Die O.B. Jaargang 6, no.1

Gercglst•·cer aan die H.P.K. as 'n Nuusblad.

6de Jrg. Kaapstad, Woensdag, 13 November 1946. No. 1.

fL1illU$

~

ce;Ir

ry~~

F

1l1lllllksie

H

m1

Dnce

JF@cauri

Boo~§ka

JP

a

an On§

IK

amerade

In

JDie

Iromdk

Die

ve1

·

jaardagviering

v

an die K

.G.,

dr.

J

. F. J.

van

UenslJ

m·g, en

die

A.K

.

G., genl.

J

. A.

Smith

is

Saterdagaand,

9

No

-vemh

er·

weerecns

1

uet.

die

geh

ruikhke

]uister

in

die

Paarl gcvicr

.

Gc

-hiedsleier,

d

r.

F

.

du T

.

van

Zyl

.het

die geluk·

wensing

van

die

lBcwe

-ging

a

an die leier

s oorge

-d

ra.

die Ieer-sal,boelde uit die Em -pire se 'tronl<, die h:osbaarste en beh:•kenisvolste gesJ;:enJ' is wat hy nog ooit ontvang het..

D1 e Boerejeug van die Paarl hr;:t 'n geskenk aan ons kame -rade m die tronke aan die K.G.

\·:: r.flewering oorhandig. 'n V,•rteenwoordiger van Noord -Tran~vaal het namens sy ge

-bied 'n geskenk aan die K.G. gebied.

Die Kaapstadse blaasorl<es het deurgaans die verrigtinge opgeluister

met

vrolike

mv-siek. Die gelukwensing van die Gebiedsleier, dr. F. du T. van Zyl, sowel as die tocspral<e van die K.G. en A.K.G. verskyn el-ders volledig.

9

~AAK

_VOJLOC§AAOC

VAN VEIRKHES

JI

NG

9

s;

1\

§E

VOORST

JE!LJL/E OOR

!BERE!f

!D

0/JIJ

SAMEW!ERKIING

TIE

ONTVANG

ANJDlEJR

A§

VAN

Jl943

"

V

oor

'

n

skare

v

an ctlihe duisende Afrikaners

het

dr

.

J

.

F

.

}

.

v

an

R(msburg

verlcde.

Saterclaga

a

nd in die ff>aarlse

s

ta.

dsaal

'n beroep

ge·

docn op die

leic

r

v

an

ilie

opposisic mn di

e

komende

v

erki

e

sing

-

w

at

laas

gen

o

cmde

self bestempel

h

e

t

a

s

.

die laaste

kans

van

die

b

l

a

nke

om

sy tockonts te

b

evci

lig

-

'n

'!JOlks

aah

te

maak en

nie

die saak

van een

of and

e

r party

nie

.

..:

Dr

.

~ian

Renslmrg

h

et

,

ve

rklaat

dat

die O

.B

.

bereid

is

om

voorstelle

te

ont

v

cmg

in

ve

rbmu

l

mel

sy

aanbo.

d

v

an smnC

'

we

rkin

g in 'n bree

oppo-sisiefront

.

Onder

dawe

r

ende toejuiging het dr

.

V

a

n

Rensbnrg gese dot die 0.8.

van

194

6

on

e

indig nwe

r

·

g

e

speen is

'

von

die

H.

N

.P

.

as

<~'({t

.

die O.B

.

v

an

19

43 w

os

.

As

iemand die stenune

v

an O.B.-hies

ers

tv

il

he,

'Sal

hy

a

tet.

di

e

O

.B.

-organisasie nwet sa

a

m

w

erk emden; sal

va

n

die

verwagti~

stem

-nw

lw.lp

nihs kom

ni

e

.

Dr. Van Rensburg het ver-klaar dat die na-oorlogse we-reid waar!n ons Jeef - en ten opsigte waarvan hy die O.B. se houding wil skets - nie 'n we-reid is wat bloot ses jaar ouer is as die vooroorlogse wereld wat verby is nie. Nee. Dis 'n gans nuwe en ander wereld -een waarin 'n mens jou pad Die verrigtings is aangevang

met 'n optog van die Cedarplein na die stadsaal. Vooraan het die speerpunt van vlag>vagte marsjeer, met komdt. Swane-poel se hlaasorkes Jwrt agter hulle. Dan het die erewag wat die sprekers begclei het, ge-volg. Verderaan het afdelings van die Boeredogtet·s, Boe1 ·e-seuns, Dameswag, 11answag, en van die vroue- en man nekom-mando's gevolg. Hulle het op die maat van die blaasorkes se vrolike marsmusiek marsjeer.

2)S)

j~~Jr v~l!m. v~~l!errrin~~<i)

versigtig moet voel. Die werk-like resu!taat van die afgelope oorlog en gevolglik die g rond-kenmerk van hierdie nuwe, an -cler wereld is die verslmiwing van mag wat daar plaasgevind het van Europa na Asii~ - van die blanke na die nie-blanke. Oral trel' Europa sy voorposte terug: Egipte, Indie Indonisic. Palestina, ens. Di.s die wit sol -claat wat uit hierdie voorposte padgec en sy plek word geneem nie dcur ander wit soiclate nie, maar deur nie-blankes.

ders geword? \Vas dit nie vir die O.B. wat meer as £90,000 bygedra het vir die versorging van hierdie vroue en kinders nie, dan sou hulle alma! op straat gcwees het. Vir die eerste l<eer in die ge-skiedenis van Suici-Afrika sou Afl'ikanervroue en -l<incler

-tjies onversorg op straat ge. wees hct terwyl hul mans en vaders, politieke gevangenes, in die Empire se tronl<e moes sit. Maar deur sy Nooclh ulp-daad het die O.B. hierdie sl<andvlek afgewentel wat op die gesig van elke Afril<aner sou gcval het.

Voor die stadsaal het 'n sl•a-re van cluiscnde mense ;:;aam-g-eilrom wat, toe die deure oop-gaau, in 'n ommcsicntjic die stadsaal, die galery en die sy-galeryc tot oorlopens-toe ge

-vul het.. Die saal was pragtig Yersier met viae, baniere en blomrul1•ers op die verhoog.

KornJt. Andre du Toit het as voors'.Ltende offisier opgetree.

Di~ voorsitter het etlike tele-grammc van gelukwensing voorgclees, o.a. een van mev. Adm. (;onradie.

'n Flinke vlagwag van dames het di.: :;prekers, gevolg cleur di(• c:ff.!si<~re van die wag, :1a die vc-rhr 'R geleide gedoen. l\:a

-dat die v1ag deur die Boarejcug gehys is, is die ·vergaderin;; go. open met 'n l<ragtige gebed deur prof. dr. Van Rooyen.

Ger.l vVillie l\'farsh het dw sprekers en die aanwesiges hartlik welkom geheet in die Paarl. U is algar baie welkom hier nie aileen Jede van ons Be\:eging nie, maar alma! wat lede van ons volk is, het die generaal gese.

Dogters van die Boerejeug het fraai blomruil<ers aan mevv. Van Rcnsburg en Sn1ith oorhandig, asook 'n geskenk aan mev. Van Rensburg wat die vorige dag verjaar het. Sy het kortliks op gepaste \vyse haar dank uitgespreek.

Dit> K.G. het 'n geslwnl• aan die

A

.

n:

.

G

.

oorhandig namens ,u Jmmerade in clie Pretol'ia. Sentrale Gevangenis". Hulle Jaat aan die A.K.G. weet, het die K.G. gesc, dat net soos hy

OJ• 16-jarige ieeftyd gesc het: El• rebelleer, so se hulle en die hele republil,einse A frilmner-dom vandag agter hom aan: Ons rebelleer. Die A.K G. het in sy dankwoonl gese dat hier-'

-

G~nn

o

V~rm

Zym

Gebiedsgenl. dr. F. D. du T. van Zyl het die boodskap van gelukwensing aan die KG. en A.K.G. oorgebring. Spr. l1et met lof gepraat van genl. \:V: :-Iie Marsh en sy offisiere en brandwagte wat so skitterend met 8 Augustus gepresteer het en ook vanaand met die goeie ontvangs wat huUe gegee hct.

DR. F. D. DU T. VAN ZYL.

Genl. Van Zyl het ool< in son-derheid waardering uitgespreek vir mev. Van Rensburg en mev. Smith wat hul eggenotes in die moeilike werk so getrou byge-staan en besiel het. Hy het voortgaande verwys na die be-Juagtiging deur die offisiers-laer te Bloemfontein van die K.G. se leierskap vir 'n verdere tydperk van drie jaar. Die af-gelope tydperk was een van swaarkry vir die Ossewabrand-wag, en daat·c!ie swaar het by uitstel< gerus op die skouers van hulle twee wat aan die spits van die Beweging staan. In die verlede het hulle ons nie gefaa.J nie, en waar ons aan die begin van 'n nuwe jaar staan, is ons met hoop en verwagting vervul. ,.Ons weet dat daar hierdie jaar nie net rose op u pad sal wees nie, maar ook

do-l

gegrings", het gaan, ,maar .:!nl. u Van l<an Zydie l voorjaar t -begin met die bewussyn <iat diegcne wat vanaand hier teen-woordig is, sal aanhou om u te

volg. U !Jet aan die begin van die stryd 'n groter gevolg ge-had, maar baie van hulle was net mooiweersvriencle. Diegene wat vanaand by u staan i~

manne en vroue wat deur die vuur gegaan het, en self nadat

u sou wegval, sal hulle nog by hierdic Voil<sbeweging staan.

TEKENS

vaar is sull<e helderc tekens van die tyd dat alles tog nie teen ons gaal') nie, maar dat die Osscwabrandwag besig is 01~1 'n plek in te neem wat hy nooit weer sal verl.oor nie. Vanaand by voorbeeld is daar hier in die Paarl 'n groter demonstrasie as ooit tevore. Op Krugerdag het die Ossewabrandwag in 'n op· tog die reuse-aandeel gehad en was dit 'n demonstrasie van lojaliteit soos nog nooit tevore by daarclie geleentheid nie. Op 'n onlangse reis dcur die Noord-weste het die K.G. groter ge-hore getrek as wat enige sprc-ker in daardie dele nog ooit gc-trel' het.

Elke dag sien ons in die pers dat die volk moeg en sat ge-word het van die twis. \:Vaar andere se oe nou eers vir da ar-die kwaad oopgaan, sien die Ossewabranclwag al vir die a f-gelope paa1· jaar dat ons moet kom tot 'n verenigde vo!k. Daardie eenheid is egter on-moontlik binne 'n partypolitieke organisasie omdat partye op verdeeldheid berus. Sowel bin-ne as buite ons land merk ons dat die O.B. in die gees van die hele wereld staan, nl. van so-siale geregtigheid. Daardie gees deurdring ook ons volk wat .hom aan die sy van hier-clie Beweging gaan skaar.

(Vervolg op bladsy 2)

Daar is egter een Europese voorpos waaruit die blanke nie Jean tet·ugtrel< nie - en dit i:; Suicl-Afrika.. .Die De Villiers en ,Jouberts e11 Van ller !\ierwes han nie teruggaan na Franluylc of Hlllland n.ie - hullc moet in Suid-Afrilm leef of sterf.

SAl\'lE\VERIUNG Dit is die agtergrond, het dr. Van . Rensburg gese, waaruit ons toekoms moet kom. In die Jig van hierdie feite verbleik aile geskille tussen blankes -net die nooclsaaldikheid van samewerldng tussen aile blan -kes staan helderder en duide-lil,er uit. In die dae \\·at ltom moet ellce blanl'e danhbaar en bly \\·ees vh· die best.aan van enigc en e!lm lewenslnagtige organisasie in die sl,oot van die vollc Ell,een van hierdie organisasies moet stel'!;: ge-maalc \\·onl - nie verswal< \\·onl nie.

'.i'AAJE VEGVERJ\IOE Dr. Van Rensburg het gese dat hy wil praat van die O.B. en hy wil met dankbaarheid en trots daarop wys dat blank Suid-Afril<a in die O.B. 'n taaie en lewenskragtige organisasie het wie se vegvermoe die stryd wat voorle beslissend kan h e-invloed.

Die O.B. is die republikcinse besieling in ons volkslewe. \Hy is die draer van die r epubli-keinse gedar,-te, nie net met die woord nie maar boweal met die da.a.d. Hoeseer mense oolc al

teen die republi1mnisme mag wees niema.nd ontken dat <lit 'n magsfalctor in Suid-Afrika is nie. En die O.ll. is daanlie fal<tor.

Gedurende die oorlogsjare is om en by die duisend repu

-h!il<eine - u mede- Afrika-ners - in die kampe en tronke van die Empire ge-stop sonder aanklag en son-der verhoor. Hierdie manne was alma! broodwinners. Wat het van hulle vroue en

kin-Dr. J. F. J. VAN RENSBURG. Die O.B. is die eerstc organi-sasie wat 'n nuwe pad nit. <lie moeras van partyverdecldheid ea -onmag aan die volk voor-gehou J1et, nl. die pad van die partylose voll,staat.

O.B. BIED HULP AAN Hierdie dinge is alma! pr esta-sies van die O.B. wat sy le-wenskrag bewys. Dit gee enig-sins 'n indruk van die gewig wat die O.B. kan stoot in die na-oorlogse stryd wat voorle.

Ert die O.B. is nic onwiliig om sy hulp aan te bied nie -op \\'atter tenein ool<al nie. Djt bewys sy staande aanbod van steun by die eersvolgende alge-mene verldesing. Die O.B. is bereid om enige l•andidaat van 'n Afrilmnerfront te ondersteun op twee voorwaardes: Die deur moet oopst:nan vir alle nasio-naal-voelende groepe om tot hierdie front toe te tree en ellm toetredende groep moet inkom met behoud van sy i,dentiteit en beginsels.

BLADSY T\VEffi DlF. O.B .. \VOE:\'SDAC, 13 NOVID~TBFJR 1946.

---

---

---

---

--

---

---

---

--

----

--

---(Vervolg van I" I. I, Ito I. 5 l

As mense dink dal di<! O.B. deur laasgenoemdc cis \'ir sy eie behoud sl<erm dan maak hulle 'n baie groot !out. Die O.B. het gel<am om tc bly niemand kan hom ontbind nie,

sclfs nie sy eie Crootrand me. IJIE TYD IS 1\0RT

Hierdie aanbod van die O.B. is nie nuut nie, maar· as dit aam·aar wil word moet dit gou geskied. Die verldesing- lol!1

moontlik aanstaancle jaar in

Junie plaasvind. As die r ege-ring die guide geleentheicl van die I<Oning se koms te bnat wil neem, sal hy sel<erlik die ver

·-ldesing· na Junie aanstaande jaar vervroeg. Dan l<an die rcgcring vcrkiesing hou solank

die l<oning-histerie nog heers en kan hy op ·n ongekende golf

\'1111 imperiale geesdrif

moont-lik na bcwincl ry.

LHE LEIER-1:\'-RADE Die 0 B. se ,·e rldesingsaan-bod is onlnngs l'espreel< op die kongresse \'an die opposisie-panye. Daar was ongelukl<ig boLc:ende uitspral<c dnaroo!'. Die

Icier· van die opposisie het een ding gese en sy ond<>rleiers ·n

andcr ding-. Dis haie moeilik

om nou te brpaal wat die amp

-tclil<e standpunt van die oppo

-sisicparly is. want die o pposi-sieleier· nocm homself 'n Leier -in-rade. En nou bots die Ieier en die rade.

Ek wil my eg-ter bcpaal by die uitspraal< ,·an die opposisie-leier.

WlL STEI\1\'EJl; Ht::

Hy \·er·l;laar dal hy hcrcid is om saam te werk nwt di<' A fri-kanerparty mnnr nic met die

O.B.-organisa!"ie nie, omdnt clie

O.B. 'n !!nd<'r sl<H\l~\·orm nn-streef as sy party. l\£nar· O.B.-Jede mag clar·cm \'ir sy party stem. Wat bctekcn drt niles?

Enersyd:s \'C'r·klaar di!' oppo,...i -!'ieleier aan dit• EngrJ ...

..,prf'l;en-drs dat hull(• \'ir· -.~· p:.trty l;an stem omdat die \'!'rldc> ... in~ nir gaan oor ;,taat,...,·orm ( repu

-bliek) nie, maar andc>r,...yd;, weier hy om rn('( tlic

o.n.-organisasie saam t<' "·rr·J<

orn-dat h.'· \'an ons oot· stnnts\'urrn

\'('r:,kil. Dit rym mos nic.

Dio opposisieleicr· mnalc 'n

grnot !'out warnteer· hy ann O.B.-ledc> sc: cl< 1\'il met jul urgnnisasie nil;s tc mal«' lui ni<', maar· rl< wil darcm jul strm he. Hy moet ont.hou <111L hy reeds aan O.fi.-lede g<'sc ltC't: elc 1\'il ,jul iu my party uie l11' nic. daarom sl\np <'I< jul uit. Die opposi<: ir-lri('l' rnoct n1C' in O.B.-Ietle n<'t stc•m,·eC' ~ien ui<' - hy

sal uitvintl dat 0.13.-lede sy

houdini;' nie waardeer nie.

o

r

mort die 0.8.-man ('n -nou by <li<' H.X.P. dicsclfdc> status ns 'n f\aapse ldeurling

hl''? ... Jy mag \'ir· ons s

l<'m-mnnr jy mag ni(' lid \\'('CS

ni('"!

GE~PEEX \'A}.' OlE TI.X.P.

Dr·. Vuu Hl.'n-.uut·g het onder dawer·cndC' tucjuiging \'erldaar

dat die' o-..-.r\\'nuran<lwa:; \'an 19~6 oru•intli~ rnt'!'r gc·-..p<>cn is ,·an die 11.:\' P. a~ ''at die Os-sewabrandwag ,·an 19-13 dit

wa:s. As il'mnrHI die f.lUllC'\\'C' r-king nlll O.B.-IP<I!· '' il

h

e

;.a I hy met dir O.fl.-or~anisasie

moe! :;anmw!'rl<. nndrr·~ sal van same\I'C'r·ldng- n!l<<- Jwm ni<'. Dis. nou eenrnnal dir ltouding- van brandwagtr. Benoni I'll Hot ten

-tot:sltolland i'< spr·!•I;PrHI!• \'() nl'-becl<l<'.

HET 0.13.-LEJE!lS Sl~ IIULP

NOJ)IG

Dr. Van Rensburg hct gese

dat hy hom geen illusil.'s oor die houding ''an die brandwagte maak nie. Hy wil dit> opposbie wnarslw dnt hul dil' ldoof .,o

dicp laat si<C'ur hc-1 d:tt. al i-.

daar samewerldng tu'-<-Cn die

orgnnisasies, dit stcrl<c en ook

talavo!Je Ieiding ,·an O.B.-I;nnt

sal ,·creis om die mas!'a \':lll

O.B.-kie~ers agter mec!'IC

,

.

,1!1

di1· H.X.P.-kandidatc ll' luy. :'elf,.. met sull>c Ieiding sal dit plcJ;-plel> moeilik gaan.

!'on-der Ieiding l>an dit ecm·<Huli g-\'<'rgl'et word. Ek hoop. het die I<.G. gcse, dat ek die waan die I<Op ingeslaan het dat O.B.-Iedc in 'n stembus geja sal word

wanr hul organisasie nie ge

-<ltlld word nie.

Die KG. het beklemtoon dal

die O.B. die aanbod van

samc-wcl'l<ing maak, nie omdat hy

die I-I.N.P. iets skuld nie, maar

omdat hy bewus is van sy l·er

-antwoordelikheid tecnoor die voll<.

Die H.:\'.P.-leiding moct ont

-hou dal die O.B. \'ir ses jaar

lant< Ismael was. Hy skuld nicmand iets nie - \·cral nie die H.N.P.-leidin~; n!e. Maar·

omdal die O.B. intens bewus is van sy ver·antwoordelikhcdc tccnoor die A fl'il<ancrvolk is hy bereid om selfs met die H.X.P in 'n Afril\ancrfr ont sa am te werk.

Ft;TJELE I<REET Die K.G. hct gewaarsku teen die futiele krcet ,.an .. \'Oikseen-heid binne die pa::-ty''. Dis net so onmoontlik as landscenheid binne di~ distril<. En tekenend ,·an die mislukldng \'an hierdie k reet was die i rontesc toe val dat Die Transyaler op 9

Sep-tember 1946. op die sewende verjaardag van 1\tonume

ntl<ap-pie versl>yn het 'n plcWool

on-der opsl<rif: ,Voll\Secnheifl b

in-ne die H.N.P." En dit prcsic~

sewe jaar nadat die volk by Monumentkoppic mel,aar· die cenheidshand binne die H.N.f'.

ger~ik het! \Yat het n!c alles sedert ?.Ionumentkoppic g-eb~u r

nie? Die huidige ,-Ndrdtlht'ill in ons \"Oll<slewc staan nnbc-h\ isbaar as die lc" rndc \ 'Cr-dorming ,·an die Iutiel<· !;red v:Hl ,·olksernheid binne die par -ty."

A frilmner-ernl1eid. het tlit·

R.G. gese. kan allec>n vrrl;ry

"ortl nadat die nasionaalv

oe-lcnde groepe met melmar s~am­ gC'wcr·J; ltet. u!t hicnlic ~amc­ \\'Nidng - dit is ons gcloof l'n

\'('r·wagHng - lmn rcnhcid

gc-hor·!· word. Die leiers wat nie met ander groepe wil saam-wer·k nie, staan in die pad \'811

eenheid, en met hulle moet die voll< afreken, het die K.G. gese.

WAG VOORSTELLE AF Die O.B., het die KG. gese, is bereicl om voorstelle vir hier -die aangcbodc samewerking tc 1

ontvang. Die O.B. hly bereid om hom in te skake! agter 'n

brce opposisicfront. Die O.B. se aanbod ,·an ,-erkiesingsteun

bly staan. Die O.B. bly wag op voorstelle \'ir die prnktiese nan -wending ,·an sy hulp van die !;ant van dicgene wat die

parlc-m~ntcre str:•d moct ,·ocr.

DL Van Rcnsburg het afge-sluit met 'n bcroep wat \'loci uit lwee stcllings wat die Ieier "an die opposisie onlangs ge -maak hct.

In die eerste pick het dr. l\Ia-lan in die pariC'mr·nt ·'n hrrorp np g-enl. Smut-; gcdocn om die' Tndierwettc nic as partysaal<

maar \\'Cl a..,<: \'OII\sanl< tr brltan

-dcl. Dit vind sprcl.-<'r IWrTel< en oot; noodsaaldilc

In die t weedc plrl< hct. d r. Malan onlnng:s gcsc flat <lit· 1<1)

-mendc vor-Idesing dall< die l nns-te lams is \'ir. die blanl;(' om sy

tncl>orns tc bevcilig.

Indicn dit die gcval mocl wees doen die O.B. op die oppo-sisieleier dieselfde beroep as

wat laasgenoemde op gcnl.

Smuts in \'erband met die I n-dierwctte gemaak het.

As die Yerkiesing dan dall<

die laaste knns gaan '' ces -maal< dit 'n ,-oll>saal< en nie die' saak Yan een of ander party nie.

~

Oor V

ol!ks({)i!kre

HorJJL

M

re~ns

Volh~t€mmin

g~'

AJK.Go

O

or di

e

_~

•

Y

root

l

'o

/h·.q·r·na!!slukJ..·e

dink

die

m

ee

rd

<'r

lu

•

id

ran

the

rolk

'

rluu

l

a7

t'f'lHlers, maar H'rtl

ons ran

mclwal'

ge

.<;/

,

·

c

i

e

h

o

u is

d

i

e

partypoli

-tit'IH

•

orgrmisasi

es,

l

wt

ge

11l

.

./.

A

.

S

mith

,

A

djunk-1

\..

C

.

,

by

gdt•c

ntlwid t·an

di

t•

l

'

(

'

rJ·aardw,t·

i

e

rin

"'

ie

Paw-l

f{('Se.

b ~ "

Gl•nl. Smith hcl ten aam·nng ,·er·wys na die gesl\enk wat hy \'antait di,• po!iticl<c gcvangcnis ont\·ang- het met die hooclskap:

,.Ons rrbt'l!cer·" ... As mens din I< tint t·II<C' lcerr· wannerr Eng-r -land in di(• nwC'ilil•hrid lwm,

;\J'I'ilmrlfH'f' ,....,o,... wildhol<lw in hul \'a<IC'rlnnd g-f•jag word, dan f.(• on,.. dat <li1· l~rpnhlio'l< nic 'n

al;ad<'mit·~t· I< ll'f'~si<' is nie,

nmna· 'n al<tawlo- \'raagstuk.

Telkem111c het hondPr<le Afr·i

-l<ancn; in die tronkc bcland

nic omdat hulle tcl'n hul eic

gesag g-crd>l'IJ,•,•r· h<!t nie, maar· teen ·n \'rCl'nHh• Dll is die plig ,·an •''ke Afnkancr om 'n

rebel tc wecs solank Suid-A ir·i -ka onder Britsc gesag- staan en

om tc strcwc daa rna om \'an Suid-A fricn dac tu!st..: \'1\n di~ Afrikancrdom t..: rnnal< en nic die aflaaiplcl< \'fin clement() uit die \'recmdc of die n;:tcn·ycr

van die Empir·c ni<'."

Suid-.Afl'il<a sc dcl.!ln:tme ann die Britse oorlo~ hcl gehclp om die grootstc onlwil oor die

w

e

-reid te bring di!' oorhcer -sing van clic ltuss\csc bolsje

-wismc in Europa.

DIE IWXIXG

:.r

et

venvysing na die koms

''<'In die koning hct gcnl. Smith gese dat niles in \\'Crldng gestel wonl vi:- g'l'OOtsknalsc lojali-teitsbctogings ann 'n \Tccrndc

l<oning, en gewaarslw dal die Afril;arH.:r hom nie moet laal mcesltlur deur sy rcpublil;n-msme prys te gee nic. Ons mn£'nic w<'es soos 'n !<tout. l<ind wat rool< so!nnl< George in En-gc•land sit nic. maar as hy na Suid-A frikn lwm. die sigaret wcgg'QOi en sc: ,.X t'e, m<>nccr ons r·ool< nie ons staan nic

\'ir· ·n republiel< nie."

Voortga:mde het gcnl. Smith \'erl<lrtnr dal hy clikwcls al be-ldcmloon hct dat ons vryheid nic langs die \\'Cg ,·an ·n party-polit H'kc strmbus verkry l\an word nh•. Xmr hl't <lie Ieier van tlil' OJlJHI"I"i'· ,...o p:ts dieselfdc waa\I'IH·id ll!'l<l!'mlnon !leur tc \'Cr-l<laar da t sy p:U't ylwnst it

tl-!-i<' ltnrn IH·!t•t om 'n r·e pu-blicl< do•ur· mid!ld nln 'n g-ewo -nr p~HI ~·vc> rl<io·!-i ng- uit t e r·oep.

Vir clir ltt•Jluhli(•l< ,.al tlaar· 'n

spt·sialr vollcstr-mming gchiHa wonl, alclrts tl.ir h•io•r· \':ln die

ll.l'i.P. Dit b pn·:.it·" \lUI die

Q-; ... cllnhrantl\\'ag nog nltyd be -plt•it ltl'l.

YOl.hSFHO:\'T

Die Osscwabrandwag se dat die cnigstc wC'g om groot \'raag-stukke op lc los die is ,•an sa-mewerkmg tuss<•n allc nasio

-naalgesindes. \\'anneer· jy ·n \'erkie!<ing hou wan!'in jy die

,·oJk \Ta om IH'l vir 'n party te slem, dan is dil gccn \' OII<s-\'er·ldcsing nie, mnnr 'n

pnrty-stcmbus. Om 'n snal< buill• di<' partypnlitirl< te ltou. \'f•o·<'ls dat

jy onl< vir 'n vnll<sfront mnrt

slrrn. Hua.r· mot• I nir g••-;t f'lll

\\'Ortl dr of trPn 'n Smuts of 'n :vralan of 'n Vnn HPnsburg nic. maar· vir 'n SlUIIc.

Daar is gcsl! dnl. die O.B. se pad doodgeloop het, maar hoe knn sy pad doodloop wanncer jy hel die grool taa k "an voll<~;­

\'l'remg-mg. hoc kan sy pad

doodloop solank jy nog onvry is, solanl< jy nog hct 'n v cr-l<cerde politieke. el<onomiese en m:ullskaplil<e slelsel? Hierdic dingc is wcrl< wat die O.B. hct en waarmec hy indcl'(laad reeds gr·oot vordcring gemnal< het.

r-

.

i

GEXL. J . . \. ~i\ll'l'Jl

Toe die Ossewabrnndwag

homsclf teen die gcn1ar van

die kommunisme be).!'in org-ani-seer het, hct lcicrs \'an die o p-posisic gesc dal Van Renshuq~

nou paniekerig word en mel

lmopl\ierie-kommando's koppt• wil ins!aan. 1\:ort daarna 1s

hierclie mense deur die l<ommu-n!ste in Johannesburg bclct om 'n kongres te hou waarop hulk ten ,·olle gcrcgtig was. En

di.-r~'gcring n-at ook Iwdtril' IH·t dat <l::lnr gecn lwmnnrni!-li!•st· gc,·anr br·,...taan nje, wa-. tlio· ('o•rf>tc 0111 np Jcommuni~tl· t;on·t

K<'INic tc sl;ict. Oot· die l wm-munisticsc gcYaar \'O<'' die

O.B .. die H.~.P. en die rc~~ ..

l'ing nou ecnders. \"OLliS'fE}OrJXG Dr. :'-falan hd in die parl.-m.·nt gena dat die naturellc

-\-r-aa~stul< buite en bo die party-politick gehou moet ,,·ord. On -derwyl hy intussen die ,·olk \'lr die Stl':nbus organiseer teen hicrdic \·raagstuk, tree gcnl. Smuts in die buiteland op as kamp\·cgtcr ,·an die blank c-dom teen ,·rcemdes wat die kleurlyn in Suid-Afril<a nie l<an begryp nic. Dit is dus 'n voll

'-sanl< \\'at o11s alma! ucsoq;- onr· \'OCI. J{an jy dan danr·\'an '11 padp;nal< mnnl< wnrmrpr· <lit

'n \'Oiksnnlc is? Dnarom se die

O.B. dat tlie \'ollc oor· ,·oll;,.ai<P 'n volkstemming moet hnu rn nie 'n par·ty~tt'nuuing nie.

Langs die \\'eg ,·an die party-wese kan jy groot vraagstukl<e nie oplos nie. In Tndie en Egip-te is geen partystembusse oor hul onafhanklil<heid gchou nie, maar die wil \'an die ,-olk hcl op die duur ge!'ee,·ier· rn die Britte is besig om \'oor· dnar·-die \dl te wyl<. Daarom wil ons beldemtoon dnl dit.' ,·c

rsl,il-!ende g!·oepe as ratte binnc dtc v<;lk gebruik moct word nie om teen mel<aat· te veg nic. maar sa am t.c werk \'.i r die grot<•r· en gcmecnskaplike bclang. Lanl hulle saamkorn en saarn bc·sltHl as volk Ons moet nic

he

'n

partygesagstaat nic, maar n

volksgcsagstaal waarin nie dit! gesag van 'n groep nie. rnnar

die gesag van die ,·olk die l>o-toon sal ,·ier.

POL

TT

IE

KE

MOOIO)

OP GROOT

SKAAL

:!\"n Sapa-United Pn·~o; rrit Athenc berig het d<'Hlr irr !lit·

afgl'lopc tyd 'n sluil<ut'wiml irr Bulgaryf', wanr die lwmrnurrif. -tc so ewe 'rr oondnning b('hnnl hct, rritgcbreel<. :\leer as "cstig dubrnd men<;(• is reed:. t

t•rt·g-g-r ... tt:l en \·t'crtigdui;.erul irr

t r·onl<c gestop.

!<a

me

rode-Fonds

Dif' Pnarlsf' (:cncrnlslmp het by nwmle van ltflwrnolte. F.na Lnuhsi'IH•r ondf'r,...tuundc uood

-,...J;ap te!>nnH' nwt 'n hedrag vir die f{anwrnd(•fonds ann die l\.G. oorharrdig-.

Uit dae tronl<s~lle van Prcto-r·ia-Sentr·aal het c!nar onlangs 'n boodskap van wcergalOSI' volharding gckom to~ die g<!-\'ange Afrikaner·s cla:u uit hul sltamele middc!c 'n geldelii<C bydrac gelcwcr het vir· die fondse van die Osscwabrand-wag. Dit was tcwens ook 'n boodskap ,·an hoor> en l<rag,

want 'n ,·o!k wnt bcweeg met sulkc nrur, is om·et·winbaar in

die stryd.

(.)n_.. in diP Paarl het die fak

-J;pllig agtt·r die tralie« ,·an die

I t·onl;;.(') raal;ge!'icn. Aang

r·-... tt•t·l; clt'll!' daardie vurrr wil lith van ons !'ant 'n booclslwp na di,. ~C'ntr·all' Ge\'angcnis te

-nrg-,.t Utll':

,i{urn('raile, die Os~cll'a­

hrnndwng lt!'t ondcrnccm om tli!' st r·yd voort tc sit tot hy

cHtl'll'in ltd . ,Tul opofferings sal n!r tcvergeefs wres nie.'' i\s tasbarc bc\\'yS \·an die Paar·l-lwmmnndo's sc wil daar -toc :-:l<cnl< ons hiermee ons be

-drng- vir die Kamcradefonds wul dcur ons makl\ers in Pre-lnna Scntralt.: Ge,·angenis

ge-st•g r<;.

l:rn 'ir· Alma!, Almal ,·ir Ell<l't•n;

1\0

i

\IJ\H

i

l\ ISTE

\'

VE

:\

l~ FHA~KHYK

Hit' \'rrldl·!--ing- van 'n nuwe Jllll'l!·rn!'nt Mn·o•c>nl;omc:tig die onlnrrg-s ann v:aardf• konst it usic in Frnnl<ryl; IH·t. nn. S apa-J{('rrtl'r· ht'l'ig. rrilg-<'loop op 'n volslac <HII'II'irrning Yir die kommrrni ... tr, wnt tnc ons tcr

pcrsc gegnarr ltd . mrcr as dl'r

-lig w·r-.ent van flit' tvtalf· ann-tal !<IPmm(' \'rrkry hct tecnoor onge\'C'('r· 21 JlC'T''"'nt 'an die f{atoliel<t' \'oii'"Jlnrty. 1 i pe

r-sent \'an die :'=;o~iali<-t•' en 15

per!'ent \':ln tUc l<on-;f'n,ntie -wcs.

Jaar ll)an

Vorderin.g

(Ven·olg \'an bl. 1, kol. 3)

T\\'EE BEGlXSELS \\'aar ons twee leiers 'n nuwc jaar tegemoet gaan weet ons dal hulle ons reg gaan lei en

ons wect ook dal wcrel dom-standighedc so \'eranclcr het dat duar ool\ gedagte gegec sal moct word aan dam·die veran -derdc omstanclighede in die

w~rcl<l en in ons land. llfaar ons weet hullc sal ons belcid

so nanpas sonder prysgcwing

van ons gTondbcginsels. Dnar· is VPml t '' rc forularnentstene '''nar·op die O.B. gebou is en claant:ur ;.al harlle n.ie torring nh·. \IHnt ,·ir· 1lnnrdie twee be

-~itt!>t•J.., ltet die O.B. in die le\\·e g-t'lwm. Oit ;,., die grotcr voU~s­

l'f•nheitl ('n diP Rl'publiek, het g<·nl. \'an

z,

.

,

onder oorYe

DIE 0.8., WOENSDAC, 13 NOVEJ\tCER 1916. BLADSY DRIE

~ce

oc

~

~Ulr~~~en~

Vi

~rr~~~~k«a1ar

GRO

.BLE

H

S

JHOO

P

'

LRWE

NA

K.G.

-

BE

SOEK

GROBLERSHOOP: 'n Baie

geslaagdc reel's vergadcrings is

op 24 en 25 Oi't. gehou deur die generaalskap A17 van gcnl. J. A. Gouws, (NickerJ(shoop, Prieska en Buchubcrg-ncder -setting)

w

at

toegesprcek is cieur

d

r.

J. 1<'. J. van Rensburg.

'uiti-Afrilm sc ldcurbeieitl wrts <1ic afgclopc week onrl(•r· die

grofg-<':-;lmt van clio wcrelllpoliticlc ~s gevolg van t"·ee punte voor die Vcrcnigdc Vollcc-or·ganisasic. Genl. Smuts hct naamlik aan

-soclc gcdoen om die inlywing van Suidwes-Afril,a. by die Unic,

tcrwyl Jndie 'n ldag ingedicn hct oo1· Suict-Afrilm se behan<lcling van die ln<lier:,;.

Voor die voogdy.komitee van

(lJc V.V.O. hct gcnl. Smuts 'n

lang beredenecrde toespraal<

afgcsteek waarin hy verwys

hct na 'n ,·o!l,stemming wat

daar onder die natureile ,·ol

-g'CJ1S stamgebr11ik gehou is, en

~at meer as 200,000 inboorlinge

hulle ten gunste van inlywing

uilgespreek het tccnoor 33,000 wat daartecn was, tcnvyl 56,000 nie gcraadpleeg kon word nie weens verspreidheid. Genl. Smuts hot in sy toc -spraak 'n geniepsige steele na Rusland gegec toe hy sonder om name tc nocm ,·erwys het na die inlywing ,·an die drie

Oossee-state deur Rusland son

-dcr raadpleging van die Vcr

-Emigde Vo!l<e as 'n teenstelling van die mctode wat die Unie volg. lntusscn word genl. Srnuh; se saal;: \'l'rtrocbel dour 'n pro -paganda-veldtog Yan sow<:! uit (lie Unie ns Indie. Sen. H. }f. Basner, vcrgcsef \'an J<J.

S

.

Sachs en H. Na.ioo, vcr·l<~'cr· in

~ew Vorl• waar· hullc n-yelik

propaganda rnaak t<'cn die

Unie se naturellebelcid en dus

teen inly\\·ing van Suidwes. Uit

die Unit' sci.( "·ord tch•granm1e

dern· kommunistiesc organis

a-sics _g(·stuur om ammunisie te

YCrSI>a( aan die gckleurdc vc r-tccnwoordigers !n die Y. V.O.

Die 09komste was oral bo

venvagling. \'eral te Groblcrs

-hoop waar die opkoms <Jje stoutste verwagting oortref

het. Al die vergac!crings was gel\.enmerlt deur· vertccinvoor

-diging uit alle partyc en groc

-pe. Ota1 is vrac bevt·ecligend

beantwoord deur die K.G. '!'e

oonl<'el na <lie vrac en navrae

wil dil· voorlwm nsof die nu\\'C

st uls!'l van berocpi"'C'rteenwoo r-<lig·in~ groot ltclungsteliing gaanjc gcmaak hei.

V

oedse]noo~l

Weens

Te Groblershoop

l

s

'n funl<sic ten behoe\\'c van O.B.-dag by die geleentheid g-ehou; die ve r-bascntle bedrag van £90 is

in-gesamcl, wat aile becit·ae wat

nog met enige vorige funlcsic

ingesamel is in die sl\acluwec stcl. Dit is temeer verbasend

as die huidige omstandighede met. brood- CJ1 ander regula...<;ies in aanmerldng- gcncem word.

V

ersJl]ippering

/ .£19-J7-6 van die gemelde be -drag is bygebring cleur die ve r-J,oop Yan goedere wat deur die

1\'IaryLlale-veldkornetskap na die

Cunksie gebring is, waaronder

'n model van die Voortreklccr

-monumenl wat uit ldip gemaal<

is deur mnr. A. Smit ,·an Mary-dale en ve1·koop is vir J.7. 'n Vrccs vir opstand en Cl'llS -tigo onJuste under die DuHscrs in die 'Brits-besette dee! ,-an Ouitsland as gevolg van die cr·nsti,:;-c voed:sclposisie in da ar-dic g<'hir<.l, besorg die Oeallice

r-de owcr·hcid ernstige hoofb.rc -J;ens. Die ,·oedselnood is die

ernstigste in die Ruhr-gebied.

Die BrHse owerheid het reeds

voorsorgmaalrei:Hs getref om

die Brit:;e gesinne in die R

uhr-. gebied te beskerm teen moOllt

-like optrcde Yan die uitgehon

-gerrle Duitsers. Die huidige

toC'siand mag 'n crnstigc po

li-t icl<o terngslag vir die Gealli

-ccnlcs in Duitsland bcteken, en

is indenlaad 'n !:"t'volg ,·:m <lie

,·ersnippcrde bclcid in .Duits -land.

00

1\'

1

J

AN

lD

E

LANG

E

OOH

U

E

O

E

JA!\"SE~VILLE. - Donder -dag, 10 Oldober, is mnr. Jan :uc11drik de Lange van Jansen -ville in die hoe ouderdom van 78 jaar oorlede. Die begrafnis het op Vrydag plaasgevind te Slangfontein. As

lwster het opgetree mnr.

Schalk van dcr JV(erwe. Die diens is waargcncem deur dr.

Claassens na aanleiding van

Joh. 19: 38.

As clraers het opgetree:

mnre. Andries de Lange, Jan

de Lange, David de Lange, Phi

-rip de Lange, Adrian de Lange, Pieter Knoctze, Iza.l< Gr·eeff, Hendrik Conradie, John Gro b-ler. Adrian ,·an Tender, Smith

en Rudman.

Die oorledcne laat 'n egge

-note en twaaJ.f kinders na. Uit

die huwelil\ is gebore J6 Jdn -ders '.vaarvan 4 reeds clcur die dood weggeneem is.

V

.S

.

A

. B

E

GE!fi

:

H

G

H

O

T

ER

W

H

,

\

AK

Die Amerilmanse militcre rc

-gering !n Duitsland he{ gcdreig

dat indi<'n die Duit!':e suiwe

-ringshof n!c betet· work doen nie, IH!IIc self die hot' sal oor -neem. lfienlie dreigc·ment. hcf. ten gevolgt' gehad dat die mi -11isler· \'an sniwedng- ln \Vurt -temburg-Barlen, Cot llieb Maier·, bedank h.et.

Dil blyl' dat slegs 100,000 ton van die 565,060 ton graan wat gcdurende die laasle kwartaal

,·an hierdie jaar na \Ves-Duits

-land gestuur is, vir die Britse gebied beskikbaar gestel is, ter

-wyl die res na die Amerikaanse gebied gegaan het. Hierteen

het I3e\·in, Britse minister van bui tclandse sake, protes aan -gcteken by die Amerikaanse minister Byrnes. 'n Amcril<aa nse woordvocr -dcr he(, bcl>kmtoon da

t

daat· ~enoeg koring- in die Amcri -l;aan;;c gcbied i-, ool< vir die Bt·itsc dee!, maar dat gc<'n oo

r-ecrrhorns l>cstaan waan·olg('ns die surplus {;Taan aan die Bl'i t-te gelewcr l;an wol'(\ nie. D1E.l DOOl) Of' DIE l.'1}D: Gcdurende <lie C'Crste Jrclft (· van Jrier<lie jan1· hot 315 mcnse die !ewe ing-o·51<iet as gcv•Jig van ongeluhl<e met motorV(H~rt uic. Dit i.s '73 ,p<'rserrt rnccr n.s die ,·orige JWriodc. D!e t ocna me in die nant.al bcs<'<'1'dcs is sowaf 60 per·sent. l)a:ll' was meer af! l8,000 rnotoronge

-luldce, wat 'n toename ,·an o

n-gevccr 65 per·sent hctelwn.

VOS@AQ

Gedoem lot

Staatsolt1lmag

Die Demol,ratiese l'arf~' van Arnerilm, wat onder Ieiding van pres. Hooscvelt Sent r·aal·l~ur·opa aan die l3olsjcwismc uitgclewcr

het en onder die swakl'e aan\'ocring van Harry Tnrmau ann

daardie voldonge feit.- ge•·n l;ecr lmn bring nie, hct ,·erledc weel>

'n Yerplcttcren<le ncdcrlaag gely toe die Repub\ll;cinse l'arty met die twccjaarlil,sc \'!'1'1\IC'Sing van 'n <lt·•·l Yan dio lwngres mce

r-derhede in sowel die scnaat as die .huis \'an vc,·tccnwoor(ligCrf>

behaal hct.

Die uitslag is besluyf as 'n afwysing vi1: 1v!osl<Ou en is on

-getwyfcld Yit' 'n groot mate be

-invloed deur die vyan(lskap wat in die jongste tyd teen Rusland by die Amerilmanse volk ont

-wil,kel het. .Die neiging teen

allcs

wa

t

links is, was inder

-daad so stork dat die J,~mdicla te wat dour die arbeidsgroepe on

-clcrsteun is, hopeloos uitgcval hct. Die uitslag van die Yerki c-sing betel\en clat pres. Truman, wat nog twee jaar lanlc presi -dent moet bly, te staan kom. leenoor 'n welgcwcnde liggaam wat hom ''yandiggesind is en ooreenlcomstig party-politieke traclisie alles in sy ,·ermoe sal

docn om die president in on

-guns by di<' voll< lc bring. Die wet.gewende liggnam aan d10 ander kant kan weer deur die

president tot onmag gedoem

wot·d deur midclct Yan sy ,·cto -rcg. l'oW \cl>c "·aarncmcrs

vvOJ'IS[lCl dan <•ol' ')'] t:yclpcrl>

van staatsonma,t.:" \'.it· (lie Vcr·"

cnigdc State op 'n allcr-kritil'k

-~tc oomblil; van die wereld g-e-!-l<iedenis. Sy <lcmol;ratiese in

-stcllings het hi•·rdie mag-iig-:,tc

v<•lk. van die wcrchl tot voli,lac

onma.g ge\'0('1' - tensy da:tr

van die inst.ellings afgewyl<

word. soos \'OOrgestcJ deur sommige personc in die V.S.A ..

nl. dat pres. Truman bedank

en die bewind oorgee aan 'n

Rcpublikeinse minister van b

ui-tclanclse sahc.

Die verkicsingsuilslag in Amerika herinncr aan die Brit

-se debal~cl tydcns die Potscla

m-lwnferensi<', toe Churchill in clie middel van die ssme!lprel(Jngs moes plek maal< vir J<at>incts -voorsitter Clement Altree.

Stuur: u POSBESTELLINGS vir

e

K

AN

TOORBE

N

OD

I

GD

HE

D

E e

n

e)

SKUYFJBEHOE

F

TE

S

na

SOLM§

VAN

NIEKE

UK

Urooto Kerl•gebou, Purlementstruat, IL-\.APST:~b - Foon 270l7

fttllA!RKA GJENISKAP

.. A

VROEE

MORIE

e

~~AR

K

KAAP§TAD

18etnllng gMkled onmldde&Uk weekliks, maamlellks of

soos verlang

IBest.e heei'sende pryse

MIINNAAR

£N

V

AN

S

CHOOH

r;?;Jenru>-1": OUS'tAV RF.TJEF

PL

U

I

T

H

V

EE

J)Jc. Hestr lflrrun •Jrn u I'J.UtM\'EJI.:

t:lEHS en nnd4"'r f'HOUUH.'f'E nnn

te sTuu.r Is:

C.

lH

.

f:L

O

FF

E

N

K

I

E.

(J:;~ms.) Ilp1c

TOT

U

DIENS

Geld enhiDI

ys

H!illgelrnieurs werke

-.1> DRAAI @ I'AS 0 SWEISWERK

Wynnestraa.t 13 _ll?AI!tOW

Slcn /\dvertensie onder Oeklas -sifisecrde kolomme (Gem eng).

ONS J\TUWE

Baadjie

-

en

Jum perpakke

van Linne wat nie Jueulcel

rue, is baie deftig.

Steyrns

.VIE l\10DEVVINKEL PAROW

T

EL

EU

R

GESTE

LD'?

P

R

E

T

O

RKA

-

MA

ill

(

0

WEB

B

EN

PR

E

T

O

.

RI

U

S

0 l~ro<Tusnnt<', stuur u Pr o-dul\tC, Eio•1·s, Bot·t cr en Lcwcndc Hn\\'e na ons. Q (Onh•an~s-ageote van aile sla~;vce vir die Vl cb-lcontr·oleur) Ons hct 'n -..., £2,500 by 0 gn.ransic van die ncgering. €>

Pr

c

l

o

rja

se

Oud

s

t

e

e

n

Grool~le Marka~eutskap Ons Ge<' nog Steeds LEIDI1'\'G

S.A

.

G

HAFSTEEN

-

E

N

MON

U

MENTWE

RKE

(.EIENS.) BPK.

Voortrel\kerweg - l\l:AITLfu'\"D

Beskerm u

Oe

BriJJg u oogarts sc voorsluif

na ens. Laat gckwalifiseerde

Voorsluif-Oogkundiges u be -dicn.

Wahl,

Lawr~illl

~~

EN

KlE.

Adderleystrant l20a., l{aap:,~tad

Foon 22408

MEUIBlELS

PRYS!!l STYG VINNIG

KOOP NOU!

Ons hou alleenlik goelo

kwnlltelt Mcubels 1n

voorra?d

'V

e

rda

r

,1e

u

bdhandel

a

ars,

( m::IENDO ThiS) BE.JPERK

Qroote Kerltgeboc - K=plilt!Ml

\\'ntt U mtSWCn 1!\R~IO Jnnr telt:urgcNtCid toe 11 }'{rrRfCt'tldrnnkfes tC lnar aunge~Qm uet'." -'lOf't nlc htat, dlt wet~r vnnJnnr gcbeur nle. U _ltun nou·nl ~rl<er vn.o u Qr::uH{Ies mnnl-< th·ur vrwdng u IH'xlcllln~.:· In te shmr. Vcrnn'ld dlo dn1um waarop

u \'erlnng- dnc nrgestuu.r nwct. word. en dlt ani ~_,., t;o.·<.l af,::clt•wcr word. :UAAK CEI:lHUIK VAN HJ)';HUIE GELE~;KTJIElD EN VOO'RKOM

TEt,~;u ttSTELLI.'IG I !

vtv~·v.:. Spesranl Suet . . . , .. Ou Pon . . . . . . . . ROO! en Wit Jer!pll<o .. RooJ en Wlt .Malmsey . RCJOJ en Wtt Muskadel Soet Port . . . . Port, Pontnk. \Vorcestcr Boel< eo Spcalnlc SJerrte G<>ue SJerrfe (Droos) Ou Brule SJcrrle . . . . "Cocktail'' Verrooulll (Droog en Soet) OR<H: WY)'IE: Swartl>cr~: Sjcrrle BoergonJu (!loot) Rree)ln~ ~n Oro~ Wit f"OSI( El.\\'\'NE: Grand Spu:ua ote .. Vonkel Boeq;on.le 2/6 2!6 !/9 l/9 1/8 1/8 1/7 1/0 2/3 ~/ -2/9 ~/6 .1/U 1/0 10/ -(Droog) 8/6 Grande Splendore . . . . 7/6 11/ -8/6 S/6 8/ -8 /-7/6 7/ -PHYSLYS I~RA.;'-; J•l!;\Vl:NE: Aurorn V.S.Q. (SIC!;S

3 botlCin per bcstelllnc Roy<tl .. .. .. .. . . t:.:ur .. 'kn A.) Boecoc .. t.II(EI)Itl!:: Pcpcrment, Piesang. AppelltOOS O! Perskc KcreJe, van der Bum, Gemme!', Aoys, NaeltJ{es u:,:o; r·:\\'EIIS: Oro~. Leruoen eo Suur-lcmoco 10/ -8/6 8/6 8/ -7/6 7/ -6/6 7/6

VOOH\\'J\AHflES: (1) Voc~: by 20/- of 5/- per •·aatiie en kt-.tc met bott•ls

respclq,lcwcl!Jc Hferctfc clc;>OSJtOs \vord di\d('l!k \·ergocd op ontvan~s van let!

mnouer:l, r.r,oorvras betn..'\1<1 Vlnktcplaats-Stusle. (2) Bestelllnr;s moet be<rnan

ult 12 bottels of ;, gelttnss (of 'n gclystnnnde noeveelhc!d. (3) .Aile bestelllng• Konlunt c.f K. B. A. u nanstc Stnslc.

11!0~;1' NU) V8RCJ:;Wl' 0)1 DIE DA'I'UM WAAROP U VERLA='IG DlT AFG~;STUUP. MOr:T WORD 1:-l U BHIEF TE NOJ·;~1 NIF:.

EXCELS

iOR

WYNJHAKE

R

Y

(Edms.) Bpk.

BLADSY VIER DIE O.B., WOENSDAG, 13 NOVEMBER 19·16.

--

---

---

---

---

--

---

---DIE O.B .. WOENSDAG, 13 1\'0VEl\IBER 1946.

lFEITf£ W

A

I

SPREEK

Die munisipale \'crkiesings aan die Rand en Pretoria !tan

ongetwyfeld as 'n ba1e nuttige \'lngerwysing vir ons politiekc

stryd dien. Aan die Rand het die drie belangrikste partye die

\'erl<iesing op partypohlleltc lyne ge\'oer. Die uitslag was dat die \'ercnigllc Party sy led(•tltl in die raad meer as venlubbcl hd sudat h~· tans oor 'n \'Oblrel<tr nwcnlerhcid beskik. Die Arbei

-dcrsparty \\at ,.e,·ledr jatll' voo•· gl'loop hct met 18 !cdc, sit nou

met. 12, t.ei'\\'Yl die H.N.P. ~ct·n ,·onl<·•·ing gcmaak het nie - ecn

van HY sitt·entlc !cdc is verslnan l':l 'n antler hct. gcwcn met '11. l<lf'ine•· /:'Ctal stt·mmc as \\'t\t F!y lcollcg<t vcrlede jaar in dlcscUdc

wylt ing•·ocs hct.

Hicrdic feitc meet cerlik in die oc gel<yk word. want daaruit

meet ·n Ics gcput word vir die algemene verkicsing. En daaruit

blylt dan dat hoewel die kiesers ,·an Johannesburg hul misnoee

met die Arbeidcrsparty onmiskcnbaar openbaar hct, hulle nie na

die H.:-.:.P. gegaan hct nie, maar terugge,·aJ het op die Verenigde

Party wat hu!le die \'Orige jaar ,·erwcrp het. \\'nnnccr Dir

Trans-valc·r tlu« ~l,r_vf d:lt daar \'ir die H.::-i.P. toclwmshoop lwstaan

omtla.t die l<irscr.; aanstaandf• juar die YcrPnigde Party \\·ccr ten

~ms1P \'Un e<·rsr;-cnocmde sal n•n,·erp, lwu hy nic· rci>Pning met

die felt nic tint <lie \'crcnigde Party reed!'> \'l'l'le<lc jaar ldaar ,·e

r-wcrr wn.« ~·n dat die ldescrs dus ,·anjaar· al sy toevlug na die H.;\'.P.

as

dcrd•· nltcrnatief moes gcnccm hct. Dit hct nie gebeur

nl~. cn dic r·etlc claurvoor moct vir 'n groot mate toegcsl<r~1' won!

nan die hardlw)lpig-1' \\'eicring \'al1 laasgcnol.'mde party se leiers

um di~' nwtll'we•·ldng \':111 ander nasionaalgcsindcs te g~'bntllc

Jn Benoni hct die l<andidaat \'an die H.X.P. ·n oo•·ccnkoms met

ander grocpe aangegaan, maar kort daarna het twce

hoofbe-SLuur·sledc van die party die kandidaat met sy komitec gcdwing

om die oo1·ecnltoms tP verbt·cek. Die gp,·olgc hiCr\'an blyl; g e-nocg-sa~m ult dlc fc·lt dat tlaardie kanclidaat die Jaastc plclc in die

ultslag g-Pvul hrt.

'n Hccltemol andcr prcntjie toon die vcrl<iesingsuitslac in Pretoria. Daar is die strycl nie op partypoliticke lyne gevoer nic,

maar op oordcrll<Unclige wyse het die nasionaalgesincle elemenlc

met bchulp von '11 o•·gnnisa!'lic van helastingbetalers en ona

fiHull<-lil<e kandidatc cll'ic uit die vy( setels vcrower. Di1· ioon wut

gc·-d"len lntn word a., <II~ nwdcwerldng vnn almal buite partyn'rhantl \'erlny \\'01'<1.

UienoiP fl'it<· ht'l<ll'mtnon dn:< ,·ir die so,·eelste l<rer da1 'n

Af:·il<ancrooi'Winnint::' allc·•·u binnf' di(• perke ,·an die moontliiH' i" w:wnc:c1· tlit buill' die· r·ug<· mure van 'n politieke party grvocr

,,·or~~.

Laat die ,·crantwoordclike politiekc Jeiers oor die uitslac "an Joham1c~burg en Pretoria nadink. en ophou om hullc \'nn die res \'an die \'Olk te isoleer.

Dit was gistcr pre:>ics vyf jaar gclccle dat Die O.B. sy cerste

,·crsl<yning gemaalt hct as mondstuk van die Osscwabrandwag.

Dil was in omstandighcdc wat vir ons volk bcd1·oewend en vir

die O~sewabrandwag in bcsonder l<ritick was. Oor die Bcwer;ing

He lwp hd 'n storm losgcban; ull lningc wat baie naby aan hom

gcstaan het. Soos deur 'n wilctc ctwarrclwind is die lede van die organisasie van aile !<ante geslwd en opgeroep om hul Be\':eging

vaanvcl tc sc. 'n Oorweldigenclc persvcldtog het duiser.dc van

sy l<'dc wcggeslcur en nog meer !cdc van die volk het in \'CI'·

waning en wanhoop hulle aan die politick onttrek. Daardcur

het nic Ill'! die O".~cwabrandwa;::- t::'(·Jy nie. maar or.s hele \"Oil<. \1 al :-ult'rtdien nog nooit weer op politicl<e gcbicd tot ,·erhaal gelwm het; n:~.

Teen hierdic oormag het Die O.B. op 'n reeds late uur na

\'Ore getrcc om die saak ,·an die Voll<sbeweging aan vriend en

vyar1d lc stcl. Ons hct \·an die begin af die bclange van die volk

as gchcc! bel<lcmtoon teenoor die be!ange ,·an politieke groepe.

Ons het die nuwe gedagte ,·crkondig ,.an 'n ecnhcidstaat wat

op die hcle \'Oil< as voelstuk meet rus en nie op een ,·an drie of

mccr· gcm·ganiseerde brokstukke binne die ,·o!k nie. Hicrdie

gedng-te hct in die :tfgt'lope \'yf jaar ing('sln:tn !>Od:lt promincntc

poi;til'i ()olt at plcit vii· \'OU<soptrede ten op~iglc ,·an moeilikl'

vrnagHtulclc(', cn !:l•lfs die rcgcrcnde part~· hct 'n ,.f'randcring van

die trnif··v.•·•HHh~t•t tl'll gun:-tc ,·an grotcr eenhcill op !-Y !wngrc..,

nanhnngig- 1\'emnal<. Ool< is daar in die georganiseerdc bedryfs-lewe \'{Ill die lund 'n roerlng te bcspeur in die rigting van die O.B.

se idee van bcrocplH'CI'lccnwoordiging. Ons merk dit o.a. in die

nouere en om\'attcnde orga.nisering van die landbou in 'n sentrale liggaam en in die uitgesproke begeerte van die ondcnvyscrs vir

'n statutl!!rf' ligg-aam wat ool< scggenskap sal he in die op

voc<l-kundige bclcicl van ons land. Sovcr dit dus die vc1·1.Jr·cidin~ vnn

die mm·c gcdav,tc IJ<'t l'l'f, !;au Die O.R. na v~·f jaar met tlw•

·cdcn-heid lwnstatN·•· dn.t clnn•· in nlle lae van ons \'Oik gcvortlc•· is.

Duidciil<er mcrl<bnar en mcer onwecrstaanbaar is die r

csul-tate wnt bchanl is deur ons propaganda vir eenheidsoptrcde. Dwarsdeur ons voll< in sowel opposisie- as regeringskringe hcl

daar 'n onstuitbarc drang tot eenhcid posge,·at. by die nasionale

groepe hoofsaaldik ten opsigle van die onmiddel!ike ,·

erkiesings-\Taa.gstuk en by regcnngs,·olgelinge ten opsigte ,·an 'n duursamc

onderbou ,·ir ons pohticke !ewe in die rigtil'!g ,.an groeps,

·crtcen-woordiging. Hierdic drang tot samewerking is besig om

momen-tum te 'Nen ten spytc van die hardneld~1gste teenstand \'an

party-polit\C!<e lelers v;at deur 'n halwe ecu \'an partypohticl<c

skoling-TSETSE

YLl

EG

DALK

UITGE

ROEI

Die \'OOI'Uitsigte om die Ts

ct-sevlieg in die Unie hccltemal in

die nabye tockoms uit tc roci. is baie rooskleurig. aldus d1·. R.

du To1t van Onde•·stepoo1·t in

'n ,·erldaring wat hy uitgereik

het na aanlciding ,·an die

D.D.T.-sprcircen wat in die

;\1lwzi-rcscrwc,

Koord-Zoeloc-land, tocgepas is. Hoewel daar

nog scs wekc meet ,·erloop

voordat die veldtog waadn ncge vllcgtuic g-ebr·uik is om die

D. D.'r. tc vcrsprci. \'Oltooi sal wccs, het die r·csultate SO\'er

bcwys gelcwrr dat die tetse

-vlieg oor 'n gcbied van ..!0 \·ier -ltantc my! reeds in dele hon

-dcrd perscnt uitgeclelg is.

WJmRWHi\.i\1( TIJ;EN

VER-BROF.DI<;HING: Viet· moorde hct ve1·lcclc wccl< in Duitsland plaasgt•vintl. Dlt is 'n nuwe veldtog wnt tlaai'Op dui dat. dit

w1 aal,ncming \'an die kant 1·an

diC l)uitscrs is teen \'erbroede

-r.ng met die ,·yand. Die slag

-offer~ was twcc Duitse \TOue

en ·n Britse en Amcrikaanse

soi:.laat onclerskciddik.

Geesdrif

Vir 0

0

Bo

Op Ceres

Ruim

Bydraes

Vir

Onderneming

llooflwmdt. \V. R. Laubschet·,

,·oorligtingsoffi!>ier van die

O.B., het Stticrdagnand, 2

1\'o-vcmber, 'n I.Jnic gc·Hlaagrh'

vf'r-gatlcr·iug in di<· statlsaRI op

Ce-res tocgcsprccl<. llflwmtll. J. B. Zulch was in tlir sloe! en hfgcnl.

P. R. Relief lwt tlic sprcl;cr b~·gestann.

Kmdt. Laubscher hct die

be-tckenis ,·an die stryd wat die

O.B. gcdurendc die oorlogsjare

gestry het, uitecngesit; en hct

daarna die rigting wat die O.B.

in die na-oorlogsc tydpcrk in

-slaan. behandel.

Vrae is dcur die sprel<er tot

be,·rediging ,·an alma! beant -woord.

Hoofg-cnl. nclief hct die pers

-onderneming 1•an die O.B. ver

-duidcli k en sy dan l< ui tgespreek

vir die stcun wat Ceres sc

brantlwugte ann die saak gegee

het en nog gee.

§t~d§verkie$ll~g

'llll

Na aaulciding \'an prof. L. J.

du Plessh•:- sc jong,.,tc oproep

\'ir foutlse orn 'n nic-pnrtypol

i-tiel>e \'(lllcspcrs to1 stand te

bring wat uiteindf'lil; die mono

-polir \'an die ~rooO<apitaal en

die party\I'C~•· op hicrdi(· gcbicd gaan brcel;. hct brand\\'agtc en gocdgesindes van Ceres en dis

-trik \\'eerccns die hand iu · <lil'

sal< g<·,te!'k. en bo en bchai\\'C dip bedrag \\'at hullc reeus

by-grdra het

,

·

:.r

die persondcrnc

-ming, nogeens me~:r a-, .£1.000

in die Persfond-.; ge!'>tnrt!

Daar heers groot geesdrif \'ir

die pcrsonderneming en alma! sien uit na die dag wannecr die

nuwe \'Oikskoerant sy \'Crsky·

ning- gaan maak.

JL\e~9

N:t aanlcitliug- van tlif• munisipalc verkiesings in Johnnnl'

:--burg, waar die V!•I'('Jligdc Pal'ly 'n volstrckte oondnning <Hll' dir

Arbciclrrs- rn U.N. Pru·tyC' bchaal het, sluyf Die Yadcl'lautl dal tlit 'n donderrndl' lcs is .,<lnt \'Cnlccldheiil hard, bitterlil< hard gi'Stl·af wort!".

Die rcorganisasie ,·an die

Ccrrs-lwmmando's i!' voltooi.

Oi t het nm1·r le\\'e en besicling ~C'l11·ing. Die l;ommandant(e) cn hul offisiPre het groot plan

-nc vir die toelwms.

.,Nog skcrp2r I<Om die

,·emla-ning tot daardtc andcr politieke

grocp wat die tande slyp \'lr

die 'Witwatersrand en nou al

die lipi>e aflek vir· 'n 1-ewinds-mccrdcrheid in die

landsver·lde-sing. As die wil waaragtig is

om van onbevoegdc ow

erhcids-bcstuur onts1_{ae te raak. sal}

po-siticwer· stappc nodig wees as

slrnmmc optrede tccnoor en

g-csanill oor, ,afwykcndc

groe-oe'. Om die bcwemsie te wil

l<ry w'\nnccr oor ooreenkoms

met blocdbroers gepraat word,

verraai 'n gebrek aan insig."

Aldus Die Vadcrland. wat ,·

er-dcr beldemtoon dat die uitslae

ool< die hcwys !ewer dat die

Vcrcnig<lc Party nie so swak

gclccr· het om op die gebied

van die stnatltundc net in terme

,·an 'n ~oort l<onstitusionele burg-eroorlog- tc dinl< waarin

al-ma! binnc die eie party goed en die andc1· dnarbuite sleg en aanvcg-bnar i~.

Ten "loth· i-. danr dic verbly

-drnllc· ll·I<Pn d:l t Dic 0.13. aan die brg-in \'an "~· ><e-,de jaar pre

-sics lli1• l<'l'IHJorg<·stelde toe -stand hrlf'\\1' aq by !'>V l'<'rMe in

sovrr dit tP(' \'Oil< h!' houding tecnoor di~, 0~!<1'\\'abrnnd\\ag

betrcf. \\'aar daar clestyds

al-gemenc \'yandsltap en ''crwer·

ping t~ bespcur was, merit ons

in die jong-stc tyd 'n grocicndc bclangstclling- in en wclwillencl

-heid jeens die Beweging. Die

\'Olk is besig om terug lc l<ccr na wnt hy in 1938 ontdck hct. Dit getuig die t·cuse-opi<Omste na clic vergndc1·ing-s van ons lciers op plel<ltc waar claar tot

onlangr; net 'n hnndjicvol

be-langstellendes buite die cie gc -le<lcrc opgemerl< ill.

Ons l<an dus aan die be!'in

\'an hierdie nuwe jaargang met

vastc \'ertroue lwnstntccr dat

die Osscwabrandwag beslis die

opdracnd t:it is so,·er dit betref

sy stn·d om ·n staanplek.

Na-matc nuwe persontlernemings

l'Y s :>ndpunt in wyer l<ringc

bl'kenrl ~~~~ m?.ak na-Jnr OC'I<

die oomblil< wanneer met

gc-konsolicleercle luag afgestuur

snl won! op ons taal< van voll<s· redding.

en verdeeld is as wat in

som-mige luingc gcglo word ni<:>.

Die Transvaler bied tr·oos vir sy lcsers aan in die feil clat

die ldesers die Arbeidersparty

as altcrnatiewe regering

\'Cr-,,.c,·p het. Namatc hullc

van-Jaar weer gaan agterl<om dat

•aasgenoemde ewe swak ,·ege~~­

dcrs is -- iets wat intussen

miskien ve1·geet geraak het

-sal die besef groei dat die

H.=-r.P. sy kans moet kry." Die verkiesing het die

Vcr-enigde Party in besit gestel van

22 setels uit die ·12. Die Arbei-ders het 12 en die H.N.P. 5.

FAURESl\UTH

STEUN

KA

I\lE

HAD

E

-

F

O

NDS

FAt' H E:'!\IITH: Die Vroue

-l<ommando ,.an Fauresmith het

'·anjaar ou rommel bymekaar

~emaal< l'n ,·erkoop en die mooi

bedraggic van £25 ingesamel.

Op dte manier het hulle hul

dl'el v1r 0 B.-dag byged:-a.

Dan hct die \'rouekomma:ldo

ook £5 ann Pretor!a se Kame

-rad••fonds gestuur.

,Ons sal ons mcde-Afrika

-ner in die stryd nic verlaat

nie en ook nie aan die vyand

uitlewcr nie.''

O.fB.-U<

ersfeesUH.unr~jie$

VH~H

VE

H

SKX

L

LENDE

PH

AG

O

NT

WEHPE

MET

O.JJ.-\'"\

1

_A

_P

_EN

tJ

.j

6

p

et

· clo

sy

u

,

m

e

t ko

e

v

e

t·

tc

B

es

t

e

l:

BOERE)E

UG

-H

OOFI\.II"AI<TIER

illEYERGEBOU 9 PO'ICHEFSTROOI\1

Die

ENIGSTE

A

f1·ik

aan

c

tv

d

s

krif

van

sy

so

or

l

w~t

u

'n

aau

t

t·l"klil(f'

e

n

~kcrpsiunic;c

d

i

e da,.,. o

p

oorsig gef' o

m

t r<'ll t

na

s

iona

le

sowd

~~--

i

nl

c

rna

s

ional

c ge

hi

f'd

.

hN~y:

~u~

o

o

.EKO

ST

AATK

NO~U

UNO

ES

IG

~~~

~

0

_WE

_TE!\

_SS<.A

_PUK

!~

0 KtJLTUSO~EL tg~

0

_SOSIAAL

lntch

e

11

i

n

g

:

1

2 6

per

jrwr