9 . 1 Inleiding
Werk en het verd ienen van geld zijn een bestaansvoo rwaarde en een bela ng
rij ke voorwaarde voor algemeen welzij n . Voor veel Anti llian en i s werk een belangrij ke reden o m van de Anti l len naar Nederland te verh uize n . Hoewel een deel van de Anti l l ianen ook werk vindt, is er ook een g rote g roep die i n d e bijstan d terecht komt. De bijsta ndsgerec htigden leven op het bestaansmi
nimum en hebben vaak te maken met g rote financiële problemen doordat zij met een m i n i m u m bedrag voor het levensonderhoud o o k d iverse schulden moeten aflosse n .
Dat w i l ni et zeggen d a t de werkende Antilliaanse bevo l k i n g geen problemen heeft met 'de eindjes aan elkaar knopen ' . O p basis van de i nterviews met de doelgroep en pro fess ionals i s duidelijk geworden dat de werkenden ook sch ulden hebben en dat vaa k een regeling wordt getroffen met schuldhu lp
verlening o m het i n komen i n te houden o m deze sch u lden te af te losse n . De armoede onder d e Anti llianen was goed waar te nemen bij de huisbezoeke n . D e a rmoedeprobl ematiek onder Anti llianen wordt overigens bevestigd door m eerdere professional s . De gemeente Vlaardingen heeft reeds enige tijd ge
leden gereageerd op de algemene armoedeproblemati e k in Vlaardin gen . In o ktober 1 996 werd de eerste notitie gesc hreven i n het kader van a rmoede
bestrij d i n g . Vanuit het armoedebeleid zijn goede regel i n gen geformuleerd en worden anno 2003 nog steeds activiteiten i n dit kader uitgevoerd . Een voor
beeld van die act i viteiten is de regeling sociaal fonds. Het sociaal fonds m a a kt het mogelijk o m gezinnen die leven op het bestaansminimum toch mee te laten doen met a l lerlei a ctiviteiten in de Vlaardingse gemeenschap . Bijdra
gen om te k u n ne n sporten of om mee te kunnen met schoolreisjes zijn hier voorbeelden va n .
9.2 Werk en inkomen
Bijstand
H et is moeilijk een exact beeld te geven van het aanta l bijsta nd sgerechtigde Antillianen, want het comp utersysteem van Sociale Zaken regi streert ni et altijd op c u lturele/etnische achtergro n d .
Er k a n e e n g rove schatting worden gedaan op basis van de caseload van de bijsta ndsconsulenten .
In totaal kent Vlaardingen 2300 bijstandsgerechtigd e n . G eschat wordt dat tussen 300 en 350 personen in de bijsta nd van Anti lli aanse afkomst i s . Het computersysteem van d e sociale dienst geeft aan dat er 90 Anti llianen in de bijstand zitten , m a a r volgens d e consulenten ligt dit a a ntal veel hoger.
Indien de schatti n g van 3 50 bijsta ndsgerechtigden juist i s , zou dit betekenen dat ongeveer de he lft van de Anti l l iaanse beroeps bevo lking i n Vlaard i ngen werkloos is.
Slec hts een klein aantal van de Anti llia nen in de bijstand i s ook daadwerkelijk arbeidspli chtig 34 • De g rootste groep Anti llianen in Vlaardingen is tussen de 20-35 jaar. De m eerderheid daarvan zijn vrouwen met jonge kinderen .
Noot 34 Niet arbeidsplichtig: bijstandsgerechtigden met kinderen onder de vijf jaar of de zogenaamde fase vier cliënten (grote afstand tot de arbeidsmarkt).
Antillianen in Vlaardingen, heden en toekomst ? DSP - groep
Pagina 47
Pagina 48
Het g rootse gedeelte van het bestand van Antilliaanse bijstandsgerechtigden bestaat uit alleenstaande moeders . Een aantal professionals vindt het wense
lij k dat deze groep beter wordt begeleid . Bijvoorbeeld door het aanstellen van extra bijsta ndsconsulenten die niet meer dan 20 alleenstaande moeder in het bestand hebben (een gemiddelde caseload is nu 1 30 bijstandsgerechtigden ) . Deze bijstan d sconsulenten zouden extra bevoegdheden m oeten krijgen zodat zij een uitgebreide financiële begeleiding kunnen geven aan de moeders en
De schuldenproblematiek onder Antillianen in Vlaardingen is opva l lend groot . Het cliëntenbestand van de schuldhulpverlening van de gemeente bestaat voor circa 60% uit Antillianen ( i n meerderheid vrouwen) . Dit is een hoog percentage, zeker gezien het feit dat Antillianen maar een klein deel van de Vlaardingse bevolking vormen . Medewerkers van schuldhulpverlening menen dat er sinds n ajaar 2002 nog eens sprake is van een toename van het aantal
van de bestelling via postorderbedrijven , meent een medewerker van schulp
h u l pverlening .
Verder is de mobiele telefoon een g rote veroorzaker van schulden . Abonne
menten worden geopend en zodra de kosten te hoog zijn en rekeningen niet meer betaald kunnen worden, gaat men over op een nieuw abonnement voor een mobiele telefoon . Geen van de Antilliaanse cliënten van schulphulpverle
n i n g heeft een vaste telefoon . Het is d uidelij k dat de wens om te beschikken over een aantal materiele zaken ( mobiel, h uisinrichting) groot is, als ook h et gebrek aan kennis over de gevolgen van de aanschaf. O p deze wijze o ntstaat er b i n nen korte tijd een zeer problematische situatie. Schuldsaneringsregelin
gen worden daarbij vaak afgewezen omdat het " recente schulden " betreft, waardoor het moeilijk is om een regeling te treffen met schuldeisers . Uit in
terviews met Antilliaanse bewoners komt een vrijwel identiek beeld naar vo
ren . O pval lend is verder dat veel leningen worden afgesloten tussen Antillia
nen in het informele c i rcuit. Vrienden , kennissen en familie lenen van elkaar, openen voor el kaar telefoonabonnementen en zelfs ban krekeningen . N iet zelden ontstaan als gevolg hiervan ruzies en blijft een van de partijen over Nederlandse buren hebben geen geld. . . Er zijn verschillende Antilliaanse men
sen die zich achterhouden omdat ze bang zijn om Nederlands te spreken ".
Antillianen in Vlaardingen, heden en toekomst ? DSP - groep
Pagina 49
Wensen van de doelgroep
De werkende Anti llianen geven aan m oe ite te h ebben met hun f i nanciële si
tuati e . Ze vinden het prettig dat er voo rzieningen zijn zoa l s schuldhulpverle
ning, maar bij sommigen i s er twijfel of ze wel serieus worden geno men , en of d e bedrijven waar d e schulden zijn wel genoeg meewerken .
In ond erstaand ci taat wordt weer eens d uidelij k dat armoede een vicieuze cirkel is van oorza ak en gevolg .
u Ik werk vijf dagen in de week in een bejaardentehuis. Ik heb schulden dus ik draag mijn salaris af aan de schuldhulpverlening. Zij handelen alles af en ik krijg zakgeld voor levensonderhoud. Het is heel frustrerend dat je denkt dat het geregeld is, en daar blij om bent ondanks dat je al je geld afdraagt aan de schuldhulpverlening, en dat dan alsnog een deurwaarder op je stoep staat met allerlei dreigementen.
Ik woon nu in een huis (verdieping van een huis) dat gesloopt gaat worden.
Om die reden wil de huisbaas niet dat er een wasmachineaansluiting komt.
Dit betekent dat ik van het zakgeld van de schuldhulpverlening de wasserette moet betalen, dat is best duur, maar ja, er moet toch gewassen worden. ( Via de bijzondere bijstand had ze waarschijnlijk gebruik kunnen maken van de witgoedregeling, maar dat is geen optie omdat er geen wasmachine in huis geplaatst mag worden).
De geïntervi ewde Anti ll ianen, zowel bijsta ndsgerechtigden als werkenden geven aan het Nederlandse systeem van procedures en regels ingewi kkeld te vinden . Het l i efst zouden zij willen dat zij bij een l oket of een vertrouwens
persoo n terecht kunnen voor diverse vragen o p verschil lende terreinen . Ook begrijpen zij niet waaro m de één ze soms wel bij een i nsta ntie terecht kan en de ander niet.
" Ik heb schulden en ik word nu geholpen door schuldhulpverlening. Mijn vriend heeft ook schulden van de studiefinanciering. Hij is derdejaar MTS
werktuigbouwkunde en hij wil zijn schulden graag gaan aflossen. Mijn vriend wilde dus ook bij de schuldhulpverlening, dat gaat niet want hij heeft geen
inkomen en is dus niet kredietwaardig. Schuldhulpverlening kan dus niet hel
pen, hij weet niet waar hij nu heen kan. u
Tijdens het i nterview kwam de vriend erbij zitten en vroeg aan d e onderzoe
ker o f zij w i st waar hij i nformatie kon krijgen over het aflossen van de studie
financierin g . De jongen is door de i nterviewer doorverwezen naar het J I P . Gezien de openingstijden van het J I P za l h ij moeten bellen voor een afspraak (De jongen loopt vijf dagen per week stage) . Waarschijnlijk zal h ij vervolgens een d a gdeel vrij moeten nemen o m naar d e a fspraak te gaan. De onderzoeker denkt d at h ij n i et belt .
Antilli anen in Vlaardingen, heden en toekomst? DSP - groep
Pagina 50