Eysch.
Schellem, vreugdedief, verrader, Moorder van uw eygen Vader,
Die nu, hadt ik 't niet belet, Laegt al fang in 't graf te bed; Heb ik ergens in misdreven, Heb ik minder u gegeven,
Als ik wel aen andre dee? Had gy niet de beste stee In mijn onbeschaemde Bakhuys, Molenaer van 't stinkend Kakhuys?
Heb ik niet steets gevoedt, En gelijk een Tand behoedt? Heb ik u een beer ontstoolen? Wijst my nog eens sulken Molen,
Die (het wayt of niet) den dag, Malende door brengen mag.
Draegt gy niet op 't Hooft twee Kroonen. Om uw Adel mee te toonen?
Zijt gy niet met my geweest, Daer wy t' samen, onbevreest, Heele Legionen Duyven Wisten van het been te kluyven?
Draeg ik niet de naem van Vraet, Om dat gy in 't Montstuk staet? 't Heugt my nog, en het vermaekt my, Dat de Goude eeuw riep, raekt vry,
Daer's een Schapenbout; wat soo: En wy leydens' ook op stroo. Nog na dat ik hadd' geseten Nevens andre, en gegeten,
Vraegt de Bakker in het Lam, Hoe hy eerst aen neering quam, Hy en kan 't u niet ontleggen, En by sal niet anders seggen, Als dat ik hem maer alleen Heb geholpen op de Been: Wat deed gy te Delft een teken In de heete Somerweeken!
Hoe kreet Soetje in de Kolf, Doe ik at gelijk een Wolf; Daer ik alles heb verslonden, Wat op tafel wierd gevonden;
Dat een yder, die 't sag aen, Meer kost oog, als mont versaen: 'k Slokte 't in gelijk als klokspijs; En ik bad ey! maekt de Kok wijs,
Dat een yder, voor zijn deel, Heeft genooten even veel. 't Is niet eens vertellens waerdig: 't Was een kleyne Kunst, maer aerdigs,
Doe de Vrouw in Gorichom In haer droeve tranen swom: En zy vraegde aen haer knegten, Die altoos de spijs aenregten,
Is't mijn Heer van Hooren niet, Die soo dapper van hem schiet; Als men wouw de waerom weten, Sey zy, nog als half bekreten;
Om dat hy soo wonder net Al't Goed in 't graemte set. Hondert duyzent andre dingen; Dog het zijn maer beuselingen, Dat tot Moeder van der Vegt Nog een Vaers is opgeregt; Dat ik to mijn holle kuwen 't Sestig koekjes wist te duwen,
Voor een zimpelen ontbyt Binnen tien quartieren tyt. Hebt gy ooyt wel moeten vasten? Is 'er yets tot mijnen lasten,
Segt het, dat het Keelgat zy Regter tusschen u en my. Maer, 't is best voor u gesweegen, Als de bout op't hooft gekregen;
En soo 't quam aen den Fiscael, 'k Wed by song wel andre tael, Waerom komt gy my dan tergen? Waerorn houd gy Herrebergen
Voor de Sinking, die zijn pat Leyt naer 't een of 't ander gat? Hy sou u van selfs nier smeeken, Maer voorby gaen, sonder spreeken,
Soo gy niet riep van ter zy Buurman, gaet gy soo verby?
'k Houdt voor deugd, en waer gepresen, Komt hy, wellekom moet hy wesen:
Maer wat duyvel, weer to dient, (Hy zy Buurman, hy zy vrient) Dat by in de beste kamer
Moet logeeren? 't was bequamer In een ander voor dien Gast, En voor my ook minder last. Wat behoeft hy Huys en hoeken Te doorsnufflen en te soeken?
Waerom blijft mijn Kakebeen Van den Hontsvot niet met Vreen? Stinkend Gasthuys van elenden, Dat my om en om doer wenden,
Als ik in mijn jammerbed U met Brande wijn bert'.
's Daegs moet ik de vloer bekruypen, En maek wonderlijke stuypen;
Dan leg ik de wang voor 't vuur, Of ik krabbel in de muur, Dat mijn nagels stukken scheuren: En dan roept men; watte guren,
Wat grimmassen maekt de Vent! Och, hy is geen pijn gewent: Heer! wat benje ook al kleyn seerig: En dat seggense, soo smeerig,
Met haer neus wat opgeschort, Dat mijn Tandpijn grooter wort. Hondert Besjes van Doctoren Komen lellen aen mijn ooren,
'k Weet Remedie voor u strak; Zoygt een pijn twee drie Toebak, Dat zal al de herssens droogen, Als die sinkingen, die poogen
Neer te schieren voor uw krop, Droogt een pijp Verinis op. d' Ander seyt, mijn Oom Jan Hagel Bruykte maer een starke nagel,
Stak s' in 't gat; en van de lucht Teeg de Tandpijn op de vlucht, Oly uyt papier te branden, Die te steeken in de tanden,
Roept een oude Kevelkin, Daer vind ik groot voordeelin. Maer war yder een mag praten, Wat ik doe, 't en mag niet baten:
Daerorn nam ik een besluyt, En zey, Schelm, gy moeter uyt. Voort liet ik de Vierschaer spannen: Luy van wijsheyt, Oude mannen
Saten boven in den Raed, Dat wat minder was van Staet, Dorst soo diep niet binnen komen, En het heeft zijn plaets genomen
Aen den ingang van de poort. Maer war beard 'er? swijg, en hoort.
Fijn man, dien ik hier doe dagen, Dit moet ik u eerst afvragen,
Of gy niet komt tot beken, Dat ik niet wraekgierig ben? Die den Regterstoel bekleden, Zijn't geen Buyren, zijn 't geen leden
Van uw Maegschap, van uw bloet, 't Samen met u opgevoet?
Fiat: neemt het tot uw voordeel; 'k Weet het Luyden zijn van oordeel,
Van Bedaegden ouderdom; Eenige gaen zelfs al krom,
Door't gebruik van hooge jaren, Mannen in de kunst ervaren;
Daerna ben ik voort gegaen, En heb dus mijn Klagt gedaen.
Heeren; die dees man het leven Nemen kund, of weder geven,
Deze Kerel, daer hy staet, Lijkt een vroom man van gelaet: Maer ik scheur van smert mijn resel, Als die onbeschofte Ezel,
Daer hy maer zinking vind, My doet kryten als een kind; Ook en kunnen zijn Gebueren Niet in 't minste by hem dueren;
Want zy zeggen, in zijn nest Woont de duivel, of de Pest. Heeft hy's avonds iets gegeten, Heeft de Stooker iets vergeten,
Houd by in zijn Botlery Nog wat knor, of brood ter zy, Of gebakken, of gezoden, Niemant zal by daer op nooden;
Hy, die haet een etend gast, Vreet het zelver in zijn bast: Liever zal hy 't laten rotten In zijn hoekjes, in zijn kotten,
Eer hy in des hungers nood Mee zou deelen van zijn brood. Maer waer in heb ik 't verhoeteld? 'k Heb hem, als een kind, getroeteld;
En gespijst, niet anders, als Waer't een Koning van zijn hals. 'k Heb het hier in willen toonen, Hoe de Fiel my quam beloonen;
Hoe hy, met een diefse greep, My tot in 't gedarmte neep. Dies zoo maek ik mijn Conclusie; Dat Hy, oorzaek van Confusie,
Die my swaer heeft geledeert, Zy ter dood gecondemneert.
Antwoord.
't Val voor eest aen 't protesteren, Waerde en Exkiesche Heeren,
Dat Hy op mijn gierigheyt Stadig aen te schrollen leit.
'k Heb het zelfs wel meest van nooden; Soud ik dan nog gasten nooden?
Heb ik niet zoo meenig nagt, Ook met vasten doorgebragt? Van uw liberael Tracteren Komt gy hier staeg declameren;
Wat leyt dese Raed daer aen, Hoe het in uw' huys mag gaen? Laet ik vrek en gierig wesen, Hoewel, 't eerst moet zijn bewesen,
't Raekt my niet, 't zy quaed of wel; Want dat is niet Criminel.
Maer ik wil met Eed' verklaren, Dat, in dees drie laerste jaren,
Ik nooit proefde dit, of dat, Van 't geen in uw Bakhuyszat: Gy hebt altoos, wilt het weten, Op uw regrer zy gegeten;
Wat had ik daer van te bet, Dat mijn Buren wierden vet? Waer toe wierd my 't brood ontrokken? Hoe quam dat de lekre brokken
Nu de hoekhuysman bedong Tegens over d' oude tong. 'g Hebt my ook voor heen verweten Van u veel en beestig eeten:
Hielp ik u niet uyt het Net, Als gy had om strijd gewet? Gy kund seggen, dat 't mijn pligt was: Maer soo haest ik uw gedigt las,
Sag 'k u klagen over 't kruys Dat ik gasten bragt in huys. Noit heb ik haer waergenomen; Maer zy zijn van selfs gekomen:
Zijn zy oorzaek van uw pijn? Wat, het mogt de duivel zijn! Zyde wam'sjes aen te trekken, Die de borsten pas bedekken,
Daer het is soo bitter kout: Laten mogt g'et, en gy sout Meer op uw gesontheyt letten, Als uw kleeren te verzetten!
En met uwe kale gat
Naekt te loopen door de Stat. 's Winters staense in de Lomert, En tot Jan Oom vast bekommert;
Daerje meer aen vuir verteerd, Als uw Plunje wel is weerd. Maer ik wil 't soo hoog niet halen, Geen Gedaegde past het smalen:
En, wat heb ik dog gedaen, Dat gy my verby kost gaen Met te vast gesloten handen? Dat ik u wat aen quam randen,
En eens heusch vermaning dee Van den honger, die ik lee:
Schoone wonderlijke zaken, Om eens woorden van te maken:
En wat was 't een ongemak, Dat ik om het mijne sprak! Na uw wetten most ik leven; Als gy woud, ik wierd verdreven:
Als het Rooken maer ging aen, Is de pijn, als took, vergaen. Maer het rooken, vieren, betten, Mogt op 't lest my niet versetten;
En mer reên, viel ik u hart; Want ik wierd van honger swart. Gy klaegd van uw smert en droef heyt, Maer ik klaeg, dat het een Boef zeyt,
Die mijn vromigheyt en Eer Neemt, en niet kan geven weer. Legt het niet op Kies nog Tanden, Maer op uw vervloekte handen,
Die u maekten droef en stom; Dat gy sat als gek en dom. Andre ook om uwent wille Saten uyt beleefdheyt stille;
En gy wierd quansuys gestoord Om het momp'len van een woord; En men most voor 't Heerschop swygen, Om geen quaden bek te krygen:
En dan sat men in den dut Om een duyvels Rest of Schut, Dat dien avond was verlooren, Dan wierd wel het Spel verswooren:
Maer hoe lang duurt uwen eed? Als de warmte van een Sheet: 'k Lag een reys om sulken Vloeker. Kreegt gy geld, alwaer't op woeker,
Gy vloogt weerom na de Kroeg, Daer de duyvel fray om loeg. Brave, wel geboore stukken,
Als 't met geld niet meer wouw lukken. Als men last gaf aen de meyt; Nout komt t'avoud om bescheyt. Segt; 't en komt my niet gelegen, 'k Heb een Wisselbrief gekregen, Die voor al moer zijn betaeld; Hy mag zien waer dat hy 't haeld. Burgers mosten 't dan ontgelden; Fransche Kramers kael van gelde,
Maer in 't schryven wonder tijk, Waren dan uw' laetste wijk: Burgers maek te Gy tot Borgers, En de Vrolijke tot Sorgers.
't Was; schaf op, geef, hael, send, lang; Alle dingen was uw gang.
Tot François en de la Smagte Ging gy uw Credit verkragten:
Hoe verseekerd is Campier, Of hy midden zat in 't vier. Maer hier wou 't niet langer deugen; Elk zag uw bedrog, en leugen,
En gy mist doe dien Buyt; Want de Baes was altijd uyt. Dies zoo liep gy tot la Coste, En daer was 't, Monsieur mon hoste,
Ziet ik ben een eerlijk man; En ik heb aen Jonker Jan Een nieuw Kermispak verlooren: 't Spijt my, dat ik u kom stooren,
Maer ik heb gehoort daer of: Dar gy hebt een fraey nieuw Stof.
Ja 't is waer, weest niet verlegen, 'k Heb 'et gisteren niet gekregen;
Zet u zelven buyten zorg: Monsieur Paule Trachtenborg, Om dat Jan in 't nieu mach raken, Zal 't in eenen dag opmaken:
'k Wil geen geld voor 't halve jaar: En daer mee was Nout weer klaer. Lorssen, Spelen, Liegen, Kletsen, Op te snyen en te swetzen.
Was by u alzoo gemeen En geworteld, dat het scheen, Als gy niet waerd aen het spelen, Begon u 't leven te vervelen:
Was de dag niet lang genoeg, Gy bleeft 's nagts wel in de Kroeg. Daer van sult g' uw Bakhuys snoeren, Eer ik meer kom in te voeren,
'k Sta niet onder uw gebied, Noch uw' wetten; zoo gy niet Luistren wild na Recht en Reden, Maer my schelms zoekt te vertreden:
En zoo ik 'er noch moet an, Zal ik zeggen wat ik kan. Zoo gy my zoekt te verstooten, Zal ik al uw doen ontblooten:
Daerorn kiest of Krijg, of Vree: Zoo gy wild, zoo wil ik mee.
Replycq.
Al dat lastren, al dat schelden, Schellem! zal ik u vergelden:
O vervloek t' ondankbaarheyd! Weet 'er Beest wel, wat het zeyd?
Laten dan mijn tong en lippen Zulke woorden haer ontslippen?
Waerom zijnze in de poort Niet in haren dop versmoort? Of ik schoon met u krakeel had, Gy en vreest niet, dat het Keelgat,
Dat al opslokt war 'et vind, U gantsch levendig verslind. Derft gy, uit uw boey en banden, Spreeken van uw Meesters schanden?
'k Had schoon, als gy zegt, gedaan: Wel, wat droes! leyt u daer aen? Zijt gy magtig my te straffen? Maer gy zoekt my te verblaffen
Met uw' onbeschaemden bek. Ben ik Los, ik ben niet Gek. 'k Stoorme met aen al uw' praten, 'k Zal 't Pleydoy niet steeken laten,
Al zouw 't onderst boven staen; Want mijn welvaerd hangt 'er aen. Maer my dunkt, het is te zottlijk, Dat ik meê zoo slegt, zoo sportlijk,
Zouw gaen schrollen op uw' Eer: Wat was't dan? kamp; en niet meer; 'k Heb veel swaerder argumenten, Als met kijven, parlementen
Mijnen tijd te brengen deur: Monsieur, vostre Serviteur. Hier zijn meer als ik, die klagen; Gy doer al de buurt gewagen
Van u valsche Schelmery Is 't niet waer? bekend het vry, Dat gy by uw' naeste Buyren Hebt gegraven door de muyren
In de zagte stille nacht,
Als men om't verraed minst dacht. Zijn dat eerelijke streken?
Iemands huys in brand te steeken? Die noyt stroo, gelijk hy zeyt, U heeft in de weeg geleyt? 'k Zeg het, eer ik meer geruys maek, Rond uyt, dat het is een Huysbraek:
Dat de Rechter voort verschaft Na uw' werken Loon, of Straf.
Duplycq.
Honger heeft m'er toe doen komen; 't Geen ik noyt had voor genomen
Is van my volbragt; 't is waer: Maer de Nood was veel te swaer: Ik en kost niet langer duyren. Was 't niet beter by mijn buyren
Spijs gezogt in mijnen nood! 'k Dagt veel beter Dief, als dood. In de Wet is ook geschreven; Dat een yder een zijn leven
Vryden mag, als hy best kan? Aen die Wet, daer houw' 'k me an.
Sententie.
't Is genoeg met al uw temen; Dat kan geven, nochte nemen:
Maer daer leyd expres een Wet Op het Steelen ingezet; En op Huysbraek principalijk. Al uw fondament staer qualijk;
En die Wet, die gy citeert, Is zeer slecht geallegeert.
Schelden in uw Heers presentie, Weygren hem obedientie,
Is genoeg, dunkt my, alree U te rukken uit uw stee. 't Ander, is mijn excusabel. Dies verklaert m' u; Incapabel
Dienst te doen aen't Vaderland: Daerom moet gy ook van kant: Ik, om dat ik President ben, En uw' daden pertinent ken,
Stryk alleen hier't oordeel af: Gae, bereyd u tot de Straf.
Executie.
Strakx wierd daer de Beul ontboden, Die zich ook niet lang liet noden,
Maer verscheen strakx op de plaets. 't Was een Ventje, kleyn, en vaets, Krom, lam, root haeir, en gebuchelt; Na hy had een uur gekucheld,
Bood' hy ons een goeden dag, Met een Phariseesche lach. Doe nam hy een gloeijend yzer; Maer wat Duyvel! ik was wyzer,
En ik trok mijn Bakhuys weg. Wel wat schortje, Hontsfot, zeg? Zey ik met mijn mond vol tanden: Hy weêrom, ik wouw hem branden,
Met tees' ik van 't stoeltjen op, En greep 't Ventje by de kop: Dat by braef daer na betaelde. 'k Ging weêr zitten, en hy haelde
Zoo een Brandhaek uit zijn zak, Dat ik schrikte; met zoo stak
Hy zijn hand uyt, want hy meende, Dat ik niet genoeg en leende;
En hy greep my by de krop; Doe verdraeyde ik mijn kop: Met ley Meestrtje Antony Een paer pooten op mijn Trony,
Dar ik wierd' als ziende blind: Maer ik schreeuwde, als een kind, Doe de duyvel was aen 't rukken: 'k Riep, gy trekt mijn Bakhuys stukken;
Stil, 't is buyten uwe macht: Maer hy met een domme kracht, Die my doe in zijn geweld had, Trok; en eer ik tien geteld had,
Was de Bogger dood en kout. Doe nam hy een hand vol zout, En die wreef hy in mijn koonen: Ik doe, om mijn hart te toonen,
Zey niet eens, noch oey, noch ach; Schoon 't by my wel anders lach. Ik doe aen't swart bloed te quylen Heele bekkens: onderwijlen
Nam ik nog wet eens mijn Tand Te bekyken in mijn hand. Daer de Fiel my niet kost zeer doen; En zey, Guyt, gy zult 't niet meer doen,
't Ben nu eens van u verlost; Gy en zult voortaen de kost Niet meer in mijn Bakhuys krygen; Van mijn deugd zult gy wel swygen.
'k Wenschte nu wel, dat gy zat In een van die Besjes gat, Die my, doe ik was beladen, Stadig lelden met haer raden;
Daer zoo zat gy warm en wel, En 't was regt voor u een stel: Daer behoefd' gy niet met byten, Als by my, u zelfs te slijten;
Al die moeyten is gedaen, En my dunkt, 'k zie u al staen, Dar gy werd zo dik bescheten, Als gy hebt by my gegeten:
En dit voordeel isser weer, Dat noch nu noch nimmermeer Een van Vrienden of van Buyren Weer zal zeggen; 'k kan niet duyren:
Want in zijn ontijge nest Woond de Duyvel of de Pest. Zoo dat ik hier in geen been vin; Want gy hebt het hok alleen in:
In een vogte vette grond; En gy woond in zagter mond.
Sollicitatiebillet, aen den Ed. Hove van Holland overgeleverd.
Edele Mogende Heeren,'t Kost my daegs twee Ganse veeren, En een uyrtje slaeps of twee, Eer mijn Bedelbrief is ree: Soo veel ink, papier, en echter, Of mijn pennen worden slechter, Of ik schoon mijn Schoenen slijt, Of ik afsny van mijn tijdt, Of ik daer door, sonder hoopen, Mijn Practijk vast zie verloopen; Of(a)Glaserus dan al kijft, Dat men uyt den Tempel blijft; Of de Procureurs(b)
Waert, Gillis, Roept, dat het niet met zijn wil is, Dat men gaet verby de Swaen, Sonder eens te spreeken aen: Of de(c)Weduw', in de Kaetsbaen, My ziet naer een andre plaets gaen; Maek ik 't ook niet wel van pas,