Havo-examen Correctievoorschrift
Globalisering
2
1 Nigeria
1 Voorbeelden van goede antwoorden zijn: - Het BNP zegt niets over de koopkracht.
- Zelfvoorzienende productie wordt niet meegerekend in het BNP. - Sommige delen van een land kunnen rijker zijn dan andere delen.
- Het kan zijn dat een kleine groep mensen een zeer hoog inkomen heeft. De meerderheid van de mensen heeft dan een veel kleiner BNP per persoon dan je op basis van het BNP voor het hele land zou verwachten.
Voor ieder juist argument 1 punt Maximaal 3 punten
2 De echte inkomsten zullen meestal hoger zijn. Veel mensen voorzien zelf in hun eigen levensonderhoud, dit heet zelfvoorzienende productie. Deze inkomsten worden niet meegerekend bij de bepaling van het BNP.
1 punt voor ‘hoger’ 1 punt voor de uitleg
3 Ja.
De kaart Afrika-Bodemgebruik toont de productie van commerciële gewassen. Maar er is ook zelfvoorzienende productie.
Kaart Afrika – mijnbouw, industrie en toerisme laat zien dat Nigeria industrie heeft en oliewinning. Dat zijn commerciële processen. Aan de andere kant zijn er nog miljoenen mensen die op traditionele wijze produceren. Voor elk kenmerk 1 punt
Maximaal 2 punten 4 Veel jonge mensen.
Weinig oude mensen. Maximaal 1 punt
5a Er zijn veel jonge mensen in Nigeria. Deze mensen moeten onderhouden worden door mensen die werk en inkomen hebben. Dat zijn meestal mensen boven de 20 jaar.
Doordat er zoveel jonge mensen zijn, is de groene druk erg groot.
b In ontwikkelingslanden zijn de kosten voor kleine kinderen niet zo hoog als in rijke landen. Er zijn bijvoorbeeld kosten voor onderwijs en gezondheidszorg.
En in ontwikkelingslanden moeten kinderen vaak al op jonge leeftijd meewerken. Ze kosten dus niet veel geld en ze leveren soms zelfs wat geld op.
Vraag 5a: 2 punten Vraag 5b: 2 punten
2 De Britse industrie
6 - De productie in het VK nam af, onder andere door de hoge loonkosten. - Er werd steeds meer geautomatiseerd.
2 punten
7 Gemeentebestuur van Bradford
Wij zijn tegen de komst van veel mensen uit Midden- en Oost-Europa. In ons gebied is al erg veel werkloosheid. Daarom zitten wij niet te wachten op andere mensen.
De Britse Regering
Het Verenigd Koninkrijk is lid van de EU. Mensen uit andere EU-landen mogen hier wonen en werken. Een bouwbedrijf uit Southampton
Wij vinden het prima dat er mensen komen uit Polen en andere Europese landen. Deze mensen werken hard en wij betalen ze niet meer dan het minimumloon.
Voor elk duidelijk antwoord: 1 punt Maximaal 3 punten
8 Schaalvergroting. 1 punt
9 De concurrentie met andere bedrijven en andere landen nam toe. Om in deze concurrentiestrijd te overleven moesten de kosten omlaag. Dat kon door grotere bedrijven te maken. Daarbij kunnen de taken verdeeld worden en daarbij kan korting verkregen worden door massale inkoop.
2 punten
10. Door de invoer van Japanse auto’s kochten de mensen veel minder Europese auto’s. Dat was nadelig voor de werkgelegenheid. Als Japanse autofabrieken in Europa gaan produceren, blijft er werkgelegenheid behouden 2 punten
11a. - Moesten ze akkoord gaan met sluiting van Britse bedrijven? - Moesten ze instemmen met de komst van buitenlandse bedrijven? - Was het niet mogelijk de Britse bedrijven te behouden?
b De bonden vroegen zich af hoeveel werk er behouden kon worden. Sluiting van de verouderde Britse autofabrieken zou massale werkloosheid opleveren. De komst van Japanse bedrijven verzachtte de pijn een beetje
Vraag 11a: 2 punten Vraag 11b: 2 punten 12 In het EU-gebied.
Er zijn geen grensproblemen. Bedrijven in de EU mogen hun producten in de hele EU verkopen. Beide antwoorden: 1 punt
Totaal: 2 punten
3 Wereldhandel
13 Triade. 1 punt
14 West-Europa zal dan (waarschijnlijk) veel meer producten uit andere gebieden halen. Maximaal 1 punt
15 Transitielanden. 1 punt
16 - Er is veel meer olie (en producten die daarvan gemaakt zijn) nodig voor transport.
- Vooral in Zuid- en Oost-Azië groeit de industrie snel. Deze bedrijven hebben veel olie nodig. 2 punten
17 Dat is vooral containervervoer. 1 punt
18 Voorbeelden van juiste antwoorden:
a Er zijn veel afspraken gemaakt om invoertarieven te verlagen of weg te werken.
b Er is nu transport mogelijk met zeer grote schepen. Dit transport is per artikel erg goedkoop.
c Er wordt nu vooral geproduceerd op plaatsen waar de productie goedkoop kan. Dat was vooral in Aziatische landen. De rijke inwoners van bijvoorbeeld West-Europa hadden wel veel belangstelling voor deze goedkope producten. Voor elk goed antwoord: 1 punt
Totaal: maximaal 3 punten
4 Het Verenigd Koninkrijk en India 19a In India wordt veel Engels gesproken.
India heeft christelijke inwoners.
b Dit is te vinden op de wereldkaart met officiële landstalen en de wereldkaart godsdiensten. Totaal 2 punten
20 De Britse industrie gebruikte veel grondstoffen die uit India kwamen. India vormde een belangrijke afzetmarkt voor Britse industrieproducten. Totaal 2 punten
21 Twee van de volgende gebieden: - Zuid-Wales
- Lancashire/Merseyside - Midlands
- Yorkshire
Dit zijn allemaal industriegebieden rond steenkoolmijnen. Steenkool was belangrijk voor de vroege industrie. 2 goede gebieden: 1 punt
Een goede uitleg: 2 punten Totaal: 3 punten
22 India is een hele grote afzetmarkt. En de welvaart stijgt hier snel. Voor Europese bedrijven kan het belangrijk zijn toegang te hebben tot deze markt.
2 punten
23 Twee van de volgende antwoorden:
- Allerlei regels waarmee regeringen de bedrijven in hun eigen land beschermen zijn verdwenen. Daardoor kwamen er mogelijkheden voor buitenlandse overnames.
- In heel veel landen zijn de invoerrechten verlaagd of afgeschaft. Een Indiaas bedrijf kan dus makkelijk naar en vanuit Europa handelen.
- De transportkosten zijn sterk verlaagd. Dat bevorderde de concurrentie. Alleen grote bedrijven kunnen dat doorstaan.
Totaal 2 punten
5Van het Verenigd Koninkrijk naar India (en terug)
24 Nee. Er is sprake van outsourcing als een bedrijf uit bijvoorbeeld Europa een deel van de eigen productie in een goedkoop land laat maken. De textiel die nu in de winkels ligt, komt van andere bedrijven dan die van rond 1900. 2 punten
Alleen ja of nee: 0 punten
25 Ja. Door de eigen autofabrieken worden er in India minder auto’s ingevoerd. 2 punten
Alleen ja of nee: 0 punten
26 Ja. De hele wereld wordt afgezocht naar de beste productieplaats. In dit geval zijn dat goedkope telefonistes uit India die ook hun talen goed beheersen.
2 punten
Alleen ja of nee: 0 punten
27a In India wordt veel geproduceerd met kinderarbeid. Dat is dus erg goedkoop.
b Verschillende vormen van landbouw en industrie hebben nog steeds (enige) bescherming van hun regering. Het komt ook wel voor dat er exportsubsidies gegeven worden.
a: 1 punt b: 1 punt
