Impact of conceptual modelling on knowledge transfer

(1)

Impact of conceptual modelling on knowledge transfer

SUBMITTED IN PARTIAL FULLFILLMENT FOR THE DEGREE OF MASTER OF SCIENCE

Melinda Roeska Hindori

11371145

M

ASTER

I

NFORMATION

S

TUDIES

H

UMAN-

C

ENTERED

M

ULTIMEDIA

F

ACULTY OF

S

CIENCE

U

NIVERSITY OF

A

MSTERDAM

July 20th 2018

1st_Supervisor ₂nd_Supervisor

Dhr. Dr. Bert Bredeweg Dhr. Dr. Toon Abcouwer

Faculty of Science, Informatics Institute Faculty of Science, Informatics Institute

University of Amsterdam University of Amsterdam

Science Park 904, 1098 XH Amsterdam Science Park 904, 1098 XH Amsterdam 1

(2)

Impact of conceptual modelling on knowledge transfer

Melinda Hindori

University of Amsterdam Amsterdam, The Netherlands

melinda.hindori@gmail.com

ABSTRACT

When it comes to using the systems approach, learning by mod-elling is seen as an active form of learning which can promote 21st century skills such as problem solving and critical thinking. In order to see if students have actually learned something by constructing models from scratch, the transfer of knowledge will be measured. In order for the transfer of knowledge to occur, the learner must apply his or her prior knowledge in a new situation for solving problems. Therefore, an exploratory study is conducted which looks at the impact of learning by modeling on the transfer of knowledge. In this study 20 students in secondary education, who follow both the subject of economics, and management and organization, par-ticipated. Overall, students in the group with the most treatment scored highest on the final post-test, albeit not significantly higher.

KEYWORDS

DynaLearn, systems thinking, model construction, transfer, systems approach

1 INTRODUCTION

Modeling has become important and can be seen as a useful cog-nitive skill which is used to learn various subjects such as science, engineering and mathematics [1]. The term ”modeling” or ”model construction” mostly means creating an expression and changing this into a formal language, which represents the properties of a given system. This formal language can be seen as a computer programming language, mathematical equations or a mixture of the two languages. Model construction entails [20], executing miscellaneous problem solving processes: formulating, comput-ing, interpretcomput-ing, validating and reporting a certain problem that occurs in a particular domain [4]. Hopper and Stave stated that constructing a model from scratch can be seen as a higher order skill within the larger set of systems thinking skills [13]. When it comes to systems thinking and education, research has shown that students who make use of the systems approach, instead of traditional lecture-format teaching, are better in developing 21st century skills such as problem-solving and critical thinking [21]. When students engage in this active form of learning, they create a longer lasting understanding of scientific concepts, skills and nature of science [2] [11].

Several constraint systems, in particular qualitative constraint systems1such as Betty’s Brain [14], Garp and DynaLearn [3] [8] [15], have already been created for the user to construct models with. These constraint systems can predict the probable states of behavior of a system. For instance, if one particular aspect of the

1_{Qualitative constraint systems consists of node-like diagrams that are used to}

repre-sent models in most languages [20].

model is changed, the constraint system can predict how the rest of the system changes for it to remain in the legitimate state [20]. In order to find out if these type of systems add value to the students’ knowledge, an exploratory study is carried out where students have the ability to build a model from scratch using such a qualitative constraint system. The current study specifically focuses on the transfer of students’ knowledge from one course to another, therefore examining whether a transfer of prior knowledge will take place when the student is faced with solving problems pre-sented in a new situation. The central question to be examined is: ”How can systems thinking be deployed when it comes to learning by

modelling?”

The remainder of the thesis is organized as follows: Section 2 consists of reviewing relevant scientific literature related to transfer and illustrating systems thinking as an active form of learning through model construction. The research method, that exists of the design, participants, material and hypotheses are discussed in section 3. Hereafter, section 4 discusses the results. Finally the discussion and conclusion are presented in section 5.

2 TRANSFER AND SYSTEMS THINKING

Gick and Holyoak, define ’transfer’ as : ”transfer is a phenomenon involving change in the performance of a task as a result of the prior performance of a different task.”[12]. Transfer occurs when the learner can use his or her prior knowledge in order to solve problems that are presented in a new situation. Thus, indicating that a learner can change actively in response to a context in order to reach a goal. Prior knowledge is important in the acquisition of new knowledge, and has a significant impact on the learning and transfer processes [10]. When it comes to transfer, there are two types. The first type, ”near transfer”, focuses on the same type of problem in the same subject domain. The second type, ”far transfer”, focuses on the same type of problem between domains. When learning takes place in a social context, transfer (of knowledge) gets stimulated. This promotes generation of principles and explanations [6] [19]. When it comes to transfer in educational settings, Mayer and Wittrock [16] reported optimistic conclusions. According to their review on transfer, under suitable conditions, students can learn to improve transfer in problem-solving.

With ’under suitable conditions’ is meant teaching by analogy and using direct instruction2in thinking skills, which promotes an active construction of the learning outcomes. Hereby, learners will select relevant information and organize it into a logical structure where this new knowledge will then be combined with their exist-ing knowledge [16]. However, accordexist-ing to Billexist-ing, this begs the question as to whether the so-called generic skills such as problem-2_{Direct instruction (DI) is a general term for the explicit teaching of a skill-set using}

lectures or demonstrations of the material to students. ”Direct instruction”. Wikipedia, the free encyclopedia.. 11 March.2018. Web. 16 Feb.2018

(3)

solving and critical thinking [18] do transfer from one educational setting to another, or from the educational context to application in an occupation [6]. The present study focuses on ”far transfer”, with the aim that students who had more treatment are able to transfer and apply prior knowledge they have gained through constructing models in the system, in a new context. Activating prior knowl-edge, transferring and applying information that was learned in a different context will prove whether the systems approach adds value to the student’s knowledge.

When looking at the systems approach, constructing models is seen as a higher order skill within a large set of systems thinking skills. According to Arnold and Wade ”Systems thinking is a set of synergistic analytic skills used to improve the capability of iden-tifying and understanding systems, predicting their behaviors, and devising modifications to them in order to produce desired effects. These skills work together as a system”[2]. This definition has been formulated and tested by a ’System test’ on the basis of the three things that define systems thinking as a system: elements (charac-teristics), interconnections (the way these characteristics relate to each other) and purpose [17]. Research has shown that students who make use of the systems approach, instead of a traditional lecture-format teaching, are better in developing critical thinking and problem solving skills. When a student engages in this form of active learning, they create a longer lasting understanding of scien-tific concepts, skills and nature of science [2] [21] [11]. Therefore, the present study also investigates if the system used to construct conceptual models with, adds value to the systems thinking of the students.

3 RESEARCH METHOD

An exploratory study was conducted on a highschool during the subject of economics and the subject of management and organiza-tion (hereafter m&o). This study consisted out of two parts; three questionnaires and four assignments. The subjects were divided into two groups used to measure the transfer of knowledge. Stu-dents who followed subject of economics were assigned to group 1, and students who followed both the subject of economics and the subject of m&o were assigned to group 2. Both economy and m&o lessons consisted of two teaching hours, of which each lesson lasted 45 minutes. Throughout the whole study, the researcher was present at all times in the classroom in order to control if the study was executed correctly.

3.1 Participants

In this study, high school students who where in their 5th year of pre-university secondary education were asked to participate. Orig-inally 20 participants took part in the exploratory study, however 17 participants completed the assignments and pre- intermediate, and post-test. The other three participants were eliminated due to the fact that they were not present in all parts of the experiment, therefore not completing it (table 1).

3.2 Design

The exploratory study was divided into three phases. The first phase of the study took place during two economy lessons, where the participants started with building conceptual models related

Table 1: Table in which the number of participants per group were present during each lesson

Day Course Group 1 Group 2

1 Economy 9 11

2 Economy 7 11

3 M&O - 11

4 M&O - 10

5 Economy 7 10

to the topics they had to study for that week. The qualitative constraint system used for this study was DynaLearn [7]. More about this application will be discussed in section 3.3. In addition, the participants also made a pre- and intermediate test during this phase. In order to let the transfer of knowledge occur, in particular ”far-transfer”, a second phase took place a week after of which a number of the participants who follow another course next to the subject of economics, continued working with DynaLearn. No tests took place during this phase. To measure whether the transfer of knowledge has taken place, a third phase was held during another economy lesson a week later. During this phase, the participants made a post-test, which indicates whether the transfer of knowledge took place through adopting an active form of learning by constructing models. Each phase is described and displayed in figure 1 below:

Figure 1: Diagram set up of the three phases in the study

(4)

3.2.1 Phase 1. The first phase took place during the first two economy lessons within one week, with each lesson lasting 45 minutes. Both lessons took place in a computer room, since the as-signments had to be made on a computer. During the first lesson the study was introduced by the researcher, thereafter the participants took the pre-test (see appendix, page 9-11). It took approximately 15 minutes for the participants to complete the pre-test. After the pre-test, participants were asked to individually work on the first assignment ”Wedge” (figure 5) (see appendix, page 18-22), which was a worksheet-based and online assignment. In order to answer the questions from the worksheet, participants had to build a con-ceptual model using DynaLearn. The assignment took about 20 minutes to complete. The second economy lesson, which took place a few days later, participants first worked on the second assign-ment ”Payassign-ment” (figure 2) (20 minutes) (see appendix, page 23-26), then ended the lesson with an intermediate test (15 minutes) (see appendix, page 12-14).

Figure 2: Initial state of the conceptual model ”Payment” from assignment 2. By simulating the model, the green ar-rows, illustrated in figures 4 and 5, will indicate whether each quantity increases or decreases.

3.2.2 Phase 2. The second phase of the study took place a week later, during the two m&o lessons, with each lesson also lasting 45 minutes. Both m&o lessons also took place in a computer room, so that the participants could make the assignments on the com-puter. Out of the 20 participants, 10 participants followed this course. The participants who followed this course had extra treat-ment by working more with the online application during these lessons. Throughout this phase no tests were conducted, giving the participants more time to complete the two assignments ”Manu-facture and commercial cost price” (figure 3) (see appendix, page 27-31) and ”Selling price” (figure 4) (see appendix, page 32-36). Each assignment took approximately 35 minutes to complete.

3.2.3 Phase 3. The final phase took place a week later after the second phase, and was held during one economy lesson. In this phase the transfer of knowledge was measured, using a post-test.

Figure 3: Initial state of the conceptual model ”Manufacture and commercial cost price” from assignment 3.

Figure 4: Simulation of the conceptual model ”Selling price” from assignment 4. The green arrows indicate that an in-crease in raw material for instance, dein-creases the deprecia-tion of the machine and increases the price of the goods.

All participants made the post-test, which also took 15 minutes to complete (see appendix, page 15-17).

3.3 Application

The online application that was used to create conceptual models, was the newly developed online tool DynaLearn-Web. DynaLearn is an application that gives students the opportunity to express and simulate conceptual knowledge. With this app, students gain con-trol over their learning activities and are simultaneously coached individually on the basis of their current progress and learning goals [7]. The conceptual models created in this application con-sists of entities and quantities. The basis of a model are the entities. An entity is part of the model. Each participant starts by first defin-ing a number of entities, dependdefin-ing on how big the assignment is.

(5)

Entities have measurable properties that influence the system in their own way, such as being positive or negative. Such a property is called quantity, and can be set to decrease, steady or increase. Quantities can influence each other, and if so, the participant can create a connection between these quantities in the model, of which he or she can simulate afterwards. The participant can define any number of quantities related to each entity. An example of a model is shown in figure 5. In figure 5, a model is shown where taxes in-fluences the international competitive position of the country. The model consists of four entities: government, families, goods and foreign country, which are associated with one or more quantities. All quantities in the model have a change rate, which is illustrated byδ. The change rate of the first quantity, that is created in the beginning of the causal chain needs to be defined, which is the ”taxes” in this case. The model shows that the increase in tax has a negative effect (-) on the household consumption of the families.

Figure 5: Simulation of the conceptual model ”Wegde” from assignment 1 shows that an increase in taxes affects the com-petitive position in relation to other countries in a negative way.

In turn, a decrease in consumption has a positive effect (+) on the demand for goods, and so it goes on until you arrive at the quantity competitive position of the entity foreign country. With a positive effect, when one quantity increases, the other quantity also increases. Or the opposite: one decreases, so the other also de-creases. In the case of a negative effect, that is the other way around: if one quantity increases, the other decreases. From the opposite: one quantity decreases, the other increases. When the model is sim-ulated the (green) arrows indicate whether each quantity increases or decreases. The goal of DynaLearn is to have participants gain an over-all understanding of the cause-effect relationships governing the behavior of a system [7].

3.4 Material

As mentioned before, the exploratory study consists out of two parts; three questionnaires and four assignments.

3.4.1 Questionnaires. In order to determine the content knowl-edge, a pre- intermediate and post-test from the book ”Economie in context” [5] chapters 2 and 3, have been developed. Both pre-and intermediate test consists of ten questions based on chapter 3 ”Structure and Business cycle” (page 55-75). Also, for making the two economy assignments, chapter 3 is used. The post-test, con-sists of seven questions, where chapter 2 ”Income, how do you earn that?” (page 31-45) [5] is tested. The questions from all three ques-tionnaires are formulated on the current levels of teaching of the two subjects, which are the following levels of Bloom’s taxonomy3: (1) Reproduction: a knowledge question asks for prepared

objective knowledge about a topic or domain.

(2) Insight: for questions that are based on insight, thinking is required. The learner must contain previous acquired knowledge and gained insights, in order to describe, sum-marize and explain a topic in his or her own words. (3) Applying: questions where application needs to be applied,

the learner must make use of previous acquired knowledge and insights in order to solve problems in a new context. (4) Analyzing: Questions which require the learner to analyze certain information, a complicated problems needs to be simplified in order to get a grip on it using the learner’s knowledge and insight. [9]

The pre-test (see appendix, page 9-11) consists of a few theoreti-cal questions such as: ’What does the word ’wedge’ mean?’, ’Invest-ments are beneficial for long-term economical growth. Why?’ etc.; and a few questions based on the model language: ’What impact does the wedge have on stagnating demand for products?’,’If labor productivity falls, what happens to the labor costs per product?’ etc. The intermediate test (see appendix, page 12-14) and post-test (see appendix, page 15-17) also consists of questions based on theory and model language, for example: ’Which quantities are mentioned in this piece of text’, ’In this text a number of entities are mentioned. Circle the correct answer’ etc. Only, these tests also has questions such as:’If the consumption of households increase, what does this mean for the export of the country? Draw a diagram that illus-trates the relationship between the quantities mentioned in this text’, where the participants has to draw models. All questions in the three tests have been formulated in the same way to allow for comparability. The test consisted of both multiple choice and open questions. Test scores ranged from 0 to 28 points.

3.4.2 Assignments. Throughout the study, four assignments were made. Two assignments for the subject of economy and two assignments for the subject of management and organization. Be-fore learners were allowed to use DynaLearn, they first had to formulate a number of hypotheses. This allows the participant to compare the built model against the formulated hypotheses to see if it matched. Each assignment was divided into parts, allowing 3_{The taxonomy of Bloom describes different types of thinking skills,}

increas-ing in complexity and difficulty. The scheme can be used in compilincreas-ing learn-ing arrangements to develop higher thinklearn-ing skills. ”Revised Bloom’s taxonomy”. www.celt.iastate.edu/teaching/effective-teaching-practices/revised-blooms-taxonomy. 3 July 2018. Web.

(6)

the student to build the model step-by-step. During every step in the assignment, a learning element was being added in the model, facilitating the students’ conceptual understanding of the topic they were studying.

3.5 Hypotheses

Based on the findings that followed from the literature research, the following research question is examined:”How can systems thinking be deployed when it comes to learning by modelling?”. To address this question, four hypotheses are tested. For each hypothesis we look at what the effect is of modeling on transfer.

H1a. Participants score better on the intermediate test than on the pre-test.It is expected that all participants have learned something by modelling. Due to the fact that students have worked twice with the DynaLearn application during this phase, they should be able to score points on questions regarding model lan-guage and drawing a diagram.

H1b. Participants score better on the post-test than on the pre-test.It is expected that all participants have learned something by modelling. Before the post-test is taken, participants from group 1 have worked twice with the application, and participants from group 2, 4 times.

H2. Group 2 scores better than group 1 on the post-test.It is expected that group 2 scores better on the post-test than group 1, because group 2 had more treatment. Therefore, acquiring more systems thinking skills and applying this by answering questions on the post-test regarding model language and drawing diagrams correct.

H3. More or less building activity (C+M+D) correlates pos-itively with higher scores on the intermediate test.This hy-pothesis is exploratorive and investigates whether a lot of ”click behavior” (or building activity) is better than less ”click behavior”. Hence, it is investigated whether ’more actions’ are associated with a ’higher score’, or ’less actions’ are associated with a ’higher score’. Students who create, modify and delete aspects of their models in DynaLearn more, think better of what their model should look like. Therefore, they are more concerned with the material, thus learning more. Vice versa, it is also possible that less building activity goes together with reflecting more on the material, thus learning more. In short, we don’t know which of the two correlates positively with higher scores on the intermediate test, that is why it is investigated.

4 RESULTS

The results chapter examines the data of the analyses, which can be subdivided into two parts. The first part investigates the reliability of the instruments. The second part consists of discussing the analysis of the hypothesis. The scores of the pre-, intermediate and post-test, displayed in table 3, are calculated with a formula. By adding up the scores and dividing it, a final score between 0 and 10 is realized. For the intermediate test this can be calculated as follows: ’roughscore/2.0 = score’, and for the post-test ’roughscore/2.8 = score’.

4.1 Reliability of instruments

In this study, Cronbach’s Alpha is used as a measure of internal consistency to assess whether the question sets within each ques-tionnaire were related closely enough as a group. For the pre-test, theα was 0.631, for the intermediate test 0.657, which indicates that the reliability is not very high. Lastly, theα was 0.931 for the post-test. From this, it can be concluded that the reliability of the post-test is good (table 2).

Table 2: Characteristics of the questionnaires

Pre-test Intermediate test Post-test Number items 10 10 7 Cronbach’s Alpha 0.631 0.657 0.931 4.2 Hypothesis Testing

All four hypotheses were tested using the independent t-test. The pre-test does not contain questions based on the model language and drawing models. However it does contain a few questions regarding connections between quantities, and whether or not a quantity increases or decreases. Participants from both group 1 and group 2 had no prior knowledge working with DynaLearn or any other qualitative constraint model. The participants took the pre-test before working with the DynaLearn application, therefore making it easy to compare whether the transfer of knowledge, by learning through modelling, has taken place.

For hypothesis H1a, it is expected that the participants would score better on the intermediate test (M=6.17, SD=2.04) than the pre-test (M=8.18, SD=1.13) after having worked with the DynaLearn application (table 3). The second hypothesis H1b, suggests that participants score better on the post-test (M=6.41, SD=2.15) than the pre-test (M=8.18, SD=1.13) (table 3). However, results show that the average scores of the intermediate and the post-test are lower than the average score of the pre-test. This is an unexpected result. In hindsight, this may have been caused by the intermediate and post-test being more complex than the pre-test, possibly due to extra questions that where included (such as on drawing a diagram). Another reason is that the pre-test is too simple. The score for the pre-test on a 10-point scale is already quite high, as a result of which the average score of the pre-test is higher than the average score of intermediate and post-test. Students easily score an 8.0 and therefore, have to do very well to get a 9 on the next test. In short, this is a ceiling effect, where one can not score any higher.

For testing hypothesis H2, it was examined whether there was a difference between the scores for group 1 (M=5.43, SD=2.32) and group 2 (M=7.1, SD=1.84) within the post-test (table 3). Due to group 2 receiving more treatment than group 1, it is assumed that for certain questions such as ’drawing diagrams’, they have scored better than group 1. A t-test was performed which indicated that this was statistically non-significant (p= 0.14). Hypothesis 2 is not confirmed. However, when looking at the average of each group on the post-test, group 1 has dropped, while the average of group 2 goes up.

(7)

Table 3: Scores of the pre- intermediate and post-test and descriptive statistics (Mean scores and Standard Deviations)

Participants Pre-test Intermediate test Post-test Group 1 P1 9.6 8.5 9.7 P2 9.4 9.0 3.8 P3 8.6 2.5 4.0 P4 8.0 7.3 6.5 P5 8.0 6.8 5.6 P6 8.6 4.5 2.6 P7 6.0 6.3 5.8 Mean 8.31 6.41 5.43 Std.Deviation 1.19 2.27 2.32 Group 2 P8 9.6 7.0 6.2 P9 9.4 8.5 4.3 P10 9.0 9.0 9.6 P11 8.6 7.5 6.5 P12 8.4 5.0 8.2 P13 8.0 4.8 4.9 P14 7.4 4.8 9.4 P15 7.4 6.3 8.4 P16 7.0 3.8 7.7 P17 6.0 3.3 5.8 Mean 8.08 6.0 7.1 Std.Deviation 1.14 1.96 1.84 Overall Mean 8.18 6.17 6.41 Std.Deviation 1.13 2.04 2.15

For hypothesis H3, which was exploratory, the data of the user behavior of the economy models built in DynaLearn was analyzed to see if there was a positive correlation between more or less building activities (create + modify + delete) (table 4), and the score of intermediate test (table 3). The fourth hypothesis that was tested refers to participants who only constructed models during the economy lessons. To test this hypothesis a t-test was executed. A low yet significant correlation (r= .35, p <.001) was found between the amount of building activity and the scores of the intermediate test. This outcome suggests that higher modelling activity correlates with better learning.

5 CONCLUSION AND DISCUSSION

The research reported in this thesis studies whether a systems approach, learning by modelling, adds value to the student’s knowl-edge, especially when it comes to the transfer of knowledge. There-fore, the main goal of this thesis was to examine whether students learn better through modelling, and can transfer the acquired knowl-edge to a new context in order to solve problems that are presented in a new situation.

Table 4: User behavior from DynaLearn per participant and intermediate test scores

Building activities and Intermediate test scores Participants Create Modify Delete Total

P1 37 21 8 66 P2 32 21 2 55 P3 21 15 4 40 P4 48 29 5 82 P5 33 19 5 57 P6 19 12 1 32 P7 36 17 11 64 P8 35 23 2 60 P9 44 26 8 78 P10 34 24 2 60 P11 24 15 1 40 P12 31 18 6 55 P13 35 20 7 62 P14 58 25 25 108 P15 33 19 5 57 P16 16 12 3 31 P17 23 10 8 41 5.1 Discussion

There are a few limitations that may have influenced the study and explain the statistically non-significant result regarding hypothesis H2. First of all the most important limitation within this study would be the sample size. The reason why no more sample partici-pants could be included was due to the fact that only 20 students followed the subject of economy, and out of these 20 students, 11 students followed the subject of management and organization. In addition, three students were eliminated, because they were not present in all parts of the study. Therefore, leaving only 17 partici-pants (7 participartici-pants for group 1 and 10 participartici-pants for group 2) remaining. Yet, in order to make it a representative of the popula-tion, a larger sample size is important. Future research can examine whether other results can be found if a larger sample size is used. Secondly, the time to complete each assignment was short. Par-ticipants only had 20 minutes each to complete each economy assignment, and for the m&o assignment, 35 minutes each. As a result, group 1 only worked 40 minutes in total with the DynaLearn app and group 2, 1 hour and 50 minutes. During the two economy lessons a pre-test and intermediate test were made, giving partici-pants less time to make the assignments. Group 2, who had extra treatment, did not have to make any test, giving them more time to work with DynaLearn during the management and organization lesson. However, the results of hypothesis H2 indicated that even though group 2 had more treatment, they did not score significantly better than group 1 in the post-test. Thus, when it comes to learn-ing by modelllearn-ing, more time needs to be spent on buildlearn-ing models before an effect can take place.

Thirdly, a number of participants did not complete both economy assignments during the treatment. For the first assignment, only one out the 20 students completed the assignment. For the second assignment 2 students were absent. Only 8 out of 18 students completed the assignment. A few reasons why almost all of the 7

(8)

participants did not complete the first assignment is because their schedule was not updated accordingly, causing them to come in later. After this, each participant had to get settled behind a computer, read and sign the informed consent, and make a pre-test. Due to the fact that it was the first lesson working with DynaLearn, the participants first had to understand how to work with the tool. In summary, a lot of activity took place during the first lesson, and as a result 95 percent of the participants did not complete the first assignment. During the second assignment 44 percent of the participants completed the second assignment. Unlike the first assignment, a few technical problems occurred during the second economy lesson, giving a few participants less time to complete the second assignment. In addition, all 10 students did complete the two m&o assignments.

The fourth limitation looks into whether the assignments were difficult enough. Participants mentioned during the first econ-omy lesson that they were well prepared, because they studied the given chapter (chapter 3 ”Structure and Business cycle”) for the week. However, while they were building the models during both economy lessons, a number of participants had difficulty with the meaning of certain terms that were presented as quantities, and determining the type of relationships (positive or negative) between the quantities. This indicated that participants had more trouble with systems thinking. During the m&o lessons, participants did indicate that they were not prepared for the chapters that were used for the assignments. Because of this, the participants found the m&o assignments a bit more difficult to understand, resulting into not learning as much during modelling.

5.2 Conclusion

When it comes to the systems approach, constructing models can be seen as an active form of learning in which students create a longer lasting understanding of scientific concepts, skills and nature of science. Previous findings indicated that students who make use of the systems approach are better in developing 21st century skills such as problem solving and critical thinking [21]. However, to improve these skills, transfer of knowledge has to take place. Therefore, this study also focuses on the transfer of students’ knowledge, examining whether the knowledge that is gained by constructing models, will be recalled and applied when students are faced with problems presented in a new context.

No significant effect was found between the scores of group 2 and group 1 on the post-test. Students who had extra treatment did not score significantly better on the post-test than students who had less treatment. This may have been caused by the time to complete each assignment being short. As a result, students had less time to develop their systems thinking skills. When it comes to learning by modelling, more time needs to be spent in building models before an effect can take place. Another reason why group 2 did not score significantly better than group 1 on the post-test was, because they did not study for the chapters that were used in the m&o assignments. Therefore, making the assignments a bit more difficult to understand which may have resulted into having significantly less to no effect on their scores in the post-test.

Even though the students from group 2 did not score significantly better than group 1, they do have a higher average score.

REFERENCES

[1] Stephen Alessi. 2000. Building Versus Using Simulations. Integrated and Holistic Perspectives on Learning, Instruction and Technology(2000), 175–196. DOI:http: //dx.doi.org/10.1007/0-306-47584-7{ }10

[2] Ross D. Arnold and Jon P. Wade. 2015. A definition of systems thinking: A systems approach. Procedia Computer Science 44, C (2015), 669–678. DOI:http: //dx.doi.org/10.1016/j.procs.2015.03.050

[3] Wouter Beek, Bert Bredeweg, and Sander Latour. 2011. Context-dependent help for the dynalearn modelling and simulation workbench. Lecture Notes in Computer Science (including subseries Lecture Notes in Artificial Intelligence and Lecture Notes in Bioinformatics)6738 LNAI (2011), 420–422. DOI:http://dx.doi. org/10.1007/978-3-642-21869-9{ }56

[4] PracticesNational Governors Association Center for Best and Council of Chief State School Officers. 2010. Common Core State Standards for Mathematics. Development31 (2010), 2010. http://www.corestandards.org/

[5] Ton Bielderman and Theo Spierenburg. 2010. Economie in Context 2 VWO. 1 (2010).

[6] David Billing. 2007. Teaching for transfer of core/key skills in higher educa-tion: Cognitive skills. Vol. 53. 483–516 pages. DOI:http://dx.doi.org/10.1007/ s10734-005-5628-5

[7] Bert Bredeweg, Jochem Liem, Wouter Beek, Floris Linnebank, Jorge Gracia, Esther Lozano, Michael Wissner, Rene Buehling, Paulo Salles, Richard Noble, Andreas Zitek, Petya Borisova, and David Mioduser. 2013. DynaLearn - An Intelligent Learning Environment for Learning Conceptual Knowledge. Ai Magazine34, 4 (2013), 46–65. DOI:http://dx.doi.org/10.1609/aimag.v34i4.2489 [8] Bert Bredeweg, Jochem Liem, Wouter Beek, and Paulo Salles. 2010. Learning

Spaces as Representational Scaffolds for Learning Conceptual Knowledge of System Behaviour. Knowledge Creation Diffusion Utilization (2010), 46–61. [9] Toelichting Een and Benjamin Bloom. 1956. Checklist ’ taxonomie van Bloom ’.

(1956), 1–7.

[10] Peggy A Ertmer and Timothy J Newby. 2013. Behaviorism, cogni-tivism,constructivism: Comparing critical features from an instructional de-sign perspective. Performance Improvement Quarterly 26, 2 (2013), 43–71. DOI: http://dx.doi.org/10.1002/piq

[11] Aharon Gero and Ofer Danino. 2015. Developing Systems Thinking Skills: a High-School Course on Engineering Design. Proceedings of the Canadian Engineering Education Association(2015), 5–8. DOI:http://dx.doi.org/10.24908/pceea.v0i0. 5846

[12] MARY L. GICK and KEITH J. HOLYOAK. 1987. The Cognitive Basis of Knowledge Transfer. Transfer of Learning (1 1987), 9–46. DOI:http://dx.doi.org/10.1016/ B978-0-12-188950-0.50008-4

[13] Megan Hopper and Krystyna A Stave. 2008. Assessing the Effectiveness of Systems Thinking Interventions in the Classroom. (2008), 1–26.

[14] Krittaya Leelawong, Gautam Biswas, and Eecs Isis. 2008. Designing Learning by Teaching Agents The Betty fi s Brain System. Brain 18, 3 (2008), 181–208. [15] Jochem Liem, Bert Bredeweg, Anders Bouwer, and Floris Linnebank. 2007. Garp3

- Workbench for qualitative modelling and simulation. Belgian/Netherlands Artificial Intelligence Conference4, 5-6 (2007), 435–436. DOI:http://dx.doi.org/10. 1016/j.ecoinf.2009.09.009

[16] R. E Mayer and M. C. Wittrock. 1996. Problem-solving transfer. In D. C. Berliner & R. C. Calfee (Eds.), Handbook of educational psychology(1996), 47–62. [17] Donella H. Meadows. 2008. Thinking in systems.

[18] Frank Van den Oetelaar. 2012. 21st Century Skills in het Onderwijs. 21Stcentu-ryskills(2012), 1–10. http://www.21stcenturyskills.nl/whitepaper

[19] D. N. Perkins and Gavriel Salomon. 1988. Teaching for transfer. Educational Leadership46, 1 (1988), 22–32. http://arxiv.org/abs/0704.1854

[20] Kurt VanLehn. 2013. Model construction as a learning activity: A design space and review. Interactive Learning Environments 21, 4 (2013), 371–413. DOI:http: //dx.doi.org/10.1080/10494820.2013.803125

[21] Shelly Wismath, Doug Orr, and Maggie Zhong. 2014. Student Perception of Problem Solving Skills. Transformative Dialogues: Teaching & Learning Journal 7, 3 (2014), 1–18.

(9)

Voormeting vragenlijst

Aantal punten: Naam leerling: _________________________________

Je kan in totaal 13 punten behalen. Succes!

1. Wat verstaan we onder de ‘wig'? (0.5 pt) a. De loonkosten en het nettoloon opgeteld

b. Is gelijk aan de werkgevers- en werknemerspremies plus de directe belastingen c. Als de belastingen premiedruk laag is

d. Als de belastingdruk laag is e. Geen van de bovenstaande

2. Wat voor invloed heeft de wig bij een stagnerende vraag naar producten? (1 pt) a. Consumptie van de gezinnen gaan omlaag

b. Arbeidsproductiviteit gaat omhoog

c. Consumptie van de gezinnen gaan omhoog d. Arbeidsproductiviteit veranderd niet

e. Consumptie van de gezinnen veranderd niet

3. Als de arbeidsproductiviteit daalt, wat gebeurt er met de loonkosten per product? (1 pt) a. Loonkosten per product gaat dalen

b. De arbeidsproductiviteit heeft geen invloed op de loonkosten per product c. Loonkosten per werknemer gaat stijgen

d. Loonkosten per product blijven gelijk e. Loonkosten per product gaat stijgen

4. Welke elementen zijn van belang bij het bepalen van de loonkosten per product? (0.5 pt) a. Loonkosten per werknemer en de arbeidsproductiviteit

b. Arbeidsproductiviteit en nettoloon werknemer c. De nettoloon van de werknemer

d. Arbeidsproductiviteit en internationale concurrentiepositie e. Geen van de bovenstaande

(10)

5. Vul hieronder welke woorden er op de lege plekken moeten. Kies uit de volgende woorden

(2.5 pt):

Productiekosten, internationale concurrentiepositie, productiecapaciteit, loonkosten per product, loonkosten per werknemer, prijs, krimp, arbeidsproductiviteit, werknemers, kapitaal

Niet alleen gezinnen, maar ook het buitenland heeft een vraag naar goederen. De 1. _________________________ bepaalt mede de 2.________________________ van Nederlandse bedrijven. De internationale concurrentiepositie is van levensbelang voor de Nederlandse economie, omdat onze economie zeer sterk afhankelijk is van het buitenland. De internationale concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven is afhankelijk van de

3._______________________ waarvoor de die bedrijven haar producten op de wereldmarkt aanbieden. De vraag naar producten moet dan toenemen. De prijs van product wordt in sterke mate bepaald door de 4._________________________. Bij de productiekosten spelen de 5. ________________________ en arbeidsproductiviteit een belangrijke rol.

6. Investeringen zijn gunstig voor de economische groei op lange termijn. Waarom? (0.5 pt) a. Leidt tot technologische vernieuwingen van productieprocessen

b. Leidt tot nieuwe producten

c. Essentieel voor uitbreidingsinvesteringen

d. Zorgt ervoor dat er meer banen beschikbaar zijn

e. Leidt tot technologische vernieuwingen van productieprocessen en nieuwe producten

7. Wat is een structurele ontwikkeling? (0.5 pt) a. Mate waarin het bbp afneemt

b. Veranderingen van de productie

c. Groei van de productie over een langere periode d. Groei van de productie over een korte periode e. Veranderingen van de bestedingen

8. Aan de hand van welke productiefactoren wordt de structurele ontwikkeling bepaald? (0.5 pt) a. Arbeid, kapitaal, uitvoer en ondernemerschap

b. Arbeid, bestedingen, kapitaal en natuur c. Arbeid, kapitaal en overheidsinvesteringen d. Arbeid, kapitaal, natuur en ondernemerschap e. Arbeid, uitvoer en overheidsinvesteringen

(11)

9. Als de __________ de uitkering gaat inkorten zal dit invloed hebben op de verkoopprijs van de goederen. Dit heeft dan weer invloed op de consumptie van de _________, waardoor de vraag naar ___________ zal toenemen of afnemen.

Welke woorden staan er op de lege plekken? Cirkel het juiste antwoord (1 pt) a. Overheid, uitkering en consumptie

b. Overheid, gezinnen en goederen c. Uitkering, verkoopprijs en vraag d. Overheid, gezinnen en consumptie e. Consumptie, vraag en uitkering

10. Als de arbeidsproductiviteit daalt, wat betekent dit voor de internationale concurrentiepositie van de bedrijven? (5 pt)

Cirkel hieronder het juiste antwoord door te kiezen voor _{positief of negatief, toenemen of}

afnemen en verbeteren of verslechteren.

Dalende arbeidsproductiviteit heeft een _{positief/ negatief}effect op de productiekosten, waardoor deze zullen_{toenemen/ afnemen}. Dit zorgt ervoor dat de productiekosten een

positief/ negatief effect gaan hebben op de verkoopprijs van de producten, waardoor de verkoopprijs zal _{toenemen/ afnemen}. Hierdoor zal de concurrentiepositie van het land ten opzichte van het buitenland _{verbeteren/ verslechteren}.

(12)

Tussenmeting vragenlijst

1. Wat is de ‘wig’ en wat betekent dit voor de economische groei ? (0.5 pt)

a. Is gelijk aan de werkgeverspremies en vormt een belemmering voor de economische groei

b. Is gelijk aan de werkgevers- en werknemerspremies plus de directe belastingen en helpt de economische groei

c. Als de belastingen premiedruk laag is en vormt een belemmering voor de economische groei

d. Is gelijk aan de werkgevers- en werknemerspremies plus de directe belastingen en vormt een belemmering voor de economische groei

e. Is gelijk aan de werkgevers- en werknemerspremies plus de directe belastingen en heeft niets te maken met de economische groei

2. Wat voor invloed heeft de wig bij een stagnerende vraag naar producten? (1 pt) a. Verkoopprijs van de producten gaat omlaag

b. Loonkosten per product gaan omlaag

c. Verkoopprijs van de producten gaat omhoog d. Arbeidsproductiviteit gaat omhoog

e. Consumptie van de gezinnen gaan omhoog

3. Als de arbeidsproductiviteit stijgt, wat gebeurt er met de loonkosten per product? (1 pt) a. Loonkosten per product gaat stijgen

b. De arbeidsproductiviteit heeft geen invloed op de loonkosten per product c. Loonkosten per product gaat dalen

d. Loonkosten per werknemer gaat dalen e. Loonkosten per product blijven gelijk

4. Welk(e) element(en) zijn/ is niet van belang bij het bepalen van de loonkosten per product?

(0.5 pt)

a. Loonkosten per werknemer en de arbeidsproductiviteit b. Winst en nettoloon werknemer

c. Loonkosten per werknemer d. Arbeidsproductiviteit

(13)

5. Arbeidsproductiviteit en loonkosten per product (5 pt)

Niet alleen gezinnen, maar ook het buitenland heeft een vraag naar goederen. De

arbeidsproductiviteit bepaalt mede de internationale concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven. De internationale concurrentiepositie is van levensbelang voor de Nederlandse economie, omdat onze economie zeer sterk afhankelijk is van het buitenland. De internationale concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven is afhankelijk van de prijs waarvoor de die bedrijven haar producten op de wereldmarkt aanbieden. De vraag naar producten moet dan toenemen. De prijs van product wordt in sterke mate bepaald door de productiekosten. Bij de productiekosten spelen de loonkosten per product en arbeidsproductiviteit een belangrijke rol. Welke _grootheden zijn hierboven genoemd?

1. __________________________________ 2. __________________________________ 3. __________________________________ 4. __________________________________ 5. __________________________________

6. Waarvoor zijn technologische vernieuwingen onder andere goed voor? (0.5 pt) a. Ze zijn arbeidsbesparend en milieubesparend

b. Gunstig voor het laten groeien van de beroepsbevolking c. Essentieel voor uitbreidingsinvesteringen

d. Zorgt ervoor dat er meer deeltijdbanen vrijkomen

e. Zorgt ervoor dat werkgelegenheid niet meer gaat afnemen

7. De gemiddelde groei wordt bepaald door de ontwikkeling van ______ factoren. (0.5 pt) a. Aanbodfactoren

b. Arbeidsfactoren c. Vraagfactoren d. Geen factoren e. Bestedingsfactoren

8. Aan de hand van welke productiefactoren wordt de structurele ontwikkeling bepaald? (0.5 pt) a. Arbeid, kapitaal, uitvoer en ondernemerschap

b. Arbeid, bestedingen, kapitaal en natuur c. Arbeid, kapitaal en overheidsinvesteringen d. Arbeid, kapitaal, natuur en ondernemerschap e. Arbeid, uitvoer en overheidsinvesteringen

(14)

9. Als de overheid de uitkering gaat inkorten zal dit invloed hebben op de verkoopprijs van de goederen. Dit heeft dan weer invloed op de consumptie van de gezinnen, waardoor de vraag naar goederen zal toenemen of afnemen.

In dit stukje tekst staan er een aantal entiteiten. Cirkel het juiste antwoord (1 pt) a. Overheid, uitkering en consumptie

b. Overheid, gezinnen en goederen c. Uitkering, verkoopprijs en vraag d. Overheid, gezinnen en consumptie e. Consumptie, vraag en uitkering

10. Als de arbeidsproductiviteit stijgt, wat betekent dit voor de internationale concurrentiepositie van de bedrijven? (9.5 pt)

Teken een diagram (zoals in DynaLearn) met de volgende entiteiten en de bijbehorende grootheden. Maak daarnaast de verbanden tussen de grootheden en geef aan of ze een negatief (-) of positief (+) invloed op elkaar hebben.

Entiteit Grootheid

Werknemer Arbeidsproductiviteit

Goederen - Loonkosten per product

- Verkoopprijs

Bedrijven Concurrentiepositie

(15)

Nameting vragenlijst

1. Wat voor invloed hebben lage afschrijvingen op de bruto toegevoegde waarde? (1 pt) a. Netto toegevoegde waarde gaat omlaag

b. Inkoop van goederen en diensten gaan omhoog c. Netto toegevoegde waarde gaat omhoog

d. Inkoop van goederen en diensten gaan omlaag

2. Als het bruto binnenlands product/inkomen stijgt, wat gebeurt er met het bruto nationaal product/inkomen? (1 pt)

a. Het bruto nationaal product/inkomen gaat stijgen

b. Het bruto binnenlands product/ inkomen heeft geen invloed op het bruto nationaal product/ inkomen

c. Het bruto nationaal product/inkomen gaat dalen d. Het bruto nationaal product/inkomen blijft gelijk

3. In een economische kringloop zijn: (0.5 pt)

a. De besparingen en de voorraadinvesteringen voorraadgrootheden b. De besparingen een stroomgrootheid en de voorraadinvesteringen een

voorraadgrootheid

c. De besparingen een voorraadgrootheid en de voorraadinvesteringen een stroomgrootheid

d. De besparingen en de voorraadinvesteringen stroomgrootheden

4. Aan de hand van welke elementen wordt de monetaire kringloop bepaald? (0.5 pt) a. Bedrijven, markten voor productiefactoren, gezinnen en markten voor diensten b. Arbeid, kapitaal, goederen en diensten

c. Arbeid, kapitaal, natuur en ondernemerschap d. Bedrijven, kapitaal, gezinnen, goederen en diensten

(16)

5. De gezinnen geven niet hun gehele inkomen uit aan consumptie maar sparen ook een deel. De bedrijven investeren. Financiële instellingen ontvangen geld van de gezinnen en bedrijven met een overschot en lenen dit geld uit aan gezinnen en bedrijven met een tekort.

In dit stukje tekst staan er een aantal entiteiten. Schrijf ze op: (3 pt) 1. _______________________

2. _______________________ 3. _______________________

6. Als de consumptie van de gezinnen daalt, wat betekent dit voor de bedrijven? (10 pt) Teken een diagram dat de samenhang weergeeft tussen de grootheden van de onderstaande entiteiten.

Entiteit Grootheid

Gezinnen Consumptie

Overheid Overheidsbestedingen

Financiële instellingen Lenen

(17)

7. Als de consumptie van de gezinnen stijgt, wat betekent dit voor de export van het land?

Teken een diagram dat de samenhang weergeeft tussen de grootheden van de entiteiten die in dit stukje tekst staan. (12 pt)

De gezinnen consumeren door goederen en diensten te kopen. Als ze een gedeelte van het geld niet uitgeven aan consumptie, dan zullen ze het sparen. De gezinnen beleggen hun besparingen bij de financiële instellingen. Deze instellingen sluizen het geld door naar de bedrijven (met een tekort) in de vorm van leningen. Uiteindelijk vormen de besparingen van de gezinnen de financieringsbron voor de (netto) investeringen van de bedrijven. Hiermee kopen de bedrijven goederen om mee te produceren en geld te verdienen. Nederland drijft handel met het buitenland. Het buitenland koopt een deel van de goederen en diensten die bij ons zijn geproduceerd, hierdoor gaat er een geldstroom van het buitenland naar ons land. Dit heet de export.

(18)

Naam: School: Klas:

Belangrijk!_{Aangezien deze les een onderdeel is van een onderzoek, is het van belang dat je zelfstandig}

aan de opdracht gaat werken. Het is dus _{niet de bedoeling dat je samen met een klasgenoot aan deze} opdracht gaat werken. Mocht je problemen tegenkomen of ergens de oplossing niet van weten, probeer het dan eerst nog eens rustig op te lossen. Kom je er toch niet uit? Kijk of je docent of de onderzoeker tijd heeft, en anders mag je kort iets aan je buurman of -vrouw vragen.

Wig

Deze opdracht gaat over hoe het fenomeen wig, de economie van een land beschrijft, zoals beschreven in hoofdstuk 3.2.1 op bladzijden 58-59. In deze opdracht zullen we kijken naar hoe de wig invloed heeft op de internationale concurrentiepositie van het land. Om meer te leren over wat voor invloed de wig op de economische groei van het land heeft, ga je een model maken. Een model is een vereenvoudigde voorstelling van de werkelijkheid, die je kan

gebruiken om ergens over te leren, je ideeën ergens over te ontwikkelen of je ideeën te testen. Wij gaan het model maken in Dynalearn.

1

Deze les gaat over dat de wig invloed heeft op de internationale concurrentie van een land. Je gaat als eerste een hypothese opstellen. Lees onderstaande uitspraak. Wat is jouw antwoord? Geef een kort uitleg.

Het ontstaan van de wig zorgt ervoor dat de concurrentiepositie in een land verbeterd/ hetzelfde blijft/ verslechterd, omdat

______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

2

Ga naar www.dynalearn.nl en log in met de inlognaam en wachtwoord dat je gekregen hebt.

(19)

3

De basis van een DynaLearn-model zijn de entiteiten. Een entiteit is een onderdeel van het model. Door in het menu links op te klikken, en daarna ergens op het scherm, maak je een entiteit aan.

● Creëer nu een entiteit in het model en geeft het de naam ‘overheid’

4

Entiteiten hebben eigenschappen, die elk het systeem op hun eigen manier

beïnvloeden. Zo’n eigenschap wordt een grootheid genoemd. Klik op de entiteit overheid en kies voor .

● Geef de grootheid de naam ‘belasting’

De economische groei wordt bepaald door een groei van bestedingen en productiecapaciteit. Hier kijken wij naar de bestedingen van goederen door gezinnen.

5

Maak in het model een entiteit voor ‘gezinnen’. Voeg daarna de grootheid ‘consumptie’ toe.

Grootheden kunnen elkaar beïnvloeden, en als dat zo is, kun je in DynaLearn een verband aanmaken. Dankzij zulke verbanden kun je een model simuleren. Dit betekent dat je het hele proces doorloopt dat je gemodelleerd hebt. Een verband maak je aan door op de grootheid te klikken en in het menu te kiezen voor . Er verschijnt dan een nieuwe menu:

● Bij een positief verband is het zo dat als de ene grootheid toeneemt, de andere grootheid ook toeneemt. Of het tegenovergestelde: de ene neemt af, waardoor de andere ook afneemt.

● Bij een negatief verband is dat andersom: als de ene grootheid toeneemt, neemt de andere af. Of het tegenovergestelde: de ene grootheid neemt af, waardoor de andere toeneemt.

In DynaLearn maken we modellen waarin het zichtbaar is dat de groei of afname van het één van invloed is op de groei of afname van iets anders. We modelleren de oorzaak en het gevolg.

(20)

6

Tussen de grootheden bestaat er een verband: de één beïnvloedt de ander (dit kan

positief of negatief zijn). Als de de overheid de belasting omhoog laat gaan, heeft dit een __________ invloed op de consumptiegedrag van de gezinnen. Maak een verband aan in het model tussen de grootheden ‘belasting’ en ‘consumptie’.

De volgende stap is het simuleren van je model. Je kiest een beginsituatie waarin je van bepaalde grootheden aangeeft of ze moeten afnemen, toenemen of gelijk blijven. Door rechts bovenin op te klikken, kun je zien wat er met de grootheden gebeurd.

Belangrijk: sla je model eerst op door op te klikken. Sla je model op onder JOUW NAAM. Daarna kan je je model simuleren.

7

Je ziet aan als de grootheid toeneemt of afneemt. Zorg ervoor dat de bij de grootheid ‘belasting’ op toenemen staat. Dit kun je doen door op het driehoekje met de punt naar boven te klikken:

8

Klik op en dan op die rechts in beeld verschijnt. Wat gebeurd er dan met de consumptie? Cirkel het juiste antwoord.

1. De consumptie neemt toe 2. De consumptie neemt af

Arbeidsproductiviteit en loonkosten per product

Hoe meer er geconsumeerd wordt, hoe meer de vraag naar producten zullen stijgen. De prijs van product wordt in sterke mate bepaald door de productiekosten. Bij de productiekosten spelen de loonkosten per product een belangrijke rol.

● Maak in het model een entiteit voor goederen

(21)

9

Naast de loonkosten per product, speelt arbeidsproductiviteit ook een belangrijke rol. ● Maak een entiteit voor werknemer

● Voeg daarna de grootheid arbeidsproductiviteit toe

10

De grootheden zijn elk verbonden met elkaar. Vul hieronder in welke invloed (positief of negatief) de grootheden op elkaar hebben als ze verbonden zijn. Het eerste antwoord is al ingevuld. Maak invulling in de tabel deze verbanden aan in het model.

Grootheid Verbonden met grootheid Positief of negatief?

Consumptie Vraag Positief

Vraag Arbeidsproductiviteit

Arbeidsproductiviteit Loonkosten per product

Als je model een beetje rommelig is geworden, ruim het dan een beetje op zodat het wat overzichtelijker voor jezelf wordt. Laat dit even controleren door je docent of de onderzoeker* Wig en internationale concurrentiepositie

De internationale concurrentiepositie van levensbelang voor de Nederlandse economie.

11

Maak een entiteit voor buitenland. Voeg daarna de grootheid concurrentiepositie toe

12

De verkoopprijs van de producten hebben een invloed op de internationale

concurrentiepositie van een land.

● Maak een negatief verband aan in het model tussen verkoopprijs en concurrentiepositie

13

Simuleer het model opnieuw. Hier zie je welke invloed de wig heeft op de

internationale concurrentiepositie in een land. Vergelijk de uitkomst van de simulatie met de hypothese die je bij vraag 1 had opgesteld. Is de uitkomst van de simulatie hetzelfde als je hypothese? Cirkel jouw antwoord, en geef een korte uitleg.

1. Ja, de uitkomst van de simulatie is hetzelfde als de hypothese 2. Nee, de uitkomst van de simulatie is niet hetzelfde als de hypothese

(22)

Uitleg:

______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

(23)

Naam: School: Klas:

Uitkering

Deze opdracht gaat over de economische recessie van een land zoals beschreven in hoofdstuk 3.3.3 op bladzijde 63. We richten ons op hoe de economische recessie invloed kan hebben op de productiefactoren ‘arbeid’ en ‘kapitaal’, en hoe het de consumptie, investeringen en internationale concurrentiepositie van een land kan beïnvloeden (hoofdstuk 3.2 t/m 3.2.2, bladzijden 57- 61). Door een economische recessie moet de overheid bezuinigen. Een van de bezuinigingen zijn door de uitkeringen in te korten, maar of dat een goed idee is om het bbp weer te laten toenemen… Je gaat opnieuw een model maken in DynaLearn. Hieronder worden de stappen globaal aangegeven.

1

Deze les gaat over dat de uitkering invloed heeft op de internationale

concurrentiepositie van een land. Je gaat als eerste een hypothese opstellen. Vul in of je denkt dat dit zal toenemen, afnemen of gelijk zal blijven.

Als de overheid de uitkeringen inkort, dan zullen bedrijven minder investeren

waardoor de concurrentiepositie van een land vooruit gaat / gelijk blijft / achteruit gaat, omdat

______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

(24)

2

Als de uitkeringen door de overheid ingekort worden kan dit van invloed zijn op het consumptiegedrag van de gezinnen. Ga als volg te werk:

● Maak een entiteit voor overheid

● Voeg daarna de grootheid uitkering toe

● Zorg ervoor dat de bij de grootheid uitkeringen op ‘afnemen’ staat

3

Het consumptiegedrag van de gezinnen.

● Maak een entiteit voor gezinnen

● Voeg daarna de grootheid consumptie toe

● Maak een positief verband in het model aan tussen de grootheden ‘uitkering’ en ‘consumptie’

4

Sla je model eerst op, en ga het daarna simuleren. Wat gebeurt er met het consumptiegedrag van de gezinnen?_{Cirkel het juiste antwoord.}

1. Het consumptiegedrag neemt toe 2. Het consumptiegedrag neemt af

5

Het consumptiegedrag bepaalt de vraag naar goederen. Voeg goederen met de grootheid vraag toe aan het model.

● Maak een entiteit voor goederen ● Voeg daarna de grootheid vraag toe

● Maak een verband in het model aan tussen de grootheden ‘consumptie’ en ‘vraag

6

Naast de grootheid ‘vraag’ zijn er nog twee andere grootheden die tot de entiteit ‘goederen’ behoren.

(25)

7

Bij de productiekosten spelen de niet alleen de loonkosten per product, maar ook de arbeidsproductiviteit een belangrijke rol.

● Maak een entiteit voor werknemer

● Voeg daarna de grootheid arbeidsproductiviteit toe

8

Verbind de resterende grootheden met elkaar. Vul hieronder in welk invloed (positief of negatief) de grootheden op elkaar hebben als ze verbonden zijn.

Vraag Arbeidsproductiviteit

Arbeidsproductiviteit Productiekosten

9

We gaan nu de entiteit ‘bedrijven’ toevoegen. Het is belangrijk om te weten welke invloed het korten op uitkeringen kan hebben op het bedrijfsleven.

● Maak een entiteit voor bedrijven ● Voeg daarna de grootheid winst toe

10

Maak een verband in het model tussen de grootheden ‘productiekosten’ en ‘winst’. Is dit een positief of negatief verband?

11

Simuleer het model opnieuw. Hier zie je dat het korten op uitkeringen

een negatieve invloed heeft op de winst van het bedrijf. Als je een ander antwoord had, kijk even goed naar de invloed van de verbanden.

Technologie

Een goed ondernemingsklimaat, dat wil zeggen dat ondernemers onder gunstig

omstandigheiden kunnen opereren heeft een stimulerende werking op investeringen en is daarom gunstig voor de economische groei op lange termijn. Investeringen in onderzoek en ontwikkeling kunnen leiden tot technologische vernieuwingen van productieprocessen.

(26)

12

Technologische vernieuwingen, zoals automatisering is niet alleen arbeidsbesparend, maar kan ook milieubesparend zijn.

● Maak een entiteit voor technologie

● Voeg daarna de grootheid automatisering toe

● Maak een verband in het model aan tussen de grootheden ‘winst’ en ‘automatisering’

13

Daarnaast kan technologische vernieuwingen leiden tot nieuwe producten. Dit proces van vernieuwing heet innovatie. Innovatie is essentieel voor een nationale economie die moet concurreren in een economie die steeds meer globaliseert of internationaliseert. Een economie die dus steeds meer verweven is met het buitenland.

● Maak een entiteit voor buitenland

● Voeg daarna de grootheid concurrentiepositie toe

● Maak een verband aan tussen de grootheid automatisering en concurrentiepositie in het model

14

Simuleer het model opnieuw. Vergelijk de uitkomst van de simulatie met de hypotheses die je bij vraag 1 hebt opgesteld. Is de uitkomst van de simulatie hetzelfde als je

hypothese? Als dat niet zo is, geef hieronder aan wat de verschillen zijn en leg ze uit. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

(27)

Naam: School: Klas:

Fabricagekostprijs en commerciële kostprijs

Deze opdracht gaat over de fabricage en commerciële kostprijs die we in een industriële onderneming kunnen tegenkomen, zoals beschreven in hoofdstuk 29.1 op bladzijden 28. In deze opdracht zullen we kijken naar hoe een begrote productie en afzet van een product invloed kunnen hebben op de fabricagekostprijs en commerciële kostprijs. Je gaat een model maken in DynaLearn.

1

Deze les gaat over dat de begrote afzet van producten invloed heeft op de fabricagekostprijs en commerciële kostprijs. Je gaat als eerste een hypothese opstellen. Lees onderstaande uitspraak. Wat is jouw antwoord? Geef een kort uitleg. 1. Afname van de begrote afzet zorgt ervoor dat de commerciële kostprijs toeneemt/ afneemt of gelijk blijft, omdat

______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

Ga naar _{www.dynalearn.nl en log in met de inlognaam en wachtwoord dat je gekregen} hebt.

(28)

2

Voor het bepalen van het verkoopresultaat maakt een onderneming voordat een bepaalde periode begint een schatting van de verwachte afzet.

● Maak een entiteit voor productie

● Voeg daarna de grootheid begrote afzet toe

3

Maak een entiteit aan voor goederen. Voeg hieraan de grootheden ‘verkoopprijs’, ‘vraag’ en ‘productiekosten’ toe

4

Koppel de grootheid begrote afzet aan de grootheid verkoopprijs door een verband aan te maken in het model. Wat voor verband is dit?

Dit is een positief/ negatief verband, want _____________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

5

De verkoopprijs van goederen hebben invloed op de consumptie van de gezinnen. ● Maak een entiteit aan voor gezinnen

● Voeg de grootheid consumptie toe

● Maak een verband aan tussen de grootheden verkoopprijs en consumptie

6

Arbeidsproductiviteit speelt een belangrijke rol als het gaat om hoeveel producten er per uur wordt gemaakt.

● Maak een entiteit aan voor werknemer

(29)

7

Verbind nu de grootheden met elkaar. Vul hieronder in welk invloed (positief of negatief) de grootheden op elkaar hebben als ze verbonden zijn. De eerste is al ingevuld. Maak deze verbanden ook aan in het model.

consumptie vraag Positief

vraag arbeidsproductiviteit

8

Een afname van arbeidsproductiviteit heeft invloed op de productiekosten van goederen. ● Maak een verband aan in het model tussen arbeidsproductiviteit en

productiekosten

*Zorg ervoor dat _alleen bij de grootheid ‘begrote afzet’ van de entiteit ‘productie’ op afnemen staat.

9

Sla het model op onder _{JOUW NAAM_kostprijs (voorbeeld: Melinda Hindori_kostprijs).} Simuleer het model nu. Wat gebeurd er met de productiekosten? _{Cirkel het juiste} antwoord hieronder.

a. De productiekosten nemen toe b. De productiekosten nemen af

Je gaat de _{fabricagekostprijs} en de _{commerciële kostprijs}berekenen.

10

Meestal splitsen ondernemingen bij het bepalen van de kostprijs de kosten in fabricagekosten en verkoopkosten.

● Maak eerst een entiteit aan voor ondernemingen ● Voeg hieraan de grootheid fabricagekosten toe

(30)

11

Maak een verband aan in het model tussen de grootheden arbeidsproductiviteit en fabricagekosten. Is dit verband positief of negatief?

Het verband tussen de arbeidsproductiviteit en de fabricagekosten zijn positief/ negatief, want:

__________________________________________________________________

12

Sla het model weer op. Nu ga je het model simuleren. Wat gebeurd er met de fabricagekosten als de begrote afzet op afnemen staat? _{Cirkel het juiste} antwoord hieronder.

a. De fabricagekosten nemen toe b. De fabricagekosten nemen af

*Laat dit even controleren door de onderzoeker voordat je verder gaat met het beantwoorden van de volgende vragen.

13

Naast fabricagekosten hebben ondernemingen ook te maken met verkoopkosten: de verkoopkosten zijn alle kosten om de geproduceerde eenheden te verkopen.

Voorbeelden van verkoopkosten zijn: transportkosten, reclamekosten, kosten van de verkoopafdeling.

● Voeg bij de entiteit ondernemingen, de volgende grootheden toe: winst en verkoopkosten

Winst van een onderneming

De winst van de onderneming kan soms invloed hebben op de verkoopkosten. Neem als voorbeeld de reclamekosten die nodig zijn om een bepaald product te promoten. Hierbij kun je denken aan een bepaald budget die ze voor ogen hebben voor het maken van die reclame, maar het ‘vereiste’ niet gerealiseerd hebben i.v.m. de behaalde winst.

(31)

14

Verbind nu de grootheden met elkaar. Vul hieronder in welk invloed (positief of negatief) de grootheden op elkaar hebben als ze verbonden zijn. Maak de verbanden ook aan in het model.

Productiekosten winst

winst verkoopkosten

15

Simuleer het model nog een keer. Wat gebeurd er met de verkoopkosten als de begrote afzet nog op afnemen staat? _{Cirkel hieronder het juiste antwoord.}

a. De verkoopkosten nemen toe b. De verkoopkosten nemen af

16

Als we de fabricagekosten of kostprijs met de toegestane verkoopkosten optellen vinden we de commerciële kostprijs.

● Voeg aan de entiteit ondernemingen de grootheid commerciële kostprijs toe.

17

Maak een verband aan in het model tussen de grootheden ‘fabricagekosten’ en ‘commerciële kostprijs’.

18

Maak ook een verband aan in het model tussen de grootheden ‘verkoopkosten’ en ‘commerciële kostprijs’.

19

Simuleer het model opnieuw. Vergelijk de uitkomst van de simulatie met de hypothese die je bij vraag 1 hebt opgesteld. Is de uitkomst van de simulatie hetzelfde als je

hypothese? Als dat niet zo is, geef hieronder aan wat de verschillen zijn en leg ze uit. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

(32)

Naam: School: Klas:

Verkoopprijs

We gaan verder met berekeningen voor de industriële onderneming met homogene productie massaproductie. Deze opdracht gaat over de berekening van de verkoopprijs, zoals beschreven in hoofdstuk 29.2 op bladzijden 29-30. In deze opdracht gaan we kijken naar wat voor invloed de winst heeft op de gewenste verkoopprijs van producten exclusief omzetbelasting. Dit keer wordt er in het model een aantal grootheden gepresenteerd, waarbij jij zelf de correcte

verbanden moet maken tussen deze grootheden. Let hierbij of de verbanden positief of negatief zijn!

1

Je gaat als eerste een aantal hypotheses opstellen.

1a. Een toename van grondstof die nodig is voor het maken van producten zorgt ervoor dat winst per product gaat toenemen/ afnemen/ gelijk blijft, omdat

______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

1b. Dit zorgt er dan voor dat de verkoopprijs per product gaat toenemen/ afnemen/ gelijk blijft, omdat

______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________