• No results found

Die vier museums van Bloemfontein

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Die vier museums van Bloemfontein"

Copied!
1
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

J

.O

.P

.

THE "OUVOLK”

-

AN ENDANGERED SPECIES

THE G iant Girdled Lizard, (C o rd y lu s gigan- te u s ), better know n in the Free S tate as the “ o u v o lk ” , is now adays apparently o fte n c o n ­ fused w ith the pangolin or “ ieterm agog” (see article in this issue). The pangolin is presum ably ex tin ct in our part o f the cou n try, bu t the rather queer name under w hich this peculiar mamm al is know n has survived. The little super­ ficial resem blance b etw een the pangolin and ou v o lk , i.e. their scaly covering, m ight possibly be the reason for this illogical co n fu sio n . The o u volk is a typical exam ple o f an armoured lizard, and is a reptile. It was first named and described by the fam ous naturalist Dr A ndrew Sm ith in 1844 as occurring in “ the interior d is­ tricts o f Southern A frica” . A fter this, the o u ­ volk practically rem ained forgotten until 1913 w hen the w ell-k now n Dr R obert Broom o b ta in ­ ed an adult fem ale w hich he to o k w ith him to England. This fem ale gave birth to tw o little ones during the course o f the boat trip. Dr Broom was so happy ab ou t this that he to o k the little lizard fam ily w ith him to attend a

m eeting o f the Z oological S o ciety o f L ondon. H e afterwards donated these lizards to the L on ­ don Z oo w here they lived for years.

As the nam e g ig a n teu s im plies, the lizard is the largest m em ber o f the group o f som e 3 0 species o f girdled lizards, reaching a length o f 3 8 cm . Apart from those on the belly nearly all scales are sharp-pointed, and the lizard forcefully re­ sists any attem p t to tum it o n to its back. It seem s to be w ell aware o f the vulnerability o f the softer parts o f its b od y.

T he ou volk is a burrow ing sp ecies, d oes n ot fre­ quen t rock y hills and koppies, and lives in c o lo ­ nies. Its distribution is restricted to the open highveld o f the north-eastern Orange Free State and the adjoining southern Transvaal.

T hey are fond o f sitting with the head p ointed tow ards the sun, h ence the other com m on nam e o f “so n k y k er” . T hey sw iftly pursue their prey w hich con sists m ainly o f insects.

T he ou volk , like m any other reptiles, is ovovivi- parous, i.e. the eggs are incubated w ithin the fem ale and the yo u n g are b o m alive. Tw o yo u n g m easuring ap p roxim ately 15 cm are bom each year.

The recently co m p leted reptile survey o f the O .F .S . con d u cted by staff m em bers o f this M u­ seum b etw een 1 9 7 2 and 19 7 4 has sh ow n that the ou volk is probably an endangered species. T he main reason for its d eclin e being the d e­ stru ction o f its habitat. T hese animals occur on ly on arable land and the ploughing o f farm­ lands, as w ell as industry and road-m aking have already taken a heavy toll o f their num bers. In the vicinity o f the Free S tate G old field s h u n ­ dreds are annually killed by m otorcars w hen crossing highw ays.

s i

" V * - * -V_« ' * * *

T y p ic a l h a b ita t o f th e o u v o lk o r G ia n t G ird le d L iza rd C ordylus gigantens.

In overseas countries there is a dem and for these animals as p ets. A lthou gh p rotected by law in both the Transvaal and Orange Free S tate num bers are still b ein g ex p o rted illegally. A ccording to literature the ou volk occurred in the B lo em fo n tein and B o sh o f d istricts som e six ­ ty years ago. H ow ever, during a recent reptile survey, no species could be ob tain ed from these areas and since Winburg is the nearest locality to B lo em fo n tein w here these lizards are still to be fo u n d , it is evident that the range o f this species has b een reduced w ith more than six ty m iles. Several farmers w ithin the range o f its d istribution testified to the fact that these lizards were form erly abundant b ut are now rare or c o m p letely absent in certain areas. A lthou gh still q uite num erous in certain lo ca li­ ties the case o f the o u volk is on e that merits special a tten tio n and further m easures should be taken tim eou sly to preserve these interesting creatures for posterity.

BRIE WE w at gerig is aan D ie B estu u rd er, B lo e m fo n te in s e M u se u m o f andersinds ond u id e- lik geadresseer is, w ord gew o o n lik deur die Pos- kantoor aan die N asionale M useum gestuur. Hier w ord dit oopgem aak en afgehandel indien dit w el vir die N asionale M useum b ed oel was. Heel dikw els egter h et die skryw er een van die

V ie vien ntuteuHU

DIE FVB-

SENTRUM

Bly in pas

ander M useum s in die stad in gedagte gehad toe hy geskryf h et en m oet dit dan verder verwys w ord.

D it mag dus van nut w ees om kortliks iets om - trent elk van die vier M useum s te vertel en elk- een se korrekte adres te verskaf.

1. Die N asionale M useum gelee in die sentrale stad te A liw alstraat 3 6 , regoor die H ertzog- p lein. In sy versam elings, uitstallings en na- vorsingsprogram me w ord die hele natuur- en kultuurhistoriese velde gedek. Die M useum h et o o k ’n perm anente kunsversameling w at eersdaags saam m et die van die B lo em fo n ­ teinse M unisipaliteit in die A . C. White-kuns- galery in die stadskouburg ten to o n g estel sal w ord. In die kunssaal van die N asionale M u­ seum word o o k gereelde w isselende ten to o n - stellings aangebied. Hierdie M useum is ’n Staatsm useum w at bykans al sy fondse ont- vang van die D epartem ent van N asionale Op- voeding. Die Provinsiale Adm inistrasie en die M unisipaliteit dra nie to t die fondse van die N asionale M useum by nie.

D irekteur: Mnr. J . J . O berholzer. Posadres: Die D irekteur, N asionale M useum , Posbus 2 6 6 , B lo em fo n tein , 9 3 0 0 . T e le fo o n : 7 9 6 0 9 . 2 . Die O orlogsm useum van die Boererepu-

blieke is gelee by die V rou em on u m en t in die suidelike ged eelte van die stad. H ierdie m u­ seum beeld die V ryheidstryd van die boer

uit vanaf die Eerste V ryh eid soorlog to t en m et die R eb ellie. N et so o s die N asionale M u­ seum is dit ook ’n Staatsm useum en ontvang o o k sy lop en d e fondse van die D epartem ent van N asionale O pvoeding.

Direkteur: Mnr. K. J . Pienaar. Posadres: Die D irekteur, O orlogsm useum van die Boerere- p u b lieke, Posbus 7 0 4 , B lo em fo n tein , 9 3 0 0 . T e le fo o n : 7 3 4 4 7 .

3. Die N asionale A frikaanse Letterkundige M u­ seum en N avorsingsentrum gevestig in die ou G oew erm en tsgeb ou aan die w estelik e punt van M aitlandstraat (agter die standbeeld van President Brand). H ierdie M useum le hom u itsluitlik toe op die Afrikaanse L etterkun- de in al sy fasette en om slu it o o k ’n T on eel- m useum en ’n M usiekm useum . Die N .A .L .N . word deur die_Provinsiale A dm inistrasie van die O .V .S . be:'1 ter en gefinansier.

D irekteur: Prof. P. J . N ienaber. Posadres: D ie D irekteur, N .A .L .N ., Posbus 5 1 7 , B lo em fo n tein , 9 3 0 0 . T e le fo o n : 7 0 5 1 1 , uit- breiding 2 1 2 .

4 . D ie M ilitere M useum F ort B lo em fo n tein is gevestig in die ou Fort (o o k as Q ueens Fort b ekend) wat by die Basoetoe-m onu- m en t in Kerkstraat gelee is. Hierdie m useum in w ording le hom uitslu itlik to e op die m i­ litere geskiedenis van die O .V .S.

D it w ord deur die D ep artem en t van V erde- diging beheer en gefinansier en vorm deel van die Direktoraat van M ilitere m usea van daardie D ep artem en t.

S tafoffisier: Luitenant-kom m andeur B. P. van Coller. Posadres: Privaatsak X 2 0 5 9 9 , B lo e m fo n te in ,9 3 0 0 . T elefoon c 7 5 4 7 8 .

S.

de

W

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Die spreker wat die toespraak hou, maak van gesigsimbole ( gebare en mimiek) en gehoorsimbole ( spreektaal) gebruik. Oor die vereiste vir goeie spraakgebruik het ons

Alhoewel die Stadsraad van Vereeniging eers in 1932 regulasies uitgevaardig het wat die huisvesting van swart mense in die blanke gebied moes reguleer, is dit

Hierdie werkstuk spruit voort nie alleen uit die skrywer se eie-praktiese kunsondervinding nie, maar veral ook uit die ondervinding ~n die kunsonderwys, en die

(Unfortunately, there were no studies available for the Federal Reserve’s QE program.) Several studies find that the effect of the bank-lending channel is

De studie (Soeter, personal communication) laat zien dat 16 dagen na behandeling de deelnemers minder angst ervaren tijdens de blootstelling aan spinnen en spinnen ook niet

Statistiese resultate van die vergelyking tussen die natoetstellings ten opsigte van die uitsluitingskaal by groep twee en vier.. Statistiese resultate van die vergelyking tussen

uitoefen. Korrekte en gelukkige verhoudings of aan die anderkant ook wanver- houdings het gevolglik 'n bepalende invloed op die opvoeding en sosiale ontwikkeling

II II Nonas Septembris (2 September) obiit Salefridus pres bi ter. Tekst op vier lijnen. De herkomst van de twee volgende plaatjes is niet juist gekend. Ze werden