be-s te Wat het veel op s &.n 9 2ooo
Heel vee! effect lijkt Lodewijk de Waal niet te hebben, met zijn oekazes over de lonen. Het is de vakbeweging al jaren een doorn in het oog dat de loonmatiging van de loonslaven niet gedeeld wordt door matiging van het management. Begin september, pal nadat De Waal hierover in een krantenartikel weer eens zijn gal had gespuwd, werd bekend dat Don Shepard (met een jaarsalaris van 3 ,) miljoen de best betaalde werknemer van Aegon) opties ter waarde van 16 rniljoen verzilverde. In zo'n context gedijt loonrnatiging inderdaad niet best.
De vakbeweging heeft verschillende strategieen. Eentje is de loon-matiging volhouden, maar daarbij 'solidariteit' van het management verlangen. Een andere strategie is meer ingegeven door het Angelsaksi-sche 'if you cannot beat them, join them'. Ook opties voor de gewone man, dus.
Bij beide strategieen heb ik rnijn bedenkingen. In het eerste geval omdat ik (in tegenstelling tot Ferd Crone) niet geloof dat loonrnatiging werkelijk bestaat. Hoezo, hoor ik meteen de protesten- de loonont-wikkeling alhier is toch vee] matiger dan in de omringende Ianden? Welnu, dat klopte tot een paar jaar geleden, maar al enige tijd is de loonstijging bij ons hoger dan in bijvoorbeeld Duitsland. Daarvoor is een eenvoudige verklaring, die gebaseerd is op de aloude economische wetten van vraag en aanbod op markten. De werkloosheid steeg begin jaren tachtig in Nederland vee! harder dan in het buitenland. De onder-handelingsmacht van de vakbeweging was daardoor gering. Die bleek verstandig en ging niet tegen beter weten in staken voor een verloren zaak. Het succes werd in de jaren negentig steeds beter merkbaar. In diezelfde periode zeeg de Duitse economie ineen. In Duitsland is de werkloosheid nu hoger dan bij ons- en de lonen stijgen er rninder hard dan hier.
In loonmatiging als strategie geloof ik dan ook niet, en om daarbij soUdariteit van het management te vragen lijkt mij bij voorbaat kans-loos. Markten doen hun werk, en ik vrees dat de marktverhoudingen op dit moment zodanig zijn, dat het aanbod van talentvol management minder groot is dan de vraag ernaar. Daarbij komt dat de belangen van management in lijn met die van aandeelhouders worden gebracht, daarvoor dienen opties. Opties zijn een riskante loonvorm. Soms rio-kelt inderdaad de jackpot. Als echter de beurs weer gaat inzakken (en datgaat ie, als de econornische theorie klopt) dan zijn opties zure drui-ven. Immers, de belastingdienst ziet opties gewoon als een belonings-vorm. Wie opties krijgt draagt dus een deel aan partijgenoot Bos af- of deoptie uiteindelijk geld waard is of niet. Dit soort risico lijkt rnij voor gewone werknemers onaantrekkelijk. Als marginale aanvulling op het loon kunnen opties best aardig zijn voor lager personeel, maar als be-langrijk element in de loonstrijd zijn opties misplaatst. Houd het sim-pel: vraag misschien als vakbeweging een dertiende of veertiende maand via een winstdelingsregeling, maar richt je verder vooral op lonen en investeren in menselijk kapitaal. En doe dat verstandig: geef loonvorming de ruimte om tussen deelmarkten te varieren. Solidariteit wordt het beste bevochten via scholing en echt niet via verongelijkte smeekbedes aan managers.
- - -
-De
loonstrijd
HUGO KEUZENKAMP
