'n Grafologiese studie van die handskrifte van 'n groep misdadigers en 'n groep studente

(1)

HANDSKRIFTE

VAN

'

N

GROEP

MISDADIGE

RS

EN

'

N

GROEP

STUDENTE

Verhandelirrg voorgel@ t er gedeeltelike nakoming van die vereistes vir die gr aad

Magister Artium (Sielkunde)

aan die

Potchefstroomse Universiteit

vir

Christ0like Ho ·r Onderwys

deur W. F. Botha .

Potchef stroom, Maart, 1964

(2)

V 0 0 R W 0

0 R D

My opregt e dank aan dr. D.W.J . StrUm.pfer, onder wie se toesig die studie plaasgevind het , vir sy besiel-ende en simpatieke l eiding. Sy waarde~olle wenke, op -offering en hulpvaardigheid word opreg waardeer .

Ek wil professor J .M. Hattingh bedank vir die inspirasie wat van hom uitgegaan het in die voorbereidende studie tydperk.

Ek wil ook my waardering t eenoor di e Kommissaris van Gevangeniswese betuig vir sy goedgunstiglike toestem-ming om die handskrifte van misdadigers vir die studie te gebruik . 'n Besonder e woord van dank aan kaptein

Du Toit en sy personeel wat behulpsaam was met die verkry -ging van die monsters.

'n Woord van dank aan mnr. P. Scheffer vir sy waardevolle bydrae ten opsigte van di e taalversorging van die studie.

(3)

Hoof stuk

I

INH·JUD

Bls.

LYS VAN TABELL.w

INLEIDING o o o o o e o o • • o o o o o o o o o o o o o o e o o o o e o 1 Pro j e ks i e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . l Ekspressia , . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

Verskil tussen Ekspressi e en Projeksie

8

Handskrif as Ekspressievorm •• •...•.•.• • 9 Huidige Posisie van Grafologie •...•••.• 12 Verskillende Standpunte in Grafologie ••

1

3

Ondersoekinge na Geldigheid van

Graf ologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Voordele van Grafologie bo Ander Tegn:ieke

32

Besware teen Grafologie •...•.•..•.•.•••

3

Beperkinge van Grafologi e •...••.••.••••

38

Dool van Huidige Studie .. . ...•• . •••...•

39

I I T·IIETODE

Proefpersone . . . . . . . . . . . . . . . . . ... • . 41 Verkryging van Skrifmonsters •..•.•.• 43 Verwerking van Gegewens ...•...•.••••. 43 Handskrifeienskappc wat Ondersoek is 44 1. Laagklas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 2 , Spo e d • . . . " ...••. o • • • • • • • • • • • • ~6

3 .

Reelma tigheid. . • . • . . • . • • • • • • . . . . • • . 4

7

4 .

Grootte van Sones •..•.••• . •.••••••

48

5 .

Skryfhoek •••••••.•••.•..••••••••••

48

6 .

Graad van verbinding ••.•.•... . •••

49

7 .

Soort verbinding ••••...•••.••

49

8 .

Vcreenvoudiging • • • • . • • . • • . . • . • . • . •

49

9 .

Styging en daling van lyne •••.• . ••

49

10. Linkerkantse kantspasie •...•..•..•

49

11. Eienskappe van oneerlikheid •.•••••• 50 III RESULT ATE

1. Laagklas . . . Q • • • • • • • • • • • • • • • • • • 51

2 .

S

peed

····

-

·

· ···

53

3 .

Re31matigheid • • • • • • • • • . . • • . • • • • • • •

55

4 .

Grootte van Sones • . • . . • • • • • • . • . . • • 56

5 ,

Skryfho ek . . . . • . . . . . . . . . . . • . . .

5

8

6. Graad van vcrbinding .•...••.••••••

59

7 .

Soort verbinding • • • • • • • . • • • . . . • . • • 60

8 .

Vcraenvoudiging • • • • . • • • • • • . • • • • • • • 61

(4)

ii

9 .

St

yg

in

g en

daling

v

an

Lyne

...

..

6

2

1

0 .

Link~rkantsc

K

an

t

s

pasi

o

.

...

.

•

63

11. E

i

2nsk

ap

pe

v

an

onee

rlikho

id

• .•

.

64

IV BESPRZKING V. iT R:::SULTATE

Ei ~ns rappe

wat

B

du

id

n

d V

e

rs

k

il

he

t

•.•

66

1 . Laagkla s o • • • • • • • o o • • o • • • • • • • • •

6 6

2. Spo-d • • • oo • • • • •• o•• oo o•• • O• • • • 68 3 •

R

e

lma t i

gh

i

d

. .

.

•

• . . . .

• .

.

. .

.

7

0

4 .

5 .

6.

Groott

e

v

a

n Sone

s

V

er

een

voudi

g

in

g

Ei

e

nsk

a

ppe

v

a

n onee

rlikh

2id

G

EHEELBE:;LD V

AN M

ISDA

DIGER

S

..

OPSOl\IIMDlG • • • • • • • • • • • • • 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 • • • • •

LI

TDRA

T

UURV

ERWY

SI

N

G

S

73

7

6

78

81

84

8

7

(5)

Tab cl 1. 2.

3 .

4 .

5 .

6.

7.

8 .

9 .

10 .

11. Lys van Tabel le Bladsy Kl~ssifikasie van monst er s t .o.v. l aagklas •. •• 51 Versprei ding van laagkl ascienskappe . ... ... •..• 52 Klassifikasie van monsters t .o.v . spoed •. .. •.•

5

3

Verspreiding van ei enskappe wat spoed aandui •• 54

I

Klassifikasi e van monst ers t .o.v . r celmatighe"df 55

Versprei ding van eienskappe van reelmatighei d 56

Gemi ddel de l engte van sonesin mi l l imet ers ... .• 57 Verspreiding van sanes ..•.••• .. .

c

.

...

.

...

57 Klassifikasi e van monst ers t .o.v. skr yfhoek .•.

58

Klassifikasie van monst er s volgens verbinding • 59 Kl assifikasi e van monsters t .o.v. soort

verbinding . . . o • o • • • • • • • o • o • o • o • • • • • • .• 60

12. Klassifikasi e van monster s t .o.v . vereen

-voudiging

61

13. Klassifikasie van monsters t .o.v . styging en

daling van lyne . , . . . . . . . . . . . . . . . . 62 14. Klassifikasi e van monster s t .o.v . linker

-kantspasie ···• 000 •• •• •00 000 0 0•~••00 ••••

63

15. Kl assifikasie van monst ers t .o.v . ei enskappe

van oneer l ikhei d • . . . . • . . . . • . . . . • . .. 64 16. Versprei ding van eienskappe van oneerlikheid •• 65

(6)

HOOFSTUK

I

INLEIDING

11

Het

handschrift

is

h

e

t

blywende

zichtbare r

es

ul-taat van d

e

persoonlijk

e

skrijfbeweging

"

(Klages

,

1917).

Hierdie stud

i

e

hand

e

l

o

or

pe

rsoo

nlikheid

en

die

s

kryfbeweging en

dus is

die twee begr

i

ppe

in

Klag

e

s

se

definisie

va

n

handskrif

v

an

bes

ond

ere

belang

.

Onder per

-soonlikheid verstaan ons hi

e

r

.

di

e

innerli

ke

dinami

e

se organi

-sasie van

die mens

.

Di

e

innerlik

e

o

rganisasie

dui

o

p

'n

inn

e

rlike

ge

st

eldheid

of toestand

w

at dinami

e

s van

aard

is

en g

e

vol

glik

innerli

ke

b

eweg

in

g

tot

ge

vol

g

het

.

Die

in

nerlike

beweging

word

deur

die liggaam

sig-baar

,

m

.

a

.

w

.

di

e

l

iggaam

dien as

med

ium

waa

r

deur

di

e

inn

e

r-like beweging

t

ot

die

buitewereld

k

o

m

.

D

it

bring

on

s

by

di

e

tweede

begrip

,

nl

.

die Sn:'yfbewe

ging

.

Dieskryfb

ewe

gin

g

,

wat

'

n

liggaamlik

e

beweging

is

,

is

die sigbaarwording van

die innerlik

e

gesteldheid

,

nie in di

e

sin van

die

inhoud

v

an die geskrewe w

oo

rd

ni

e

,

maar

in

die wyse waarop

di

e

skryfb

eweg

in

g

uitg

e

vo

e

r is

.

Die per

soo

nlike

skryfb

eweg

ing is dus di

e

sigbaar

-w

or

ding

van

die

inn

e

rlik

e

toestand

of

gesteldheid

van

die

mens deur

li

g

gaamlik

e

beweging

.

Daar

is tw

e

e belangrike verskynsels waarop die

innerlik

e

gesteldheid de

ur

die

li

ggaam

sigbaar

w

ord

,

nl

.

proj

ek

si

e en eksp

ressie

.

Die

vraag

on

tstaan

nou onde

r

wat

-ter van

hierdie

twe

e

ve

rs

kyns

e

ls

sort

eer

die skryfbeweging.

B

o

ndige bespreking van die twee metodes

w

ord

hier

on

der ge

-gee

.

Proj

eksie

Pr

oj

eks

i

e

moet

,

soos die woord aandu

i,

ge

sien

w

or

d

(7)

'n projoksi..:; na buit ni· maar ook 'n projoksic op 'n

voorwer p. Di e beald word uit die projektor op 'n skerm

g,;;proj kteer . Di e t orm 11projeksi e

11 _w_{ord t} _e_n _o_ps_i _g_t _e _van di mans in oordragt el ikJ sin gebruik .

Onder l eiding van Freud, omskryf die psi g o-analiste projeksi e as 'n vordedigingsmcganisme wat di G

m~ns gebruik om impulse, nGigi ngs en begecrtes, wat weens

die sosiale kode verdring i s1 wat 'n spanningstoestand var

-oorsaak hot , ~n wat vanwee di e spanning nie moar

v

rdronge

kan bly nie op 'n ander persoon oor

tc:

dra of t c 11projek

-t eer 11

• HiGrdi~ oordrag of proj2ksie bring v~rligting van spanning; . Di a dool van die projoksie of oordrag op ander persone i s om di' int egritci t van di ' per soonlikheid t e bewaar .

Van L nn0p (1948, 1951) se omskrywing van pro

-I

jeksi e kom oor oen met di o van di e psi go-analisto, insoverr~

A

~y projeksie ook as di e oordrag of projekteer van die in

-ner li ke t oestand van 'n indiwidu op i emand andGrs sion.

Hy or:iskr yf pro j eksie as wan...vie r 2i 2nskappe, str ewingo en gedragswyse deur 'n indiwidu aan ander mense toegeskryf

word. Hy stal egter die belangr iko voorwaarde dat pro

-jeksie alleen op 'n persoon, of skcts van 'n per soon kan plaasvind. Di e p~rsoon or wi e geprojekt aer wor d, moet dien as vordubbeling van di G projGkt orende persoon: hy moet aan hom gelyk gemaak word. Van Lennep (1951) haal

in hi ordie verband di e woordc van Aeppl i aan, dat in pro -jaksie di e ander p0rsoon nie 'n and0r p rsoon i s nic, maar

'n simbool, 'n inhoudsdraer vir p rsoonl ike psigi ose ge

-gew2nhed~ .

Van Lennep r-ondorskei f ook tussen wat hy noem

11proj2ksi e

11 _e_n

11kommunikasi 2 11

• 'n Persoon se handskrif

(8)

.

J

ni

e

.

S

e

lfs

e

i

e

ns

kappe

wat

'

n and

e

r

p

e

r

s

oon

ni

e

b

e

sit

n

i

e

,

maar

w

at

a

an h

o

rn

to

ege

dig

word

,

is

oo

k

ni

c

n

oodw

e

ndi

g

p

ro-j

ek

si

c

ni

e

,

b

v

.

as

e

k

bang

i

s

,

8 n

2 k

b

2 s

k

ou

'

n

and

e

r

p

e

r-soon as

an

g

swe

kkc

nd

,

is dit no

g g

l

a

d

n

i

2 proj

e

ksi

e

ni

• (P

e

lser

,

1

9

5

8 )

.

Van

L

ennop

m

e<;

n

dat

,

11

h

12 r

a

p

e

a

t

s

himself on a

w

orld that

c

an

g

iv

him nothin

g

n

o

w

.

H

e

do~s

not

co

mm

u

n

i

-c

a

t

e

w

it

h anothe

r

,

b

e

c

aus

e

t

h

i

s m

0 ans

b2tn

g

o

pen

to th

e

diff

G

r

e

nc

o

of

a

not

h

u

r

.

H

e

us

e

s

th

o

oth

e

r

a

s

an

a

nalog

on

o

f

himself

,

an

d

in

s

o

doing

,

~lac0s

hims

lf

a

t

a

di

s

t

ance

fro

m

th

e

oth

e

r

"

(1951

,

p

.

1

53 ;

k:u

rs

iv

e

rin

g de

ur van L

e

nn

e

p)

.

Hy

st

e

l

dan

d

a

t

proj

e

ksie ni

e

-

k

o

mm

unik

a

ti

e

w

o ge

drag

i

s

,

Wa

nn

e

r

'

n pr

e

nt

va

n

'

n

p

o

r

so

on

gc

t

oo

n

wo

rd m t

di

e

opdr

ag om

'

n

v

o

rh

a

al

op

t

e s

t

o

l

,

kan d

i

e

v

o

l

g

0 nd

e

ni

e

-proj

e

k

ti

e

w

e

uitin

ge

ondersk

e

i

wo

rd:

(1)

Uitdru

k

in

g

sv

e

rs

k

yns

o

l

s

bv

.

st

e

mb

ui

g

in

gs

;

(2)

Fo

rm

e

l

e

k

nm

e

r

k

o

van

d

i

o

v

e

r

h

a

al bv

.

dia

sa

m

e

st

e

lli

ng

;

(3)

Di

e

w

ys

e

waa

rop

hy di

o

w~r~ld

v

an

die prentjie

vir

homself

or

gan

is

ee

r

.

D

it

wo

rd

di

e

su

bjek

-ti

e

we

int

e

r

p

r

e

t

as

i

e

v

a

n d

i

e

p

r

e

nt

go

noom

.

Dit

v

e

rska

f

w

e

l g

o

gow

e

ns

v

an d

i

e

p

e

rs

o

n

maar

d

it i

s

sl

eg

s

,

s

o

os

Van

L

e

nn

e

p d

it st

e

l

,

k

o

mm

uni

kas

i

e

• .Am

<::

ri

ka:.ans

e

ou t

e

urs

si

e

n p

ro j

eksi ··

g

e

woonlik

op

'

n ba

i

e w

y

e

vl

ak

.

Vir

-

h

ul

l

e

is

proj

c

ks

i

e

alle

g

e

d

ra

g

s

-uitinge w

a

rd

e

ur

'

n

p

e

r

s

o

on

i

e

ts

v

a

n

sy

uni

e

k

e

p

e

rsoo

n

lik-

s-heid

op

e

nbaar

.

Rapaport

(194

1 ) st

G

l

d

it

d

u

id

e

lik

wan

n

22 r

hy

di

e

projoksi

e

h

i

po

t

e

s

e as

volg formul

e

r

:

11

All

b

e

h

a

viour

manif-~stations

o

f

th

e

human boing

,

includin

g

t

h

e

l

eas

t an

d

th

.:i

most

s

i

gn

ific

an

t

,

a

r

e

r

e

v

e

alin

g

and

e

xpr

e

s

siv

e o

f

his

per

sonal

i

ty

,

by wh

ich

we m

o

an that

indi

v

idu

a

l

(9)

princi-Bedenkinge kan

ge

o

p

c

r

word

o

or di

e

nut

e

n bruik

-baarh

8 id

van so

'

n

omvattend

e

opvattin

g

-.r

an

11

proj

ek

si

c

11

•

Di8 begrip

k

an byna

ge

ly

k

· gestel w

ord

aan

11

me

nslik.a g

e

drag

"

of

aan

11

p

c;

rsoonlikh

e

idsuitin

g

11

•

Dit w

e

r

k

ee

rd

e

r v

e

rwa

r-ring as

oph

c:

ld

G

ri

ng

in

d

i

e

hand

wannae

r

'

n b

eg

ri

p

,

wat in

ander verbande m

e

t

'n

h~el

sp

c

sifi

akc

b

e

t

ek0

nis

ge

brui

k

word

,

ook

ge

bruik II/Ord

in 'n sin

wa

a

rin

d

it

h

aa

s

alle

som

-vatt~nd

is

e

n

in

'

n

sin w

a

arvoor and

e

r

,

m

ee

r b

ken

de

,

me0r

dir

ek

t

e

en algem

0e

n bekend

e

t

u

rme

ook gebruik word

.

Dergelike tGrminolo

g

i

e

s

e

gebruik

is

ni

e

b

e

vord

G

rlik

vir

wetenskaplikc werksaamh

e

id

ni

o

.

Be

p

e

r

k

in

g

van b

e

t

ek

nis

,

soos in

Van

L

c

nn

e

p s

e

opvatting

,

is m

ee

r do

e

ltr

e

ff

en

d

.

N

i

e

al

l

e

11

Anglo

-

Am

e

rik

aanso

"

skr

ywe

rs

st0l die

proj

ek

sieh

i

potese

eg

ter in

sulk

e a

l l

3 s

-

omvatt

e

nd

e

t

e

rm

e

nie

,

Dr

e

ver

'

n Bri

ts

e

s

k

ryi.

llf

er

,

st

c

l

di t

,

m2

t

v

e

r

w

ysi1J.

g

n

a

11

p

ro-j

e

ction te

sts

11

_as:

11

th

e

interpretation of situations and

events

,

by

r

ea

ding into th

orn

our

own

experienc~s

and feel

-in

g

s" (1952, p

.

221)

.

Hadl

e

y

,

'

n Am

2 ri

kaanse slr...rywer

,

ge

e

di

e

vol

go

nde definisi

e

:

11

Th

e

hypoth

e

s

i

s

tha

t

when

pres0n

-t

e

d

with an

amb

iguous stimulus

,

th

e

subj~ct

r

e

v

e

als

him

-self by th

e

ch

a

ract

e

ristics

of

his respons

c

11

₍₁₉₅₈

_,

_p

_.

₆₇₃₎

_.

In

2e

rsg

en

o

vm

de

a

anhaling v

a

l

d

i

e

akt

i

ewe doclffiatighe

id

van

die

prose

s op

,

t

e

r

wy

l

di~

b

sk

l

mton

i

n

g

van dubb

c

lsin

-nigh

G

id in

Hadl

e

y s

o

omskrywing

d

aa

rop

dui dat hy

i

3 ts

h

ee

l andGrs in

gtJdagte

h

e

t

as

Rapaport

.

So

kan

op

aI1de

r

geskr

ift

e

ook

gewys w

ord

.

Die v

c

rs

k

ill

e

nd

e

sienswys

e

stem in

d

ie

s

in oor

-een

dat proj

ak

si

e

di

e

uitw

e

rp na buit

c

is

van

'

n

inn

e

rli

ke

I

(10)

5

of 'n skets van 'n pcrsoon as vcr eiste stol vir die ver

-dubbeling waarsonder pr oj2ksie nie kan plaasvind nie .

Aan die hand van bogenoGmde beskrywing van projeksie kan ons di t sien, eerstens, as die projekt e r van 'n inncrlike toestand na bui te, en dat di t op 'n per

-soon geprojekt eer moet word, NiG net verdronge mat eriaal

word geprojekt eer nie , maar ook di.e innerlike g2steldheid van di indiwidu. Die aoel van die projoksie is om die

ego t e b skerm t een onaangenam~ bcl Gwing, die intogrit ei t t e bewaar en minderwaardighei i t e vermy. 1_n _P_2rsoon_pro

-i2kteer dus om homself t c handhaaf . Proj0ksie is 'n mid

-del t ot 'n doel . Di t kan bcwus of onbewus gedoen word, alhoewel di e mceste sielkundiges genGig is om projcksi e

as 'n onbewuste daad t e bGskou.

Ekspr essi e

Die vraag ontstaan of daar enige verband tusson die bewegings van die mens en sy persoonl ikheid bestaan. Helberg

(1

96 3)

sien di e verband as volg: Die mGns se per

-soonlikh2i d het 'n sentral e, dinamiese k~rn wat uit drift wense, begeertes on emosies bostaan en nie vir waarneming

sigbaar is nie. Nei gings word spontaan in die persoonl ik

-heids~ern gevorm, en vanwe · di e dinami ese aard van di e pe r-soonlikheid kom di e neigings in di8 vorm van hierdi e be -wegings tot uiting . Bewogings is dus ekspr essiof omdat

dit in die kern van die per soonlikheid goaktiveer word. Ekspressie i s di 2 sigbaarwording van dif; i::merlikJ per soo n-l ikheidstruktuur van di e mens. Wel lek

(1955

,

aangohaal deur Helberg,

1963

)

stel dit duidelik: 11the inwardness appears outside, that is the meaning of th0 word expr e

s-sion".

(11)

-lik selde in 'n stati ese toestand. Vanaf die geboort e -8kreeu, deur die ontwikkeling na volwassenheid 3n tot op die sterfbed vind ons 'n verskeidenhei d van houdinge en

bewegings. Hierdie dinamika i s uitGrlik waarneembaar.

Voorb ald hiervan i s die vorki l lende wysas van loop, staan en sit, die verski l lGnde wyses van uiting gee aan emosies, die verskillende wyses van praat , luist er en op die spreker reageer , ens. Daar is 'n gcweldige groot versk0i denheid van bewegings (en ook soms van gebrek aan beweging) by die mens w~arneembaar, waardeur die dinamiose

innerlike g steldheid tot uiting kom en vir andere

waar-neembaar word. Die medium waardeur ekspressie plaasvind, is die l iggaam; dit vorm 'n brug tussen die ek en· di

buitewereld.

Ekspressie is dan di e si gbaarwording van die in-n rlike g st ·ldheid van die mGns d2ur middel van die lig

-gaam. Ekspressie i s di e indiwidu se styl. Gee dies ,lfde materiaal aan 'n aantal persone en elk sal die situasie

op sy ei e kenmerkende wyse benader in die hantering van

ger eedskap en organisasi e van die besondere situasie .

BewegingspatronG, gebare, ritmc en fisiese reaksies sal

by elke indiwidu varieer . Ekspr essie gee ons nie alleen

di

e

~

wat

'

ni

e

,

maar ook

di

e

~ho

a

~

v

an

die menslike gedrag. Studie van ekspressiewe gedrag sal insi g gee in die s truk-tuur, funksie en eenheid van di e persoonl ikhoid.

Innerlike aktiwitei t staail ook in direkt e ver

-band me+, die handhawing van balans tussen di e persoon en sy omgewing. As di e balans versteur word, i s dit bespe ur-baar in beweging of gedrag. Die psigoloog probeer die

beweging ontdok en in verband bring met di e oorse,ak van die

(12)

7

skuiwing l aat sy invloed op di e persoon. Verlede g2drag bepaal die gedr ag van di e toekoms, bv. gesigsbeweging gee

'n beeld van di e i nnerlike t oestand. Onder soek van eks -pr ssie i s as 'n tegniok vir persoonlikh<.3idsdiagnose be

-troubaar n geldig vanwe~ di e konstant 0 nci ging van die

persoonlikheidskcrn. Dourdat die persoonl ikheid konstant c

t 2ndenso t oon, sal ekspr0ssie ook konstante tendense toon

en sal 'n p r soon nei g om konstante bewegi ngs ui t t e voer .

Verskeie ~krywers bet pogings aang~wend om verskillende

soorte ekspr essi o t e onder skoi . Vir Klages (vgl . Helberg,

1963) i s di<J sogenaamde ₁₁uitdrukkingsbe":7eging" die bclang

-rikst e . Teneinde di t skerp t e onderskei van antler soort e

bewegings, maak hy di e volgende indoling : r efleksbewegings,

drifbewegings,. ou t oma tie se bewegings en, l aastens,

uitdrukkingsoewegings. Laasgenoemde word verder ingedeel

in opsetlike en onopset l ike bewegings. Die opsetlike be

-wegings word deur 'n persoon aangewend wat bowustelik 'n

affek wil bereik (vgl. ook die James-Lange-t eori e omtr ent emosie ). Onopset l ike bewegings (Kl ages noem di t ook 11vital e" bewegings), daarenteen, vind outomati es plaas, sander dat die persoon daaraan aan~ag geo of daar i ets aan

kan doen. .Albei hierdie tipes uitdrukkingsbewegi ngs kan

die persoonlikh2i d en karakt er van 'n persoon weerspie~l,

hoewel di e onopsotlike bewGging waarskynl ik uit di agnos -t ie se oogpunt waardevoll .. )r ui tdrukki ngs bied as die opse t-l ike .

Enkelvoudige en suiwer bewegings kom egter haas

nooit voor nia. Die verskillend soorte bewvgings wat in

hierdie verband onderskei is deur skrywer s, oorvl euel

mekaar . Op grond van 'n bespreking van di e indelings en

standpunte van Bui t ;:.mft:-ijk en Van den Berg, kom Holberg

(13)

menslike liggaam as ekspressie gesien moet word en dat daar net soveel vorme van ekspressie as vormo van godrag

onderskei kan word. Langeveld gee as volg uitdrukking aan die self de gedagtc : "In z~.jn boweging, houding, gel aat s-expressi e, in gekraai, g3huil en gebrul, in taal en in

speelmaaksGls overal brengt h2t kind sijn innerlike in a an-schouwing" .

(1957

,

p

.

58 }

aangehaal deur Helberg,

1963).

V-rski l tussen n Projeksie

As di e eorst e punt van ondersk0i ding kan gGstol word dat allc gedragsvormG okspressi~ is, maar niG nood

-wendig proj2ksie ni8. Hi 2rdie st2lling is di e te~noorge

-stelde van di e r e0dsv2rm2l de opvat t ing wat deur di e meeste Amerikaanse outeurs g-·st el wor d, nl. dat sodra 'n persoon iets deur l iggaaml ike bewGging oponbaar, di t projeksic is.

Projcksi o behoort egt 2r gesien t o word as 'n doel

-matige gedragsvorm wat soms bewustclikj dog meestal onbewus

-telik uitgevo~r word om di G ego t e b8skerm an t e handhaaf.

Die bonamings 11verdodigingsmeganisme

11 _en

11afweermL-gani sme

11

beklemtoon hierdie aspek. Wanneer hierdie verskynsel vir

diagnosti8SG doel cind2s benut word, word di e persoon voor

1_n _dubbelsim1ig_{0 s}_itu_as_ie _g_cp_l_a~s_waarin_{hy op} _'_n _i_nd_ividu

-oel kenmork~nde wyse sy oi e gevool ens on orvaringe op mensc en geboure in daardie situasie projokt eor . Sodoonde ver

-skaf hy aan die diagnostikus voorbv2lde van di e wyse wanr

-op hy homself gewoonl ik in sy allodaacse omgewing 8n funk

-sionering handhaaf en verdedig t ecnoor problome en

bedreig-inge .

Hi~rteenoor, i s okspressie di e natuurlike, spon

-t ane, gedurige en meestal onwi l lekeurige l iggaamlike uiting

van inn rlike gestoldhede deur die ganse veelheid van be

(14)

9

t;oplaas word, El~sprossiG i s dio natuurlikz si gbaarword

-ing v2n al lo i nnerlike bel 0winge deur uiterliko b weging.

Waar projeksie slogs gobruik word wanncor di t nodig i s om

di e ego t o boskerm, is alle beweging ekspr essiG,

S6

ge

-sien is projeksie dan 'n ondorafdeling 2n 'n spesial e vorm

van ekspr cssi e.

Handskrif as E~sprossievorm

Uit die voorgaando bosprekings i s di t duidel ik

dat die persoonlike skryfbeweging wat in handskrif bevesti g word, nie as projeksi c;verskynsel b2skou behoort t e word nie.

Van 'n intensionele opt redc om di 2 ego t e bGskerm, wat as voorvereistc gostel word i n verband met proj2ksi e, i s daar

geen spr ake ni0, en not; minder van 'n ander p~rsoon wat as simbool , analogon of inhoudsdraer vir per soonlike psigi ose

gegewanhede kan dien . Handskrif- onder soek bchoort dus ni e

as 'n 11projekti cwe11 tegni ek b0skryf t e word nie .

Volgens di e reeds aangohaal dG definisie van Klag-es, is handskrif di e blywende, sigbar c r esultaat van die per -soonlike skryfbewegin5 . As l iggaaml ik2 beweging is die skryfbewoging dus 'n ekspressiGvorm.

As di e definisio van Kl ages nader beskou word, sien ons dat handskrif blyv,rend is, wat daar o:p dui dat die

hnndskrifmonst ers ni~ allGen t ydsaam bestudeer kan word ni.; maar ook vir 1 _n _l _ang _t _y_d _g_ebe_r_g _{kan wo}_rd _cm _so_d_·_o_e_nd_e

g2durig byderhand i s vir herbosigt iging . In vcrgGl yking

met ander ekspressi evorme, i s hierdiG 'n besondere voor -deel; by haas geen ander vorm van ekspr essie i s 'n perma -nc;nt c rekord van di e vlugt ige ver skynsGl s selfs redcl ik/

makl ik bekombanr nie . 11Bl yv11..md11 betekan in hi Gr di o vorband

egter cer der di G onver andorbaarhoid van handskrif . Na

(15)

is, vind ons 'n konstante en blywonde vorm wat nie van dag tot dag verand0r nie, selfs nie van jaar tot jaar nie.

Twe~d~ns is dio handskrif sigbaar. Dit is vas -gelS op skryfpapi er en kan nie verander word nic. Dit kan in 'n duidelike, kon~:reta vorm b.;studeer word, daar i s nie 'n ol emont van dubbulsinnigheid of abst rakthei d nie .

Derdons i s di t die resultaat van i ets, naamlik

dio l iggaaTilikc bewegi nt;, dus oksprcssio. Wannoer 'n pcrsoon mGt 'n skryfvoorwerp sekur c skrifsimbole maak, word dit as handskrif b8skou. Di e dorsaak was 'n r Geks

br einimpulso om 'n gedagt c oor te dra , 2n die govolg was

die i mcrlike aktivering van soker c spiore, wat met die

skr ifbcweging gemooid i s , om deur solrnre erkGnd8 t ekens 1 _n

bceld van dio gedagto t e goo.

Vierdens word di e persoonlike aspek van die skryf

-beweging beklcmtoon. 11Persoonliko

11 _{dui hier} _{op uni}_o_khe_i _d en onderskeid van alle ander handskrifte, as gevolg van die fei t dat di t die produk van 'n uniolrn persoonlikhcid is. Hand -skrifonder soak st el nie b0lang in dio sigbaarwording van die innorlike impulse as suJks nio, maar in di e f oit dat

'n pGrsoon onbswust l ik die gesteldhc;id van sy innerlike geheelstruktuur deur di o skryfboweging openbaar. Hand -skrif- ondersovk is dus ni c 'n studio van die sigbaarwording

van innerlike impulse nio, maar vo.n die verskynsel dat 'n

pcrsoon deur die wyse van skryfbcweging sy innerlike go

-stoldhcid oponbaar . By handskrif as okspressie stel ons, met ander woorde₁nie bclang in die verskynsel dat 'n per

-soon skryf nio, maar hoe dio skryfboweging uitgevoer word.

Handskr if as eksprcssio berus op die algemono bcginsol

da t allc innerlikG impulse op lrnnmork2nde wysc dour di e

(16)

11

Handskrif as ekspressievorm het verder die be

-sondere waarde dat dit 'n onopsetlike l igga8llllike uitdruk

-kingsbeweging is. In sy natuurlike handskrif probeer die

pcrsoon nie 1_n _o_{psetlike effek}_{verkry ni}_e _.

Di e skrywer is

nie letterbewus nio - trouens nie eers woordbewus nie

-maar sinbewus. Die aandag word nie bewustelik op

die vorming van letters toegespits nie maar op die gedagt e wat hy bosig is om oor te dra.

Drever definieer Grafologie as: 11the science

which investigat es handwriting, with particular reference

to the physical, physiological and personality character

is-tics of the writer" (1952, p.109) Gewoonlik word dit nie

so omvattend opgeneem nie en word di e psigiose of karakter

-logiese kenmerke veral beklemtoon en verder gcwoonlik in

diagnostiesc verband. Grafologi ese bestudering van hand

-skrif as el:spressievorm benader die pcrsoonlikhoid as 'n

geheelstruktuur, as eenheid wat dio hele mens omsluit. Dit

hou rekening met die interaksie van di e verski l l ende pe

r-soonlikheidsaspekte en onthou hom daarvan om 'n permanente

besondere betekenis aan 'n bepaalde grafol ogiese eienskap

toe te ken.

Die beskrywing van Grafologi e as 1_n

11Wetenskap11val

op in Europese gGskrifte. In Amcrikaanse geskrifte word

daaraan eerder die status van 'n t egnick toegek2n. Moont

-lik moet hier gesoek word na verskillende opvattinge omtrent die begrip "wetenskap" . Grafologie beskik egter wel oor

'n eie terrein en metodes van ondersoek, die konstantheid

van di e grafologiese elemente is aangetoon en die geldigheid

van grafologiese bevindinge is deeglik ondersoek. Hier

-benuwens moet egt er gestel word dat die Grafologie nie van

die Sielkundo, en in 'n geringer mat e van die Psigiatrie,

(17)

kan geen ware grafologiese ondersoelc en beskrywing van ind

i-widuclG p@rsoonlikheidsfunksionering gedoen word nie .

Huidige Posisi0 van Grafol ogi e

Die Graf ologi o bevind hom in die eienaardige

posisie dat di t as tagniek van pcrsuonli khcidsdiagnose in

Europa aanvaar word, veral in Duitsland en Switserland, t er

-wyl Amerikaner s kri ties, skeptie s en afv1ysend daarteenoor

staan (vgl . Beck,

1

958 )

.

In Europa word Grafologie as 'n wetenskaplike en

geldige t egniok aanvaar Gn gebruik, danksy die bydrae van

Ludwig Kl ages. In Duitsland veral word Grafologi e inten

-sief beoefon. So vind ons aan ellrn Dui t s3 univer si t oi t

t en volle opg l ei de Grafolo~ van wi e se dienste vryol ike

gebruik gcmaak word. Kursusse i n Grafologie vorm 'n in

-t egrale dcol van akadomi ese oplei di ng in Sielkunde t erwyl

heelwat modi ese student e ook kursusse daarin volg. Hand els

-banke en ander croot sakeond~rnomings neem werkncmers dik

-wcls ni e in di ens alvor ens 'n volledige grafologi ese verslag

omtrent so 'n p~rsoon se per soonlikh2i d ontvang i s nio .

In Switserland i s Gr af ol ogi e, eweneens, 'n ondersoektegni ek

Ii

wat selfs meGr aandag geniet as die Rorschac/{ - of ander

proj2ktiewe tegnieke . Dit i s moontlik omdat studente 'n

besonder deeglika oploiding daarin ontvang.

In die V.S.A. het belangstelling en entoesi asme

vir Grafologi o ni e gegroei nie . Graf 010·0 aldaar het van

tyd tot tyd verdia~stelike werk gal ewer , maar ten spyte

hi ervan het 'n houdi ng van afsydigheid teenoor Grafologie

voortgeduur. Wolf son mven da t: 11 Char latanic a:rrl unscien

-tific intuitive pract ices had given i t a bad st art, and

there were very few psychologi sts who were willing t o con

(18)

13 t

e

ch

n

ique"

(

1951

,

p

.

420 )

.

Beck (1958) wys

o

ok

daarop dat hierdie

an

tipatie

aan

die

gang

g

c

h

ou word deur

verwy

s

in

gs

i

n

1

00 rbo

eke

na

ou

en e

ss

ens

i

ee

l ni

e

-to

opasl

i

ke

ond

e

rsoe

k

i

nge

waarby nega

-ti

ewe

bevindinge

gerapp

ort

ce

r i

s

.

A

s

voorb

2e

ld

verwys

hy na

'

n

ondersoe

k wa

t in 191

9 d

e

ur

H

ull

en M

ontgo

me

ry

uitgevoer

i

s

en wat

in

e

tli

ke he

dend

aag

s

e

l

ee

rbo

ek

e

aa

n

ge

-haal

word

a

s b

ewys

teen Grafologie

.

By hierd

i

e

ondersoe

k

is

'

n

k

orr

e

l

a

sie v

an

-.

016 ge

vind t

ussen

metings

v

an

graf

i

ese

te

kens

soos

helling van lyne

,

w

ydt

G

van strepe

,

l

a

t

e

r

a

le

s

ma

l

ha

id

van

m

'

s en

n's

,

ens

.

en beo

ord

e

lin

gs

t

en

opsigte

v

an amb

isi

e

,

trots

en

skaamte

.

Me

t

h

ier

die

v

e

ro

ude

rde

e

n

o

nwetenskaplike

ana

liti

esa so

ort

Gra

folo

g

i

e kan g0on ge

ldig

e

r

e

sultat

e

verwag

wo

r

d

nie

.

Ho

t

so wor

d

'

n

o

nde

rsoc

k

van

9

S

upe

r

waarby

'

n

l

cke

-,

rafoloog

op

vo

e

dkundi

ge a

anbcvelings

gemaak

het

;

dikwels

aangehaal

,

niot~enstaande

d

i

e

onge

ldig

-heid

v

an

sy

onde

rso

ck

.

T

eeno

or

hiordie

on

ge

ldig

e

onder

-so

eke

,

is

nie no

o

menswaa

r

dige

on

de

rso

ek

i

nge

st

el

na

g

lobale

metodes van

int

e

r

p

ret

as

ie

deur

d

oegl

i

k opge

l

e

id

e

wetenskap

-9

li

ke

Jtr

a

foloe

n

i

e

.

W

olfson

(195

1)

wys egter

op

'

n geleidelike toe

-ne

men

de

bc:1_ang

stelling

oo

k

in

d

i

.., V

.

S

.

A

.

S

y

h

aa

l

d

i

e

woorde

van

M

urphy

as

volg

aan:

11

much

of th

e

t

hGo

r

y

of

e

xpression off

ered

by

cont

emp

or

a

r

y grapho

lo

g

ists

makes

s

ens

e

a

nd is

em

in

en

tl

y

r

eas

on

ab

l

e

••••

The

m

o

st

pressing

problem

today

is

not th

e

l

eve

l

of

v

a

lidit

y b

ut

how

s

ound

ju

dgeme

nts

are

made

and

th

e

ways

in

wh

ich

they

c

an

be

e

x

-t

ended

.

" (Wolf

son

,

1

95

1 ,

p

.

42 1)

Ve

rs

k

ill

endc;

St

andp

unt

e

i

n G

r

af ol

o

g

i

e

I

n d

i

e

ont

w

i

kke

lin

g

v

an Grafo

l

og

i

e

tot

'

n

vol-w

aa

rd

i

g

e

en

self

standige diagnosticse

t

egniek

tref

ons

d

i

e

(19)

invloed van verskci e denkrigtings en benaderingswyse aan.

(a) Die Franse Skoal

Die bel angst olling vir Grafologie hct deur di e

t oegewyde en sistemati...,se studies deur Abb8 Flandrin, maar

9 71

veral Abbe Jean-HippolyteMichon in Frankr yk in 1~1~ pas -gevat . Michon het duisonde handskrifte versamel en 'n

sistematiese studie daarvan gemaa_:. Hy beskou die grafo

-l ogiese elemento as tekens wat gefnterprotoer moet word

as die uiterliko indeks van 'n inn~rlike attribuut .

Die publikasie van sy anal i t iose stol sol naamlik

11La mothode prati que de grapholcgi e" in

1

8

78

het hom

w@reldberoemd gGmaak. Bai e studonte hot, g 1nspireor

deur sy werk, in Grafologi o bogin belang stel. Sy stelsel

geni t popul~rc stoun tot ong veer

1914

.

Michon staan vandag bolrnnd ns 'n ₁₁interpreter of

signs". Hy hot 'n besondere bet ekenis aan el ko grafolog

-i ese el ement toegoke~, en as 'n besondere t -ken nie aan

-wesig was nio, het hy die toenoorgost~lde bet ekeni s daar

-aan geheg. Hy hot egt er ook 'n wet van balans formul eer

wat daarop n~erkom dat die betekenis van ~en element nie die betekonis van 'n antler el ement el imineer ni2 . ·

Michon se bol angstelling in Graf ologie was slegs

op die bete~anis van di e vorm toegespits . Hy het beweging as ekspressi e hooltemal l inks l aat l~ . Michon se benader

-ing was dus suiwer anali t ies.

Michon so opvolger ,

J

.

Crepi eux- Jamin het heel temal van die t ck::;nsteorie weggebreck. Hy sien hand

-skrif as 'n gehecl eenheid want elke kenmork van handskrif

dra in 'n me ~rder~ of mindere mat e tot hiordi e oenhei d by.

(20)

15

as govolg van die kombin2sic en inter aksie van diu verskil

-lende handskrifelomente .

Die Franse bonadering was dus onder l ei ding van Michon, anali t ies georientccrd maar onder die invloed van Crepieux-Jamin word die kl0m van di e anali tiGsE: na die global e benndering vcrskuif .

(b) Die Duitse Skoal

In die 19de eeu was di e Franse die leidonde

figure in Grafologie in Europa. Aan di e begin van di e 20ste eeu hct die Duitse GrafoloJ hierdi~ r ol oorgoneem.

Hulle het voortgebou op di e werk van Crepieux-Jamin.

Werklik~ insig i n handskrif het die l ig gesien as gevolg van werk deur fi si olo · en psigiaters . Wilhelm

Preyer het die ooreenkoms tussen die hand-, voet- en mond -skrif van di eselfdc proefpersoon aangetoon. Vir horn was handskrif eintlik breinskrif en 1_n _se_ntr_arr_l _g_eor_ganis_eerde

funksie. Sy werk het egter weinig inslag by sy kollegas

gevind.

George Meyer , 'n psigiater, het t ot die gevolg -trekking gekom na hy die 3:rryfbeweging geanaliseer het, dat skrif nie fisiologi es gerig is nie maar psigo-motories. Hy het dri e bewegingsfaktore in skrif onderskei, naamlik

omvang, spoed en druk maar het 8'nhei d van ekspressie as

di e belangrikst e faktor in die psigo-motoriese funksie be -klemtoon .

Onder die invloed van Preyer un Moyer is die

11Deutsche eraphologische Gesellschaft" - in 1896 gest ig.

Klages, 'n lid van die verenigi~g, sou di 2 l ei 0r van di e

9.

Duitse %rafolo · word. Klages het di e b2vindings van Preyer en Meyer ton opsigte van die skryfproses en karak

(21)

ekspressie saamgevat.

Klages het di e basiese wette van ekspressie as volg omskryf. Elke ekspressiowe fisiese beweging druk di e spanning en dryfvore van die persoonlikhei d uit. Vir Klages was daar ook ooreenkoms tussen die verskillende

ekspressievorms soos spraalc, gesigsuitdrukking en handskrif .

Daar was 1_n _gemeenskap_like _vormlaag_wat _{deur die ritme} _van die persoon se bewegings bopaal is. Ritme was die ondefi

-nieerbare iets wat alleen deur intuisie bepaal kon word.

Die vormlaag van die skrif het die betekenis van die elemente

bepaal.

Klages se werk is mGt entoesi asme in Duitsland

ontvang en nagevolg. Dit is ook in die buiteland gelees

maar nie soos in Europa nagevolg nic, deurdat min sy werke

verstaan het, en ander dit weer te f i l osofies gevind hot .

Klages se uitgangspunt was die geheel-benadering

van·handskrif met besondere nadruk op die ritme van hand

-skrif wat die vormlaag bepaal h~t . Handskrif elemGnte kon alleen beoordeol word na die vormlaag van die skri f bekend was . Sy benadering was t eoreties en het 1_{n sterk ber}_oep

9

op 1_n _%r_af_oloo_g _se _intu1si_e _ged_o_en _om _'_{n geheelbeeld}_van handskrif te vorm. Hy het psigo-metriese tegniake ver

-werp en het alleen sielkundig-geori2ntoerde persone vir die studi e van Grafologie aanbev~el.

(c) Die Hongaarse Skool

Die studie van Graf ologie het in Hongarye in

1920

begin. Die Hongaarse ondersoekG het 'n studio van die Franse en Duitse tegnieke gemaak maar het 'n cie onafhank