Kokmeeuwinventarisatie

:VW

coKromyiNVENT ARI sAi' I S

1961

door

L.Vif.G.Higler

R i j k s i n s t i t u u t voor ' / e i d b i o l o g i s c h Onderzoek

t e n "behoeve van h e t Natuurbehoud

(BIVON)

Eroedgevallen i n Liederland. Provincie Priesland Groningen Drente Overijssel 0«Flevoland en Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Jïolland Zeeland Noord—Brabant Limburg randmeren Totaal ^antal 5000 2700 5000

450

3000 1600 2300 8000 9000 12000 12500 I25O 62800 broedparen

en

tussen 7OOO 4000 7500

65O

45OO 24OO 3500 12000 U O O O 18OOO I9OOO I85O

244OO

Broedgevallen i n B e l g i ë . Provincie West-Vl aanderen Antwerpen Limburg Totaal

•üantal broedparen tussen

40 en 60 14000 " 21000 400 " 730 14500 218OO Eroedgevallen in Luxemburg« Geen. Broedgevallen

Broedge"/a.T.1 en i n Belgio_c

Er^cur b i e r app orb »

P r o v i n o i c * V/est-VI a a n d e r e:i Gemeente 3 Kncldce

T e r r e i n : hoJ: 7tvrin

Op een e i l a n d j e i n h o t !Zwin h e b b e n i n 1 9 6 l jjO p a a r kokmeeuwen gebroed»

E x c u r s i e r a p p o r t i

P r o v i n c i e £ .ontwerpen

Gemeente s iLi cht a a r t

T e r r e i n %. Snepkensvi j / e r

De Snepkensvi j / e r i s een v o g e l r e s e r v a a t t e n noorden

van Eerenthalso Hier moeten i n i960 16OOO paar kokmeeuwen

hebben gebroed.

E x c u r s i e r a p p o r t «

P r o v i n c i e i imtwerpen

Gemeente : Mol

T e r r e i n g Zwarte Kot

Zwarte Kot b i j P o s t e l h e e f t een kokmeeuwenkolonie

waar elk j a a r lOOO à 2000 p a a r broeden.

Excursierapport o

Provincie i Limburg (B) Gemeente s Helebteren Terrein s

-Het aantal broedparen van de kokmeeuw in de kolonie bij HÈlchteren,, is de laatste jaren zeer toegenomen. Ver-moedelijk hebben vogels van de verlaten kolonie van Meeuwen (Dondeislagse heide)9 die in 1957 verdween? zich

gevoegd bij de reeds bestaande kolonie.

Excursierapport«

Provincie " Limburg {ß) Uemeente z Neerpelt Terrein ? Hageven

Zowel in i960 als in 1961 hebben enlcele paren

kokmeeuwen getracht hier te broeden., zonder veel resul-taat echter.

Sbccursierapport.

P r o v i n c i e : Limburg ( B )

Gemeente î Mechelen-aan-Maas

T e r r e i n s

-I n 1558 v e s t i g d e n z i c h een k l e i n e 20 p a a r

kokmeeuwen, vermoedelijk exemplaren u i t de k o l o n i e

van Meeuwen.

I n i960 was de b r o e d p l a a t s van

Mechelen-aan-Maas v e r l a t ; en en i n 1961 waren er weer een 20 p a a r .

Excursierapport«

Provincie ï Limburg (S) Gemeende i Genk Terrein t —

In het reservaat langs de Stiemerbeek hebben in i960 een honderd paar kokmeeuwen, gebroed, in het domein van Bokrijk 20 paar.

Broedgevallen in de provincie Friesland. V l i e l a n d T e r s c h e l l i n g .ûmelaad Schiermonnikoog Griend Ferwerderadeel Het Bildt W'oneeradeel Workum Lernsterland Kollumerland en Ni euwkrui si and Ooststellingwerf V/est stellingwerf Haskerland Utingeradeel Bauwerderhem 2 kolonies Totaal 550 pr 2?5 ij 20 » 13Ô •« 200 ** 300 »' 300 " 1500 " 700 " 825 * 50 » 450 w 300 n 120 " 60 " 5805 pr in 23 kolonies 4 " 2 » 2 "

Eekeninghoudend met een f o u t van + 20 fo b i j h e t s c h a t t e n z a l h e t a a n t a l broedparen t u s s e n de $000 en 7000 l i g g e n .

B x o u r s i e r a p p o r t i

P r o v i n o i e s F r i e s l a n d

Gemeente i V l i e l a n d

T e r r e i n I Posthuiswad

Kaart blad l 4 G

Op V l i e l a n d broeden de kokmeeuwen i n i e d e r g e

-v a l -van -vóór 1928, -v/ant i n dat j a a r wordt -vermeld, dat

een van de g r o o t s t e k o l o n i e s van Nederland op d i t e i

-land g e v e s t i g d i s .

I n 1958

?

1959 ©

n

I960 z i j n er r e s p e c t i e v e l i j k

3OO7 5OO en 600 broedparen g e t e l d .

I n 1961 hebben een 550 p a a r op h e t Posthuiswad

gebroed.

L i t e r a t u u r ;

OOHT, PH0P.D3. E.D. V<uN - De v o g e l s van Nederland I I I ,

p 115» ' Ö-Gravenhage? 1928.

Excursierapport«

Provincie l Friesland Gemeente t Terschelling Terrein s Boschplaat Kaartblad i 1 G

Uit een berichtje in "De Levende Natuur" van 1919 blijkt, dat de kokmeeuwen zeker vanaf 1910 op

Terschelling broeden« Men schrijft$ "de kokmeeuwen broeden nog elk jaar op Skillinge".

Hierna hâbben ze elk jaar op het eiland gebroed» In 1961 op twee plaatsen (nl* bij de 2e duintjes waar alle nesten zijn weggespoeld) op de Boschplaat-OoBt. ten getale van 275 paar.

Literatuur?

D I B R M , WOUTER VjJS, 1919 -Vragen en Korte Mededelingen.

't Onbekende eiland (Terschelling). De Levende Natuur, 23© Jrg» afl. 11, p. 389-39O.

E x c u r s i e r a p p o r t

P r o v i n c i e c F r i e s l a n d

Gemeente z b e l a n d

T e r r e i n s Westenend e i l a n d

Kaartblad s 1 ïï

Op xoaeland broeden de kokmeeuwen? voorzover dat

u i t gegevens van 1950-1961 b l i j k t - , meest i n k l e i n e

a a n t a l l e n » Over 1951 i s h e t n i e t zeker? of ze er ge-M

broed hebben.- i n 1955 z i j n 22 n e s t e n gevonden? i n

1956 7 en i n 1957 40.

In 1961 hebben op het Vestenend van h e t e i l a n d

a c h t e r Ballurn 20 p a a r gebroed en i n de Lange Duinen

t u s s e n p a a l 5 e

n

7 1 p a a r .

Excursierapport.

Provincie s Friesland

Gemeente : Schiermonnikoog Terrein s Oosterkwelder Kaartblad l 2 ïï

De vroegste telling van kokmeeuwen op Schiermonnikoog is voor zover bekend, die van 1934? toen er een kolonie

van 20 paar was.

In 1961 bedroeg hun aantal 130 paar» Deze meeuwen hadden zich in de Oosterkwelder gevestigd.

Literatuur;

BROUïffiRy G.A.,1935 - Waarnemingen van broedvogels i n 1934 en van t r e k v o g e l s i n 1933 en 1934. Broedvogels 1934 Larus r i d i b u n d u s . .ûrdea 24 j r g . af 1.1-2? P 55.

Excursierapport.

Proviî^ie s Friesland Gemeente s

Terrein i Griend Kaartblad 5

De eerste vestiging van een kokmeeuwenkolonie op Griend was in 1921. Het betrof toen 20 paar.

In 1925 bedroeg hun aantal ongeveer 50 paar. Vanaf 1926 zijn toen? in het belang van de grote

sterns de eieren geraapt, waarbij men aanvankelijk 20 nesten ongemoeid liet. Naderhand raapte men het hele seizoen door van alle kokmeeuwen, .uf en toe lukte het een enkele? die tussen de jonge sterns zit, het broedsel groot te brengen.

In de jaren 1928-1930 zijn gemiddeld 2500 eieren per jaar geraapt, vermoedelijk afkomstig van 250 à

3OO paar meeuwen. Vanaf 1940 daalt het aantal broed-paren sterk. In 1959 hebben nog 50-100 paar getracht te

broeden en in i960 betrof het ongeveer l0 paar, waarbij rekening moet worden gehouden met verwoesting door de

storm.

In 1961 zijn weer door een 200 paar broedpogingen ondernomen.

Literatuur;

BHOITvVEHp G..Ù. e . a . - G r i e n d , h e t v o g e l e i l a n d i n de ï / a d d e n z e e , p 254 - 256,

iüxcur si er apport,

Provincie : Friesland Gemeente f Ferwerderadeel Terrein " ïïoorderleeg Kaartblad s 5 F

Het Mborderleeg is al enkele tientallen jaren een bekend buitendijks broedterrein aan liet Friese V/ad. In 1942 hebben er ongeveer 300 paar gebroed? hetgeen ook ongeveer de huidige sterkte is.

In het begin van de vijftiger jaren moeten hier over eer. strook van + 12 km. waar ook het reservaat de Bildtpolder bij inbegrepen was? een 2500 paar kokmeeuwen gebroed hebben.

Literatuurä

BROtTYER? G.-l. v 194-3 - Waarnemingen van broedvogels

en trekvogels in 1942. Broedvogels 1942. Larus ridibundms. xirdea 32 jrg. afl. 3-4? P« 210 en 211.

Excursierapport <

Provincie s Priesland

Gemeente

s

Het Bildt

Terrein r. Biidtpolien

Kaartblad

t

5 P

Be Biidtpolien hoort tot de reservaten van

"It Fryske Gea". Het terrein ligt enkele kilometers

ten zuid-westen van het Noorderleeg en is hiermee

te vergelijken. De kolonie bevatte in 1955 300

broed-parenj van de kokmeeuw in i960 een kleine 100 paar en

in

I96l

9

verdeeld over twee kolonies 200 en lOO paar.

Literatuur«

BOSCH, G,j 1956 - Inlichtingendienst. Verslag over de

reservaten in 1955» Het Bildt.

Vanellus 9

J

r

g>

3? P 86.

Excursierapport.

Provincie J Friesland

Gemeente s Wonseradeel

Terrein

t

Ma^kumer Noordwaard

Kaartblad : 10 B

Nog steeds is de Makkumer Noordwaard een

belang-rijk broedterrein voor de kokmeeuv/. De laatste jaren

worden zoveel mogelijk legsels geraapt, v/at niet

weg-neemt; dat er altijd nog meeuwen in slagen hun

broed-sel groot te brengen.

In 1941 bestond de kolonie al uit een 1000 paar

en in 1961 hebben 1$00 paar broedpogingen ondernomen.

Een gedeelte, dat tussen de grote sterns broedde, is

er toen in geslaagd jongen groot te brengen.

Literatuur»

STHIJBOS, J.P.j 1941 - Nieuws van de Makkumerwaard.

De Levende Natuur,46 jrg., afl. 6,

p IO5.

Excursierapport.

Provincie S Friesland

Gemeente

t

ï/orkum

Terrein

t

Y/orkumerwaard

Kaartblad

l

10 D

Bij Workum hebben de kokmeeuwen meest zoY/el

binnen-als buitendijks gebroed. De grootte van de kolonie van de

"•Vorkumerwaard blijft Vrij constant. Van 1956 stamt de

vrij globale telling van 500 a 1000 paar, hetgeen

waar-schijnlijk wel overeenkomt met de 700 paar, die hier in

1961 broedden.

Bbccur si er apport.

Provincie s Friesland Gemeente ,z Lernsterland Terrein s Langehaien Kaartblad : 16 ^

Langehalen bij Bantega is een zeer belangrijk terrein. Niet in de eerste plaats vanwege de 325 paar kokmeeuwen, die er in 1961 broedden, maar eerder door de broedpogingen van de dv/ergmeeuwen, die de laatste

jaren hun ?ude broedterrein in de Lindevallei verlaten hebben en zich nu hier trachten te vestigen«

De toename van de kokmeasv in dit terrein blijkt uit tellingen van de jaren 1953 (50 paar), 1955

E x c u r s i e r a p p o r t ,

P r o v i n c i e t F r i e s l a n d

Gemeente * Leinst er land

T e r r e i n 8 T a c o z i j l

Kaartblad i 15 F

Zeker vanaf 1934 i s h i e r een kokmeeuwenkolonie

g e v e s t i g d . Op een v r i j k l e i n e oppervlakte broeden

a l j a r e n l a n g een 50Q p a a r , een a a n t a l , dat ook i n

1961 b e r e i k t werd.

Excursierapport. Provincie z Friesland Gemeente n Kollumerland en itfieuwkrui siand Terrein Kaartblad Ï 6 E

De buitendijkse gronden vormen een geliefd broed-terrein voor de kokmeeuwen. Toch trof men 15 juni 19^1 slechts 50 broedparen aan. De nesten zijn dit jaar ook minstens één keer weggespoeld. In 1958 bijvoorbeeld hebben hier 1000 paren gebroed en in 1959 constateerde men zelfs nog een flinke aanwas.

E^-ur si er apport«

Provincie s Friesland

Gemeenten

i

Oost stellingwerf

Terrein S Heide %|| Duurawoude

Kaartblad * 11 H

Eeeds 30 jaar broeden in de veenplassen in de

heide bij Duurswoude kokmeeuwen en vermoedelijk al

veel langer, gezien het aantal van 200 broedparen

in 1912» In l96l bedroeg hun aantal 100 paar.

Literatuur;

BR0ÏÏ3ER, G.il., 1934 - Waarnemingen over broedvogels

in 1933 Larus ridibundus.

io-dea 23 jrg. afl. 1-2

,

p 63.

Excursierapport,

Provincie : Friesland

Gemeente i Ooststellingwerf Terrein s Diakonieveen Kaart "blad i 11 G

In het DiakonieVësn. bij Nijeberkoop is al geruime tijd een kokmeeuwenkolonie gevestigd. In 1953 is het gebied aangekocht door'Tt Fryske Gea". Br hebben in 1961 een 200 paar gebroedi

Excursi erapport »

P r o v i n c i e s F r i e s l a n d

Gemeente '• Oost s t e l l i n g w e r f

T e r r e i n * ftelleburen

Kaartblad s 11 G

In h e t n a t u u r r e s e r v a a t Delbuorre (Delleburen)

i n de "buurt van Oldeberkoop? broeden de kokmeeuwen

minstens vanaf 1956" op enkele h e i p l a s s e n . Hun

aan-t a l bedroeg i n 1961 jSO p a a r .

L i t e r a t u u r ;

TEYE6iu

7

E.

T

1957 - Voor de jeugd, door de jeugd.

Vanellus 10 j r g . no. 6,$ 142.

Excursierapporto

Provincie

s

Friesland

Gemeente

s

Ooststellingwerf

Terrein s Staatsbossen

Kaartblad f ló F

In de Staatsbossen bij appelscha zit een

kokmeeuwenkolonie in de Grenspoel

?

vermoedelijk al

L3XL

aantal jaren« In 1961 bestond de kolonie uit een

E x c u r s i e r a p p o r t ,

ProVinciié ,.. Fries'.'

Geitteente " "Vos"';£"';^.liingv/ai'f

T e r r e i n .". L'oherpenseel

Kaartblad £ ±6 ^

Ten zuid-westen van F . j e t r i j n e aan de

'Pieter Stuyvo&c, .tv/eg en tegenover de Kerkeweg? z a t

i n 1961 een kokmeeuwenkolonie van ••:• I5O paar» In de

buurt bevonden zioh nog een a a n t a l k l e i n e r e kolonies?

zodat er b i j e l k a a r ruim 2J0 p a a r g e n e s t e l d hebben«

In d i t v r i j u i t g e s t r e k t e laagveengebiedj broeden d.e

kokmeeuwen a l h e e l wat jaren* maar ?/anneer zo er voor

h e t e e r s t gekomen z i j n i s n i e t bekend.

Excursierapport.

Provinoie t Friesland

Gemeente S Weststellingwerf Terrein t Lindevallei Kaartblad * l6 E

De Lindevallei, waar tot voor enkele jaren de dwergmeeuwen gevestigd waren, is in bezit van "It Fryske Gea". De kokmeeuwen zitten hier minstens tien jaar« In I96l v/aren niet meer dan 40 broed-paren.

Excursierapport.

Provincie t Friesland

Gemeente : Haskerland

Terrein f Blokslootpolder

Kaartblad

t

11 C

Ten noorden van Joure in de Blokslootpolder

werden in 1961 + lOO nesten van de kokmeeuw geteld.

Ten noord-oosten van Joure in de "//esteriaeerder

uitgangen ligt de zgn. Graverij. Hier "broedden in

Excurs

-

'. a r a p p o r t ,

P r o v i n c i e ? F r i e s l a n d

Gerne elite ? U t i n g e r a d e e l

T e r r e i n J .ukniari j p s t e r p o l d e r

Kaartblad s 11 C

Deze koJsjîieeuwenkolonie l i g t e i g e n l i j k t e n westen

van de . i e m a r i j p s t e r p o l d e r en t e n noorden van J a n a r i j p

i n de zgn. Biauwgraslanden» De s t e r k t e van de k o l o n i e

bedroeg i n 1961 60 p a a r .

Excursierapport.

Provincie : Priesland Gemeente : Bauwerderhem Terrein i Lage hooilanden en

omgeving Kaart blad ï 10 P

In h e t v r o e g e r e boezemland t u s s e n Terzool en

Terhorn i s a l Jarenlang een kokmeeuwen.-"kolaBiet j e "

van + 25 paar g e v e s t i g d . De meeuwen worden erg v e r

-s t o o r d . Er i -s dan ook nauwelijk-s kolonieverband. De

meeuwen broeden v e r s p r e i d door liet h e l e gebied.

Broedgevallen in de provincie Groningen. Ulrum en Oldehove Termunten Vlagtwedde SIochteren Totaal 3370 pr in 4 Icolonies

Kekeninghoudenl met een fout van 2Cffo bij het schatten zal het aantal broedparen tussen de 2700 ea 4000 liggen.

30C0 200 30 140 p r 11 11 it

Ehccursierapport.

Provincie s Groningen

Gemeente i Ulrum en Oldehove

Te:.-::win s Lauwerszee

Kaartblad

i 6

P

In het oostelijk deel van de Lauwerszee bevindt

zich al jarenlang een grote kokmeeuwenkolonie. In

i960 bijvoorbeeld bevatte deze 4000 broedparen en in

1961 3OOO, waarvan de broedreaultaten vrijwel nihil

zijn, aangezien de nesten twee maal zijn v/eggespoeld«

Excursierappcrt,

Provincie " Groningen Gemeente

Terrein KaartUAd s 8

Omstreeks 1955 vestigde zich hier een kolonietje van 5 '<i 10 paar kokmeeuwen. I M de daaropvolgende Jaren groeide dit aantal gestadig? zodat in de jaren 1958-196O gemiddeld 100 paar deze landpunt bewoonde. In 1961 bedroeg hun aantal ondanks de ijoge waterstanden een kleine 200 paar.

Ebccursierapport.

P r o v i n c i e s Groningen

Gemeente : Vlagtwedue

T e r r e i n : Ter Borg

Kaartblad f 13 B

De v e e n p l a s s e n b i j Ter Borg herbergden i n 1961

een _^0 p a a r kokmeeuwen.

Het was de enige p l a a t s i n o o s t e l i j k Groningen

waar ze d i t j a a r broedden.

Excursierapport.

Provincie s Groningen Gemeente » SIochteren Terrein t de Y/oudbloem Kaartblad » 7 G

In de buurt van Harkstede broeden de kokmeeuwen op kleine eilandjes in een plas bij de aardappelmeel-fabriek "de Woudbloem". Het aantal broedparen bedroeg in 1961 zeker 140«

Broedgevallen in de provincie Drenten Boden Nor g Vries Holde Beilen ï/e st er bork

Bolde, West er"borkj Beilen grens van de gemeentes Vledder Diever Dwingelo Zweelo Havel te Zuidwolde

675 pr

I85O "

55 "

100 "

490 "

250

w

620

»

80 "

80 "

1050

n

250 "

250 "

600 "

in

ti »

f

u

tt ff

n

«

5

3

4

4

6

3

7

2

kolonies

12C?)

M * n

n

n

ff ff tt

Totaal 635O pr in 50 kolonies

Bekeninghoudend met een fout van 20$ "bij het schatten zal het aantal broedparen tussen de 5000 en 7500 liggen.

Excursierapport• Provincie t Drente Gemeente * Boden Terrein * Steenbergerveld en omgeving Kaartblad J 12 *

In het Steenbergerveld, Steenberger Es en omgeving bevinden zich een aantal vennen, waar in 1935 al

kokmeeuwen broedden. In 1951 zaten er een 250 paar. Bij de jongste telling (in 1961) bleken er 675 paar

te broeden, verspreid over vijf vennen. De broedplaatsen zijn van jaar tot jaar in verschillende vennen, want zo-als overal in Drente nemen de meeuwen elk ven, dat aan hun eisen beantwoordt onmiddelijk in beslag.

I4"teratuurt

BR0U7EH, Cu.. 1936 - Waarnemingen van broedvogels en trekvogels in 1935» Broedvogels 1935 Larus ridibundus. .«rdeafc 25 jrg., all. 1-2, p 83.

Excursierapporti

Provincie t Drente Gemeente J Norg Terrein * S chill eve en Kaartblad I 12 il

Ten noorden van Norg ligt een klein ven, het Schilleveen. Hier "broeden al Jarenlang kokmeeuwen» In 1961 bedroeg hun aantal ^0 paar.

Excursierapport » Provincie t Drente Gemeente I Norg Terrein I Kolonieveld en Esmeer Kaarfblad t 12 C

In het zgn. Kolonieveld (vloeivelden Smilde) be-vindt zich zeker vanaf 1935 ee& grote kokmeeuwenkolonie»

In dat jaar waren er al 550 à 600 broedparen, zodat ze daar waarschijnlijk al veel langer zaten. In 1938 onge-veer 1000 paar en in 1961 zeker 1500 paar. Br hebben toen ook zeker 10 paar visdieven gebroed» In de omgeving van het Bsmeer waar in 1951 200 paar broedden hebben in

1961 ongeveer 300 paar gebroed»

Literatuur»

BBOTOER, G..Ù., 1936 - Waarnemingen van broedvogels en trekvogels in 1935» Broedvogels

1935 Larus ridibundus» .ordea» 25 jrg», afl. 1-2, p 83.

BR0IT.VEB, G..Ù,., 1936 - V/aarnemingen van broedvogels en trekvogels in 1938» Broedvogels

1938 Larus ridibundus. itrdea, 28 jrg., afl. 2-4? P 96.

Excursierapport»

Provincie s Drente Gemeente I Vries

Terrein * omgeving van Ubbena Kaartblad i 12 B

Bij Ubbena liggen 3 vennenf waarvan in 1961 in

de meest zuidelijke _3J) paar en in de middelste ^ paar kokmeeuwen hebben gebroed.

Excursierapport»

Provinoie f Drente Gemeente l Yrias

Terreinen i Bunnerveen, Bongeve en«, Holtveen

Kaartblad $ 12 À

De enige plaats in het Bunnerveen waar in I96l kokmeeuwen hebben genesteld, was het Stuifgat, waar

een koloniet je van 10 paar zat» 'Vroeger hebben er hier veel meer gebroed, maar thans is het grootste

deel van het Bunnerveen ontgonnen.

Ook het Bongeveen telde maar 10 paar, terwijl in het Holtveen, dat altijd een aardige kolonie bezat (l5 paar in 1951» 80 paar in i96o)dit jaar, waarschijn-lijk door de te dichte begroeiing, geen meeuwen hebben gebroed»

Excursierapport«

Provincie f Drente Gemeente S Eolde

Terrein I Ballo'érveld Kaartblad l 12 D

Vermoedelijk hebben in 1961 in het Balloërveld meer kokmeeuwen gebroed« dan de _2J5 paar, die in het

Diepveen hun jongen groot gebracht hebben. De meeuwen zijn er namelijk erg verstoord« De berichten v/aren bijzonder tegenstrijdig» maar het lijkt wel zeker, dat er vroeg in de broedtijd een paar honderd meeuwen hebben gezeten«

Ebccursi er a p p o r t . P r o v i n c i e * Drente Gemeente l. Bolde T e r r e i n I Berenkuil-, omg, Papenvoort, B e i j e r i n g s v e e n K a a r t b l a d : 12 G

De B-er enkuil ligt ten noorden van Grollo bij het Noorder Es. Hier hebben in 1961 20 paar kokmeeuwen gebroed«

Het terrein bij Papenvoort ligt vlak bi.j de grens van de gemeente Borger. In 1951 Z a^ eerL kolonie

kokmeeuwen in het Mijndersveca. Aaiigezien de naamgeving van de vennen in Drente weinig houvast biedt, lijkt het waarschijnlijk, dat dit dezelfde plaats is, waar in 1961

in een "onbenaamd" ven 30 paar hebben gebroed« Het

Beijeringveantje ligt ten zuid-oosten van Bolde aan een landweg tegenover een boerderij« Langs een van de oevers staat een groot kippenhok. Hier hebben in i96l 25 & 30 paar kokmeeuwen gebroed.

Excursierapport. Provincie : Drente Gemeente * B o l d e >>—* ^-0„&-vUxWxVi. T e r r e i n t B o s w a c h t e r i j G r o l l o K a a r t b l a d s 17 B I n d r i e v e e n t j e s i n de B o s w a c h t e r i j G r o l l o ( t e n o o s t e n v a n Hooghalen) h e b b e n i n 1961 o n g e v e e r lOO p a a r kokmeeuwen g e b r o e d . I n h e t H a l k e n v e e n b r o e d d e n i n 1938 ook kokmeeuwen« L i t e r a t u u r t BROTOER, G.x». f 1939 - V/aarnemingen v a n b r o e d v o g e l s en t r e k v o g e l s i n 1938. B r o e d v o g e l s 1938 L a r u s r i d i b u n d u s » A r d e a , 28 j r g . , a f l . 2-4* p 9 6 .

Eaccursierapport^

P r o v i n c i e I Drente Gemeente t B e i l e n

T e r r e i n f Diependal e . o . Kaart "blad i 1Î À

Op het grootste vloeiveld van de aardappelmeel-fabriek Oranje; waar nu nog 10 paar kokmeeuwen "broedden

(1961) is vroeger een kolonie van enkele honderden broedpar»n geweest.

Ten zuidwwesten hiervan ligt een ven waar in 19^1 15 paar hebben genesteld, terwijl hiervan weer ten zuidwesten, in het Oosterveld, een vennetje ligt, waar in dat jaar 40 paar hebben gebroed.

Excursierapport,

Provincie t Drente Gemeente I Beilen Terrein S ï/esterveld Kaartbald t 17 A

In het Westerveld liggen een aantal plassen, die gewoonlijk (ten onrechte (?)) Brunstiager plassen wor-den genoemd. Het terrein is een O.K.V/.-reservaat. In 1955 broedden hier een paar honderd paar kokmeeuwen en ook in 1961 waren er een 300 broedparen«

Bxcursierapport.

Provincie l Drente Gemeente l Beilen Terrein s Taaiveen Kaartblad 8 17 0

Het i'aaiveen ligt ten westen van Vijster. In 1935 "broedden er 25 paar kokmeeuwen. Vermoede-lijk is de samenstelling van de kolonie vrij con-stant gebleven, want in I96l hebben er weer 25_ paar gebroed.

Literatuur«

BROUWERƒ G.A. y 1936 - Waarnemingen van broedvogels

en trekvogels in 1935» Broedvogels 1935» Larus ridibundus. Ardea? 25 arg,, afl. 1-2, p 83.

BROUWER, G.A., 1939 - Waarnemingen van broedvogels

en trekvogels in 1938. Broedvogels 1938 Larus ridibundus. Ardea, 28 jrg., afl. 2-4, p 96.

JExcursierapport «

Provincie» Drente

Gemeente I Beilen

T e r r e i n • Makkumer p l a s

K a a r t b l a d ! 17 A

De Makfcumer p l a s l i g t t e n zuid-westen vega B e i l e n

i n h e t T e r h o r s t e r zand. In 1951 was h i e r een

kokmeeuwen-k o l o n i e van 100 p a a r g e v e s t i g d en ookokmeeuwen-k i n 1961 was deze

k o l o n i e nog op d e z e l f d e s t e r k t e van lOO p a a r .

Eacursierapport.

Provincie

t

Drente

Gemeente » Westerbork

Terrein t Scharreveld

Kaartblad l 17 B

Het Scharreveld ligt gedeeltelijk in de gemeente

Beilen, gedeeltelijk in .Westerbork. In deze laatste

gemeente liggen enkele plasjes» waar in I96l 100 paar

kokmeeuwen gebroed hebben.

Excursierapport.

Provincie i Drente Gemeente i .Veeterbork Terrein I Orvelter veld Kaartblad i 17 E

In 1938 broedde in het Orvelter v e ü 1 paar kokmeeuwen»

In 1951 waren dat 40 paar en in 1961 minstens 50 paar.

Ten westen van het Orvelter veld, bij Oud-Orvelte hebben in 1961 lOO paar kokmeeuwen gebroed.

Literatuur»

BBOUWEB, G.A., 1939 - Waarnemingen van broedvogels

en trekvogels in 1938. Broedvogels 1938 Larus ridibundus. Ardea, 28 jrg. afl. 2-A, p.96.

Excursierapport,

Provincie t Drente

Gemeenten t Roldo, Woatcrbork

3n

Ballen

Terrein t Boswachterij Hooghalen Kaartblad I 17 B

De v o o r n a a m s t e b r o e d p l a a t s v o o r kokrneeuvven i n d e z e b o s w a c h t e r i j i s h e t "Meeuwenmeer"« I n 1943 b e b ben h i e r 80 p a a r g e b r o e d , i n 1961 350 p a a r .

B o v e n d i e n z a t e n de meeuwen i n " h e t P a r a d i j s " b i j de b o s w a c h t e r ! j met 80 p a a r en i n een n i e t met name g e noemd v e n met j ^ p a a r . N i e t v e r v a n d e z e p l a a t s op g r o n d -g e b i e d v a n de -gemeente B e i l e n l i -g t no-g een "Meeuwenven" v/aar i n 1961 75_ p a a r kokmeeuwen g e b r o e d h e b b e n .

L i t e r a t u u r ?

HJ2TOB0EK: VJÏÏ DE VERENIGING TOT BEHOUD VrfJJ NATUURMONUMENTEN, 1957, P 7 7 .

Ebccursi

er apport.

Provincie J Drento

Gemeente t Vledder

Terrein l Koelingsveld

Kaartbald 8 l6 F

Het Koelingsveld ligt ten westen van het Wapserveld.

In 1961 hebben de kokmeeuwen hier op twee plaatsen

ge-broed en wel in een kolonie van _^_ paar en een van 2^_ paar.

E x c u r s i e r g p p o r t .

P r o v i n c i e l Drente

Gemeente i Diever

T e r r e i n > Y/apserveld

K a a r t t l a d • l 6 F

Zoals op de meeste p l a a t s e n i n Drente, i s ook

h i e r een toename van kokmeeuwen t e constateren« In

1951 was op een p l a s j e i n h e t Wapserveld een k o l o

-n i e t je g e v e s t i g d va-n 20 p a a r .

Ebccursierapport.

Provincie S Drente

Gemeente ï Dwingelo

Terrein

i

Leggeloërveld

Kaartblad i 17 A

De eigenlijke ligging van kokmeeuwenkolonietjes

is iets ten zuiden van het Leggeloërveld. In het veld

zelf broeden ze namelijk niet»

Er waren in I96l op twee plasjes kolonies? een

van J$0 broedparen en een van

iQ

paar.

Excursierapport*

P r o v i n c i e s Drente

Gemeenten * Dwingelo en Huinen

T e r r e i n t Dwingelose ^ e i d e

Kaartblad t 17 C

De Dwingelose Heide i s een u i t g e s t r e k t gebied op

de grens van Dwingelo en Ruinen» waar h e t wemelt van

p l a s s e n . Het i s i n "bezit van cte Vereniging t o t Behoud

van Natuurmonumenten»

De g r o o t s t e kokmeeuwenkolonies bevinden z i c h j a a r

-l i j k s op h e t Sffiitsveen en h e t K -l o o s t e r v e -l d . In 1935 en

1938 was er een k o l o n i e op h e t Drosteveen van 60 p a a r ,

i n 1951 op een p l a s i n h e t Anserveld van 150 p a a r en i n

dat j a a r b e v a t t e de k o l o n i e van h e t Smitsveen 400

broed-p a r e n . In 1958 broedden i n h e t h e l e gebied + 85O broed-paar

kokmeeuwen en i n 19 61 ongeveer lOQO p a a r , v e r d e e l d over

h e t Smitsveen, de Leien en p l a s s e n i n de buurt van

' t Drosteveen.

L i t e r a t u u r *

BBOUYi/EB, G.A.. 1936 - Waarnemingen van broedvogels en

t r e k v o g e l s i n 1935» Broedvogels

1935 Larus r i d i b u n d u s . Ardea,

25 j r g . , a f l . 1-2, p. 8 3 .

E x c u r s i e r a p p o r t .

• P r o v i n c i e i D r e n t e Gemeente t Zweelo T e r r e i n i Mepperzand K a a r t b l a d i 17 G

Ten w e s t e n v a n Meppen, b i j de Mepper dwmen l i g t e e n p l a s v/aar a l z orn 25 j a a r een k o l o n i e kokmeeuwen z i t en w a a r s c h i j n l i j k a l l a n g e r , want i n 1935 b e d r o e g de s t e r k t e a l 140 p a a r . I n 1951 b r o e d d e n e r 150 p a a r en i n i 9 6 0 r u i m 100 p a a r op g e ï s o l e e r d e p l a a t s e n i n h e t v e n . I n 1961 was e r een a a n z i e n l i j k e s t i j g i n g v a n h e t a a n t a l b r o e d p a r e n en wel t o t 250 p a a r . L i t e r a t u u r »

BROÜWEB, G.A. 1936 Waarnemingen v a n b r o e d v p g e l s en t r e k v o g e l s i n 1935» E r o e d v o g e l s

1 9 3 5 . L a r u s r i d i b u n d u s « A r d e a , 25 j r g . , a f l . 1-2, po 8 3 .

Excursi erapport.

Provincie t Drente Gemeente I Havelte

Terrein I Holtingerzand Kaartblad t l6 ÏÏ.

Vroeger zat in het Holtingerzand een flinke kokmeeuwenkolonie op het Brandeveen. In de jaren 1938-1943 bijvoorbeeld bestond die kolonie uit 150 paar» Tegenwoordig broeden de meeuwen op het andere veen, ten zuid-westen van het Brandeveen«

In 1961 bedroeg het aantal broedparen daar

SSO-Literatuur?

BROUWER, G.A., 1939 - Waarnemingen van broedvogels

en trekvogels in 1938. Broedvogels 1938. Larus ridibundus. Ardea, 28 jrg., afl. 2-4, p 96.

E x c u r s i e r a p p o r t .

P r o v i n c i e t Drente

Gemeente ï Zuidwoide

T e r r e i n f Babbinge r v e l d

Kaartblad * 22 A

I n h e t Babbingerveld l i g t é*é*n van Di-ente's v e l e

"Meeuwenvenai', het OKY/-reservaat "het Meeuwenveen".

Deze k o l o n i e i s g e s t i c h t omstreeks 1939« De

l a a t s t e j a r e n broeden er een 600 p a a r ( i 9 6 l ) kokmeeuwen.

In 1961 v/aren er nog 2 à 3 p a a r v i s d i e f j e s , t e r w i j l

hun a a n t a l v r o e g e r zeker lO p a a r bedroeg. Br s c h i j n e n

nog a l wat e i e r e n t e worden u i t g e h a a l d , hoewel de

b r o e d r e s u l t a t e n over h e t algemeen n i e t ongunstig zijn«

L i t e r a t u u r !

BROUVffiB, G.A«. 194O - Y/aarnemingen van broedvogels en

t r e k v o g e l s i n 1939» Broedvogels

1939» Darus ridibunduw. Ardea,

29 j r g . , a f l . 4* p . 204.

Broedgevallen in de provincie Overijssel. Dedemsvaart Denekamp Oldemarkt Wierden totaal 300 25 ?00 10 p r » n tl 535 pr i n 3 !»•«»•»•-' in 6 kolonies

Rekeninghoudend met een fout van 20$ bij het schatten zal het aantal broedparen tussen de 450 en 650 liggen.

Excursierapport.

Provincie s Overijssel

Gemeente

t

Dedemsvaart

Terrein

%

omgeving Vosseberg

Kaartblad * 22 A

De kokmeeuwen broeden hier op een plas ten zuiden

van Oosterhuis in de buurt van de Beest» Dit is de

grootste kolonie van de provincie Overijssel met

300 broedparen in 1961. Veel kan er niet van terecht

komen, aangezien de kolonie erg gestoord wordt door

recreatiezoekenden. Bij een bezoek in 1961 werden

kapotgegooide eieren en mensen met kousen vol eieren

aangetroffeno

Excursierapport«

Provincie * Overijssel Gemeente s Denekamp Terrein s Bergvennen Kaart blad 8 29 A

De Bergvennen bij Lattrop vormen al jarenlang een broedplaats voor de kokmeeuwen» Veel zijn het meestal niet, en de toenemende recreatie in dit ge-bied (vlakbij Duitsland) ge-biedt weinig kans op

uit-breiding. In 1948 broedden hier ongeveer 50 paar, in de jaren 1955 en 1956" eakele tientallen en in i960 helemaal niets»

In 1961 waren er echter weer een 25. paar? die tot broeden kwamen, terwijl er in dit jaar ook 6 %, 7 paar "wisdieven zaten.

Ebccur si er apport«

Provincie : Overijssel

Gemeente ; Oldemarkt

Terrein

i

Weerribben

Kaartblad

s ±6

D

In de Weerribben broeden de kokmeeuwen in 3

kolonietjes, telkens aan het verlandende uiteinde

van een petgat. Br is hier in de afgelopen jaren

een toename te constateren van 100 paar tot

onge-veer 200 paar, welk aantal in 1961 bereikt werd«

In 1939 zat bij Paaslo een kleine kolonie,

hoog-uit een kilometer of vijf van de Weerribben,

zo-dat de mogelijkheid, zo-dat deze vogels zich

ver-plaatst zouden hebben naar de Weerribben, niet

onwaarschijnlijk geacht moet worden.

Literatuur?

H A V E R S C H M I D T ,

ME. PB. - Faunistisch overzicht van

de Nederlandse broedvogels,

p 62. Leiden, 1942.

Ebccursierapport«

Provincie * Overijssel Gemeente t Wierden

Terrein l Wierdense veld Kaarttlad s 28 D

De kokmeeuwen broeden zeker al 20 jaar in de gemeente Wierden. In 1943 zaten er tenminste l6 paar« In de jaren 1956-1959 niet meer dan enkole paren en ook in 1961 waren het slechts lO paar. Aanvankelijk broedden ze zeer verspreid, d.w.z. in 1961, maar nadat ze verstoord waren hebben ze zich meer ge-concentreerd in het oostelijk deel van het

Wierdense veld, alhoewel hier ook geen echt kolonie-verband was.

O . F L E V O L A N D en de

Broedgevallen i n O.Flevoland en de randmeren.

Lelystad Noord!» Veluwemeer Zuidel. Veluwemeer Ketelmeer

1775 pr

10 "

1900 "

25 "

T o t a a l 37lO p r i n 4 k o l o n i e s

Rekeninghoudend met een fout van 20 $ b i j h e t s c h a t t e n

z a l h e t a a n t a l broedparen t u s s e n de 3000 en 4500 l i g g e n .

Excursierapport.

Oostelijk Flevoland

Terrein t eiland in de Zuigerput bij Lelystad

De enige plaats waar de kokmeeuwen in 196*1 op Oostelijk Flevoland hebben gebroed, was op net eiland in de Zuigerput bij Lelystad. Ze broeden hier sinds 1958» toen er + H O paren waren? waarvan ongeveer 40 op genoemd eiland.

In 1959 hebben er 250 paar gebroed, waarvan + 200 op 't eilandje. In dat jaar waren er ook 200 paar visdieven en 1 paar grote sterns.

In i960 werd alleen het eilandje bezet en wel door I63O paar kokmeeuwen, + 1500 paar visdieven en + 30 paar grote sterns.

In 1961 bedroeg het aantal broedparen van de kokmeeuw 1750 à l800 en van de visdief waarschijnlijk

Excursierapport,

Noordelijk Veluwemeer Kaartblad s 27 A

Het derde eilandje, het meest zuidelijke van de drie, v/as het enige waarop in 1961 kokmeeuwen hebben gebroed en v/el 10 paar, waar niets van terecht is gekomen.

In 1958 was op het tweede eilandje nog een kolo-nie van TOO paar en in 1957 toch ook al 135 paar.

In dat jaar was de grootste kolonie echter op het derde, met l80 paar, terwijl op het eerste 9 paar broedden.

Ebccur si er apport«

Zuidelijk Veluwemeer Kaartblad t 26 P

Van de 4 eilandjes in het Zuidelijk Veluwemeer v/ordt sinds 1957 alleen het vierde, d.i. het meest zuidelijke, door de kokmeeuwen als broedterrein ge-bruikt. Het aantal broedparen is hier sterk toege-nomen en het is niet uitgesloten, dat zich hier een concentratie bevindt van nagenoeg alle occupanten van de eilandjes in de randmeren sinds 1957« In dat

jaar waren er op dit eilandje enkele broedparen, in 1958 al 304 paren en in 1961 bestond de kolonie uit + 19OO broedparen, v/aarbij ongeveer evenveel visdieven en + 125 paar grote sterns.

Excursierapport,

Ketelmeer KaartMad * 21 C

Op het eilandje in het Ketelmeer, waar in 1958 217 paar kokmeeuwen broedden, is de vrij grote kolo-nie geslonken tot 25. paar in 196l.

Broedgevallen in de provincie Gelderland» Overasselt Ubbergen Herwen en Aerdt Nijkerk Zuilichem Totaal

2000

5

5

27

60

pr (i tt 1! 11 2097 pr in 4 kolonies in 8 kolonies

Rekeninghoudend met een fout van 2Q$ bij het schatten zal het aantal hroedparen tussen de j60Q en 2400 liggen.

Excursierapport«

Provincie * Gelderland Gemeente : Overasseit Terrein 8 Hatertse vennen Kaartblad : 46 A

Yan de Hatertse vennen zijn voor de kokmeew van •belang; het Meeuwenven, het Kersjesven, de Botersnijer en het Eendenven.

In 1917 broedden enkele kokmeeuwen op het Eendenven, temidden van een 50 paar visdieven.

In de twintiger jaren is de meeuwen- en sternpopu-latie erg geslonken door de grote regusternpopu-latiewerken.

In 1929 "bijvoorbeeld, broedden er in het Meeuwenven nog slechts 3 paar kokmeeuwen en 3 paar visdieven.

In 193O 20 paar kokmeeuwen en 4 paar visdieven. Hierna is de kokmeeuwenkolonie sterk gaan groeien, met de kolonie in het Meeuwenven als moederkolonie met een maximale capaciteit van ongeveer 1000 paar. In 1961 werd dit aan-tal ook zeker bereikt, met in de Botersnijer + 30 paar, in het Eendenven 60 paar en in het Kerjesven 800 paar,

zodat een totaal van ongeveer 2000 broedparen werd bereikt. In i960 waren er nog maar 2 paar visdieven.

Literatuur:

GEELEN, J.F.M. e.a., 1961 - De Hatertse vennen. De Levende Natuur, 64 jrg., afl. 6, p 121-129«

Excur s i er apport.

P r o v i n c i e s Gelderland

Gemeente : ITbbergen

T e r r e i n s Keksrdomse waard

Kaartblad t 4-0 D

Ten zuiden van de Y/aal? op enkele r i v i e r d u i n t j e s

broeden elk j a a r enige p a r e n kokmeeuwen, vaak i n g e

-zelschap van een p a a r stormmeeuwen en d i t j a a r ( l 9 6 l )

met een k o l o n i e van 15 p a a r v i s d i e v e n . Er waren _5_ p a a r

kokmeeuwen» Dit k o l o n i e t j e i s helemaal t e v e r g e l i j k e n

met dat van de B i j l a n d ( z e l f d e omgeving) met h e t v e r

-s c h i l dat de meeuwen i n de Kekerdom-se waard elk j a a r

broeden, w a a r s c h i j n l i j k doordat ze minder gestoord

wordene

E x c u r s i e r a p p o r t .

P r o v i n c i e s Gelderland

Gemeente -; Herwen en Aerdt

T e r r e i n s de B i j l a n d

Kaartblad 8 40 G

ilf en t o e v e r s c h i j n t i n de B i j l a n d s e v/aard een k l e i n e

k o l o n i e kokmeeuwen. I n 1942 b i j v o o r b e e l d z a t e n ze er en i n

1944, t o e n ze zi ch op h e t s l i k g e v e s t i g d hadden. De l a a t s t e

j a r e n z i j n ze helemaal n i e t op de b r o e d p l a a t s verschenen?

t o t er i n 196~1 weer een k o l o n i e t je van 5 p a a r z a t

?

i n g e

-zelschap van 15 p a a r v i s d i e v e n . -Bewaking o n t b r e e k t h i e r

en r e c r e a t i e zeker n i e t

9

zodat er helemaal n i e t s van t e r e c h t

gekomen i s .

Excmrsierapport.

P r o v i n c i e * Gelderland

Gemeente ! ITijkerk

T e r r e i n s p o l d e r .urk«wlteem

Kaartblad i 32 B

V e r s p r e i d door de p o l d e r „urkenheem broeden de l a a t s t e

j a r e n kokmeeuwen, n o o i t meer dan QJI pctr of l O J n 1957 z a t e n

enkele paren l a n g s de Nekkeveldsewego Ook i n 1961 waren er

een stuk of zeven n e s t e n , absoluut n i e t i n kolonieverband,

In de Eempolder, gemeente Bunschoten i s de s i t u a t i e

onge-v e e r g e l i j k , maar i n 1961 waren daar geen broedgeonge-vallen

0

Ehtcursierapport.

P r o v i n c i e : Gelderland

Gemeente : Nijkerk

T e r r e i n : iippelsche heide

K a a r t b l a d s 32 E

Op p a r t i c u l i e r t e r r e i n t e n noorden van de weg

V o o r t h u i z e n - M jkerk i n h e t zgn. Lijmgat zat i n I 9 6 l

een kokmeeuwenkolonie van + 20 paar» Hierover z i j n

geen gegevens van voorafgaande jareno ¥ e l vermeldt

Haverschmidt (l942) een k o l o n i e van 30 paar i n de

"Kolkjespias" b i j Voorthuizen i n h e t j a a r 1939» Set

i s n i e t onmogelijk dat h e t h i e r om dezelfde p o p u l a t i e

g a a t .

L i t e r a t u u r :

BLIVEHSCHMIDT, FB.„ 1942 - F a u n i s t i s c l i o v e r z i c h t van de

Nederlandse broedvogels, p . 6 2.

E.J» B r i l l , Leiden.

Excursierapport.

Provincie

i

Gelderland

Gemeente

t

Zuilichem

Terrein

i

polder Zuilichem

Kaartblad s 44 F

De juiste ligging van deze kolonie, is ten zuiden

van Zuilichem in de kleiputten van het Achterdijkse

Blok. Het betreft een complex binnendijkse kleiputten,

die ontstaan zijn in de jaren 1943-1957» Ia. deze

put-ten liggen veel eilandjes en dammen.

Het terrein is in 1958 door de staat aangekocht

en voor het eerst geïnventariseerd in 1957« I

n

d.at jaar

broedden er in de westelijke putten 5 paar kokmeeuwen

en 2 a 3 paar visdieven. In 1958 zat het grootste deel

van de kolonie in het oostelijke terrein, 12 paar

kokmeeuwen en 1 paar visdieven, terwijl op dezelfde

plaats als in 1957 4 paar kokmeeuwen en 2 à 3 paar

visdieven broedden. In 1959 concentreerden ze zich op

de oostelijke terreinen i>n 1 kolonie van 15 paar

kokmeeuwen, 10 paar visdieven en 1 paar Noordse sterns.

In i960 zaten er 75 paar kokmeeuwen en 26 paar visdieven.

De broedresultaten waren o.a< door het stijgende

water-peil slecht. In 1961 waren er 60 paar kokmeeuwen en

15 paar visdieven. Van de laatste is slechts 1 paar

er in geslaagd de jongen groot te brengen. De kokmeeuwen

met hun hogere nesten hebben toen geen last van het

hoog-water ondervonden.

Broedgevallen i n de p r o v i n c i e U t r e c h t . Vinkeveen en 7/averveen Abcoude Loosdrecht Leersum Totaal 250 pr 275 " 375 " 2000 " 29OO pr _{i n 4 k o l o n i e s}

Rekeninghoudend met een fout van 20$ bij het schatten zal het aantal broedparen tussen de 2300 en 3500 liggen.

Ebccursierapport«

Provincie ï Utrecht

Gemeente s "Vinkeveen en vïaverveen

Terrein

t

Vinkeveense plassen

Kaartblad ! 31 E

Ten zuiden van de weg Vreeland-Uithoorn bevinden

zich in de Vinkeveense plas oon aantal legakkersj

waarop een kokmeeuwenkolonie

s

die hier in ieder geval

de laatste jaren gesignaleerd is.

Bij het begin van de broedtijd in I96l waren er

slechts enkele tientallen paren, maar bij een controle

einde mei waren er een 250 à 300 nesten. Dit was

}

nadat

de kolonie in de Loenerveense plas verlaten was, zodat

het niet onmogelijk is,dat da© meeuwen zich bij de

aan-wezige gevestigd hebben. Dit is des te meer

waarschijn-lijk, omdat ze op 30 mei nog volop met nestmateriaal

sleepten.

Excurs&erapport.

Provincie : Utrecht

Gemeente 5 Abcoude

Terrein s de Botshol

Kaartblad

s

31 E

De Botshol is een bekend natuurgebied aan de

noord-west kant van de Vinkeveense plassen. De

kokmeeuwen broeden hier vrijwel jaarlijks van enkele

tientallen tot enkele honderden. Het Botsholboek

ver-meldt 5 dat er in 1933 geen broedgevallen van de

kokmeeuw waren. Of ze hiervoor veel gebroed hebben is

niet duidelijk. In 1939 moeten er enkele honderden

ge-nesteld hebben en van 1942 tot 1951 gemiddeld 40 tot

50 paar.

In deze periode schijnt veel geraapt te zijn.

In 1961 waren er weer 250 "bot 300 broedparen, waarbij

een nest op 2 »eter hoogte.ïïet wegzuigen van eilandjes

in de Vinkeveense plassen, wordt als oorzaak van deze

toename genoemd.

Literatuur»

SLÜITEHS, J.E., 1940 - De Botshol. De Levende Natuur,

46 jaarg., afl. 9* P l66.

T/IGGELAAR, A . J . en J . VEENMAN B o t s h o l , een i n v e n -t a r i s a -t i e v a n de v o g e l w e r e l d , p . 2 4 . Amsterdam, i 9 6 0 .

Excursierapport.

Provincie s Utrecht Gemeente s Loosdrecht

Terrein s Loenerveense plas Kaartblad ï 31 F

Het betreft hier een kapmeeuwenkolonie,, die zich verplaatst binnen het terrein van de Amsterdamse

Waterleiding.

In 1957 bevond de kolonie zich aan de zuid-west-zijde van de nieuwe ringdijk en bestond uit ongeveer 25O paar. In i960 hebben er aan de oostkant van deze dijk een 350 a 400 paar gebroed? evenals in 1961, maar in dit jaar zijn tengevolge van de te dichte begroeiing alle' nesten verlaten. Er werden in tegenstelling tot voorafgaande jaren geen nesten van visdieven gevonden? merkwaardigerwijze wel de krengen van een 25-tal

Ebtcursierapport.

Provincie f Utrecht Gemeente f- Le er sum Terrein s Het Veld Kaartblad ? 32 D

In het Leercumse Veld is vermoedelijk een van de oudste kolonies van ons land gevestigd» Bij een wande-ling in 1899 ziet ïhijsse "enkele r/artkopmeeuwen". In 1915 echter waren er geen kokmeeuweno Vanaf 1917 hebben ze er ieder jaar gebroed en van de aanvang af

met enige honderdeno Geleidelijk aan groeide hun aan-tal tot enkele duizenden,, de toestand zoals we die zm. in 1961 kennen* Het aantal broedparen blijft de laatste

jaren vrij constant en wel op 2000 paar<> In de twintiger jaren is er ook een kleine visdievenkolonie ontstaan? die enkele tientallen jaren een 50 paar telde«

De laatste jaren werd dat steeds minder en in 1961 hebben er maar enkele paren gebroede, In de loop der jaren zijn er verder nog zwartkopmeeuw (.Larus melanocephalus)? stormmeeuw ('Larus canus) en dwergmeeuw (Larus minutus) waargenomeno

Literatuur?

THIJSSE, JAC. P., 1902 - In 't Sticht,, De Levende Natuur, 7 j.".\;-> aflo 3y p » 46c

Broedgevallen in de provinoie Noord-Holland« Texel Den Helder Wi eringermeer Callantsoog Zijp e Koedijk Scheliihkhout Oostzaan Amsterdam Nieuwer Jkmstel L a r e n H i l v e r s u m Z a n d v o o r t Bloemendaal T/est z a a n T o t a a l 2205 p r 2525 n 30 " 30 " 30 » 25 " 15OO " 175 " 2000 n 100 " 200 " 38O « 205 " 1000 " 45 " IO44O p r xn it 6 k o l o n i e s 2 " tt 4 ti i n 36 k o l o n i e s Bekeninghouden m e t e e n f o u t v a n 20$ b i j h e t s c h a t t e n z a l h e t a a n t a l b r o e d p a r e n t u s s e n de 8000 en 12000 liggen«.

Excur si erapport»

Provincie i Noord-Holland Gemeente ï Teveel

Terrein » eiland Texel Kaartblad t 9 C, D en S

Op het eiland Texel broeden de kokmeeuwen zeker vanaf het begin van deze eeuw*

In 19O2 bijvoorbeeld op 't Kil. Tussen 1900 en I92O op het Natuurmonument ,fde Staart" in de polder Waal en Burg met enkele duizenden en in de polder

"het Noorden". Omstreeks 1920 broeden ze ook vrij ge-regeld aan de zuidkant van de Buiten-mui.

Later broeden ze ook in de Geul, waar in 1941 500 paar zaten, in de Prins Hendrikpolder en op de

Eendrachtschorren, waar de laatste tijd de belangrijk-ste kolonie van Texel gevestigd is.

In 1928 wordt het eiland Texel een van de grootste broedplaatsen van ons land genoemd.

In 1961 hebben de kokmeeuwen op 6 plaatsen gebroed. De grootste kolonie was dit van de Eendrachtschorren, waar 2000 paar nestelden.

De kolonie van de Di jka;anshuizen, waar in i960 6 paar hebben gebroed, bevatte 50 3- 5,5 broedparen. De Petten bij de Mok was de plaats van een kolonietje van

10 paar en in de Prins Hendrikpolder, v/aar ze in 1941 ook al zaten hebben lOO paar gebroed.

Aan de zuid-we s tkarrf? van het eiland Y/aren twee kleine kolonies, een in het Mafersvlak van 24 paar en een in het Pompevlak van 20 paar. De kokmeeuwen broeden hier vanaf

1957 in Grote-, Mafers-, Pompe- en Zod-envlak.

L i t e r a t u u r a

DRIJVER, J « , 1934 - T e x e l , Het V o g e l e i l a n d , p. 2 2 0 - 2 2 4 . THIJSSE, JAC.P. - T e x e l , p . 3 3 » 38 en 6 0 , Zaandam 1927. THIJSSE, J A C . P . , 1903 - P h o t o g r a f i ë n v a n i n h e t w i l d

l e v e n d e N e d e r l a n d s e v o g e l s . De Levende N a t u u r , 7 j r g . , a f l . 11* p . 2 1 6 .

OOET, PHOF.DR. E.D. VAN - De v o g e l s v a n N e d e r l a n d I I I , p . 1 1 5 « ' s - G r a v e n h a g e , 4928»

Excursierapport.

Provincie -" Not/^V—iiollend Gemeente ; D.en 3;,lder

T.;-;-rein N' euwe marinehavens K artblad ; D

I.":. 1955 liebben hier enige honderden paren kokmeeuwen, 500-1000 paar visdieven, 50-100 paar dwergsterns en 6 à 7OOO paar grote sterns gebroed» V n 1957 liep het aantal kokmeeuwen, dat 200 à 250 bedroeg, via 350 paar in 195*3 terug tot l30 paar in 1959? 135 paar in i960 en 2_5 paar in 1961. K estai waren de meeuwen verspreid over enkele kolonies in dit gebied« In 1957 bijvoorbeeld broeden ze op vijf ver-schillende plaatsen.

E: 'jursierapport.

Provincie - Noord-Holland Gemeente •'. Hen ïl.jI'er Terrein "• B.' lgzand K a a r t b l a d ? 1 4 B B a l g z a n d is d e laatste jaren e e n b e l a n g r i j k e b r o e d p l a a t s v o o r k o k m e e u w e n g e w e e s t . Ii t t e r r e i n w o r d t d o o r V o g e l b e s c h e r -m i n g b e w a a k t . E r zijn in 196.I p l a n n e n g e o p p e r d o-m er e e n m i l i t a i r e b a s i s v a n te maken., De b r o e d r e s u l t a t e n z i j n t e n g e v o l g e v a n h o o g w a t e r n i e t altijd e v e n goed» Zo zijn er o p 9 rnei 1961 e n k e l e h o n d e r d e n n e s t e n w e g g e s p o e l d » w a a r n a er o p 2 0 juni toch n o g 2_5_00 p a a r b r o e d d e n . I;; 1959 bestond de k o l o n i e u i t 1 0 0 0 b r o e d p a r e n e n in 1958 uit 4 ä 5OOO paar.

Excursierapport,

Provincie ;• Noord-Holland Gemeente <• Wieringermeer Terrein Ï Dijkgat

K artblad ; 14 P

De enige kokmeeuwenkolonie in 196l in de Wieringermeer was in het Dijkgat. De meeuwen broeden hier vanaf 1949*

toen ze ook bij Robbenoord broedden«

De kolonie in het Ämstelmeery die in 1946 250 à 300 paar teldej, is verlaten., H t aantal broedparen in het Dijkgat bedroeg in 1961 30 paar.

Literatuurs

jj ROUWE 3, G.A.* I95O - Broed vogel s 1946 Larus ridibundus. Ardea 38 jrg., aflev. 3-4 p» 214* IJZE13D00M, A.L.J.VAN, 1950 - Broedvogels van de

Wieringermeer in 194'" en 1949. Limosa 23 jrg. no 3-4y P« 354.

Excursierapport <

Provincie J Noord-Zo11and Gemeente A Callantsoog Terrein ; Zwanewater K ,rtblad s 14 C

V. n de grote kokmeeuwen-kolonie van het Zwanewater, dat in particulier bezit is, is in 1961 niet veel meer dan 30 paar over. In 1928 was liet een van de grootste kolo-nies van Nederland.

In 1955 "bedroeg het aantal broedpar^n nog 2 à 3-0*

Li te ra. tuur :

00IÎDT, PilOF.M. EoDoVAN- De vogels van Nederland III pag» 115, 's-Gravenhage 1 9 2 8 .

E x c u r s i e r a p p o r t ,

Provincie

Gemeente

T e r r e i n

IC aar t b lad

•• Noord -tlollcincl

Zijpe » de Putten z 19 B

Het vogelreservaat de Putten ligt vlak achter de Hondsbossche Zeewering. Hier broeden kokmeeuwen sinds 1957 J ift dat jaar bedroeg het aantal broedparen 5»

Dit kolonietje breidde zich uit tot een 50 paar en werd toen elk -jaar verstoord o Ook in l^'6l zi.jn er herhaalde

malen broedpogingen gedaan, maar alle legsels werden door de vogelwachters uitgehaald.

Excursierapport«

Provincie - Noord-Holland Gemeente •• Koedijk

Terrain •<. polder de .t-Cleimeer Kaartblad ~ 19 B

In de polder de Kleimeer broeden al jaren lang kokmeeuwen. In 1961 hebben er een 25 paar gebroed. Van

20 nesten zijn de jongen 6rootoebracht. De eieren worden thans geraapt ter bescherming van de overige broedvogels, als daar zijn wilde eend, sloteend, zomertaling, roerdomp, zwarte sterns, Het lijkt mij zeer de vraag of genoemde overige broedvogels ooit last van de kokmeeuwen gehad hebben»

Het is niet bekend hoeveel kokmeeuwen in 196l getracht hebben tot broeden te komen.

Excursierapport.

Provincie ; Noord-Holland Gemeente ' Schellinkhout Terrein ; de Nek

Kaartblad ;; 19 P

De kleiput T!de I\IekT' ligt binnendijks aan de IJsselmeer-dijk bij Schellinkhout en is ontstaan door afgraving voor de dijkbouw. Deze put is in eigendom van het Noord-Hollands Landschap. De Heer Baas, die een boerderij bij de put heeft, is in het bezit van een vergunning om de eieren te rapen.

Zo niet in 19Ó1, toen de kokmeeuwen ongestoord konden broeden. Het aantal broedparen was toen + 1500.

In i960 zijn van 500 nesten de eieren bespoten. In 1942 bestond de kolonie uit 200 paar.

Excursierapport . Provincie Gemeente Terrein K: artbiad Noord-Hollarïd Oostzaan 0:gtzaner veld 25 E

In de polder Oostzaan is de situatie soortgelijk aan die in de polder Westzaan. De kokmeeuwen "broeden ook hier zeer verspreid in kolonies van 10, 20, of 30 paren en soms slechts van enkele paren.. Meestal "broeden ze in het hooiland, waar ze dan verdreven worden, zodat de "broed-resultaten nooit ag gunstig zijn» De boeren schijnen zelfs een hekel aan de meeuwen en sterns te hebben.

In 1952 bedroeg het aantal broedparen van de kokmeeuw in deze polder 4 à 500. ^n l?5ö slechts enkele tientallen en in I96I weer een l^O à 200 paar. In 1941 zaten in het ïwiskeland twee kolonies van + 50 paar, die daar zeker al tien jaar broedden.

Literatuur;

BROuTi/ECï, ü.A. f 1942-Waarnemingen van broedvogels en trek-vogels in 1941o

Broedvogels 1941,Larus ridibundus , Ardea 31 jrg. aflev. 1-2 p. 100 .

Excursierapport. Provincie Gemeente Tvrrein ;Cartblad Noord-He . aria : Amsterdam , buitenpolder IJdoorn : 25 E

De broedplaats bij Durgerdamj, de zg,n. buitenpolder IJdoorn, is een van de oudere kolonies. In 1928 hoorde deze tot de grootste kolonies van het land.

Het aantal broedparen bedroeg in 1958 3000 paar en in I959 4 à 5OOO. De bezetting is inmiddels flink teruggelopen, want in 1961 hebben er 1500 & 2000 paar kokmeeuwen gebroed.

Het noordoostelijke deel van het terrein is sinds 1925 in bezit van de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten.

Literatuur •:

00IÏT, PÏÎ0P. DE. E . D . VAN - De v o g e l s van N e d e r l a n d I I I p. 115. 's-Gravenhage 1928.

E x c u r s i e r a p p o r t . P r o v i n c i e Gemeente T e r r e i n K r . a r t b l a d ,, Noord-Holland ;, Nieuwer Amstel ; Amsterdamse Bos s 25 D

jt Amsterdamse Bos is een een der eilandjes m ne

die in 1959 uit 150 broedparen kokmeeuwenkolonie gevestigd,

bestond.

Ëxcursicrapport,

Provincie "• Noord-IIolland Gemeente • Laren

Terrein ; Laarder rfasmeer Kaar tb lad :, 32 A

Tussen de jaren 1930 en 1935 heeft zich in het Laarder Wasmeer een kokmeeuwen-kolonie gevestigd. In 1958 waren er

slechts 20 broedparen, in I960 350 en in 1961 + 200 broedparen. Het gaat hier vermoedelijk om een groep meeuwen, die of op

het Ly.arder T/ösm-er allien, of op het iïilversumse ^asmeer, of op beide Wasmeren broedt.

Excursierapport,

Provincie :•• Woord-Holland Gemeente ;: Hilversum

Terrein :• Hilversums Wasmeer Kaartbl. s 32A

Hier hebben de kokmeeuwen voor het eerst gebroed in 1957 na het uitdiepen van het Wasmeer. In 195% e n 1959 was deze kolonie ook bezet, maar in i960 door de te lage waterstand niet. Toen bestond de populatie van het Laarder Wasmeer ook uit 350 broedparen. In 1961 werden ongeveer

Excursie rapport. Provincie Gemeente Terrein Kaartblad : Noord-Hollanc ? Zandvoort s A.??. Duinen i 24 H

In liet Duingebied van de Amsterdamse Waterleiding ten zuiden van Zandvoortj, ontstaat een terrein^ dat waarschijn-lijk geschikt wordt voor een flinke kokmeeuwen—kolonie.

In i960 hebben ze er voor het eerst gebroed. Dit betrof slechts 2 broedparen. In 1961 waren er _5 paar en het laat zich aanzien dat in de komende jaren meer kokmeeuwen zich door dit gebied aangetrokken zullen voelen.

Excursie rapport•

Provincie s Noord-Holland Gemeente s Bloemendaal

Terrein Kennemerduinen Kaartblad • 24 E

Op de eilandjes van het Vogelmeer in de Kennemerduinen broeden ko laneeuwen vanaf 1956. In dat jaar broedden 3 paar op het kleine eil?nd, met als resultaat 2 jongen. In 1957 broedde 1 paar op het kleine eiland, terwijl op het hoge deel van het grote eiland 15 paar heeft gebroed, na eerst de visdieven verdreven te hebben.

In 1958 büdroeg het aantal broedparen op het grote eiland al 100 en in 1959 300. Vanaf 1959 heeft men stelselmatig de meeste eieren geschud of geprikt.

Dat ging in i960 om een kolonie ter sterkte van 500 paar en in 1961 om 1000 paar. In dit laatste jaar raapte men onge-veer 5^00 eieren? met als gevolg, dat slechts 70 jongen groot werden gebracht. Tussen 1955 e^ 1959 zijn de 40 paar visdieven door de kokmeeuwen verjaagd..

Literatuur.

Dxcursierapport.

Provincie -, Noorfl.-Holio.nd Gemeente 0 Westzaan

Terrein :. polder V/est zaan Kaartblad s 25 B

De polder Westzaan is een weidegebied, dat begrensd wordt door de Zaan, de Nauernase Vaart en de Westzanerdijk« Binnen dit gebied broeden kokmeeuwen in zeer verspreide, kleine kolonietjes. In 195^ broedden er enkele tientallen paren, in 1959 slechts 15 paar., in i960 45 paar, in 1961

21 paar, welke over 4 kolonietjes verdeeld waren. Hierbij dient echter opgemerkt, dat in een van de hooilanden een kolonie van +_ 25 nesten zat, die begin juni geheel vernield is, zodat welgesteld kan worden, dat in 1961 evenals het vorige jaar dus, een 45 paar kokmeeuwen in Ce polder Westzaan gebroed hebben.

Literatuur :

DEKKER,D. y 196O—Inventarisatie van de polder Westzaan» Het Vogeljaar 8 jrg. no. 6 p. lló.

Z U I D - H O L L A N D »

Broedgevallen in de provincie Zuid-Eollanc'. Nieuwkoop 975 Pr Reeuwijk 65O pr ••Var mond 25 pr Nieuw! Lekkerlond 10 pr Rotterdam 5000 pr Rockanje 600 pr in 3 kolonies Stellendam 4000 pr Ouddorp 225 pr in 2 kolonies Totaal II485 pr in 11 kolonies

Rekening houdend met een fout van 20$ bij het schatten zal het aantal broedparen tussen de £000 en 14QQQ liggen.

Excursiers ~opor t »

Provincie- Zuid-Holland G em e s nt e ; i\ï i e uwko o p

Terrein s Nieuwkoopse plassen Kaartblad; 31 B

Ten zuiden van het dorp Noorden, is op particulier terrein (o.p.n. Blom) een flinke kokmeeuwenkolonie g e -ve stigdj, in ieder geval vanaf 1942.

Op een 200 meter afstand hiervan "bevindt zich een visdievenkolonie, die geen last van de kokmeeuwen onder-vindt, maar zich, evenals de kokmeeuwen trouwens, nog steeds uitbreidt. In i960 bedroeg het aantal broed paren van de kokmeeuw 1025 en van de visdief 50. In 1961 waren er 975 paar kokmeeuwen en 80 paar visdieven. De drie paartjes kiekendieven, die in dit gebied huizen, voeden hun jongen voornamelijk met jonge kokmeeuwen.

Literatuur^

BROUii/ER, G.A., 1943-Waarnemingen van broedvogels en

trekvogels in 1952. Broedvogels 1942 Larus ridibundus.Ardea 32 jrg.

Excursierapport. Provincie Gemeente Terrein Kaartblad Zuid-rHolland Beeuwijk Eeeuwijkse plassen 31 C en 38 A

De eerste vestiging van kokmeeuwen in het Eeeuwijkse en Sluipwijkse plassongebied v/as in 1955? afgezien van een mislukte poging van 1 paar vele jaren daarvoor.

In 1955 broedde 1 paar (met succes) op het z.g. Kieviteneiland in de plas Bavcnsberg. In 1956 broedden daar 20 paar en vanaf 1957 hebben ze verschillende eiland-jes in beslag genomen« Het aantal broedparen is nu, in I96I5 uitgegroeid tot 6 à 700 paar. Een eveneens aanwezige vis-dieven-kolonie neemt ook steeds in aantal toe en bestond in

Excursicrapv'or'

Provincie

%

Zuid-Holland

Gemeente ; Warmond

Terrein - Klinkenberger Keer

Kaartblad s 30 F

De laatste jaren bevindt zich op het Klinkenberger

Meer, dat in particulier bezit is, een kleine

kokmeeuwen-kolonie. Dit meertje ligt vlak naast de snelverkeersweg

den Haag - Amsterdam.

Waarschijnlijk broeden de meeuwen op het eilandje dat

in dit meer ligt» In 1961 zowel als in de jaren hiervoor,

hebben er niet meer dan een 25 paar gebroed.

Excursie rapport. rrovmcie Gemeente Terrein Kaartblad Zuidholland Nieuw Lskkerland Kinderdijk 36 C

In 1942 verschenen de kokmeeuwen voor het eerst als broedvogels in het boezemgebied bij Kinderdijk. In 1943 nestelden er 20 paar en in 1952 is kennelijk een top bereikt met niet minder dan 1500 paar. In 1959 waren er nog slechts 20 paar en in 1961 hebben er maar