Dhooghe handout

(1)

3‐12‐2017

1 Moet of mag de overheid zich

organiseren als onderneming?

David D’Hooghe

Deeltijds Hoogleraar KU Leuven

Advocaat

Leuven Centre for Public Law – www.publiclaw.be 2

• Wat is overheid + implicaties • Wat is onderneming + implicaties

• Kan onderneming beantwoorden aan specifieke kenmerken van overheid en vice versa?

• Governance • Relatie met personeel • Relatie met stakeholders • Modus operandi

Benadering

• Doelstelling van algemeen belang • Initiatief door de overheid • Controle door de overheid

• Bevoegdheid om overheidsbeslissingen te nemen • Rechtsvorm

Wat is overheid - criteria

Besluit mbt de criteria

Overheid als:

 Doelstelling algemeen belang + oprichting + controle  Eenzijdige beslissingsbevoegdheid

Geen overheid als:

 Geen doelstelling van algemeen belang (?)  Privaatrechtelijke rechtsvorm maar geen eenzijdige

beslissingsbevoegdheid

• Bevoegdheid Raad van State • Toepasselijkheid van publiek recht:

 Openbaarheid van bestuur  Motiveringsplicht

 Beginselen van behoorlijk bestuur

Maar : hangt ook af van specifieke wetgeving (bv. overheidsopdrachten)

Implicaties van kwalificatie overheid

Begrip onderneming

• Onderneming = persoon die op duurzame wijze een economisch doel nastreeft

• Economische activiteit = aanbieden van goederen en diensten op de markt

• Geen economische activiteit :

• Overheidstaken (bv. politie; douane; brandweer; beheer sociale zekerheid)

• Niet-commerciële dienstverlening

(2)

3‐12‐2017

2

EU – regels van toepassing op

ondernemingen

Vrijheid van economische activiteit (cf. Dienstenrichtlijn)

Europees mededingingsrecht:

 Verbod mededingingsbeperkende afspraken  Concentratieregeling (ziekenhuizen; sociale

huisvestingsmaatschappijen)  Verbod misbruik van machtspositie

Vrijheid van dienstverlening &

vestiging

• Liberalisering van traditionele (niet natuurlijke) monopolies (bv. telefonie; postale dienstverlening; vervoersdiensten)

• Opsplitsing infrastructuur (netbeheerder zoals Infrabel of Eandis) & gebruik van infrastructuur

• Opkomst van de (onafhankelijke) ‘regulator’ die toezicht houdt op de operatoren (bv. CREG/BIPT)

• Verplichtingen inzake universele dienstverlening

Status van vraagstelling

• Overheden kunnen (ev. voor een bepaalde activiteit) onderneming zijn en vice versa

=> Implicaties dat onderneming ook overheid is ?

Implicaties van hoedanigheid overheid

- Constituency / Accountability

- Democratische rechtstaat

- Gelijkheids- en transparantiebeginsel - EU-begrotingsregels

Status van vraagstelling

• Gegeven specificiteiten gekoppeld aan hoedanigheid overheid, mag de overheid zich als onderneming organiseren?

Impact ‘overheidsgehalte’ op ‘zich als

onderneming organiseren’?

• Bestuur:

• Verhouding tot ‘the people’ • Governance

• Relatie met personeel

• Bedrijfsmatige benadering

• Relatie met ‘klanten’, ‘gebruikers’, ‘stakeholders’