De individuele rehabilitatiebenadering en de Wmo

(1)

De Individuele

Rehabilitatiebenadering

en de WMO

Lies Korevaar, lector Rehabilitatie

Lectoraat Rehabilitatie / St. Rehabilitatie '92

(2)

Programma

• _{Wmo in het kort}

• Introductie IRB

• _Oefening

• Toepassing van de IRB in de Wmo

• Samenvatting en afsluiting

Lectoraat Rehabilitatie / St. Rehabilitatie '92

(3)

Wmo in het kort

(4)

Ontwikkelingen

• _{Wet Werken naar Vermogen (WWNV)}

• _{Decentralisatie jeugdzorg}

• _{Passend onderwijs}

• Transitie en Transformatie AWBZ naar

Wmo

(5)

Lectoraat Rehabilitatie

Doelstelling van de Wmo

Het doel van de wet is MEEDOEN:

jong, oud, gehandicapt, niet

gehandicapt; de samenleving is van

iedereen

Wmo is participatiewet en geen zorgwet

Gemeente heeft compensatieplicht

(6)

Motto

• _{Iedereen telt mee}

• Iedereen doet mee

• _{Iedereen draagt bij}

• _{Iedereen leert}

(7)

WMO

De WMO is er op gericht om mensen

met een handicap als volwaardige

burgers mee te laten doen in de

samenleving

(8)

Bij de realisering van deze doelstellingen wordt

uitgegaan van de volgende principes:

• _{Uitgaan van eigen kracht van de burger}

• _{Inzetten sociaal netwerk / mantelzorgers}

• _{Inzetten vrijwilligers}

• _{Zo min mogelijk professionele hulp}

(9)

Gerichtheid

AWBZ

Wmo

Hulpverlening

Participatie

Cliënt

Wijkbewoner /

dorpsgenoot

Gedrags-

Rolfunctioneren

verandering

(10)

Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe

(11)

Wmo transformatie vraagt andere

competenties van alle betrokkenen

(professionals, gemeenten,

vrijwilligers, burgers/cliënten,

sociaal netwerk/mantelzorgers)

(12)

Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe

Als je alleen een hamer hebt,

lijkt elk probleem op een spijker

(13)

Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe

VAK-mensen

• _Vaardigheden

• _Attitude

• _Kennis

(14)

Wie zijn de cliënten in de AWBZ

die naar de Wmo gaan?

Totaal circa 180.000 mensen Naar grondslag: • somatische aandoening 38.000 • psychogeriatrische problematiek 14.000 • psychiatrische stoornis 56.000 • verstandelijke handicap 50.000 • lichamelijke handicap 14.000 • zintuiglijke handicap 5.000

(15)

Introductie in de IRB

(16)

DOELGROEP IRB

MENSEN MET LANGDURIGE EN

ERNSTIGE BEPERKINGEN DIE HEN

BELEMMEREN IN HET VERVULLEN

VAN MAATSCHAPPELIJKE / SOCIALE

ROLLEN

(17)

(18)

HELPEN VAN MENSEN MET BEPERKINGEN BIJ

HET BETER FUNCTIONEREN, ZODAT ZE MET SUCCES EN TEVREDENHEID KUNNEN WONEN, WERKEN,

LEREN EN SOCIALISEREN IN DE OMGEVING VAN EIGEN KEUZE MET ZO MIN MOGELIJK

PROFESSIONELE HULP

(19)

Rehabilitatie als brug tussen

gezondheidszorg en maatschappij

Gezondheidszorg (AWBZ) Patiënt Cliënt Rehabilitatie Maatschappij (WMO) Wonen Werken Leren Socialiseren Cursist Burger Wijkbewoner Vrijwilliger Buurthuis-bezoeker

(20)

Werkwijze

Rehabilitatie

Burgerrol + omgeving

(van eigen voorkeur/keuze)

Vaardigheden + Hulpbronnen

Eigen

kracht Mantelz./soc. netwerk Vrijwilligers Professionele ondersteuning

Succes + Tevredenheid

(21)

Uitgangspunt IRB:

Bondgenootschap

In de eerste plaats uitgaan van

wat de burger/cliënt met ons en

anderen verbindt, en niet van

datgene wat hem van ons en

Anderen onderscheidt

(22)

Oefening

(23)

Casus:

een jongeman van 23 jaar oud, licht

verstandelijke beperking, woont in de wijk en

komt bij het zorgloket van de gemeente voor

woonbegeleiding en dagbesteding

Dit wordt met ingang van 2013/2014 niet meer

vergoed vanuit de AWBZ, maar via de Wmo

Wat gebeurt er:

• _{in de oude situatie?}

• _{Hoe kun je de IRB gebruiken in deze situatie?}

(24)

Werkwijze

Rehabilitatie

Burgerrol + omgeving

Vaardigheden + Hulpbronnen

Eigen

Succes + Tevredenheid

(25)

Uitwerking casuïstiek-1

cursist Nederlandse taal in buurthuis

Vaardigheden + Hulpbronnen

Eigen

Succes + Tevredenheid

(26)

Uitwerking casuïstiek-1

koffie rondbrengen in buurthuis

Vaardigheden + Hulpbronnen

Eigen

Succes + Tevredenheid

(27)

Uitwerking casuïstiek-3

Bewoner 2-kamer flat Paddepoel

Vaardigheden + Hulpbronnen

Eigen

Succes + Tevredenheid

(28)

Dit houdt in:

• _{Meer tijd voor een eerste gesprek (‘keukentafelgesprek’)} • _{Vraagverheldering: wat wil de burger en waarom?}

• _{Welke rollen wil de burger vervullen?}_{= doelen stellen} • _{Wat kan de burger hierin zelf (eigen regie en}

zelfredzaamheid) = functionele diagnostiek

• _{Welke natuurlijke hulpbronnen kunnen worden ingezet}

(inzet sociaal netwerk en vrijwilligers) = hulpbrondiagn.

• _{Welke rol(len) vervullen de professionals in deze?}

• _{Welke organisaties kunnen de woonbegeleiding op zich}

nemen?

• _{Hoe zou de woonbegeleiding eruit kunnen zien?}

(29)

Toepassing van de IRB

in de Wmo

(30)

Uitwerking IRB in de praktijk

Wens burger

(wat wilt u zelf doen?; wat wilt u zelf bijdragen?) Levensterrein en rol?

Wonen Werken Leren Soc. Contacten

Verkennen Kiezen Verkrijgen Behouden

(31)

Onderwijsmateriaal

Combinatie van:

• Handboek Rehabilitatie

• IRB-onderzoek, incl. RCT -> effectieve interventie • Multidisciplinaire richtlijnen schizofrenie

• Databank effectieve interventies (Movisie) • Master RC

(32)

F A S E N

Diagnostiek Planning Interventies

Een band met de cliënt scheppen

Doelvaardigheid beoordelen + ontwikkelen

Het stellen van een doel

* Persoonlijke criteria opsporen * Alternatieve omgevingen beschrijven

* Een doel kiezen

Functionele diagnostiek

* Onmisbare praktische vaardigheden

inventariseren

* Het gebruik van praktische vaardigheden beschrijven * Het vaardigheidsfunctioneren beoordelen * De cliënt coachen Hulpbronnendiagnostiek * Onmisbare hulpbronnen definiëren

* Het gebruik van hulpbronnen beschrijven * Aanwezige hulpbronnen beoordelen * De cliënt coachen Vaardigheidsontwikkeling * Prioriteiten stellen * Doelen formuleren * Interventies plannen: - vaardigheidsles geven - stappenplan vaardigheids-toepassing maken

* Tijdpad voor elke interventie maken * Verantwoordelijkheden benoemen Hulpbronontwikkeling * Prioriteiten stellen * Doelen formuleren * Interventies plannen: - hulpbronnen coördineren - hulpbronnen ontwik kelen * Tijdpad voor elke inter ventie maken * Verantwoordelijkheden benoemen Vaardigheidsles * Inhoud schetsen * Les voorbereiden * Stappenplan vaardigheids-toepassing maken * Cliënt coachen Stappenplan vaardigheidstoepassing maken * Hindernissen opsporen * Stappenplan ontwik kelen * Uitvoering onder steunen

Hulpbronnen coördineren

* Cliënten verwijzen * Problemen oplossen * Gebruiksplan maken

Hulpbronnen aanpassen

* Bereidheid tot verandering beoordelen

* Functioneren evalueren * Verandering voorstellen * Advies geven

(33)

Voorbeelden IRB-activiteiten in

het kader van de Wmo

• _{Het verbeteren en uitbreiden van sociale}

contacten

• _{Zorg voor zelfstandigheid voor ouderen}

• _{Sociale activering (dagbesteding, vrijw.w.)}

• _{Arbeidsreïntegratie}

• _{Ondersteuning ouderrol voor ouders met}

psychische problemen

(34)

Wat heeft de IRB de gemeenten te bieden?

• _{Groepsgewijze interventies om burgers met}

beperkingen te ondersteunen bij verkennen,

kiezen, verkrijgen en behouden van doelen op het gebied van wonen, werken, leren en sociale

contacten.

• _{Trainingen voor welzijnswerkers / ambtenaren}

sociale dienst om de interventies zelf uit te voeren.

• _{Gesprekstechnieken voor ambtenaren en}

welzijnswerkers in de omgang met burgers met psychische stoornissen.

• _{Cursus psychopathologie voor welzijnswerkers}

en ambtenaren.

• _{61 Vaardigheidslessen ter ondersteuning eigen}

kracht

• _{Ondersteuning ervaringsdeskundigheid}

(35)

IRB voor vrijwilligers en netwerk in de

omgang met burgers/familie met een

psychische beperking

Training (4 C’s)

• Connecting (contact maken, een band

scheppen)

• _Coaching

• _{Collaborating (samenwerken met}

burgers met een beperking)

• _{Crisis managing}

(36)

Kwaliteitskenmerken voor professioneel handelen in welzijn en zorg Gebaseerd op de Professionaliteit verankerd en de 8 bakens van VWS

(Waar richt de IRB zich op)

• _{Respectvolle bejegenen}_{(attitude: bondgenootschap)} • _{Vraaggericht werken}_{(vraag achter de vraag gericht op}

rolfunctioneren)

• _{Signaleren en eropaf} • _Informeren

• _{Ontwikkelingsgericht ondersteunen: eigen kracht en regie} (ondersteunen bij eigen keuze maken en vaardigheden aanboren en leren)

• _{Formeel en informeel ondersteunen}_{(natuurlijke hulpbronnen} eerst)

• _{Balans van collectief en individueel aanbod}

• _{Resultaatgericht werken (}_{eigen doelen burger centraal)} • _{Integraal werken}

(37)

Samenvatting en afsluiting

(38)

Afsluiting

(39)

(40)

(41)

Relevante websites

• _{www.movisie.nl}_{(Kennisinstituut voor welzijn en zorg)}

• _{http://www.movisie.nl/138965/def/home/nieuws/nieuws/databank_ef}

fectieve_sociale_interventies_stand_van_zaken/

(IRB als effectieve sociale interventie)

• _{www.wmowerkplaatsen.nl}_{(website Wmo Werkplaatsen)}

• _{www.hanze.nl/rehabilitatie}_{(lectoraat Rehabilitatie)}

• _{www.rehabilitatie92.nl}_{(St. Rehabilitatie ‘92)}

(42)