 i • * M « i n CM CM I A u s CM - * —1 - y O i 00 CM -3" 00 t A CM I A CM CM - * \o CM - * C M o C M r ~ o i m oo • » » n K \ m n n -< I A m CM C M I A O N v o r-- r-- - » v£> CM j -- 4 I A ON © 0 0 O CM CM . o t r i 00 I A VO CM -3->-* I A I P l o C M e ^ r ~ \ o . o f - o -31 I A - 4 . # O N o i c i * i n « . o I A i n CM m o -»• *-« CM CM O l K l r ^ —i 00 - * r - CM • * o t n » H 1-4 I A »-4 r>- CM *-< o . o - • • • CM J i T 4 - * O I A ^-1 1-4 CM I A J t • o o o - o O - I A CM 00 O l I A - O O O - o o IA en - 4 -3- o i r ~ • o o o • © 1 ^ CM w O O O O O O O o o o o o o o o oo o © o r ^ I A o i r ^ i ^ . o o i r » ! * • CM I A CM ** <r4 •O a o M a TS «1 01 — i m b a Ol »H w E) 01 o « 3 t , a a > j a *> - P 01 01 01 —I 1-4 V TS TS * !» 01 3 al a a 3 3 oi u * g) al o O +> O —1 - 4 J3 J3 -W 01 e « > a a •<* -* oi ot 3 -i-i —• 3 i - i O , fc. O 3 3 O 1 ^ CM O O ^ 1-4 CM I A 00* I A l£> oi I A 1 ^ ve 0 0 I A O CM r -r 4 O O i I A 0 0 -* I A O t A J " I A m «H I A • H CM 1 » O CM* 1-4 0 0 00 CM CM 1 « 01 Is a 01 TS TS •rf TS S s a» —1 t-4 at h at a> «•> TS 0 t ) 0 c 0 0 0 0 0 O »H 00 0 0 - * 0 0 0 0 J1 ^4 I A \ o r ^ 0 r - 00 C M 0 I A I A 1-4 t A O VO l O CM I A O CM I A - H O I A i O 1 « •* CM O CM I A - 4 Is- 00 I A VO I A I A O CM -3- . H w I A t A I A CO ( A I A CM I A O • * I A 1 0 O i I A I A CM I A O J " I A l O 0 0 -Jf I A CM I A -3» *•< O vO O i ^Ji \ 0 <M I A I A J f O I A O l ( A i f l CM I A - * -3< O O 00 <M VO CM HA 0 1 r>- 0 I A 0 »4 00 CM ^ rH I A CM O I A - 4 O O i t A . » —< I A O O I A CM O 00 I A -S- «H - 4 O O O I A O I J S H5 CM W I A O O O I A O - * VO CM 1-4 CM O O O -3" O J f U5 CM w r ~ I A O i I A O - * CM N O • * • » • » n K I —1 i-O i-t TS e 0 u b t a TS Ol 01 - 4 HO U B ai —1 m 3 41 0 al 3 u a a > . M +> ••» 01 «1 0> —t r-4 - ^ TS TS Jt > 01 3 al B C 3 3 01 0 » a l a» 0 0 - P s r-l »-« 4O Ü +» 01 a » > a a ••* >-» 01 a l 3 • " - H 3 i - i O O O O -H O O t-4 O O O 0 *-4 O O r-l O O O O O O 4-4 0 0 »H O 0 O 0 r-l O 0 O O 4-4 0 0 4-4 0 0 1-t 0 0 «•4 C5 O 4*4 0 0 0 »•4 1 4-> n 0 1 =T B 01 T3 X» •-4 TS 35
