Non-verbale cues in Nederlandse
YouTube comments
Een studie naar de functies van letterrepetities, repetities in de interpunctie en
hoofdlettergebruik
MA-scriptie Neerlandistiek: Nederlandse taalkunde Student: Linda Meester
Begeleider: Dr. M.L. Beliën Tweede lezer: Dr. G.J. Rutten Aantal woorden: 19.100 Inleverdatum: 12 juni 2019
2
Voorwoord
Deze thesis heb ik geschreven als eindwerkstuk voor de masteropleiding Neerlandistiek, Nederlandse taalkunde aan de Universiteit Leiden. Op basis van alle kennis die je hebt opgedaan in je bachelor en de vakken in de eerste helft van je master, kies je een onderwerp binnen je specialisatie waar je je een heel semester mee bezig gaat houden.
Voor mij was online schriftelijk taalgebruik al enige tijd een interessegebied. Ik merkte in mijn eigen taalgebruik via een medium als WhatsApp dat ik woorden vaak op een creatieve manier schreef en dat ik daar niet de enige in was. Vaak schreef ik niet ‘ja’, maar ‘jaaaa’, of ‘leeeuukk!!’ in plaats van gewoon ‘leuk’. Vanuit mijn eigen interesse hiervoor leek het me interessant om me voor mijn masterthesis op dit onderzoeksgebied te richten. Hoewel het op het eerste gezicht een redelijk nieuw onderzoeksgebied leek, bleek er al behoorlijk veel onderzoek te zijn gedaan naar schriftelijk taalgebruik op online platforms, vooral in het Engels. Het leek mij interessant om dit ook te doen, maar dan voor het Nederlands, aangezien daar nog weinig over geschreven was.
De focus op het platform YouTube kwam door een tip van mijn scriptiebegeleider Dr. M.L. Beliën, waar ik haar erg dankbaar voor ben. Verder wil ik haar ook bedanken dat ze me vrij heeft gelaten in de keuze voor dit onderwerp, wat in eerste instantie niet een heel goed vooruitzicht leek te hebben, maar uiteindelijk toch best goed heeft uitgepakt. Ook haar feedback gedurende het schrijven van de thesis heeft me echt geholpen.
Verder wil ik ook graag Mart Riepma, Paul Vissers en Maarten Boogaards bedanken voor hun nuttige feedback op deze thesis gedurende het schrijfproces.
Leiden, 12 juni 2019 Linda Meester
3
Samenvatting
Met de opkomst van sociale media wordt er de laatste jaren steeds meer aandacht besteed aan het taalgebruik op online platforms binnen het wetenschappelijke veld. Vooral voor het Engels is er al redelijk wat onderzoek gedaan naar zogenaamde non-verbale cues in online schriftelijke taalgebruik. Kort door de bocht zijn dit manieren in schriftelijk taalgebruik om bepaalde signalen te vervangen die we geven in ons mondelinge taalgebruik. Voor het Nederlands is hier echter nog relatief weinig onderzoek naar gedaan. Voor deze masterthesis heb ik gekeken naar het gebruik van non-verbale cues op het online platform YouTube, omdat dit platform een doelgroep lijkt te hebben die deze cues volop gebruikt. Daarom leek dit me een geschikt medium voor mijn onderzoek. Mijn onderzoeksvraag hierbij luidde: ‘Welke functies kunnen worden toegekend aan het gebruik van de non-verbale cues letterrepetitie, repetitie in de interpunctie en hoofdlettergebruik?’ In eerdere literatuur voor het Engels kwamen al verschillende functies naar voren, waaronder de relatie met de uitspraak. Sommige onderzoekers pleitten vooral voor deze functie, terwijl anderen stelden dat dit niet de enige functie van de cues kan zijn en dat er naast de uitspraak nog meer redenen kunnen zijn waarom taalgebruikers deze cues gebruiken.
Voor het verzamelen van mijn data heb ik willekeurig zes grote, Nederlandse
YouTubers geselecteerd. Van elk van hen heb ik één willekeurige video gekozen en daarvan de eerste 200 comments geanalyseerd op letterrepetities, repetities in de interpunctie en hoofdlettergebruik.
Uit deze data kwam naar voren dat alle drie de cues soms dezelfde functie kunnen dienen, namelijk het versterken van de emotionele lading van een taaluiting. Ook worden de drie cues regelmatig tegelijkertijd gebruikt, waarbij ze ook samen bijdragen aan dezelfde functie. De cues worden inderdaad niet alleen gebruikt om een link te maken met de uitspraakrealisatie, maar vaak ook om de emotionele lading van een woord of zin te versterken. Een andere belangrijk bevinding was dat de drie cues op een platform als YouTube ook gebruikt kunnen worden voor het trekken van aandacht.
4
Inhoudsopgave
Voorwoord ... 2 Samenvatting ... 3 1. Inleiding ... 6 1.1. Aanleiding ... 6 1.2. Probleemstelling en onderzoeksvraag ... 7 1.3. Opzet ... 8 2. Theoretisch kader ... 92.1. Achtergrond onderzoeksgebied CMC cues ... 10
2.2. Wat we verstaan onder ‘CMC cues’ ... 11
2.3. Relatie met de uitspraak ... 15
2.4. Andere mogelijke functies voor non-verbale cues in CMC ... 17
2.4.1 CMC Cue 1: letterverdubbeling ... 17
2.4.2. CMC Cue 2: repetitie in de interpunctie ... 19
2.4.3. CMC Cue 3: hoofdlettergebruik ... 20 3. Methode ... 22 4. Resultaten ... 25 4.1. Algemene resultaten ... 25 4.2. Resultaten letterverdubbeling ... 26 4.2.1. Emoties uitdrukken/intensiveren ... 27 4.2.2. Nadruk leggen ... 29 4.2.3. Taalgebruik personaliseren ... 29 4.2.4. Aandacht trekken ... 31
4.3. Resultaten repetitie in de interpunctie ... 32
4.3.1. Emoties uitdrukken/intensiveren ... 32
4.3.2. Pauze uitdrukken / twijfel weergeven ... 35
4.3.3. Sarcasme/ironie/humor ... 36
4.4. Resultaten hoofdlettergebruik ... 37
4.4.1. Aandacht trekken ... 37
4.4.2. Emoties uitdrukken/intensiveren ... 39
4.4.3. Nadruk leggen ... 41
5 5. Conclusie en discussie... 45 5.1. Discussie ... 45 5.2. Conclusie ... 46 Bibliografie ... 48 Bijlagen ... 51
Bijlage 1. Voorkomens van letterverdubbelingen ... 51
Bijlage 2. Voorkomens van repetities in de interpunctie ... 55
6
1. Inleiding
1.1. Aanleiding
Al jaren wordt er onderzoek gedaan naar het non-verbale gedrag van mensen in
communicatiesituaties – dat wil zeggen, alle bewegingen of posities die het hoofd of lichaam van een persoon maakt of inneemt. In verschillende artikelen laten wetenschappers zien hoe dit non-verbale gedrag van mensen informatie met zich meedraagt en overbrengt op andere mensen (zie bijvoorbeeld Ekman & Friesen, 1969) 1. Met de opkomst van sociale media wordt er de laatste jaren ook steeds meer onderzoek gedaan naar deze non-verbale component in online schriftelijk taalgebruik (zie bijvoorbeeld Shaw, 2008). Kalman & Gergle (2010) duiden deze non-verbale signalen aan als ‘CMC cues’ (Computer Mediated Communication cues). Deze term wordt in de literatuur verschillend opgevat volgens hen. Aangezien het een heel breed begrip is, bestaat er enige onduidelijkheid over wat er nu allemaal wel en niet onder valt. Kalman & Gergle (2010) stellen dat we er allerlei signalen in het schriftelijk taalgebruik onder moeten verstaan die bijdragen aan de interpretatie, zoals het gebruik van uitroeptekens, spellingfouten, onconventionele spellingswijzen, gebruik van buitenlandse woorden,
hoofdlettergebruik, lengte van het bericht en tijd en dag van versturen.
Veel artikelen over deze cues zijn nog gericht op het Engelse online taalgebruik, maar ook in Nederland en België zien we steeds meer interesse hiervoor opkomen in het
onderzoeksveld. Er wordt bijvoorbeeld gekeken naar het gebruik van buitenlandse woorden: Kossman (2017) deed dit voor het gebruik van Marokkaanse woorden op een Nederlands forum en keek hierbij wat voor functie deze woorden hadden binnen de chatgesprekken. Hij constateerde dat de Marokkaanse woorden vooral worden ingezet om (zelf)ironie uit te drukken en om te laten zien dat je het allemaal niet ‘te serieus neemt’. De Decker & Vandekerckhove (2013) keken naar het gebruik van Engels door Vlaamse jongeren op in MSN-gesprekken. Ze wilden de impact van het Engels op het informele taalgebruik van Vlaamse jongeren laten zien, en daarnaast constateerden ze dat de Engelse leenwoorden vaak een evaluerende betekenis hadden, denk hierbij aan woorden zoals nice, shit en damn.
Naast het gebruik van buitenlandse woorden zijn er nog heel veel andere CMC cues die interessant zijn om te bestuderen. Kijk bijvoorbeeld naar de onderstaande voorbeelden:
(1) ‘Die van mij MOET je echt proeven’ (Partyflock forum, M’n ex Topic)
1 Voor meer informatie hierover, zie ook Journal of nonverbal behavior, Dordrecht [etc.]: Kluwer Academic
7 (2) ‘Hoe zit het met de prepaid klanten? Krijgen die heeeelemaal nul-komma-niks?’
(KPN Forum, Eindejaarscadeautjes Topic)
(3) ‘ik net zoals gister,o.k.dus,zin in het weekend!!!!!!!’ (Partyflock forum, Hoe voel jij je vandaag……. Topic)
In voorbeeld (1) zien we een voorbeeld van hoofdlettergebruik, voorbeelden (2) en (3) zijn allebei voorbeelden van karakterrepetities ((2) een letterverdubbeling en (3) een repetitie in de interpunctie). Bij dergelijke cues kunnen we ons ook afvragen welke functies zij dienen. Hilte (e.a. 2018) vroeg zich dit ook al af en onderzocht voor enkele CMC cues of deze niet ook een expressieve functie zouden kunnen hebben. In haar artikel concludeerde ze dat verschillende cues die ze bekeek (o.a. letterverdubbelingen of hoofdlettergebruik) gezien kunnen worden als ‘expressive markers’: ze vervangen gezichtsuitdrukkingen, lichaamstaal, intonatie en volume van de stem.
De vraag of CMC cues nu wel of niet bestaan, stond lang ter discussie en is
herhaaldelijk onderzocht (zie bijvoorbeeld Ferrara e.a., 1991). Inmiddels is de vraag niet meer óf deze cues wel bestaan, maar hoe ze worden gebruikt en welke functies ze kunnen hebben in ons schriftelijke taalgebruik. De probleemstelling ligt bij het gebrek aan definitie van wat nu precies verstaan moet worden onder non-verbale cues (Darics, 2013). Vandergriff (2013) en Kalman & Gergle (2010) observeerden ook al dat er in onderzoek naar CMC cues vaak sprake is van een ‘research bias’, waarbij er een focus ligt op bepaalde cues, terwijl andere cues genegeerd worden. Dit soort benaderingen geven volgens hen geen goede weergave van de cues in ons schriftelijke taalgebruik. Ook de verschillende benamingen voor de cues zorgen voor verwarring, zo worden de termen ‘CMC cues’, ‘paralinguistic cues’, ‘non-verbal cues’ en ‘expressive chatspeak features’ afwisselend gebruikt. In mijn thesis zal ik vasthouden aan de term ‘non-verbale cues in CMC’. Waarom ik voor deze term heb gekozen zal ik verder toelichten in hoofdstuk twee.
1.2. Probleemstelling en onderzoeksvraag
In lijn met het artikel van Hilte (2018) wil ik voor deze thesis verder uitbouwen voor het Nederlands welke functies we zouden kunnen toekennen aan non-verbale cues in CMC. Hoewel sommige wetenschappers het gebruik van verschillende non-verbale cues verklaren als visuele weergave van de uitspraak (zie bijvoorbeeld Carrey, 1980, p. 67), denk ik net als Hilte dat er meerdere functies bestaan die non-verbale cues kunnen dienen. Darics (2012) stelt bijvoorbeeld dat een relatie met de uitspraak in sommige gevallen niet eens mogelijk is.
8 Een eenvoudig voorbeeld hiervan is een verdubbeling in het woord ‘leuk’ als ‘leukkkkkk’. Deze grote verdubbeling van de ‘k’ kan in de uitspraak nauwelijks gerealiseerd worden. Darics en Hilte stellen dan ook dat letterverdubbelingen lang niet altijd als schriftelijke representatie van de uitspraak dienen, maar dat ze nog heel veel andere functies kunnen dienen.
Deze tegenstelling in de literatuur wil ik graag verder onderzoeken met behulp van een Nederlands corpus. Voor deze masterthesis zal ik daarom aan de hand van corpusonderzoek bestuderen hoe drie verschillende non-verbale cues, namelijk letterrepetities, repetities in de interpunctie en hoofdlettergebruik, worden ingezet in comments onder YouTube video’s. Ik heb hierbij gekozen voor YouTube, omdat binnen dit medium naar mijn weten nog niet eerder onderzoek is gedaan voor het Nederlands naar non-verbale cues en omdat dit medium naar mijn idee bij uitstek geschikt is voor onderzoek naar dit soort cues. Waarom dit zo is, zal ik verder uiteenzetten in hoofdstuk drie.
Mijn overkoepelende onderzoeksvraag voor deze masterscriptie luidt:
‘Welke functies kunnen worden toegekend aan het gebruik van de non-verbale cues letterrepetitie, repetitie in de interpunctie en hoofdlettergebruik?’
1.3. Opzet
Deze scriptie is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk twee zal ik eerst de achtergrond schetsen van het onderzoeksgebied wat is er over Computer Mediated Communication binnen het onderzoeksgebied eigenlijk allemaal al onderzocht en wat ging er vooraf aan het onderzoek naar non-verbale cues in CMC dat de laatste jaren steeds meer lijkt op te komen? Vervolgens zal ik ingaan op de verwarring die heerst rondom de term ‘CMC cues’ en wat we nu precies onder deze term moeten verstaan. Daarna zal ik ingaan op de aanvankelijk gedachte functie van de cues, namelijk dat deze een schriftelijke vertolking waren van verschillende
uitspraakrealisaties. In de laatste paragraaf van hoofdstuk 2 zal ik tot slot voor elk van de drie cues ingaan op de andere functies die in de literatuur worden gegeven voor deze cues.
In hoofdstuk drie zal ik vervolgens mijn methode toelichten, onder andere hoe ik mijn data heb verzameld, welke keuzes ik hierbij heb gemaakt en waarom ik voor het medium YouTube heb gekozen.
Hierna zal ik in hoofdstuk vier de resultaten geven van mijn corpusonderzoek. Hierbij zal ik mijn bevindingen per cue steeds toelichten en laten zien welke functies ik allemaal ben tegenkomen.
9 In het laatste hoofdstuk zal ik dan terugkomen op de tegenstellingen binnen het
onderzoeksveld en wat ik daar over kan zeggen op basis van mijn corpusonderzoek. Daarna zal ik op basis van mijn bevindingen een antwoord formuleren op de hoofdvraag van deze scriptie en suggesties geven voor vervolgonderzoek.
2. Theoretisch kader
Voor deze masterscriptie ben ik geïnteresseerd in de functies van hoofdlettergebruik, letterepetities en repetities in de interpunctie. Dit zijn drie voorbeelden van zogenaamde
10 ‘CMC cues’. In de volgende paragraaf zal ik aan de hand van achtergrondliteratuur eerst kort de achtergrond van onderzoek naar CMC cues uitdiepen. Vervolgens zal ik ingaan op wat we moeten verstaan onder de term ‘CMC cues’. In de paragraaf daarna zal ik ingaan op de functie van non-verbale cues in CMC als visualisatie van de uitspraak. Hierna zal ik voor elk van de cues afzonderlijk bespreken welke andere mogelijke functies er allemaal al in de literatuur zijn beschreven voor deze cue.
2.1. Achtergrond onderzoeksgebied CMC cues
In onderzoeken voor de opkomst van ‘Computer Mediated Communication’ was er eigenlijk altijd een duidelijk verschil in communicatiesituatie tussen schriftelijk en mondeling
taalgebruik. Zo schreef Nystrand: ‘Writers, unlike speakers, do not produce language in the company of a language receiver’ (1987, p. 198). Met de opkomst van computers kwam er meer onderzoek naar ‘Computer Mediated Communication’ en hield deze assumptie van Nystrand niet langer stand (Ferrara e.a., 1991, p. 13). In bijvoorbeeld communicatie via MSN, of meer recentelijk WhatsApp, krijgen taalgebruikers namelijk vaak direct een antwoord op hun bericht. De ontvanger is ´online´ wanneer de taalgebruiker zijn bericht typt en is dus in zekere zin wel ´aanwezig´.
Murray (1988) liet in haar artikel zien dat mondeling en schriftelijk taalgebruik niet dichotoom zijn. Zo hebben e-mails of e-messages vaak kenmerken van mondeling
taalgebruik, ondanks dat het geschreven berichten zijn. Voorbeelden van dit soort kenmerken zijn fragmentatie of persoonlijke betrokkenheid (Murray, 1988, p. 370). Gesproken taal kan anderzijds ook weer kenmerken hebben van schriftelijke taalgebruik volgens Murray, zo kan een speech of een verdediging van een dissertatie bijvoorbeeld heel onpersoonlijk zijn. Computer Mediated Communication (ook wel afgekort als CMC) moeten we volgens Murray (en andere onderzoekers, zie o.a. Conklin 1984; Levodow 1980) dan ook zien als een hybride vorm van zowel mondeling als schriftelijke taalgebruik.
In haar artikel spreekt Murray ook over een beperking in Computer Mediated Communication: mensen hebben volgens haar de behoefte om paralinguïstische cues (gebaren, oogcontact etcetera) te gebruiken tijdens het communiceren en dit is volgens haar lastig in communicatie via de computer (1988, p. 363). Het onderzoek van Murray komt echter uit de tijd dat communicatie via de computer nog in zijn beginstadium was. Mensen waren nog niet zo bekend met deze nieuwe vorm van communiceren en dit kan zeker hebben
11 bijgedragen aan het gevoel bij mensen dat non-verbale cues niet goed konden worden
overgebracht via dit medium, simpelweg omdat ze nog niet wisten hoe. 2
Murray merkte dus op dat er door taalgebruikers manieren werden gezocht om die non-verbale cues ook te kunnen geven in hun taalgebruik via de computer. Dit zijn precies de non-verbale cues die ik in deze thesis verder wil uitlichten. In de hierop volgende paragraaf zal ik eerst ingaan op de verwarring die heerst rondom de term ‘CMC cues’ en wat we nu precies onder deze term moeten verstaan. Vervolgens zal ik ingaan op de aanvankelijk gedachte functie van de cues, namelijk dat deze een schriftelijke vertolking waren van verschillende uitspraakrealisaties (paragraaf 2.3). Hierna zal ik ingaan op andere functies die in de literatuur worden gegeven voor deze cues (paragraaf 2.4).
2.2. Wat we verstaan onder ‘CMC cues’
Er is binnen het onderzoeksgebied enige verwarring over wat we nu precies moeten verstaan onder ‘CMC cues’. Vandergriff (2013) en Kalman & Gergle (2010) merkten al op dat eerder onderzoek vaak focust op de beschrijving van een aantal paralinguïstische cues, terwijl andere cues hierbij niet worden meegenomen. Daarnaast is de term ‘paralinguistic cues’ ook
problematisch. De paralinguïstiek bestudeert namelijk alle niet-vocale verschijnselen zoals bewegingen van het hoofd of de ogen, of gelaatsuitdrukkingen, die van belang kunnen zijn bij de interpretatie van menselijke communicatie. Wanneer we de term ‘paralinguistic cues’ gebruiken, gaan we er dus eigenlijk al van uit dat alle CMC cues dienen om non-verbale, lichamelijke signalen te vervangen die we in schriftelijk taalgebruik niet kunnen maken. Wellicht kunnen er echter nog andere functies worden toegekend aan de cues, die door het gebruik van de term ‘paralinguistic cues’ eigenlijk al naar de achtergrond worden geduwd. Volgens Vandergriff (2013) blijkt uit eerdere onderzoeken dat bijvoorbeeld emoticons – één van de vele CMC cues – lang niet altijd cues zijn die paralinguïstische signalen weergeven in ons schrift3. Sommige onderzoeken lijken aan te tonen dat emoticons dezelfde functies vervullen als ons non-verbale gedrag in mondelinge communicatie (Derks, 2008), terwijl andere onderzoeken zoals die van Hancock (2004) juist laten zien dat emoticons ook als vaag en ongenuanceerd kunnen worden gezien door taalgebruikers en daarmee juist geen één op één vervanger van ons non-verbale gedrag. Al met al is er volgens Vandergriff (2013) nog weinig bekend over alle mogelijke functies die emoticons kunnen hebben, laat staan alle
2
Naast het onderzoek van Murray zijn er nog verschillende andere onderzoeken geschreven in de jaren ’90 over de opkomst van CMC cues, zie bijvoorbeeld Kiesler (e.a., 1984)
3 Vandergriff verwijst naar verschillende eerdere onderzoeken: (Derks, 2008; Derks et al., 2007, 2008; Dresner
12 andere CMC cues, die volgens haar misschien nog wel een veel belangrijkere rol zouden kunnen spelen dan emoticons in sommige contexten.
Vandergriff spreekt dan ook van een ‘research gap’ (2013, p.1) in dit
onderzoeksgebied, wat volgens haar verklaard kan worden door het feit dat CMC cues vaak subtiel zijn, zeer variabel en relatief infrequent. Ook is de interpretatie en de functie van de cues zeer context-afhankelijk, wat het moeilijk maakt om hierover harde uitspraken te doen.
Riordan en Kreuz (2010a) deden ook onderzoek naar het gebruik van CMC cues. Ze onderzochten de redenen voor het gebruiken van een bepaald medium, aan de hand van een online enquête via de website www.surveymonkey.com. Participanten kregen verschillende vragen over hun gebruik van CMC cues en over hun voorkeur voor e-mail, ofwel instant messaging (bijvoorbeeld MSN) ofwel face-to-face in verschillende (zowel positieve als negatieve) contexten. De participanten werd ook steeds gevraagd om hun keuze toe te lichten. De meest prominente reden voor het verkiezen van face-to-face communicatie boven e-mail of ‘instant messaging’ (ook wel afgekort tot IM) was dat er meer ‘cues’ beschikbaar zijn voor de spreker en hoorder die helpen bij het coderen van emoties en bij de interpretatie. Het lijkt erop dat taalgebruikers non-verbale cues in mondelinge communicatie, zoals oogcontact en gebaren, makkelijker te interpreteren vinden dan de cues die beschikbaar zijn binnen CMC, die toch vaker ambigue worden gevonden. Andersom is de meest genoemde reden voor het verkiezen van e-mail of IM boven face-to-face communicatie het schild wat CMC biedt binnen negatieve communicatiesituaties: face-to-face communicatie heeft dit niet en negatieve feedback kan in zo’n situatie bijvoorbeeld veel harder overkomen dan via e-mail.
Harris en Paradice (2007) stellen dat er in CMC – net als in face-to-face communicatie – twee type cues zijn te onderscheiden: verbale cues en non-verbale cues. De verbale cues in CMC bestaan uit dezelfde taal die beschikbaar is in face-to-face communicatie: de woorden en zinnen die gesproken of geschreven worden. De non-verbale cues geven volgens Harris en Paradice informatie over het soort emotie en de heftigheid van deze emotie die de zender van het bericht probeert over te brengen.
Aangezien we zowel in face-to-face communicatie als in CMC zowel verbale als non-verbale cues moeten onderscheiden, lijkt de term ‘CMC cues’ voor dit scriptieonderzoek niet passend. Ik zal immers nader onderzoek doen naar letterrepetities, karakterrepetities en hoofdlettergebruik, wat volgens Harris en Paradice (2007) allemaal voorbeelden zijn van ‘non-verbale cues in CMC’. Ik zal deze term dan ook aanhouden in de rest van deze thesis.
In sommige onderzoeken gebruikt men de term ‘non-verbal cues’ (bijvoorbeeld Darics, 2013) wanneer men refereert naar non-verbale cues in computer gemedieerd
13 taalgebruik. Dit kan echter voor verwarring zorgen, aangezien er in face-to-face
communicatie ook sprake is van non-verbale cues. De specificatie ‘in CMC’ lijkt daarom een noodzakelijke toevoeging. Het zal echter misschien voorkomen dat in deze thesis soms over ‘non-verbale cues’ wordt gesproken zonder de specificatie ‘in CMC’ erbij, bij wijze van afkorting, aangezien de term verbale cues in CMC’ vrij lang is. Met de term ‘non-verbale cues’ zal ik in deze thesis echter altijd refereren naar cues in CMC (tenzij anders aangegeven).
Waar deze non-verbale cues nu uit bestaan in CMC is volgens Riordan en Kreuz (2010b) echter nog onvoldoende onderzocht. Carey (1980, p. 67) deed een poging en identificeerde vijf categorieën non-verbale cues in CMC: ‘vocal spelling, lexical surrogates, spatial arrays, manipulation of grammatical markers and minus features’. Hieronder zal ik van elk van de vijf eerst een voorbeeld geven ter verduidelijking:
1. Vocal spelling: weeeeellll 2. Lexical surrogates: mhmm 3. Spatial arrays: :-)
4. Manipulation of grammatical markers: (…) of (SHOUT)
5. Minus features: een absentie van taalgebruiksregels, bijvoorbeeld aan het begin van een regel geen hoofdletter gebruiken
De eerste twee categorieën maken gebruik van non-standaard spelling die volgens Carey (1980) de vocale intonatie uit face-to-face taalgebruik zou moeten imiteren. Categorie drie representeert non-verbale gedragingen uit face-to-face taalgebruik, zoals
gezichtsuitdrukkingen. De manipulatie van bijvoorbeeld uitroeptekens of hoofdlettergebruik in categorie vier kan de attitude van de spreker ten opzichte van het onderwerp uitdrukken of bijvoorbeeld de toon van zijn/haar stem imiteren uit face-to-face taalgebruik.
Omdat er nog geen uniform systeem bestond voor de non-verbale cues in CMC, stelde Darics er een op in haar proefschrift (2012), op basis van onder andere de indeling die Carey eerder al maakte. Op de volgende pagina is een afgeleide versie van Darics indeling
weergegeven.
Tabel 1. Indeling non-verbale cues van Darics (2012, p. 82)
1. Orthography
1.1 Eye dialect related to sounds
14
Interjections and laughter boo, yuk, oops, woah, aaaa, hahaha, hihi, phew
Comic strip sounds boing, boom, zzzz, grrrr, argh
1.2 Eye dialect related to words
Capitalisation all capital letters, lack of/presence of capitalization, unconventional capitalization
Spelling Vocal spelling to imitate dialectal or casual pronunciation (yeez) Non-standard spelling: letter repetitions – (loooong, butttt)
2.Typography 2.1 Punctuation
Conventional use as opposed to non-conventional (missing)
Repeated punctuation repetition, combination (!!!, !!?!)
Ellipsis mark (…) various uses
Other keyboard symbols brackets, underscores, *, combinations
2.2 Emoticons
:) :-) :-D :-P :’-(
Het eerste basale onderscheid dat Darics maakt, is dat tussen orthografie (linguïstische strategieën die zich manifesteren als spellingvariaties) en typografie (schrijfstrategieën gerelateerd aan interpunctie en andere symbolen op het toetsenbord).
De term eye dialect wordt gebruikt om te refereren naar elke vorm van creatieve schrijftechnieken of non-standaard spellingen die de aandacht vestigen op uitspraak of
auditieve functies in schriftelijk taalgebruik. Dit is niet een term die Darics zelf bedacht heeft, maar die al veel langer in de literatuur wordt gebruikt.4 De term wordt gebruikt om te
beargumenteren dat taalgebruikers non-standaardspellingen en andere schrijftechnieken gebruiken om de gesproken aard van dialogen te vertalen naar schrift.
De non-verbale cues in CMC die ik zal onderzoeken voor deze thesis zijn
letterrepetities, hoofdlettergebruik en repetities in de interpunctie. Deze eerste twee cues vallen onder orthografie, de derde valt onder typografie. We zouden de drie cues aan de hand van de tabel van Darics namelijk als volgt kunnen categoriseren:
1. Letterrepetities: orthography, 1.2 Eye dialect related to words, spelling
2. Hoofdlettergebruik: orthography, 1.2 Eye dialect related to words, capitalization 3. Repetities in de interpunctie: typography, 2.1 Punctuation, repeated punctuation
4 Darics refereert zelf naar Haas (e.a., 2011), maar de term bestaat al langer en wordt in eerdere onderzoeken
15 Verheijen maakt in haar dissertatie echter weer een andere indeling voor non-verbale cues in CMC (2018). Ze noemt de cues ‘textisms’ en maakt een onderscheid tussen vijf verschillende soorten textisms (p. 124):
1. Textisms met letters
2. Textisms met diakritische tekens 3. Textisms met interpunctie 4. Textisms met spatiëring
5. Textisms met hoofdlettergebruik
Letterrepetities, repetities in de interpunctie en hoofdlettergebruik vallen in deze benadering dus allemaal in een andere categorie (respectievelijk categorie 1, 3 en 5), terwijl
letterrepetities en hoofdlettergebruik in de benadering van Darics in dezelfde overkoepelende categorie vallen. Darics lijkt met de term eye dialect ook te willen suggereren dat
letterverdubbelingen en hoofdlettergebruik manieren zijn de gesproken aard van taal in schriftelijk taalgebruik te vangen, terwijl Verheijen met haar categorisering de mogelijke functies van de cues veel meer openlaat.
Er bestaat dus discussie over de categorisering van CMC cues; er is niet zoiets als één indeling die algeheel geaccepteerd wordt. Wel wordt duidelijk dat de term CMC cues heel breed is en we heel basaal een onderscheid kunnen maken tussen non-verbale en verbale CMC cues. Zoals eerder in deze paragraaf al vermeld, focussen we in deze thesis op non-verbale CMC cues.
In de hierop volgende paragraaf zal nu eerst worden ingegaan op de mogelijke relatie tussen CMC cues en uitspraakrealisatie.
2.3. Relatie met de uitspraak
Verschillende wetenschappers opperen verder dat chatters in hun taalgebruik min of meer bewust uitgaan van drie basisprincipes (Vandekerckhove & Nobels, 2010: 658-659;
Androutsopoulos, 2011; De Decker, Vandekerckhove & Sandra, 2016). De Decker vat deze principes in zijn artikel als volgt samen:
16 1. Schrijf zoals je spreekt
2. Schrijf zo beknopt mogelijk
3. Compenseer de afwezigheid van prosodie en gelaatsuitdrukkingen In deze benadering kunnen cues verschillende functies hebben: ze kunnen
gelaatsuitdrukkingen of andere signalen uit mondeling taalgebruik vervangen (principe 3), maar ze kunnen bijvoorbeeld ook dienen als efficiënte communicatiemanier (zie principe 2). Het gebruiken van een blije emoticon is veel tijdsefficiënter dan het uittypen van een zin waarin je je enthousiasme uit. Ook afkortingen als ‘hvj’ (hou van jou) en ‘brb’ (be right back) kunnen in het licht van dit tweede principe verklaard worden.
Het eerste principe – schrijf zoals je spreekt – belicht een functie van CMC cues die in veel onderzoeken al naar voren is gebracht. Zo wordt vaak geschreven dat letterrepetities een manier zijn om de uitspraakwijze visueel te maken (zie bijvoorbeeld Carrey, 1980, p. 67). Verschillende wetenschappers gaan hier echter weer tegenin en stellen dat in veel gevallen een uitspraakrealisatie niet eens mogelijk is. Darics (2012) geeft in haar een artikel hierover het volgende voorbeeld:
Voorbeeld 1
‘A: ‘IIIIITTTTTTTT’’SSSSSS THE WEEEEEKEND BAAAAAAAAAAAABBBBBYYYYYYYYY!!!!!!!’
In bovenstaand voorbeeld worden niet alleen vocalen (klinkers), maar ook consonanten (medeklinkers) verdubbeld. Dit zijn verdubbelingen die in de uitspraak onmogelijk gerealiseerd zouden kunnen worden en kunnen dus ook niet verklaard worden als
verwijzingen naar de uitspraak. Er moeten volgens Darics daarom nog andere redenen zijn waarom taalgebruikers deze verdubbelingen gebruiken.
Shaw (2008) schaart letterverdubbelingen onder ‘expressive respelling’, waarmee hij impliceert dat de functie van letterverdubbelingen eigenlijk altijd expressief is. Volgens Shaw zit er nog wel een verschil tussen ‘orally respelling’ en ‘merely visually respelling’. Die eerstgenoemde heeft nog wel een (mogelijke) relatie met de uitspraakrealisatie in mondeling taalgebruik. Wanneer iemand ‘Dat duurt echt laaaang’ schrijft, kan dit ook nog verwijzen naar een daadwerkelijke uitspraakwijze. In uitingen als ‘Ja graaggggg’ of ‘leukkkkkk’ wordt een uitspraakrealisatie echter een stuk lastiger, soms zelfs onmogelijk. Dit noemt Shaw dan ook ‘merely visually respelling’.
17 Wat betreft repetities in de interpunctie of hoofdlettergebruik wordt er soms ook een relatie met de uitspraak gemaakt. Hoofdlettergebruik wordt bijvoorbeeld ook wel aangeduid met de term ‘shouting’, het wordt dan gezien als een visuele, typografische representatie van schreeuwen en heeft dan een relatie met de uitspraak (Hilte e.a., 2018). Voor verdubbelingen in de interpunctie geldt hetzelfde, dit kan ook gezien worden als een representatie van een schreeuwende uitspraakrealisatie.
2.4. Andere mogelijke functies voor non-verbale cues in CMC
Er zijn echter nog veel meer functies toe te kennen aan zowel letterverdubbelingen, repetities in de interpunctie en hoofdlettergebruik. In de hierop volgende paragrafen zal ik nu elk van de drie cues één voor één toelichten en uiteenzetten wat er verder in eerder onderzoek al
gevonden is over de functies van deze cues.
2.4.1 CMC Cue 1: letterverdubbeling
In 1988 schreef Murray al over CMC cues, waarin ze stelde dat letterverdubbelingen vaak gebruikt worden om een bepaalde intonatie na te bootsen (p. 365). Murray besprak in haar artikel echter CMC cues heel breed en gaat verder niet diep in op letterverdubbelingen.
Darics schreef onlangs wel een artikel specifiek over letterrepetities (2013), net als Murray wel voor de Engelse taal en niet voor het Nederlands. Zij bespreekt hierbij
verschillende voorbeelden uit de data die ze eerder al voor haar proefschrift verzamelde (2012). Darics stelt dat het lang niet altijd mogelijk is om een heldere correlatie te
identificeren tussen de letterrepetities in geschreven taal en de uitspraak die deze spelwijze zou moeten oproepen. Aan de hand van het volgende voorbeeld oppert ze dat de
schrijftechniek kan bijdragen aan een schriftelijke representatie van het enthousiasme van de schrijver:
A: ‘i am so excited about the awesome formulars i wrote’ A: ‘everying should take alllllllllllloooooooooootttttt less time’
In bovenstaand voorbeeld is het lastig om een link te leggen tussen de letterverdubbelingen en een mogelijke uitspraakwijze. ‘A’ gebruikt de schrijftechniek volgens Darics dan ook om haar enthousiasme te uiten, wat ook verbaal bevestigd wordt in de zin die zij daarvoor schrijft.
Letterrepetitie kan dus functioneren als een representatie van de uitspraakwijze van een woord (Carey, 1980, p. 67), maar daarnaast kan het ook worden gebruikt als techniek om
18 emoties (zoals enthousiasme) zichtbaar te maken in schriftelijk taalgebruik (Darics, 2013). Deze bewering van Darics wordt door meerdere onderzoekers ondersteund, onder wie Parkins (2012). Zij stelt dat letter flooding (de Engelse term voor letterverdubbelingen) kan dienen om emotionele houdingen of standpunten te representeren:
‘The manipulation of letters, such as the repetition of a certain vowel or consonant, can be used creatively in many situations to represent emotional stances such as pondering, disappointment, doubt, frustration, sarcasm, and happiness’ (Parkins, 2012, p. 52)
Kalman en Gergle (2010) schreven een artikel waarin ze focusten op letterrepetities en repetities in de interpunctie. Wat betreft letters stellen zij dat verdubbelingen vaak (maar niet altijd) non-verbale signalen uit mondeling taalgebruik nabootsen. Ze trekken grotendeels dezelfde conclusie als Shaw en stellen dat er over het algemeen wel een link is met het
mondelinge taalgebruik, maar dat de letterverdubbelingen in sommige gevallen meer gebruikt worden om visuele nadruk op een woord (of zin) te leggen, zonder dat er een duidelijke link te ontdekken is met de uitspraakrealisatie. Volgens Kalman en Gergle kan het gebruik van letterrepetities een bericht ook persoonlijker maken en het meer karakter geven (2010, p. 21).
Varnhagen (e.a., 2010: p. 725) schrijft dat het herhalen van klinkers (een vorm van letterverdubbeling) ook wel een manier is om pragmatische verlengingen te weerspiegelen in schriftelijk taalgebruik. De uiting ‘whaaaat’ kan bijvoorbeeld een uitgerekte, expressieve uitspraakwijze zijn die verbazing uitdrukt. Varnhagen stelt daarbij dat verschillende cues gebruikt kunnen worden om hetzelfde resultaat te bereiken. Zo was er een participant in hun onderzoek die shock uitdrukte met ‘WHAT’, een andere participant deed dat met ‘whaaaat’ en weer een andere met ‘what!!!’ (p. 728).
Vanuit de literatuur komen dus verschillende functies naar voren. Letterrepetities kunnen bijvoorbeeld ingezet worden om de intonatie nabootsen en functioneren als een
representatie van de uitspraakwijze van een woord. Ze kunnen echter ook gebruikt worden om emoties zoals enthousiasme uit te drukken op schrift en de emotionele lading van een zin te versterken. Daarnaast functioneren letterverdubbelingen soms als een manier om nadruk te leggen op een woord of zinsdeel. Tot slot wordt in de literatuur ook vaak genoemd dat letterverdubbelingen het schriftelijk taalgebruik meer karakter kunnen geven en dus soms worden gebruikt om een bericht wat persoonlijker te maken.
19 2.4.2. CMC Cue 2: repetitie in de interpunctie
Ook over repetities in de interpunctie is al het één en ander geschreven. Murray schreef bijvoorbeeld dat meerdere vraagtekens of uitroeptekens achter elkaar aspecten van affectie kunnen aangeven (1988, p. 365). Parkins (2012) stelde ook dat dit een techniek is voor de taalgebruiker om emoties te representeren in schriftelijk taalgebruik. Hier voegde ze aan toe dat punctuation flooding (de Engelse naam voor dit verschijnsel) vaak gebruikt wordt om de mate van intensiteit aan te duiden van hetgeen wat de schrijver vertelt (2012, p. 50). Vaak wordt de cue ook gebruikt in combinatie met andere cues (zoals het gebruik van capslock, letterverdubbelingen of emoticons).
Kalman en Gergle schreven (zoals in de vorige paragraaf al genoemd) ook over repetities in de interpunctie (2010). Hun bevindingen suggereren dat repetities in de
interpunctie in CMC dienen als cues die de lexicale betekenis van de gebruikte zin (of woord) vergroten of intensiveren. Met de uiting ‘leuk!!!’ wordt dan niet zomaar ‘leuk’ bedoeld, maar iets als ‘heel erg leuk’. Daarnaast zouden de herhalingen volgens Kalman en Gergle karakter geven aan zinnen, waardoor het mogelijk wordt voor taalgebruikers om hun bericht te
‘personaliseren’. Kalman en Gergle concludeerden in hun onderzoek dat we karakterrepetities (zowel van letters als in de interpunctie) inderdaad moeten zien als CMC cues.
Hilte (e.a., 2018) schreef ook over flooding (p. 4). Ze stelt hierbij dat letter flooding opgevat kan worden als een symbolische manier om een woord te benadrukken, waar
punctuation flooding vaak de hele uiting benadrukt.5
Ferris & Banda (2015) keken in hun onderzoek naar het gebruik van interpunctie (niet specifiek verdubbelingen hierin, maar interpunctie in het algemeen). Zij zagen dat de
participanten in hun onderzoek interpunctie gebruikten op creatieve manieren om de
emotionele lading van hun uitingen te versterken (p. 253). Verdubbelde uitroeptekens kunnen bijvoorbeeld emoties als woede versterken in een taaluiting. Hierbij schrijven Ferris & Banda (2015) ook dat het gebruik van conventionele interpunctie (bijvoorbeeld gewoon één
uitroepteken gebruik in plaats van meerdere) een minder emotionele lading krijgt als het ‘creatieve’ gebruik van interpunctie (o.a. verdubbelingen hierin). Als je ‘slechts’ één uitroepteken gebruikt zul je namelijk vast minder enthousiast/boos/blij/etc. zijn: je had er immers ook meerdere kunnen gebruiken.
Repetities in de interpunctie kunnen dus gebruikt worden om emoties te representeren in schriftelijk taalgebruik. Daarnaast lijken ze ook vaak een versterkende functie te hebben: ze
5
20 kunnen de lexicale betekenis van een zin intensiveren. Verder kunnen ze ook nadruk leggen, maar dan wel op de hele zin en niet op een specifiek woord of zinsdeel (zoals bij
letterverdubbelingen). Ook kunnen ze een visuele representatie zijn van een ‘schreeuwende uitspraakwijze’. Tot slot wordt ook hier weer genoemd dat de cues ingezet kan worden om het taalgebruik te personaliseren.
2.4.3. CMC Cue 3: hoofdlettergebruik
Hilte (e.a., 2018) keek in haar onderzoek naar verschillende CMC cues, waaronder het gebruik van ‘unconventional capitalization’. Net als schreeuwen in face-to-face
communicatie wordt het gebruik van capslock volgens Hilte intuïtief vaak opgevat als een uiting van woede/boosheid. Hoofdlettergebruik wordt dan ook wel aangeduid met de term ‘shouting’, omdat het vaak gezien wordt als een visuele, typografische representatie van schreeuwen. De CMC cue kan echter net zo goed andere emoties uitdrukken, zoals blijdschap of enthousiasme (Parkins, 2012: 51 & Hilte e.a., 2018). Een voorbeeld zou kunnen zijn:
(1) ‘GISTEREN WAS ECHT ZO LEUK! Ik zal je morgen alles vertellen ;-)’
Naast het uitdrukken van verschillende emoties en de representatie van schreeuwend taalgebruik, kan capslock ook gebruikt worden om iets te benadrukken (Hilte e.a., 2018):
(2) ‘Wie gaat er nu ZEKER mee?’
Door het woord ‘zeker’ in capslock te schrijven, wordt de aandacht meer hiernaartoe
getrokken. Dat is precies wat de taalgebruiker hier wil, hij wil een duidelijk inzicht krijgen in hoeveel mensen nu al zeker weten dat ze meegaan en benadrukt dit daarom. De functie
nadruk leggen door middel van hoofdlettergebruik werd in 1988 ook al door Murray genoemd (p. 365).
Volgens Hilte is er hiernaast nog een ander type hoofdlettergebruik, namelijk het willekeurig afwisselen van kleine en grote letters door elkaar (bijv. ‘hAlLo’ of ‘LeUk’). Dit soort hoofdlettergebruik onderscheidt zich volgens haar van de bovenstaande vormen, omdat het een meer creatieve functie lijkt te hebben, in plaats van een duidelijk expressieve functie.
Hilte (e.a., 2018) vergelijkt het gebruik van hoofdletters en letterverdubbeling met zogenaamde ‘intensifiers’ (p. 8). ‘Intensifiers’ (in het Nederlands ook wel ‘intensiveerders’) is een term die Stenström (e.a., 2002: 139) gebruikt voor items die de betekenis van een
21 bijvoeglijk naamwoord of bijwoord versterken of benadrukken. De dikgedrukte woorden in onderstaande zinnen kunnen bijvoorbeeld gezien worden als intensiveerders:
(3) ‘Keischattig!’
(4) Dat is wel heel vroeg’
Door zo’n intensiveerder te gebruiken, laat de taalgebruiker zien dat zijn enthousiasme, teleurstelling, ontzetting et cetera niet zomaar middelmatig is, maar intens. Hilte stelt dat typografische cues als hoofdlettergebruik en letterverdubbeling vaak hetzelfde
‘intensiverende’ effect hebben.
Hoofdlettergebruik kan dus een schriftelijke representatie zijn van een ‘schreeuwende uitspraak’ in mondeling taalgebruik. Daarnaast kan de cue worden ingezet om de emotionele lading van een zin te versterken/intensiveren. Ook kan capslock worden ingezet om nadruk te leggen op een bepaald woord of een zinsdeel. Tot slot kan de cue ook meer creatief gebruikt worden en dienen om een bericht te personaliseren.
22
3. Methode
Om antwoord te kunnen geven op mijn onderzoeksvraag ‘Welke functies kunnen worden toegekend aan het gebruik van de non-verbale cues letterrepetitie, repetitie in de interpunctie en hoofdlettergebruik?’, heb ik een kleine dataset verzameld van voorkomens van alle drie de cues. Hiervoor heb ik YouTube als medium gekozen. Ik heb voor dit medium gekozen omdat bij uitstek geschikt is voor het type taalgebruik wat ik zoek. YouTube is toch vooral een beetje een platform van ‘de nieuwe generatie’ en het gebruik van deze cues lijkt vooral te leven binnen deze doelgroep. Een internetforum heeft bijvoorbeeld een hele andere doelgroep, die minder gebruik lijkt te maken van de cues waarin geïnteresseerd ben voor dit onderzoek. Daarnaast is er nog niet eerder onderzoek gedaan naar het taalgebruik in YouTube comments.
Van zes verschillende, bekende Nederlandse Youtubers heb ik elk 200 comments verzameld (geplaatst onder één van hun video’s). In totaal heb ik dus 1200 comments geanalyseerd op het gebruik van letterrepetities, repetities in de interpunctie of het gebruik van capslock. In het hoofdstuk hierna zal ik laten zien hoe vaak elke cue voorkwam, waarna ik aan de hand van verschillende voorbeelden zal laten zien hoe de verschillende cues worden gebruikt.
Het is echter wel goed om te benoemen dat de CMC mode van invloed kan zijn op het gebruik van non-verbale cues. In een CMC mode als MSN is er bijvoorbeeld sprake van ‘instant messaging’, je krijgt vrijwel direct antwoord op je bericht. Je hebt als taalgebruiker minder tijd om na te denken over je formuleringen, net als in een face-to-face gesprek. Bij bijvoorbeeld een e-mailbericht is hier veel meer tijd voor. De dissertatie van Verheijen (2018, p. 104) liet zien dat in CMC modes zoals MSN, waar sprake is van ‘instant messaging’, veel meer cues worden gebruikt dan op Twitter (een soort microblog waar niet direct een antwoord wordt verwacht).
Naar mijn weten is er nog niet eerder onderzoek gedaan naar het gebruik van non-verbale cues in de CMC mode ‘YouTube comments’. Zelf zou ik willen voorstellen dat ‘YouTube comments’ het beste ergens halverwege tussen de modes MSN en Twitter kunnen plaatsen. Er is geen sprake van ‘instant messaging’ zoals bij MSN, maar anderzijds wordt er wel heel vaak op elkaar gereageerd. Gebruikers stellen ook vaak vragen in hun comments als: ‘Ben ik de enige die stuk ging van het lachen bij 4:21?’, waarmee ze expliciet vragen om reacties (dit kan zowel in de vorm van comments als in de vorm van likes). Daarnaast worden YouTube comments vaak snel geplaatst, zeker onder de filmpjes van bekende YouTubers is
23 er een strijd onder de volgers om de ‘eerste comment’ op je naam te hebben. Wanneer het filmpje online komt, posten de gebruikers zo snel mogelijk een comment (vaak iets als ‘first’). Dit heeft dus weer iets weg van instant messaging, aangezien daarbij ook weinig tijd is voor aandacht voor de formulering van het bericht.
Verheijen keek naar vier CMC modes (MSN, SMS, Whatsapp en Twitter) en concludeerde dat letterverdubbelingen veruit het meest werden gebruikt op MSN (2018, p. 112). Op WhatsApp werden deze ook wel gebruikt, maar minder. Dat letterverdubbelingen via smsjes en tweets nauwelijks worden gebruikt, is niet zo raar, gezien het maximaal aantal tekens wat beide mediums hanteren.
De hoeveelheid cues die gebruikt worden (evenals het type cues) verschilt dus per mode. Het is dan ook goed om vooraf al te benoemen dat met de uitkomsten van deze studie naar YouTube comments geen uitspraken kunnen worden gedaan over het gebruik van cues in andere CMC modes.
Hieronder zijn de zes YouTubers met bijbehorend filmpje opgesomd waarvan ik de eerste 200 comments heb geanalyseerd:
1. Enzo Knol - MIJN ALLEREERSTE VIDEO TERUGKIJKEN #2069 2. Beautygloss - Puistjes patch budgetproof zelf maken! | Beautygloss 3. StukTV - Boef op de Vlucht - Jachtseizoen'18 #10
4. MeisjeDjamila - IK VOND EN TESTTE EEN 50 JAAR OUDE MAKE-UP SET! || Fan Friday
5. Kalvijn - INFLUENCERS MET BLAUWE TONG EXPOSEN | Kalvijn 6. Gio - MET ZN ALLEN TEGELIJK IN DE LICHTJESGLIJBAAN DOOR DE
SNEEUW!
De keuze voor deze zes YouTubers is gemaakt op basis van hun bereik (het zijn allemaal grote YouTubers met veel abonnees), om de simpele reden dat onder een video die heel vaak bekeken wordt over het algemeen meer comments worden geplaatst en er dus ook meer te analyseren valt. Daarnaast wilde ik zowel mannelijke als vrouwelijke YouTubers, omdat de vrouwelijke YouTubers vaak toch net weer een ander publiek hebben (meer meisjes) dan de mannelijke YouTubers. Het leek me interessant om te kijken wat dat betekent voor het gebruik van CMC cues. Afgezien van deze twee criteria zijn de YouTubers willekeurig uitgekozen.
24 Ook de keuze voor de video’s is willekeurig gemaakt. Voor het analyseren van de comments heb ik steeds de 200 meest recente comments bekeken (dus niet alleen de zogenaamde ‘Top comments’). Wanneer je alleen de Top comments analyseert, krijg je wellicht vertekende resultaten omdat Top comments vaak ‘bekende YouTubers’ zijn, dit zijn namelijk de comments die het meest geliked worden door andere YouTube gebruikers en ‘bekende YouTubers’ krijgen vaak veel likes. Door alleen deze comments te analyseren krijg je niet per se een goede representatie van het gehele YouTube publiek, daarom heb ik ervoor gekozen om steeds de meest recente comments te bekijken.
In het hierop volgende hoofdstuk zal ik eerst een overzicht geven van het aantal voorkomens per cue per YouTuber. Vervolgens zal ik per cue ingaan op de manier waarop deze gebruikt wordt, aan de hand van diverse voorbeelden uit mijn zelfsamengestelde corpus.
25
4. Resultaten
In dit hoofdstuk worden de resultaten van mijn corpusonderzoek weergeven. In paragraaf 4.1 zal ik eerst een algemeen overzicht geven van alle resultaten samen. Vervolgens zal ik in de paragrafen daarna ingaan op de drie cues afzonderlijk en aan de hand van verschillende voorbeelden bespreken wat voor verschillende functies er allemaal te ontdekken zijn. In paragraaf 4.5 zal ik tot slot nog ingaan op de woordsoorten waarin de drie cues het meest lijken voor te komen.
4.1. Algemene resultaten
Hieronder zijn de resultaten per CMC cue per YouTuber weergegeven in een tabel en vervolgens ook in staafdiagrammen.
Tabel 2. Resultaten per CMC cue per YouTuber
Capslock Letterverdubbeling Interpunctie repetitie Totaal aantal cues Totaal aantal bekeken comments EnzoKnol 11 7 13 31 200 StukTV 14 9 8 31 200 MeisjeDjamila 21 40 28 89 200 Beautygloss 14 25 28 67 200 Kalvijn 23 12 24 59 200 Gio 10 15 18 43 200 Totaal 93 108 119 320 1200
Grafiek 1. Resultaten per YouTuber voor de drie CMC cues
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
EnzoKnol StukTV MeisjeDjamila Beautygloss Kalvijn Gio
26 Bij het bekijken van dit overzicht vallen een aantal dingen op. Ten eerste komen er bij
MeisjeDjamila en Beautygloss meer letterverdubbelingen voor dan bij de andere vier YouTubers. MeisjeDjamila en Beautygloss zijn allebei vrouwelijke YouTubers met
waarschijnlijk ook meer meisjes dan jongens in hun kijkerspubliek. Bij hen ligt ook het totaal aantal voorkomens van de drie cues hoger (respectievelijk 89 en 67 voorkomens) dan bij de andere vier YouTubers, vooral bij MeisjeDjamila valt dit op. Ik kan hier echter geen gegronde uitspraken over doen op basis van mijn relatief kleine dataset. Het zou in vervolgonderzoek wel heel interessant kunnen zijn om te onderzoeken of er inderdaad een verschil bestaat in het gebruik van de cues in de YouTube comments van verschillende YouTubers. Het is hierbij wel lastig om uit te zoeken of vrouwelijke YouTubers daadwerkelijk meer meisjes in hun kijkerspubliek hebben (en dat deze meisjes dus meer letterverdubbelingen zouden gebruiken), omdat de accounts van de ‘commenters’ vaak heel anoniem zijn. Je kunt jezelf ‘Geert
Wilders’ noemen, terwijl je eigenlijk een meisje van acht bent. Dit maakt het lastig om iets te zeggen over het kijkerspubliek van de YouTuber.
Verder zien we bij MeisjeDjamila en Beautygloss vooral meer gebruik van letterverdubbelingen en repetities in de interpunctie, terwijl het gebruik van hoofdletters redelijk hetzelfde lijkt te zijn als bij de andere vier YouTubers. Ook dit zou een interessant punt zijn om in vervolgonderzoek nader te bestuderen.
In de hierop volgende paragrafen zal ik per cue steeds bespreken wat voor
verschillende voorkomens ik ben tegenkomen in de YouTubecomments en welke functies we kunnen toekennen aan de cues.
4.2. Resultaten letterverdubbeling
Zoals in de vorige paragraaf al vermeld, zagen we bij de vrouwelijke YouTubers veel meer letterverdubbelingen dan in de comments onder video’s van mannelijke YouTubers. Bij EnzoKnol was het aantal voorkomens het laagst, namelijk slechts zeven. De Decker (2015) deed onderzoek naar chatspeakkenmerken in Vlaamse tienertaal, waarbij ze keek naar jongeren van 13 tot 20 jaar. Ze observeerde dat letterverdubbelingen vaker worden gebruikt door 13-tot-16-jarigen dan door 17-tot-20-jarigen. Over EnzoKnol wordt vaak gezegd dat hij een vrij jonge fanbase heeft (voornamelijk basisschoolkinderen). Het zou dus kunnen dat deze doelgroep minder gebruikt maakt van letterverdubbelingen dan de wat oudere jongeren uit het onderzoek van De Decker. Om hier uitspraken over te doen zou echter nog verder onderzoek gedaan moeten worden en zou geprobeerd moeten worden om een goed beeld te krijgen van
27 de leeftijdsgroep die EnzoKnol kijkt (dit kan nog best lastig zijn gezien de grote hoeveelheid anonieme accounts op YouTube).
In hoofdstuk 2 heb ik besproken welke functies er in de eerdere literatuur al werden toegekend aan letterverdubbelingen, repetitie in de interpunctie en hoofdlettergebruik. Aan de hand van deze functies zal ik bespreken wat ik ben tegengekomen in mijn eigen data. In de komende subparagrafen zal ik per functie steeds bespreken wat voor voorkomens van letterverdubbelingen we zijn tegengekomen. Omdat de functies ‘emoties uitdrukken’ en ‘intensiveren van emoties’ heel erg in elkaar overlopen, bespreek ik deze twee functies samen. De ‘nieuwe’ functies die ik ben tegengekomen in mijn data die nog niet in de literatuur zijn genoemd, zal ik bespreken in een aparte subparagraaf.
4.2.1. Emoties uitdrukken/intensiveren
In het voorbeeld hieronder zien we een letterverdubbeling uit de comments van EnzoKnol die emotie lijkt uit te drukken:
(1) Enzo ga weer mincraft doen en dan lucky island plsss (Daantjjuuh)
Zoals Darics (2013) en Parkins (2012) (en naast hen nog vele andere taalwetenschappers) al vaststelden, worden letterverdubbelingen vaak ingezet om emoties over te brengen in schriftelijk taalgebruik. Hier zien we dat het woord ‘please’ (afgekort naar ‘pls’) wordt
uitgerekt, waarmee het ‘smeken’ om iets eigenlijk wordt versterkt. De taalgebruiker benadrukt zijn verlangen voor hetgeen waar hij om smeekt door deze verlenging (in dit geval dat
EnzoKnol weer Minecraft video’s gaat maken).
Bij Beautygloss zien we veel verdubbelingen die volgens Hilte (e.a., 2018) een vergelijkbare functie zouden kunnen hebben als zogenaamde intensiveerders:
(2) Omggg Looove your kaaklijn *emoji’s* (Bert Surksum)
(3) OMG! Ik heb dit vannacht geprobeerd en het werkt zooooo goed!!!! Danku voor de tip (Manon Lauwereyns)
Beide voorbeelden illustreren dat letterverdubbelingen ook een versterkende functie kunnen hebben. Door de verdubbeling krijgen de woorden hoe dan ook nadruk, maar in deze gevallen wordt de betekenis ook duidelijk versterkt. Een verdubbeling als ‘Omggg’ zou bijvoorbeeld vergelijkbaar kunnen zijn met ‘Omfg’ (Oh my fucking god), waarbij de verdubbeling van de
28 ‘g’ dus functioneert als een soort intensiveerder. Ook de verdubbelingen in ‘Looove’
versterken de betekenis van het woord, je zou het kunnen vergelijken met ‘love it so much’. In voorbeeld (3) zien we alle drie de cues die in deze thesis bestudeerd worden:
hoofdlettergebruik, letterverdubbeling én repetitie in de interpunctie. Ook deze verdubbeling van de uitroeptekens (in dit geval) en het gebruik van capslock voor ‘omg’ heeft hier
natuurlijk een versterkend effect. Zo dragen drie verschillende cues dus eigenlijk bij aan dezelfde functie.
Ook in de comments van andere YouTubers zien we letterverdubbelingen met een intensiverende functie:
(4) Pls Djamila mag ik in jouw rap out Loveeeeee jou (helena en Jonas mario) (MeisjeDjamila)
(5) D. v. Tilburg leukkk!!❤ ❤ my lukt dat echt niet haha (Amira Atakal) (MeisjeDjamila)
(6) Jezus dit is zooo goed in elkaar gezet!!! Like als je dat ook vindt (Boaz Rietveld) (Kalvijn)
In de voorbeelden (5) en (6) geven de verdubbelde uitroeptekens uiteraard ook een
versterkend effect. Zo zien we weer dat vaak meerdere cues bijdragen aan dezelfde functie.
De intensiverende, versterkende functie van letterverdubbelingen zien we ook terug bij StukTV:
(7) Hinokked Awkwardddd (DotEpic)
DotEpic verlengt hier het woord ‘awkward’. Deze verlenging heeft duidelijk geen relatie met de uitspraak (een uitspraakrelatie van ‘dddd’ is namelijk niet goed mogelijk), maar dient als een manier om te benadrukken hoe ‘ongemakkelijk/gênant’ hetgene waar DotEpic op reageert wel niet was. Het versterkt daarmee de betekenis van ‘awkward’ (niet zomaar awkward, maar echt ‘heel erg awkward’).
29 Bovenstaand voorbeeld lijkt een goed voorbeeld te zijn van orally respelling (Shaw, 2008). De letterverdubbeling heeft een versterkend effect, maar daarnaast ook nog een relatie met een mogelijke uitspraakrealisatie. In voorbeeld (7) is een uitspraakrealisatie echter niet meer mogelijk, er is sprake van merely visually respelling. Beiden zijn vormen van expressive
respelling volgens Shaw (2008).
Bij de andere YouTubers zien we ook voorbeelden voorbijkomen van orally respelling, waarbij er zowel een expressieve functie is als een relatie met een mogelijke uitspraakwijze:
(9) Gevondeeee (Chloë Van Holland) (MeisjeDjamila)
(10) Lol, ik zwem aaaltijd in de zomer met vrienden bij dat BLAUWE MEER #nojoke (Saaar Merci) (Kalvijn)
4.2.2. Nadruk leggen
We zien onder de video van Beautygloss verschillende letterverdubbelingen in comments die overeenstemming uitdrukken:
(11) Jaaaa (Hanna Xx)
(12) Karlijn Heeren jaaaa zkr heb ze altijd (Jackie)
(13) Sameee (Jill)
(14) Aaaah zo fijn dat ik niet de enige ben!! (Lieve)
De letterverdubbelingen lijken hier specifiek bij te dragen aan het gevoel van
‘overeenstemming’. De taalgebruiker wil de nadruk leggen op dat zij dit óók herkent of doet. De letterverdubbeling lijkt hieraan bij te dragen doordat er automatisch meer nadruk komt op de woorden die gerekt worden (Hilte e.a., 2018). Vergelijkbare voorkomens die nadruk
leggen op overeenstemming tussen taalgebruikers zagen we ook in de comments bij de andere YouTubers:
(15) Ik oooooook (gekke dingen doen met?) (StukTV) (16) jaaaaaa (Patricia Iberico) (StukTV)
4.2.3. Taalgebruik personaliseren
30 (17) Like als je ook wil dat enzo meer video's over fortnite gaat spelen en je kan ook
abonneren laterrrrrrr ( killer_boy nifffouu) (18) Ik ben ook op 8 juni jariggg (ElineBarbaraSophie)
In beide gevallen zien we een verdubbeling van de laatste medeklinker van het woord, in (12) kan dit nog in relatie staan met de uitspraak. In dit geval lijkt het daarnaast ook een manier te zijn om het taalgebruik te personaliseren (Kalman & Gergle, 2010). Nadruk leggen op het woord ‘later’ lijkt hier bijvoorbeeld niet het doel van de taalgebruiker en het is ook niet alsof de taalgebruiker een emotie versterkt door ‘later’ uitgerekt te spellen. Het lijkt hier een manier te zijn om het taalgebruik persoonlijk te maken, met een koppeling naar de uitspraak. De verdubbeling in (18) is hier ook een goed voorbeeld van, hoewel er in dit geval wel weer een emotionele versterking kan worden uitgedrukt door de verdubbeling in ‘jarig’ (de
taalgebruiker is opgewonden en vrolijk omdat ze op dezelfde dag jarig is als de persoon in de video). Zo zien we dat een cue vaak niet één functie dient, maar veelal meerdere functies tegelijkertijd.
Ook onder de video van Kalvijn zien we verdubbelingen die een personaliserende functie lijken te hebben:
(19) Eyyy kben great fan pappieyyy omgggg so pappie whas gooddddd (my world)
De YouTuber Kalvijn begint zijn video’s altijd met de uitspraak ‘What’s good Kalfam!’ en ‘papi’ en ‘ey’ zijn ook woorden die de YouTuber wel eens gebruikt. Deze gebruiker comment dus in de stijl van Kalvijn ofwel de ‘kalfam’ (de naam voor fans van Kalvijn). De
letterverdubbelingen lijken hier een manier om zijn uitspraak te personaliseren, om op één lijn te zitten met Kalvijn en de ‘kalfam’. Kalvijn spreekt ‘ey’ en ‘what’s good’ vaak ook uit op een langgerekte manier en deze gebruiker lijkt dit te imiteren om zijn waardering uit te spreken en één groep te vormen met Kalvijn en de ‘kalfam’.
Een ander voorbeeld van een comment waarin de letterverdubbeling een personaliserende functie kan hebben, zien we onder de video van Gio:
(20) Omg ik wist dat je carpaccio had ik wist het ik zei het bitchaaaasss (Jan Willemsen)
De verdubbelingen in het woord ‘bitches’ geven hier een persoonlijk tintje aan de comment van Jan Willemsen, het is een manier om je te onderscheiden en te karakteriseren in
31 schriftelijk taalgebruik. Daarnaast is er hier ook nog een mogelijke relatie met de uitspraak (een uitgerekte uitspraak van het woord ‘bitches’).
4.2.4. Aandacht trekken
In de comments onder de video van MeisjeDjamila zien we onderstaande voorbeelden: (21) Mag ik plzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz in je rap out (Noa_love_
Gracia)
(22) Ja tuuuuuuuuuuurlijk ik was -10000000000 nee tweede stop met liegen mensen (paul en judith van den Heuvel)
(23) Mag ik plsssssssssssssssssss in de rap out *emoji’s* (Intissar love El. Bouazzaoui)
De letterverdubbelingen in bovenstaande voorbeelden zijn heel erg opvallend, ze lijken vrij overdreven en heftig. Ze hebben hier dan ook zeker een versterkende functie, in voorbeeld (22) lijkt het ook een manier om sarcasme te benadrukken (door de grote hoeveelheid verdubbelingen wordt de uiting in het ridicule getrokken, waardoor benadrukt wordt dat de taalgebruiker sarcastisch is). Daarnaast is het goed om te realiseren dat deze grote hoeveelheid verdubbelingen binnen de CMC mode YouTube ook om een andere reden gebruikt kan
worden, namelijk: opvallen. Veel gebruikers op YouTube willen dat veel mensen hun comment zien en dan hopelijk ook ‘liken’. Heel veel likes betekent namelijk dat je een topcomment wordt: je comment staat dan helemaal bovenaan in de commentsectie. Dit betekent dat je comment heel vaak gezien wordt en dat er waarschijnlijk veel meer gebruikers op je naam zullen klikken om naar je kanaal te kijken dan wanneer je comment helemaal onderaan de commentsectie staat. Veel YouTube gebruikers willen meer ‘abbonnees’ en om die te krijgen moeten mensen op de een of andere manier in aanraking komen met je kanaal. YouTube gebruikers proberen daarom vaak op te vallen in de commentsectie. Deze vrije ‘extreme’ letterverdubbelingen kunnen dus ook functioneren als manier om op te vallen tussen de grote hoeveelheid comments onder een video van een bekende YouTuber.
Bij Kalvijn zien we soortgelijke verdubbelingen als bij MeisjeDjamila, waarmee de commenter mogelijk probeert op te vallen:
32 Natuurlijk kan er ook een intensiverende functie aan deze uitingen worden toegeschreven, maar de letterverdubbelingen zijn in deze gevallen zo overdreven en opvallend, dat ze vooral gebruikt lijken te worden om op te vallen.
In de comments onder de video van Gio zien we letterverdubbelingen die iets minder heftig zijn, maar toch zowel een intensiverende functie en het aandacht trekken als functie lijken te dienen:
(25) Jij krijgt veeeeeeel like's (dolf Kornet)
(26) Gio, kun je eens een keer doen met je familie doen, durfen of de waarheid spelen? Dat zou zooooooooo tof zijn *emoji’s* Like zodat gio dit ziet (D Cayell)
In (25) wil D Cayell bijvoorbeeld benadrukken hoe tof hij/zij het wel niet zou vinden als Gio een keer doen, durven of de waarheid op zou nemen met zijn familie (niet zomaar tof, maar
echt heel erg tof). Daarnaast gebruikt D Cayell deze letterverdubbeling wellicht om zijn
comment meer op te laten vallen bij andere gebruikers (als de comment veel likes krijgt, ziet Gio hem eerder en dat is precies wat de gebruiker hier wil).
4.3. Resultaten repetitie in de interpunctie
Ook bij repetities in de interpunctie kwamen de twee vrouwelijke YouTubers het hoogste uit, met beide 28 voorkomens. Bij Kalvijn zagen we deze cue ook veel met 24 voorkomens, in tegenstelling tot StukTV waarbij deze cue maar 8 keer voorkwam in de eerste 200
geanalyseerde comments. Waarom deze cue bij StukTV veel minder vaak voorkomt, zou wellicht te maken kunnen hebben met de verschillende doelgroepen die de YouTubers hebben, maar dit zou eerst verder onderzocht moeten worden om hier uitspraken over te kunnen doen.
Bij alle YouTubers zien we verder dat repetities in de interpunctie vaak voorkomen in combinatie met één van de andere cues. Samen worden de cues dan ingezet om de taaluiting te versterken.
In de komende paragrafen zal ik weer steeds per functie bespreken wat voor voorkomens van repetitie in de interpunctie ik ben tegengekomen in de comments.
4.3.1. Emoties uitdrukken/intensiveren
We zien bij alle YouTubers veel voorkomens van verdubbelde uitroeptekens. Bij EnzoKnol is hiervan onderstaande zin een voorbeeld:
33 (27) Omg is u broetje maar 13!!! Ik dacht 17 ofso omg *emoji* (TOP 10)
De meerdere uitroeptekens lijken hier gebruikt te worden om de verbazing van de gebruiker te versterken. Om deze verbazing uit te drukken schrijft de gebruiker meermaals ‘omg’ en in combinatie met de meerdere uitroeptekens wordt deze verbazing vergroot. Punctuation
flooding benadrukt volgens Hilte (e.a., 2018, p. 4) namelijk vaak de gehele uiting, waar letter flooding vaak een specifiek woord benadrukt.
Ook bij andere YouTubers zien we verdubbelde uitroeptekens die een versterkend effect hebben:
(28) Me 2!!!!!!!!! (Espaa P) (Beautygloss) (29) MAAAR ECHT !!!!! (yous r) (StukTV)
(30) Dat was leuk!!!!!!!! (lara 3adil) (MeisjeDjamila)
(31) De coole super leuke film misfit!!!!!! *emoji’s* (Bffjes blog) (MeisjeDjamila) (32) Like als Kelvin er naar toe moet gaan !!!*emoji’s* (Emma De Pauw) (Kalvijn)
De verdubbelde uitroeptekens hebben hier steeds een versterkend effect op de emotionele lading van de hele zin, ze benadrukken bijvoorbeeld het enthousiasme van de commenter. We zien verder in (29) zowel een letterverdubbeling, hoofdlettergebruik als repetitie van de interpunctie. Al deze cues samen dragen hier bij aan het versterken van de emotie die de gebruiker probeert over te brengen. Daarnaast kunnen de meerdere uitroeptekens mogelijk ook functioneren als aandachtstrekker. Zin (32) lijkt hier een goed voorbeeld van: door op te vallen krijgt de gebruiker waarschijnlijk meer likes en ze vraagt daar ook expliciet om.
We zien ook verschillende keren verdubbelde vraagtekens:
(33) Met welke camera film je enzo ??? (Connor Wijbrandts) (EnzoKnol) (34) Heeft enzo wel een vader?? (Wierdo Gaming) (EnzoKnol)
(35) Kan iemand die Grap van Gio over Rick in de lift ik snap hem niet??? (Timmy B) (Gio)
34 De verdubbeling van vraagtekens versterkt hier het vragende effect van de zinnen. Daarnaast kunnen ze hier op YouTube ook gebruikt worden om de vraag meer te laten opvallen, in de hoop dat Enzo/Gio (of iemand anders die het antwoord weet) eerder zal reageren.
Ook bij andere YouTubers zien we meerdere vraagtekens achter elkaar terugkomen:
(37) Mag ik ook in de volgende rap out??? Ik ben super fan van jou (Sanne Van der Graaf) (MeisjeDjamila)
(38) Mag ik pls in de volgende rapoud??? (Kim’s Wereld) (MeisjeDjamila)
(39) Siepie Saartje meen je nou echt dat je er in gelooft??? (Mirte Volman) (Kalvijn)
De vraagtekens in (37) en (38) versterken het smekende aspect van de zin, ze benadrukken hoe graag de gebruiker dit wil (in de volgende rap out van MeisjeDjamila komen). Het is dus niet zozeer een benadrukking van de vraag, maar eerder een benadrukking van de emotionele lading van de zin die gebruiker probeert over te brengen. In (39) benadrukken de vraagtekens de verbazing/ontzetting van de gebruiker dat een andere commenter Kalvijns grap serieus opvat.
Bij StukTV zien we verder meerdere puntjes achter elkaar in onderstaande comment:
(40) @ naam !! da ik verbeterd word door een 2e fout … (thungergun100)
In voorbeeld (40) lijken de puntjes de irritatie van de gebruiker te versterken. Hij is geïrriteerd, omdat hij verbeterd werd op een taalfout in zijn comment door iemand die vervolgens zelf ook een taalfout begaat. Deze irritatie wordt extra benadrukt door de drie puntjes aan het eind van de zin, die hier een soort versterkende/intensiverende functie hebben van de emotionele lading van de zin. Deze functie voor meerdere puntjes achter elkaar zien we ook terug in onderstaande voorbeeld uit de comments onder de video’s van Kalvijn en Gio:
(41) bedankt voor de spoiler... (Shoarmabroodje) (Kalvijn) (42) Like als je first reacties haat… (Tim Oosterloo) (Gio)
De gebruiker ‘Shoarmabroodje’ in (41) is bijvoorbeeld geïrriteerd dat iemand anders in de comments al verklapt heeft wat er gaat gebeuren en dit benadrukt hij door de grote
35 4.3.2. Pauze uitdrukken / twijfel weergeven
In de comments onder de video van EnzoKnol komen we ook meerdere comments tegen met veel puntjes achter elkaar:
(43) Ik kijk al zijn video’s al sinds het begin, en toen ik de eerste video zag dacht ik: dit gaat een grote Youtuber worden... en ja hoor dat is die nu *emoji’s* (Ilyam Maraha) (44) Gokje....oma Knol 72 jaar?? Wel de stoerste oma ever *emoji’s* (Sassy-ness 4U)
Over het gebruik van meerdere punten achter elkaar en de mogelijke functies hiervan ben ik in eerdere literatuur helaas niet veel tegengekomen. In zijn artikel ‘Punctuation’ schrijft Mundhenk (1981) wel over het gebruik van de zogenaamde ‘three dots’. Volgens hem worden deze vaak gebruikt om aan te geven dat een zin niet wordt afgemaakt. Dit is in bovenstaande voorbeelden echter niet het geval. De puntjes lijken in voorbeeld (43) een soort rust/pauze in de zin weer te geven: een stilte die de spanning in de zin moet opbouwen. In zin (44) lijken de puntjes ook een soort twijfel uit te drukken, in combinatie met het gebruik van de dubbele vraagtekens.
(45) Deze waren inderdaad top!!! Maar ze gaan iedere keer in en uit het assortiment... hopelijk komen ze snel weer. Tot die tijd.... blarenpleisters! (Priscilla m.) (Beautygloss)
In bovenstaand voorbeeld uit de comments van Beautygloss zien we ook meerdere puntjes achter elkaar terugkomen. De eerste groep puntjes in lijkt hier een emotie uit te drukken (iets als teleurstelling of ergernis), terwijl de tweede groep puntjes eerder een pauze in de zin lijkt te symboliseren die een soort spanning opbouwt.
(46) Ik hou van ____ jou!!!! *emoji’s* Weer een super toffe video!! Mag ik in je volgende rap-out *emoji*? (Pommelynne Van Poele)
In voorbeeld (46) zien we verder nog een verdubbeling van zogenaamde ‘underscores’ (het laagliggende streepje). Over verdubbelde underscores is – net als over verdubbelde punten – in eerdere literatuur nog nauwelijks geschreven. Hier lijkt de verdubbeling een soortgelijke functie te dienen als een verdubbeling van punten ook kan hebben: het lijkt hier te zorgen voor extra spanning in de zin en symboliseert waarschijnlijk een rust/pauze in de
36 4.3.3. Sarcasme/ironie/humor
In de comments onder de video van StukTV zien we de volgende voorkomens van verdubbelde vraagtekens:
(47) Buitenlanders be like DANK je??? (pankaj sharma)
(48) thundergun100 Dat is een afkorting dus wat is je punt?? (naam !!)
De vraagtekens in voorbeeld (47) lijken hier een soort ontzetting uit te drukken en niet zozeer een versterking van de vraag. De gebruiker is hier namelijk sarcastisch, de buitenlanders die hij noemt zijn helemaal niet dankbaar, maar juist beledigd. Dit maakt hij extra duidelijk door het gebruik van de meerdere vraagtekens, in combinatie met het gebruik van capslock wat zijn sarcasme nog verder versterkt. In voorbeeld (48) worden de meerdere vraagtekens wel
enigszins gebruikt voor het versterken van de vraag, maar daarmee versterken ze ook de onderliggende boodschap van de taalgebruiker: namelijk dat wat de ‘commenter’ voor hem zegt, belachelijk is en niet klopt.
Bij StukTV zien we verder de volgende comment met meerdere puntjes:
(49) 15:04 legendes zeggen dat hij nog steeds op die high five zit te wachten… (Hinokked)
De puntjes in zin (49) lijken hier een mysterieus effect te geven aan de zin. De gebruiker maakt hier een grapje, iemand in de video wil namelijk op 15:04 minuten een high five geven aan een andere persoon, maar wordt hierbij genegeerd. De gebruiker die deze comment plaatst, maakt een grapje over dit voorval, door te zeggen dat die arme jongen nog steeds op zijn high five zit te wachten. De drie puntjes aan het eind van de zin in combinatie met het dramatische woord ‘legendes’ trekken de zin in het ridicule, waardoor het duidelijk wordt voor andere gebruikers dat deze commenter hier een grapje probeert te maken.
Ook in de comments bij Kalvijns video zien we meerdere puntjes die op een soortgelijke manier worden gebruikt:
(50) Ik heb nog wat gevonden... Kalvijn heeft blauwe ogen, hij is de leider van het complot #blauwetong (BTV PrinsesPlayer008)
Ook hier lijken de puntjes een soort mysterie uitdrukken, het benadrukt dat de opmerking van de gebruiker ironisch opgevat moet worden, door deze met de grote hoeveelheid puntjes in het
