Het sociaal - economisch onderzoek der N.E.T.O. : inleiding gehouden door E.W. Hofstee, op een bijeenkomst der Economisch - Technologische instituten, op 23 september 1941, te Groningen

(1)

• d e r

N»E,T.0<

Inleiding gehouden door Dr* E.W. Hofstee, op een bijeenkomst der Economisch-Technologische Instituten,

op 23 September 1941, te Groningen.

(De in doze inleiding verwerkte gegovons on de hier aan toogovoogdo kaartjes zijn bestemd om te worden opgenomen in een publicatie van den

schrijver. Men wordt dus-verzocht hiervan,

zon-dor toostomming van do" N.E.T.O., op goonorïoi wijze gebruik te makon.)

(2)

C f = g p . rt c f rt O Q < i F ' O ffl- O © © © p C D 4 4 •= ! C S C S C S P . P . tS l C D O p . rt^ C S F " 3 © C* * CS « JVO ) O O O * F - F - 4 "C S rt O C D HO I fcS P T O -P - B • « Q Q HO - O 1 N 0 3 O p , O PPcop.<ONr t (V (_ j F - 4 t n p 4 ©0Q|V©PpS'P O F 1 © O P C D | V H 3 CS C S p . p,' g H - < ! < ! o p ^ POOOOCS40CDPC D P O O tSP.pCDtStS M 4 P > F » ps * p i p 4 rt 4 F -N . O ' p rt 0 3 O Q • p O P P . P t S CS' O rt 0 1 © < tV'C D Of V p . rt 4 rt p i p F ; O < ! H . fi ' tS ' t S ' O •O F - P U O t S O tS P . rt 2 & B 0 1 N F < rt O ' 0 1 4 C D O F - t V ^ H P O P t V P O p H j p r C D © O H'| S p,( D HfrUOl ) 4 <U . . ppJH-CD<!4Bc + IV t V PS - rt • COpSo-OCDC D "•F " C D C f P ' C D C S c + OF-rtBort©4p . F J F - g B p.'O P F - . . H , -O W ' C D ^ H * t S 0 3 p . 4 f-" - C D C D C D t n O J O tV C D tS ' c + O-t S - t s cf-p - ty.c s p . rt © t V O p . C D 03 O ts* - p i C D O c + O p . 4 . W O • " C D p . rt N O F - c f H , p ö O p C D c + p C D C D t S P 3 © 4 O t V O i— p i . ps - • B 1 c o p p . rt < i -F -CD rt p © C D P 0 1 O C D t S 4 p S o o c f p r SS C D ^ C D ^ p.' l O t S C D < ! C D C D 1-3 B 4 O C D O H - C D t V F " 4 C f O 03 << ! O P t V C D tS ' O 0 ) O H - H - 0 1 C S P5 * c-* - l— • F S C S rt ' O CD C D O P • » p (-1 O g-O q 0 3 P O C S P C D p p . t S O Q p . rt C S P P p . F -© F - P" 1 C S rt © 0 3 40 1 ro = g „ & N O F - P B C D p r o t r p . t o ro p s O C D C S H IV C f C D • F - p S • ^ C D C D | V C S » < © F C D H - p ! ' t r p o 4 o i rt p " CD 4 C D O rt rt rt p . c f B © -0 3 « • © O J V CD 1 ,_ , F 1 © ö ^ O © g P rt B O c + < • t » • & -H 4' O P O P p S rt p » O 4 * 4 C D e + HiPi ^ H - B rt H j ffl « *-••©© © T C D 4 I V P S C D fS H « 0 1 < J p S ü ' p . p > N c + < ! C D O © O P O © P 4 p . - O t S 3 ë 1 O p p . H a P " • CD 4 P pr-O t S ! p . O C D PS * ! CO • O P CS-.p : © N " < ! rt © O p r O caOp.pOtSp . O.Oa'H'rK D tSHj - p -F - t S H - t S P < ë H > K O p.p . O CDPCDCQCDPC D Op.p,p4CftS4tStSC D I4-0 C r O • p . 4 . fcr N 0 1 c + t V t S O 1 C D O O ^ © < < © O p . g O P > rtOPOOl BwCDp J J V P 4 rt rt rt rt f S = 3 O Q O 4 0 3 © O -. O -4 4 p S c+B^MHjJ V O CSp<!CD p O H, 0 9 ü Olp O rt C D O © B F d 4 - C D p . C S rt c o . 0 3 F - p^MtnCSo--. rt O P t r 0 p 0 C D p . 0 CD C S F 1 M CS -CD . C D p < ! F - P CD p . 4 C S c + CS ' P H -gH O C D 0 3 p j es . ^ <! ' 0 p . p F - C S B ro N -o CS O O P rt F 1 C D • H , M Cr " F -<J - rt c_j . * 0 s r C D G 0 1 " O p p p ? B t S F » H - C D H > CD . O p . rt c+O P CDp.p5C S HjtSCSC D O F - 0 1 ^ C D CD ' cf . C D c f t S P 4 P -< • C D C S ÔOPN M pPCD-t-1 • OOI - F-<3Pf-'ÉS4-pc D H " rt < ! tJ . p M » • 4 " cr" . C S C S ^ p p p ! p O P P. P OP -ppt S 4g<!tVCS4! V PpSpc+BPF'P-F-O •4p.ps JpcoCDCSt S t-'-B rtOOtStó CDN0PB!VC + 0 1 c+p,rttSC D CD - 0 1 B ^ P 4 HBrtc+p . POÔO^HiC O "CD P pSHOpI J<J O rtpl' p iQ < ) F * rt O F 1 < J C D Cr " 4 p ! p < 3 p i <! ' p < ! rt F - B CDPP0P-» ptSC D tSC D B4P P P -4<!CSp . Q c+ 4 Pp . 4 CDJV 4 C D C D CS 0 1 c + c + p c + C D C D P C S w c+FJc O pSoifSCD P \->t& IO<cf 4 0 1 .40PP P F - O F - F J rt *• • t o 0 » pS . « J F - F J F - Ci F - 4 • t rt p i g p j MpÔPC D piOi g CD rtrt-ÔffitVOr*. ps'CSps' o ©CDC S C^ H O • C D t S tS * C S p S < ©;,H * rtOrt CD»N<! P *£ CS O rt F - C D C S tö" , ! V O P p . B " Ö W c -1- 4 4 , . O C D O < j O -p . F -tS Cs * c f ' C D O rtOP C D F> -• O P C S 0 1 O rt-<* & w ' CD-C D B F 1 C D C D F 1 F - C S C D O CS p 'w . ^ *-* -CS CD - F 1 , p 0 1 C D P rt O •4 P C S : » „ •p . C S B CD p . O CD rt' P prop . ts l 0 | rt pj " < ! i V 4 C D O O CD C D F 1 B ! V F 1 C O C D !V O rt t S C D P tS O &..C+ '• O C S O O rt •ts. B 0 0 0 1 B c + 0 F - O 0 1 P F -O F 1 P Cs 1 M P O O F 1 O . 1 F 1 C S O Ntpps'CT'CsBN^Cr i CD P . F - F ' F - F - C D C D C D F" p CDPOP-O l F-4 rt H3rt4.p.CD. O H ) !V ' - „BCSC^COCDF -B C D F J C D «e i t S 0 1 'p . C D p . F - rt 4 ppSCDÖPF-MCDtSC D c+ O P C-J-C D | V F - O CS ! V C D p,<!-CDC D C * B.. P O C S C D "f S rt.rt CD p B F - C S p , C D tS 4 O p . C O C D < ! 4 pS p H P p . t S P S P f C S B -F " C f P F ' p. . C D . O rt C D rt O C D t S -r t C D O p O P p ! • F - C D C D < i 4 0 1 ^ tsf-C D < ! C S F 1 O F -O O =< | O • c + ffl H - F 1 «-• • .< ! P O 0 -P C S CS C S O p , 0 C f P F -F - O 0 1 CS Cr - 0 CS c + & O . tS rt O 0 .p s 0 1 . H 3 rt .c f t-J . l ö B ,-CDf=rc+< D O C S F ) .C D '<i F J P 1 C D F 1 Brt » CDppr o F -P ^ -4 . C S P 'p . P? ' <->• rt F - 0 1 F 1 C D O pt .F - i V OCSOP<!CDP . tS ' F " 4 C D O C S P F - O t V C f O • rt p , p,0PtSCDpS'C3F-4 O C f O CD 4 0 1 0 1 tS J H j rtO C D 0 C D •2 P O N < ~ F - p . C D t-J . O f S fcS 0 1 F -C f C S • CD p < p . F 1 £ P P 0 3 rt *=? « * « (W . 4 B 0 3 F ' CD ' rt Q C S C D « • H C S F " P < F -F - O C D CS O rt O P 13 * _ B P . t3 ^ C D F ' O O CD rt 4 CS rtOP ! V CD p rt I p i C D POPCSCDrtC D tq o Pt o < * O p . p , O W rt B P F 1 . 'C D (T>-O C S O « F - p . P.O P p.>c ! .0 3 < p C D OCDCD4 Ö OpC S ro.F-4PCDiS4CS ï? F - C D 'd . F - p , .r t p . , C-J . c o e s C D P p p : tV ö C S F-rt 4 F*p i O t r Cs 1— C D ro 4 F ro p p ; N < i rtpjtoBÔOOCD CDOCDCDOtSOC D C f t S p S . rt 4 p S ro < B . o * ^ rttSl P B O F'F-P-P . C D O t S OOpC-J-.fVC D C D C D C D C D C D N tx f 4 ! V t V PS 4 rt M O C D Pï'O P CO C O f ! F'tSF"PC D pS C S C S N C_. , p , H - t S F * C D | V C D p j p . F -" • ^ ir 4 O P t-1 -0 . C D O P C D • F 1 | V P.P4PP.0P<!F-C D PtS|VPCD4pO P rt "NtSCSoCSOP ^ . tf l P - O C D F -B M £ D N . • rt ps * p 4 ï-J" . CD 4 B O .F ' C D p . N tS C D pVcD-t S C D rt C D C D O C D t V _ C S B I V F - C D i3 f C D C D < Ortp.tSCDCSotS p CD » • » rt p O t S <* < ._ , C S <. P t?dO P C D O P CS t s C D ro 1 t s 1 li l N P rt 0 p , p i F " F"«-", . F - : ' t S • p . F - P < O O C S C f F > F " F-. C S l-.O P J |3 ,01. O FF O B F -O p " • rt*c+ C-> - O P p . F - C D CS - CS - F - IVO P F - O C S O . rt 01 ; F - O C S " . F - ps * O p ! rt C S p S • O . 0 1 P.C S c+40 P p.'-ir't S c+ H F ; rt O-O . O F : rt O ' t S O03pS<! ^ B'^4C B O . p B C f F - rt ts* - P -C S 4 O p ! t V £ p F -OP ^ ,O0p4-tVCDr t CscsotstsoopoF'p ; (-> P H HFp : < { • < } t V P O P F - p F - 0 1 rt O 0 0 4 OiJ.p i p S c o O CS . t V fVC S O P C D F -4p J F-<iOps'=| J pSp S HO[SOÖOO<l " 0 ts . 4 0 p , N p tr 4 O . p . ^ -t S O F - C S P . F -«NO O pSO P O B 1-3 O CD CS tf CD ' . rt- CD . O 4 CO rt CD M -0 0 CS 0 B F- 01 0 pr 1 FJ O O . H F - C S N O • -p . ' C f C ^ o p 'c-i . 0 t s < ^ 0 rt p ; F 1 t S -P P P 4 <ipoF'<;o4cfpO P O F-O F-P 4 0 4tV -F » F-F J «-" • C S C S P pu o } V N F - • p<!. o O" ' p . F - O .tS - "t V P C S ©BO-CSF-p-te J CSr t tS FH.Oï-Hf l 4 F t n p. ' p S 0 3 0 1 F - p . rt O u - < W t + ^ O ) F O O-pP44p0Qrtt S rtHj4pSroF'40 p . O C D t V O -O t S .F-~ •B CS - p . 0 o CDpS o 0 c a p r OOONP-.C0P . rtCD ro 4 C S 0 rt p -F - F - o CS rt^. <JF-PCS<H-H , p"OlBoOP4p.p"r t O P 4 rt O C S F - p i p J PO P O0P.p.p S <C 0 rtN < * C D p > CD ' O P O rt F » CD - p S p . F » PT - K J 4-H' U CS rt C D F - O 0 1 F r C S f S * CDCS t-'-rtp.OP -- t v F - p r F 1 P-O P F - P T t? j C D F ' F - O C D ' t S O P C D • F * c a C D .p,F'P.H3p S F* p C D 0 1 fj | S O • OOrtOr t ta0PtSFI0PCSF-4 O rt • P > O 0 1 F * 4 C* * tr> C S O B < + F -H-C O g « F - 0 O C -J -p rt C D O < J O P I V l_ i rtCDrtOCD'dO F - C D O O F J F > to<5p.CSrt4F'P< ! p O O O £-1 . p p 1 ö e+ tVr t 1 ts O F* O _OP F» 01 O pr Fl CS to rt F- c+ p: p: rt _*• pr CD rt tsl O O cs 0 B F- 01 O pr J F " O _OP F -. 0 1 O . t r F l CS 01 cf- F- cf- i P Pi trlr CS O O P. . N P tv O F " F ' C_l . tv F- to <• -p^-a-az B -p " F ? •. - F -p i 0 fel to -4 CD . • O F F 3 t r ; • p . . P.-C D O O ' F C S F l W C * ro 0 3 © rt pS - (-* p . rtOP p- tö -cf N e*-' F - p. - C D F -CS - C P C D ^ C D 4 -CD - P . p . tS ! 4 C D C D O tV C D C D cs ts : - tö ' t r F -ro t s © F * t V C D < O " rt O 4 C D C D O 0 1 F " C D 4 rt F - C S C D tj . -P" _ tV' © © i d 0 1 F - C ^ c o < rt © F 1 O F 1 F - O B CS 4 F - O O P rt t O t » 0 1 p . < & a ro P F - ps " 4 p i rt H - p . C D C D p . p . t S © © © F " W rt O © p i P < 4 F -P © 0 3 • ' rt IV 4 0 O P rt 0 ro < P " t s B p F - F 1 P CS O P F - p F-t-J . t V CD C S f V rt © O P © CS - < ! O p t? d p . 0 c s a p 4 0 rt N C r ts - p © 0 1 t v c + B-* 3 ro-F - 0 ts " ^ 0 3 O •< • C D 0 4 4 P ^ P P - I V 1 F 1 O H 3 O < ! CD O p ? p O W C S t r ts * CS p . ro p . O O rt © 1 t s H j C+ -rt © - O P ' < ; ro P C S CS tö -p cf-H j © F " tr F * © F -rt C S _OQ C f © • B O P C D F - «rl -tS P -O © PS N' P CD t S 4 p . © ^ 4 _© © 4 !V tK J tü O p 0 _p p

I-

I

C D F-, F > 0 3 p , O _ C r tr . 1 C D K € C D O en C r 0 C S 0 0 _F' F * p 0 P O P !_ . (J . 1 0 3 © 0 O t r 0 © _ts 0 1

(3)

De NkE.T.O, is hot laatst opgerichte Economisch-Technologisch Insti-tuut en het is niet toevallig, dat men bij de voorbereiding'.van dit instituut reeds de eenzijdige gedachte van industrialisatie, die aanvankelijk hij de oprichting van de E.Tili's heeft voorgezeten, heeft laten vallen. Krachtens haar statuten is haar taak de bèvör^ dering van de welvaart in het algemeen; de landbouw wordt in^ de sta-tuten uitdrukkelijk naast de industrie genoemd» In zekeren zin is de

N . E . T J O . dus met de tweede phase begonnen en het is duidelijk, dat •

daardoor de stap naar hot aanvatten van het algemeen sociaal-econo-misch onderzoek door haar gemakkelijker kon worden gemaakt dan door

do moosto andere instituten»

Moot dus do natuurlijke ontwikkeling van de oorspronkelijk aan de E*T.I.'s toegedachte' taak leidon tot hot opvatten van een diepgaand

sociaal-economisch onderzoek van hot oigon gobiod, or zijn ook ando-ro redenen, die het noodzakelijk maakten. Er valt in de laatste jaren in ons land een toenemende belangstelling voor—en een toenemende be-hoefte aan kennis van- en inzicht in het sociaal-economische leven te constateèren. Het steeds verder gaande ingrijpen van overheidswe-ge in het sociale en economische leven in den ruimsten zin, de orde-ning in alle takken van het maatschappelijke leven, eischt dit» Het ingrijpen van de zijde der overheid eischt een grondige kennis van de materie, waarin mèn ingrijpt en van de gevolgen, die men van dit ingrijpen mag verwachten en meer en meer dringt het begrip door,

dat aan al het ingrijpen van do overheid een grondige studie, die in foite stoods een sociaal-economische studie is, vooraf dient te gaan. Niét alléén'bijdé"órdeningspogingen, die sedert den crisistijd zijn ontstaan, doch ook bij die vormen-van ingrijpen in het maatschappe-lijke leven, die reeds vroeger burgerrecht hadden verkrogen, ziet men deze behoefte groeien. Zoo ziet men steeds meer in, dat de vaststel-ling van uitbreidingsplannen en streekplannen, do ruimtelijke orde-ningspogingen van het toekomstig maatschappelijke leven binnen een bepaalde gemeente of een bepaalde streek, die vroeger veelal werden op-gesteld zonder eenig onderzoek of op grond van eenige algemeene be-schouwingen, vooraf dienen te worden gegaan door een diepgaand sociaal-economisch onderzoek. Ook zij, die de plannen maken en uitvoeren voor do groote openbare werken, zooals de Rijkswaterstaat, Provinciale Wa-terstaat enz., zien steeds meer in, dat de aanleg van deze werken, die vaak voor het betreffende gebied zeer groote economische en sociale gevolgen hebben -zoowel gunstige als ongunstige- feitelijk niet meer verantwoord is, zonder dat door deskundigen is nagegaan of de aanleg van deze werken wenschelijk on noodzakelijk is en hoo deze moeten

wor-den uitgevoerd, opdat hot nut zoo groot mogelijk is on de nadeolen zoo gering mogelijk zijn,

In Nederland ontbreekt nog grootendeels het apparaat om aan dozo sterk groeiende bohoefto te voldoen en het ligt voor de hand, dat de E,T,I«'s, die het best uitgerust waren voor regionaal sociaal-economisch onder-zoek, spoedig verzoeken tot het uitvoeren van dergelijke onderzoekingen kregen. De N.E.T.0. althans k^eeg spoedig opdrachten in deze richting en deze blijvon aanhouden. Hot spreekt vanzelf, dat hierdoor oen gron-dige studio van do economische structuur van haar gobiod nog meer noo-dig wordt»

Zoo ontstond al spoedig na de inwerkingtreding van de N.E.T.0, het plan voor het opzetten van een systematische studie van het sociaal-economische leven van-de provincies Groningen en Drenthe. In groote

(4)

-^ J r> 4 B co _{g *»}. B O c-i -P O <4 o 4 P^ o er' O c+ O O tv o B F- 01 d _{4 o} C_l . o o d- o o 4 P- CD V ! £3 P P t-> N PJ F- p. 1 O o o B o B F- C1 a f i {3 " O C D :> o o B B d -o ^ O F -l-r ^ 1 • I-* K I o P Y Ï-* O H * «-= C-i . *-* •

g

£

o F- < ; p , p £ ö p ; o S " e ö o ' d : F . C S 4 F J ' p i Q C 3 r f c + O ; i F , 4 4 4 ? O O O F - er * c f -. o B o o o o ' 0 3 F - d - d - d - B o - 3 O O 4 i ont e 4 c s ; 4 O p 4 F j i-? ' - S W O K> ' . j-i „ . c + >J . o p ' • o -' - y B P < o B p i « 3 . p -p B 4 d O H - , p p . ó o o F 1 O cl - P-. N 4 t Q O O p p . C O 4 ' O ' B ö O _P-Cr a ó g B B C D O 4 C D o B P 4 c + ^ C D F j 4 P O 4 ^ • O p > o P C D OÖW.HU.p , 4 > d o p . m o ï | O ' 4 O O O O F , d " O * B 4 4 j G* 3 d - p O • •» • F - 4 F 4 p i - F - B -O F - C D 4 ; B ts a .B'e-< -P N P t V Ö o t?i w o t v F - B 4 * . C D B B B C D O 4

ü

d -F j t V © B O tel O C D F - * F , ' -< B 4 p , F 3 •d - Ö 4 O G * O 4 c + < 2 O O d - < J P « ^ te » -^ O p ! B C D P i C D < p . F -O -O _cn N O F -C D B C O N t-J p p ! t V F - C D W d- CD ' ' O S2 i G F - p ! 4 O 4 d - p 4 F -O Cf l O 4 G d -p . 4 p 4 ct-f ö O p < P O C D O B H-W o " cl - FJO P pi W 4 O F ' O F - O p OU . H B^J-O !^ t v o er a o is" O C ü O O c * B C n © W c+ -ü l O B H C D e + p . is" p O B F - C D C D B 4 O CK J C D p . < D C D O F > C D B B c + B O J 1 cr O F* p B _era H F- _tj. tv cn e+ CD .1 c + O W OO O o « + en j B o o c o B i ö H F H C i B O •F - O O tV PS " i-V O c^ -F * ttl 0 1 ^ c + d (7 5 4 F -o r J S b -••< ! H > P -Pi -ps O B 'P -B 4 p p o er a c + c + 4 P '< ! p hr f o " P B * O ' B F - 4 ^ O : O B * N O O F * B d -cr a ^ '• - • o 3 ö O B 0 1 F , p. ' c! " t V C D p F" F d - O t l F - O O C O 01 - O d - & PT F - O C O F - O O Pi^ Ö B* -o p . H - C D B fcs N P C D d - N O O p i 4 O F , F - 4 F -P O P « H » d-er a • o o 4 o 4 !P { V F -F 1 O C D C O w P > B o P - P B C D 1 -F 1 4 C D < S B O F - O C D C D p B 4 B Gx i p c n O HP-O W 4 C D B " p j O P O F - C f O P F"-" - !-• p . B B F -- ? < 3 ! O O O O O p M 4 F 1 O "r-- F - ^ C D 4 i er a o B o F-" - 4 B F - . • f V F - • er a -p i d - 03 - d-. ö » K O O C D l-^ W * «r-1 < * (H -O O C D • d - p b O B B - O 4 C D p < - p , < ! p F 1 d - < i G G P p O p t O 4 B 4 O 0 B 3 O p , C O 4 . O O P . & N 4 O F - F - O O F -t V B d - C O F - B tj -d - O -* p i B T B "c J a i P" ^ F - 4 d - "< 5 G W W 0 3 O G - 4 F 1 F - O W P p . p B B " F " er 1 P G p B G G o er a B d -G G W C Q O C O B c o B 4 d-Cr a • J V d - • F - p ! 4 B o 4 P «-< • t V P o H d 3W » f d o d-O B G B 1 d -d - B < ! F -B 1 p : d - o c o < J o p ; G G o o F -Cr a O d-f d 4 B 4 B'-B o < ! B - B C D B ' o C D c o 4 C D 4 d - H -o s j er a p H - O O 4 p CD ' 4 ' B O t-1 tV . P < O C O H - O d - -'< J C D B 4 C D O jj - C P • N B O C D O pi . ' 4 B B " O C D p t V C D p , O (-> C D • <! ' 4 - •= ! c a ' o < J p c o O P. B er " d -4 B F - p ! p.c-i . p . p . F - G G F -O C O G " G ' ^ ö < O O •» p ? F ' F 1 4 P d - C O G p p c o O « d o er a N G p . B F - G M O O ~ C O <i Q. O < B ^ G O < ! G • F - d - B G -4 is * F B G O O d " < ! G O d -p B O P B B F -<+ & en p o F " O < B o B c n B G . B Cr a < 0 1 G p oo-B B 4 F -G O p , ü pi O

-•

B P - P - P p G p d - 4 co p . B d-v . P J P : - f ^ P i G F - O c . B 4 B 4 B 4 W B o p O O G p . B .wcr a ö 4 P : o G C O G G O P i B d - F 1 d - F - G p : < F - B B F 4 B -ö er a d-F - p f V F - G ^ -fV?-1- d - G B F -O 3 j G P i d - . * *->• B G 4 C D C O F-" F - < J p . G d " p B P P G G O * p F - ü & B B F - F 1 p . B C-i . p . ,p . F ' p «4 G < 3 G F - C O p p G O F 4 4 F 1 B B O G G B 4 4 B O G p . p i G d - d - G F - B fcs" < ! d - G O . O B G 4 d - O O O O o G 4 B er a o B G O e-j - C D B p . p . B G p ! F 1 O G C O p . G B F - B 4 G B O C_i . F -N er a 4 d - j v c o o 4 M o p ; o © O O > Ö H ts * Ö * 4 tS * ps * {3 * f V O G F 1 G O G • d - O d - F -G d - c o C O & w ^ 2 , B < f p y p . P O G G d - O O G 4 I 1 d - f V O O d -d - G WH " C O G B B C O O ^ c + fi i P F - B G 4 tV G p B H & e G 4 er a t v o B M I I 1 C O er a F - p , 4 B o o 4 B •P - P -G p i c n G F -d - B P o o er a o er a o tv 4 B 2 P B w G co .B * B d - F » N C O * F ' O ö B 4 < ! © p •P - B .F - < d - © pj * 4 G G C O d -O O O B 4 G B F - O o o . o B B B F - C O O C O G B O W F -B * G C O B o o t d B o p . d -G 4 N N p O F 1 O tv <= j B P^ -p P : P F -4 a . b p . F 1 G F -C_l . C O -t V o O N F- F -p t_i . P B F" -r O P i o p O d -B 2 P 4 B o F - N 'c o o o 4B < G O F 1 m er a d - O 4 4 P J Pi . O O d - . P ; B p ! F -4 Q d -N P ^ F* F * H O l-> B . G co W o G p ! G 4 B F -er a &• G F ' G c a F * • M |3 * p . o < ; o i P p P d G d -CX I t O F " OO O » . » » F > t? d W tel o o o o o ts ti ü co B" o o o o B B B F - p u p . p . P i O O O •44 4 N N N OO O OO O IV t V t V -< B B B •p p p ' p p p 4 4 4 P - p i O -OO G <i p i C O , O G O 4 B O C O O F -•d er a p 4 4 P •O p F-1 • F-F J i . p . B * G F-' F - O ' B W O er a o B F " 2 • o o B B H « <5 c a p . G O G 4 B * C O G o o . O B 4 c o 4 F - d -ts i C-J - 4 P ö p i tv c o o G G d -B F - p J G a 'p,t f 4 •C D • • 4 • 3 G 4 tv I <* P F- d- *• N O O p F" CO o er a W B p o p . P d -P ö d - p . p F > G G er a 4 B G B ca N G G O F " B O B 4 p r p o • o d -d -* l-i-J P B 03 _{' F} -W O _*d. _C"J G N G d- _** -F B pi 4 F- G G B pi -F -d -G o B J-d - F > 4 C O F " F -G G : O C O B G . d -B d-G O G p - N 4 G p G O B . B F " O p i _ , B < J O pe-j . B B p p . 4 G P i G 4 G B N B o F ' © d - . B t V F -c.. . CÏ 4 F -.p . G C O • ,.M: ^ P F « p p'. N B era - o ; o tv B p p G F > Ö B TO © 3 j B F -o. - • t v 4 p. < O o o > d B o B 4 - © O " P 4 -© F 4 t V C O d -cf-ü © G , p •••« • G rd -Pi.p ! < J • p ! 4 4 F -W F-f-j . G F ' C+C-J . p , tV F -*» © t P _'P= < F- O N O B 3 O 4 N <} G p.p-F-Opc!fi<C O fLF. ^ B p.B'F ' POOGOCQOGpd-GF-GOOGF -tV4B 4 N 4 iVd-OpN^J . CQCraGd-C-J . Op,d-GN< ! B 4 BOtVd-G B B BO O OOBcod-d - OF"'Pi G 4 4 CI O Ffi W F-Cr a N B F - O B P OtVd - 4<!GG p e-J . F ) .Hb^B'd - F - o p o 4 rfHo ivo i tfeq F-OpBOFJOpNF - B O G tv e-< . G F-cr a F--» t v er a p ; o N N N p.p. y P 4 . i ï F O P i d - O F 1 pi . F - . © F - F - O F -BB'OIBvd - BF'OC-. . OJ . d G O P.BF-G 4 G<!"-oBBP B F 1 B O B G . O.G4PO<!4 p B P PF -B 4 "ÖBO^B P ISoBd-MBo 4 pf i B'F J 4F'Npp.F-GPiGCraCra o GoOGOCra4e-j . GBPcoB P G c o B©pid-40F-F , F J B W ONgOd -BO-d--< 0 FJ O O.CiB 4 GGG p fcr p G © B 4 B 4- G PiB 4F-d-Cr a G B P O^FJBBd-' O BOF-d - Cra B d -OoCra ' Od-p , ISIGGB 4 © < ! 4G.GÏ3 B PBGBF-GB04.P . < .p . B B F " P d - O B d 4 F > F -OO G ej . ^ |-i ' © er a d - P i F-e-i . d -F " 4 G B 4 F-Cr a p . 4 G ^ G B ^ o : F^GBope-j . O G o J idF J oGBpi'' d O " B t-' B M ffQ F - G F - G F 4 d - F - F -Pi - O . FJOOOG G 1 tj . c o t V G G P F - 4Cra©'d o p.p^cratVd-GG'd B CraB 4F-G 4 BOGGGff l . 4 0" . o o cb:< ! F"< J Fjd-y B BCraopp : 4G-BGGOOIS1 P G<JOGBPF - d-B F-44 G F - GGGocr'p.Bd -GCq O NF-d-FJBB4.PiF - pi i BGG<!pOO : M d-PiF'G O d -. B . 4 j u p , o ( s BG" d oocr a p.BP ^ CraPGB<!tVd-F*G4B © ( 0 P.P 0 GfV Ö F - GG4 0 FJ.tfBGCra G HWPiPiO I <Ot+PiD 1 <lF( D 4 0 d.:Q.©NP 4 FJpBcyffiNBP i -BM o ©BoB 4 oo.cocraa 4 BoG G ;p.>F-; B P B B O Ö B £+ • O G © G •O tj - -p . P i • - Pip i G P - G ' F--B ^ t V B M O tV' G '< ! . O FJGBd-B-© © F , O . 4 F ' + , 4 O © 4 * » . G F 4 • < O . B p i 4 t s © >^^p.. w B » •-• •-• er a d - j v © 4 • » O O t 3 . - .. © p . p -o ^ .C O © © G - 4 F -4 © © © D d ö ^ p < D G d - O 4 4 • 4 ©:F I B ^ v B F - • • -4 F 4 } V F 4 © .F - ^ t t F - B B O • : » <->.{ ) S : ' t V F 4 • © F - 4 O d - . B ^ £ ' . : . FJ' O . < ^ © F J .pi?J . o ps 4 . G P i tS!FJQ'B:p':F'OPO - OGF 4 Cr'd-G G Op 4 O © © . © f V F * 4 CS 4 B J 3 F" - 4 • Cr a P i 4 . d - 4 • d - p . F-^ ••.' . B 4 G .G O •4 CR ) N } V F 4 B G ej . d - G B p i B © P .. © p © O O O .«c 4 B N FI.. G cf G P p. 4 > d + $ t v t s > d F-cr a o o B -B B c o F J . . © C O : F 4 O B B-< : O d " O M F » ^ d - p.0 0 B P J d - p - © F - b ü B © V-i F - 'F - F - © O G . d - p u © ^ tï * 4 B P P « d-tj . e_i.e_i . ^ 'd - G ' G © 4 © © p - F o y o { v F-P B 4 oBo o 4F J Bp . e-J . C D F " C o B 4 ^ O p . 4BB J M P ©F-piBFJtaooB© © N©o p Gd-OJF - 1 . F - p J 4 N BB©^©* * BP«co<!oBp J FjGF - o tVc o F - d-pp3coG G B-^eracra o 'M W B I BBplOGGBd-F -1 O » •-' p o 1 1 c a G C O G B 4

(5)

b e l a n g r i j k s t o . s t a t i s t i s c h e bronnen, wolko wij hebben g e b r u i k t , :

noem.'ik Ui • •• -: •

A. Voor het ondérz-oé'k naar de sociaal-economische structuur. Ie, De beroepstelling 1930,, per gemeente afzonderlijk. Zooals be-kend, is deze telling niet per gemeente afzonderlijk gepubliceerd, doch wel beschikbaar op het Centraal Bureau voor de Statistiek» Wij hebbon daar deze telling laten overschrijven en hebben ze-dus tot onzo beschikking;.' .'. , .

go. Do inventarisatie'van don landbouw 1938, eveneens per gemeente, afzonderlijk. Do uitkomsten van.de.landbpüwiïiventarisatie worden, zöoals bekend, ook niet gepubliceerd, doch zijn-ovonoéné voor ons in Don Haag gocopiöerd, Vormen deze beide statistieken voor ons den voornaamsten grondslag, daarnaast warden natuurlijk tal van ge-drukte statistieken gebruikt, zooals.de beroepstelling van vó*<5r 1930, de bedrijfstelling 1930, de-jaarlijksche landbouwvërslagen,.-de tien jaarlijkache landbouwtellingen, landbouwvërslagen,.-de statistiek van inkomens on vermogens enz, ,

B„ Voor het onderzoek naar de demographisohe verschijnselen, Hiervoor z.;jndo belangrijkste bronnc,:i jaarlij ksche statistiek van den loop der bovolking in Nederland,- de maandelijksche overzich^ ten van hot Maandschrift -van- het Centraal Buroau voor do Statistiok en do .tienjaarlijksche volkstellingen,

C» Hot onderzoek naar do werkloosheid»

Ook"v-oór hot-öHdörzook naar do werkloosheid beschikken wij over ma-teriaal,; dat iniöt algemeen toegankelijk is. Wij krijgen namelijk op

ons.verzoek on togen botalirig, van het Centraal Bureau voor-de Sta-tistiek iedere maand gegevens toegezondon over do werkloosheid por gemeente afzonderlijk en gerangschikt naar do beroepsgroepen l ) . Doze cijfers bezitten wij vanaf. 1936f zoodat het ons mogelijk is, voor zoovor.de statistiek dit toelaat, de .ontwikkeling van de werk-loosheid voor iedere gemeente afzonderlijk ovor do laatste vijf ja-ren tot in finesses to volgen. 'Overigens maken wij ook gebruik van de maandelij ksche gegevens, w^elke, in het' Maandschrift van het Cen-traal Bureau voor de Statistiek worden gepubliceerd,

Hot'is mijn bedoeling U in de'eerste plaats iets'modo te deolen o-ver de wijzo, waarop wij al dit statistisch materiaal o-verwerken. Het dool van onze bijeenkomst- is in de eersto plaats het bevorderen van do coördinatie 'van- en de uniformiteit in het door de E.T.I.'s .te richten sociaal^e'conomisch onderzoek, teneinde zooveel' mogolijk ver-gelijkbare resultaten to vorkrij.gen. Deze coördinatie on uniformi-toit zal in de eerste plaats dienen to worden gezocht in do verwer-king _ van hot statistischo materiaal, Ovor do uitkomsten' on dö

con-clusies, waartoe ons ondorzook hooft/goloid, zal ik niot'in don broo-fio uitwoidon; dit zou veel moof'tijd oischon, dan mij tor beschikking

• , - . . , . _ - staat -• brook-Wiidorvank;i..no'ta'betrof fondo do.boteekenis van do

geprojec-teerde ver ruiming, van de Pekel A tot do uitmonding van do- Gockin-ga's Wijk; nota betreffende de wenschelijkh'oid van aanleg on ont-sluiting van het in het uitbreidingsplan dor gomoonto Eoldo go-.. projecteerde industrieterrein, uitgobracht aan hot gomoentobostuur

van Eolde,

l).,-Bij de nieuwsto reorganisatie van de arbeidsbemiddeling is do sa-,. monstelling van de gegevens eenigs'zins gewijzigd.

(6)

I 1 a a •4 o o •ö 1 0 c+ o H H F- B _OQ I H B pj . C D _CD C D 4 CO c+ -O _•d H P P d- _.01 -p p B . P) o 1 o o 4 " .0 . 0 _•d CD . c + C D H 1— • F -B _OQ _« • K CD B. tv P B P< CD _OQ 0 Q _O CD <i O B cn <! P B P* 0 4 d - 4 N r--, 0 F - 0 . ÏO i— • P Q P H C D 0 « + Hi-i-1 ' M * © 0 Q < 3 ' O F -< H O S 1 !» . t D W B 0 3 4 O p.ff l P » F - C D o ) y c ^ p i B C D C O 4 O 1—' • B O p O q p.* d B © © S P - B H © O * © fca 4 O © O ! V J i B C D -c* -^ c + t V C D C D I— " H -C O P B B 1 W H s C D C D N . p » C D •* O © H > B rt-C D p j C D • < 4 ffl © P > C D H 4-- C D B H c n © F - of - er * C D C_i . © C D P S " ^ C Q > d ffi © H 4 W I S P S " C D • . . P F -4 p » c+. B . C D C Q 0Q " O P _CD 0 tf <i. . 'B F - CD ' P (B d-t+iS ' C D JV.. 4 B Q.C D i3 " c + B ! V © C D C Q pt e*-c* - F -P " © B C Q H > B O Q ri-ts ' P O < J O c* -fi ' P * Ö F -P » B c n C D p . c+ -H p,J ) M ' H © c n H * O J O £-• - F - © B " • { V t S W . © © © B B W P ctff l rt P 1 C D I 1 S-* . *. . tu CD c* * O B P- CD 4 N O CD !V B P P 4 p" CD CO

2

iEL

F

•

C D

8

! o

_i£

; 0 - _s^ Je n • O IB -•IC D i iïï . £ • iH !£ i2 . i 1*

•5 (£

4

1*

, P . fej C D p C p» . C D C D C D C D , 4 Pt t V F - H B C D Ot ) F -B < C D P B d -C D (3 * O C D B " c< - B H ' C Ö W p - is 1 c + -C D H -c + H -O C D C D p * t3 P P O Q c + C D pt 4 S H- B P p H - I-1 t V JV P > c o _cï" • .-0 'c + p < C D tf CO CO H' CD iV • O Q • < ! P P tfftp.4 CDsH-crt-c o O CS 5 H"POPCDNC0CDC-1-OC D <-•• c + P ö ' § P - 4 P C D l-1 c+. B ( D ^ f s K H P'p.p . P4H>c+c + Ot i 0 p HE » tj . tj . JÖ< ! p H - HO U H O p ' O w H - 4 O O W c + C D .. „ } 3 ö 13*0 3 « ^ H ^ C_J . (-• ^ ' O Q P c + C D p O O C D PJC+HC+PJCUO Q ÖCDO!3^pp ; C D O p fcS t-S H - p H -o W f b . p.e_i . 4 pt f V C0.J3 - J O - C+-C D p C+C D O ö t > { S Ï-» . J 3 p 1 W t S P • ' Ö C D HM » 'H-pOCQ ^ e + t 5 p . C D J 3 p . H : CL , O p f i p . H - O , U ' O H-tc f tS ^ CDOt j J 3 H j c o ' ' H ' N (3 * O p . F - t + C O | ï « C D c+t3*CDtSCD!3C D c* -P ( D N • • O * H o * CD!3'<^^f!ï'c^•!3^-, O H ' O C D p C D H -Ht 3 Pic+C D C S p . O iV P " Ï V c*-^ » C D fcy p j c + C O O * C D [ 3 C+ -P C D £ S < < { p < tSpi^tiOSOHhi , CDCDOtSOCOCDP " O O O • • HH0QE V • d cr " H p . • C D ! V t3C D H-öc+c+HC D H-c+c+OQCDO O t S C D 4 4 p > ' N f ! O P O O J<0t J H-< ^ ^ H a t S H O O u - O H3C0PP0 4 fS 4 fVCDt5Pt3HH - P > PfSptSo - CSp.C D C S p,h i c+Oc+O Q C D 4 C D P p H -^ C S H CQ.t-i - O p < OCK5c + C+PJBP ° 40 0 p p • C S 0 p , CiQ s-k P M t ? c + W " C D C D ! V O P et - O CD ' P " C S < ! p C D f i • H tS * C D p P . O c + H C D 0QCSKI-JH3CDCDCDC + C D W c+ - p " H - C S , . H R'S'OI H J 3 H ' H * O c + p O P < ! P OCSH j pCs'ri-pf V tS-QQ O 4 C D O C S C D c* - 0 t+ y ( + t s ü ' t s p > < p p - , ' HpïO a c+^Np,CD< ! S2H-C D 4QQ44 P |jrp,H P K COqp S c+ ^ C S p , < ! C V O . ts ) • O *ö O O H - H N04PCS4CS<^-P H O 1 i P t V C S C D I • • • O t tV rl-t l c o £ CS CS O P 3$ O H P. CD S C O _hd _OQ CD CS O B CD CS 00 0 0 4 Cs 1 rop.|HOQ idOQHCQtS<cS N IB'BN'Ö^cr 1 C D O ( © CD . H - C D H - O H - P O O H - O O H - O C D «BI » ( 0 ^ o o'dBoBWBcDH H tVCDH - èK O |Ï Ü (-'•P.40QBP-CDP. H C 9 O [ V < ! O W • Oc+ « O * C D O" . tS I C D p C D 4 C D C D CSCStVPWC D r*-CSp . H44H-CSH4P<tSC S H-OH-ö0Hd-O(Dc+ 4 teitJ-»' {3 * C D • H fSCSC S O H ' 0 ) C O H CDCSCDCnO ' C Q O Q oqptyoc+ B ^r'cspp.p . d-o 0 d-oot i CDf Y H0 4 pOf V CQPO<iOCDNCD^ 4 CSSc+H4H}3'.!VBcD0QOc+tSp » 4^ 4 H-P ÖHo4>dOr+Bd-< ! H - o P P B O H - H - O c+4B> d CDcnw o Bc+H-BCQOc+ 4 D J ptiCDP©B , H -Hpp 4 HCDcnH -H - c + h d • » C D C D O ' t V e-J — H - C D O Q B " B * C V OOBP<p!CDC D c + B W «< ! H - H O H 1» - O O Q O te ! B B * CSOCDOQOQCDC D fS W "C S P>x P ^ tj - H ) t + . H ( D W B 9 * O S 0 5 0-H-(D|ii3 > OtOP i W PHNH -CSOCDc+CSCSH ) H O " pp-^HNWC-J-H-C D NCSCS P CDc+CDH^c+^pOpoi-'' X H0Qt V cyCDC D CSCDH - Q 4 !V4tj-C 0 P.C D ^NCDCSHp , tj.OQ ti <!cl-<J<!CSP0Q' - C S NOO H CDNd - CD..OOCD O PC D • « O4CDH^ < . a>pCBsroo4o<3cDc+ o C D ' • B O F - c + C D o PJH-C Q B CDP<CD 4 B'H-Hc+ O C D p. 4 • BBH^!CDBCDH-O H - • H - H H - H P < CQCc-B©d-<JCDPC D OlP-CBVOOtSH H CSfi4CDOP<! - CCOi ü ® H PTP. 4 ©{S^ W WCS 1 c+ p H O Q P.C D CS4CSO.-CDN!V' : + O O 4 *Ö p O C S O Q -. p » H N H H „ H - C S O N - p , H - c + c n p 4 C D c+c+0QÓHc+-d j g|3H-H H ' C D | 3 c * 4 0 5 HO U <D 0 O 0> a> < • J3H-C-J-4 ^ O n-BCDH-HCSCDCSPitSCDc+SE 3 ^! 3 ! 3 BCOPC D Oo'CSPHtVp.'-i - C S C D 4 , -P C D C Q 0P40C S C D 4 O Q >-b C D O ' CD . p - ' C D H * B C S O p O V Pt H - . 4j=OH-c+C S ct-tSI!V (S B CSHtVO 1 " ' HC D - H - CDH-?}N£DCDCO c * < Ocr' . H C D C S H-tVtVtVP-CSÓCDCDHC S gH O H-. O p . C S c n ^ N CSc+OOoOQ O tVHjc * &pt c + t S O d - O » « • K C J O » 40QC D «^H f 4 c + f V C D 4 C D c + 4 'P>CDCSCD<!oCSOp.Opp'CSp<! V H - C+ " O O • O Q C D 4 H - CDOOOQH j CD . C D PCS O C D ( S }VO!3tSt3 ,4CpCDCSCSoCS - H j CS. . f V C S B H ' ö C S 4 - NOpHCDOQ ' 4 t V O .OP.CD H -B 4 ^ c+HjCDpjCD H fVOBHBSB^CQC D P H - N . H - B " B H--0 O B P - H H H-. O O B ( ö c_i . o H-Ö Q C D T . t a o p e d-< D fci üp, ^ 4 a J -W H O » O | ï H<DB J W4~ ~ tV0QH-O|V 4 o p . o * c-> . B c+ - c n OOB4-P N 4<!p, 0 4 0 B . p-B J c+HCVi-iBCQp . O O c+fflc+O.pJH j -0Q4CDO'tnj3O J ^ CDCDHj{2r' B ~ 4 .BH - . . '* ï É -c * B ' B o BBoc+p , . p , p pt c*-''• • & P ! V ' t Ö P - B B C a c+" - C D ^OH O p .CDWJP<!Ö0O040CQ 0 4 P4HBa'cr ' . ; H-idcDHNBP-PBcDOO Q ^-s © t i N f V . P O 4 H - H - O p . S 5 • O W d ©LJ-B H-H-C + tVHP4B©©H O • ö -» B • c+ -"^ H H - ^ ^ H -O © O Q H - B H - { V P . o r o 4 . © «-> - o CJ . • © 4 «3 - s 3 W B - • o 0 B P) . o c B'-^H O 4 P ©O Q © o ^ !-• & ca -c + O O H - H - 4 © * d BB J OÏBCQ$=B 4 C Q ^_^c + 0 • p H - t V © c + P i B*0 Q c + J V © pt P O 4 4 ©H-© i-1 i->' ct-H,pjH-ca©-Ba> B H - fV«-< - H * C Q c o < * ö H j p < ! o • c-t-ropit f p p <jH d -=5 ' H-otdpOQBPB p cnHH-tip - B© B a < © H - p 4 Cï' Q 4 C D p.HB*IVP . ©p" ~ 4HH©H> © o , H © <rl - B P O tfO Ó . HU W H C D OH ) p > O CD - p > 33 ' C D t-b CD . CQ" ^ 4 P ' C D C O H H - tV p H p M B H - < p " Ö H p < J HO Q ' Ö O O C D 4 < p ' < J O B * C D C D P H - H - c * O - H O-O-.B ' ! V |3 , fc4PFJBPWO}V4BCD O O.O0Q4P P c+pHOQtVPbOCDi V OtC^B 4 4 ' OfVpi B pJOc+p.O<!OtsrBHCDBc+0 ' pt  g i-b 4COP » B CVHOQOOPPPBCDH-tV O <!c + B H-'CDPï|CDt3 J CDBPO J 0Qa'Oc+ 4 PCDPJC + p . 'BBH-a'c+i-,CQ4 . o o « ? B B B o P p , • c a c-a . 4 H - o H-H B o c + o p «O H O > Ö f S Bd-B H OP-B P a * 4 H NpB J H-MOQC p O O is" H • c + CDO Q e+ - H H-HCDf^H - CDPB'ÖCDS^O Q H4B © H - OPO * OCQtVH - CDtVOO 4 PP© 4 t_" : B'cy< ! OCS'HCDc+4rVH) 0 Ö H> o • 't V a'c+opa'p.BoBop'rooB J ij-Q H - 4 er 1 H-'c ! B B H - 4 p . N C D • . B ^ O O p , O . ^ c_i . p C_i . £ • » c * « -! V OC D • S " V O 1 j. . O Hip - Ht V H - O . 5 5 0 O H l -• • O 4 4 P C D p - c + Oc_ ü | .C D B O c + 'J . C S O i i ; « ! i ts . i » .Cr * ©BOe + OQcr'© © 4 c+©fd©©B 4 Pt B " o © p c?0 Q „ ^ H - o t V > d 4 F - B © ©oo©H-p!BP H © -4 "-d B © H - '! V C V B < ! H-W 4 ! V P © . H -.po p — c+HoB B O Q B >d.fei" . © " ' O q • 4 P .F » t ö B * O o.c+i d © o > d © < ! < J O O F - 4 B* P CF*©! » c + ©» • 4 1 do J 4 B < J 4 p . H . ( D C Q O rt-C-> - © B P - B ' ©4H-4H) 4 © © BiVBPBtn ^ c + p 4 B P O F - = + h " F - ©< . c o O O £-> • © c a . c_i . o, y Cs " 4 o c+ -• G Q B p F - rt- C C: J P H 3 O . J B O ö 1 t P B C D B C T W c+ © O O B _-o H £ cn " F -© CQ . < ! c o O ri -ts p • . P • ^ ct -© " 3 4 3 = 3 © O 4 H IV F- N B P ₀Q H < F -© 4 H O o _•d e? + e © B o © B- © _.B P t V B P -B " O ffl •c+O Q © 01 l-> <H - © P 0Q c + © F - B c o B 1 c + © F - F -C Q p > O B-B * © © c y B. c p © B © 4 a 1 F - F ' ja t-i . P . • ' H p i © o B o * ! V © © c o Ft i © 4 © < 'Pt P F -B B O Q P . © < P c y B ro H p . P © ü _C3 s j 4 - F -F-<i-i . c_i . N ;i v © 5

(7)

.. b,aroopstolling naar vorschillondo uitgangspunten groepooron, bv. naar do vostigingsfactoron, die do aanwezigheid van do betroffondo boroöpon on^ bedrijven bepalen; naar do herkomst van do grondstof, waarvan do bodrij-von afhankolijk zijn otc. Voor hot bopalon van do bcononischo structuur 'is hot 'ochtor van hot ncosto bolang 'to wotcn, in welko nat o oon bopaaldo 'gonoonte in do vorschillorido takkon van bo'drijf haar bestaansbasis vindt,

Vanuit dit oogpunt is onzo verwerking van do 'boroopstolling dan ook opge-zet', al wordt natuurlijk bij hot samenstellen van do publicatie over do ocononische 'structuur* ook van andere nog o lijkheden, wolkc hot natoriaal • van do boroopstolling biedt, gobruik gonaakt-+ In hot kort gezegd, kont dus do v'oornaatisto beworking hioróp neor, dat is nagogaan, wolk percen-tage' van de beroepsbevolking in do'vcrschillondo beroepen on bodrijvon werkzaam is,- "

Nu .kont onze beroepstelling 27 bodrijfsklasson on'honderden bedrijfsgroe-pen en hot is dus onmogelijk, van. al deze onderdoden afzonderlijk

percentages to gaan berekenen. Do verschillende 'ondordoeión nooton dus oorst op oon bepaalde wijze vfordon samengevat, zoodat boroöpon en bo-.drijven, .die bepaalde ovoroonkpnston hebben, bij.ooh worden.gebracht. Nu

past men' bij onzje beroepstelling reeds tiontallon jaron lang oen bepaal-de samenvatting toe,' die. ook internationaal is aanvaard, nl, bepaal-de bokondo onderscheiding van do in beroep werkzame bevolking in vloren en .wol do workzamon in do industrie, in don landbouw, in handol on vorkoor on in

do ovorigo bodrijvon on boroöpon. ' . ' " . ' " Oppervlakkig schijnt dezb indooling wol goschikt on, althans globaal,

• : oöïi- inzicht tp geven, in. do ocononische structuur van oen bopaaldo ge-, /neentev ofr oon- bopaaldo' strook. Zo wordt -int-or nat ionaal dan ook algonoon

gobruikt. pn in hoofdzaak do ocononiseho structuur van-do vorschillondo landon. _ .. aan to gevon^ Do aanduiding van verschil-londe Europooscho landon als industriolandon, landbouwlandon onz, borust -op dozo clp.ssif ••'

c.atio van' do in borocp -workzamo porso-non. On pon vergelijking nogolijk to naken mot landolijk borökondo'porcontagos hebban wij dozo indooling dan ook indordaad toogöpast.' • •••

Wij zijn hierbij ochtor niot 'blijvon staan* In do practijk namelijk blijkt, als hot or on gaat oon werkelijk inzicht to krij'gon iri do 'oco-nonisetio structuur van oon bopaaldo -g'onoonto ;of oen bop.aal:. gobied, to-gdn dozo indooling grooto bozwaron to bostaan,. Het -.grootsto bpzwaar is wol, dat bij dó togenwoordigo indooling bedrijven on boroöpon, wolko

sociaal on ocononisch oen gohool vorschillondo fuhetio vervullen, in ó*e*n groop bijeon wordqn gebracht. Hot betroft'hier-eonorzijds bedrij-ven, wolko gohool of groötondools workoh voor de plaatsolijko markt, .do plaatsolijke vorzorgingsbbdrijvon dus, anderzijds-do bodrijvon, dio

0J Ü O O 1 of groötondools Y/orkon voor do gro'otoro markt,' do provincialo,

do nationale of do intornationalo markt; Hot is duidelijk, dat deze boido typon van bodrijvon, gozion vanuit hot oogpunt van. de

plaatso-lijko 'gono ons chap, oon gohool yersohillendo functio hobbon, Eon bodrijf, dat gohool of groötondools voor do grootoró, do niot-plaat solijko narkt workt, bv-. oon stroocarton- of eon aardappelneelfabriok, 'brengt, door-dat het zijn waren elders afzet, nieuwo inkonons, "primaire" inkomens, binnon do plaatsolijko gonoonschap,'Noemt hot aantal van dorgolijko bodrijvon -wo zullen kortwog kunnon zoggon ".primairo" bodrijvon- in oon dorp of gonoonte tod,-of breiden dergelijke bodrijvon zich uit, \ dan beteokont dit'oon toonan.0 van hot "primairo" inkonon van do.j>lnr *•

on toename van do welvaart» Gehocl anders staat hot not do plaatselijk vorzorgondo bodrijvon, als bijvoorboold bakkerij on on slagorijon. Aan-tal on omvang van dozo bodrijvon 'is hoofdzak'olijk afhankelijk van hot

(8)

7

"prinairo" inkomen, dat door do "prinairo" bedrijven binnen de plaatse -lijke^gemeenschap wordt gebracht. Met eenige beperking kan men zeggen,, dat de uitbreiding van het aantal verzorgende'bedrijven geen-.yerhooging van de welvaart.botoekent, doch cnkol, dat meer personen-van hotzolfdo , afgoloide inkom'on moeten lovenv l) • •

Is dus, economisch, gezien vanuit plaatselijk oogpunt, de funptie van de "primaire" en.de plaatselijk verzorgende bedrijven geheel verschil-lend, daarnaast is .in doii'regol do aard der bedrijven belangrijk an-ders. Do "primaire" .bedrijven zijn in hot algomóon do grooto bodrijven, (5.io grootondools door machinale arbeidskracht^worden gedrevon. Do

plaatselijk vorzorgondo bodrijvon zijn in den rogel do kleine bedrij-ven, die gohool of grootendools wo'rdon godroven mot monschólijko ar- . boidskraoht, Zij 'vormen, in hot algemeen .gesproken, chis hot •ambacht, hpt handwerk. Onze- beroepstelling maakt, zooals gozogd, dit onderscheid niet. Voor haar vallen ïïorkspo'ó.r on do dorpssmodorij, 'do Vorkadofabriekon on

do dorpsbakkorij in d'ozolfdo groep. . '

Hot ligt voor 'do hand., dat deze kwostio van bijzonder vool belang is, in verband mot 'hot langs statistisehon wog onderzoeken van do ocono-mischo structuur van oen böpaaldo' plaats of och bepaald gebied. lm-' mors, wannoor vfij eon böpaaldo pl.aats ooii industrieplaats noemen^ dan

donken wij daarbij niot aan het aantal bakker^, slagers on' andere plaat-solijko verzorgers, .dat wo daar yindon, doch aan den 'omvangj welke do oigonlijko industrie, de ''primaire" industrie, in die plaats heeft; de omvang dus, waarin .een plaatsafhankelijk is-voor haar "primair" inko-. men van de industrie. Wanneer in,"tal van gemeenten in de' afgelooperi

ja-ren zich het verlangen demonstreerde om te industri&liseeja-ren, om door de industrie tot-hoogere welvaart te komen,- dan hee-ft men daarbij nooit gedacht "aan een uitbreiding van .het aantal verzorgers; Integendeel,• voelal'hooft mon getracht dit 'zooveel mogelijk te..remmen, waarbij de centrale pvorhoid door hot. uitvaardigon van do vestigingswet do bohulp» zamo hand hooft 'geboden, ".'.'at men wenschte, is. uitbreiding van de'pri-.-mairo'^indu strip.' Hetzelfde goldt voor. handel on vorkoe.r. ïïannoer wij •

Groningen oen-h.ando.lsstad noemen, dopn wij dit niet, omdat in Gronin-gen misschion-meer kruido.niorswinkols en andere plaatselijk, verzorGronin-gende winkelbedrijven zijn dan in een andere .plaats, doch omdat vrij don han- •

dol in Groningen zien als een grondslag yan-hot bestaan. :yan de 'stad, omdat wij aannomon, dat door haar contrum.functio in hoi distributiepro-ces oon belangrijk "primair1' inkomon naar.de. stad vlooit.. Nu .zou'hot,

nogooron van hot ondorschoid tussohonlitprimaire,,on vorzorgondo bedrijven

nog niot zoo org zijn, als do vord-ooling -van do vorzorgondo bodrijvon '. voor hot land regelmatig "was. Mon zou dan, als men bijvoorbeold .hot porcontago in do industrio vrcrkzamon .ging uitrekenen voor allo gemeen- (

ton, ongeveer'.dezelfde fout makon on dus toch nóg tot op'Zokoro hoogte vergelijkbare,resultaton vorkrijgen. Dit is echter niet hot goval. Ons

onderzoek in Drontho en -Groningen 'hoeft uitgewezen, dat deze percenta-ges zoor s'tork uit'o'onloopon. , . .. •

'Om kort to gaan, om langs statistisehon wog do oconomischo structuur van oen bepaald gobiod te ondorzookon, kan mon niet volstaan mot eenvoudig de percentages van do verschillende hoofdbodrijfskiassen te nemen, zoo-als dó beroepstelling dit doet, 'doch m o \ zal'., dienen, na te. .gaan,, in wol-ke mato do "primaire" bodri-jvon uit do .v.orschillondo haofdbodr.ijfstak- '

„ ,. ', ^... ,„.... ,.„••' ' ,;'•.. ,'....,,,....,.„,..„., . • -• , - k ó n - • i ^

•Ï-) • Gchool juist is dit natuurlijk niot, omdat 'plaatso-l-ij-ko yei'zorgors, idoor voor elkaar to werken, hun wolvaart kunnen, vorhoogon. Als do wa-gonmakor, voor don schoonmaker oen kruiwagon. maakt on do •schoonmaker.' maakt vo.o.r don wagenmaker schoonon, dan vorhoogon zij , onafhankelijk van do niot-plaatsolijk vorzorgondo bedrijven, olkaars welvaart on daarmee de vrolvaa-rt van do' plaatselijke' gomoonschap als gohcol,. Do mogolijkhodon in dit opzicht yallon qchtor, blijkens dö p.ractijk,