Rondom het basisonderwijs en voortgezet onderwijs in Vlaardingen beweegt zich een aantal instanties als dienstverlener, h u l pverlener, handhaver van wettelijke voorschriften of begeleider. Ook een combinatie van deze rollen komt voor. I n dit hoofdstuk wordt i n formatie gegeven door het Schoolmaat
schappelijk Werk, door de leerplichtam btenaar van de gemeente Vlaardingen e n door de Stic hting Onderwijsvoorrangsbeleid Vlaardingen . Ook de CED
groep is actief als begeleider, vooral o p d e basisscholen . Omdat de CED
groep mede-uitvoerder is van dit onderzoek, is ervoor gekozen terughoudend om te gaan met een beschrijving van de mogelijkheden die de CED-groep heeft organisatie.
6 . 1 Schoolmaatschappelijk werk ( gegevens schriftelijk aangeleverd)
De bevindingen van de betreffende schoolmaatschappelijk werker met Anti l l i
aanse gezinnen concentreren zich in de Westwij k .
I n d e afgelopen drie jaar heeft zij circa 1 0 tot 1 5 gezinnen besproken met Intern Begeleiders van een school en/of leerkrachte n . Er is meestal ook con
tact geweest met de ouder(s) of verzorger(s) . Het betreft dikwijls jonge al
leenstaande moeders, die echter vaak weer een nieuwe relatie h ebben . Zij hebben vaak met 1 6 of 1 7 jaar al hun eerste kind gekrege n . Zij zijn volgens d e school (westerse normen) niet i n staat h u n ki nderen goed op te voeden en/o f te verzorgen .
Klachten van leerkrachten zij n :
• slechte verzorging van kinderen q u a kledi ng - vuil, te koud gekleed (geen sokken b . v; . )
• kinderen komen zonder ontbeten te hebben op school;
kinderen hebben geen eten bij zich voor het overblijven;
• thuis is er geen structuur i n tijden van eten en slapen;
• kinderen gaan te laat naar bed, daardoor hebben ze slaaptekort, daardoor m aken ze op school een slaperige indruk;
• kinderen krijgen weinig aandacht van ouders;
• kinderen geven signalen dat ouders ' s avonds niet thuis zij n ;
• kinderen ma ken geen huiswerk;
• kinderen komen niet op tijd o p school;
• kinderen en ouders houden zich niet aan afsprake n .
E e n m a a l heeft de schoolmaatschappelij k werker e e n moeder gesproke n , die te overbezorgd was, waardoor haar zoontjes j uist uit de band sprongen . E r is een aantal moeders met opvoedingsmoeilijkheden. Zij kunnen de kinderen niet aan, vinden de aanpassing in Nederland moeilijk en hebben problemen, zoals:
• taalproblemen;
• fi nanciële problemen;
• relatieproblemen ( N B . De school maatschappelijk werker geeft aan d rie maal geconfronteerd te zijn met een vader in detentie ) .
De o pvoeding wordt vaak overgelaten a a n een oudere z u s o f oma.
I n d e Westwijk wordt in het wijkoverleg gepraat over een wijkgerichte aan
pa k voor Antillianen, o .a. door een medewerker van de Stichting Onderwijs
voorrangsbeleid Vlaardingen en de wijkcoördinator .
Antillianen in Vlaardingen, heden en toekomst? DSP - groep
Pagina 33
Er is i n het kader van bezoekmoeders (buurtmoeders) ook een Antilliaanse moeder aangesteld onder coördinatie van een medewerker van de stichting Onderwij svoorrangsbeleid Vlaardingen
De schoolmaatschappelijk werker geeft a a n , dat een collega van haar in de Babberspolder twee keer te ma ken heeft gehad met Antilliaanse gezinnen.
Beide keren ging het om alleenstaande moeders . In het ene geval betrof het gedrags- en leerproblemen (van kindere n ) , in het andere geval bleek de ver
zorging van de kinderen een reden tot zorg . In beide geva llen vormde het zich houden a a n afspraken een probleem.
6 . 2 Leerplichtambtenaar gemeente Vlaardingen(gegevens schriftelijk aangeleverd)
De leerpl i c htam btenaar van de gemeente Vlaardingen wordt ingeschakeld bij bemiddeling van problemen die zich op scholen voor basisonderwijs en voortgezet o nderwijs kunnen voordoen . Regelmatig gaat het om problemen rondom de i nschrijving van een leerling of rondom verzui m .
Bij aanmelding van een leerling bij school wordt regelmatig informatie achter
gehouden door de ouders . Zo komt het bij verhuizing voor dat een leerling i n d e vorige plaats in de proced u re zat voor onderzoek speciaal onderwijs. Dit komt bij de h uidige school pas naar voren wanneer er door de leerkracht een achterstand in de ontwikkeling wordt geconstateerd . Sommige ouders meI
den bij de school dat ze d i rect uit de Antillen komen om problemen op de vorige school te verbloemen . Scholen melden veel gedragsproblemen van de leerlingen . O uders geven aan school belangrijk te vinden voor hun kinderen, maar het is voor scholen soms moeilijk d uidelij k te maken aan ouders dat structuur in het gezin noodzakelij k is voor een goede ontwikkeling van het kind. H ie r ligt een kans voor het schoolmaatsch appelijk werk
I n afgesproken trajecten komen ouders afspraken vaak niet na. Na opmerking van derden (school, leerplicht) worden de afspraken nog niet nagekomen .
Binnen de Antilliaanse cultuur heerst een sterke familieba n d . Wanneer er bijvoorbeeld een familielid ziek is, helpt men elkaar. Het komt dan ook voor dat kinderen een paar dagen niet naar school zijn gegaan omdat men met het gezi n bij familieleden verbleef voor onderste u n i n g .
Veel gezinnen bestaa n u i t jonge moeders . Veelal geven de moeders in het algemeen de indruk de organisatie rond het gezin niet goed aan te kunnen . Wanneer bijvoorbeeld de baby slaapt, kan moeder niet de a ndere kinderen naar school brengen en blijven ze thuis. Wanneer moeders met kinderen al
leen in Nederla n d wonen (dus zonder familie in d e buurt) voelen zij zich een
zaam en machteloos en missen de begeleiding in de opvoeding.
Het blij kt bij problemen vaak moeilijk om met o uders i n contact te komen, bijvoorbeeld door snel wisselende mobiele n u m mers en/of veelvuldige verhui
zing . Er wordt slecht aan de school doorgegeven dat het gezin verhuist.
Soms moet d e school er via allerlei omwegen achter komen dat het gezin is vertrokken .
De Antilliaanse bevolkingsgroep kan worden beschreven als een
temperamentvolle groep. Wan neer een Anti l liaan het niet eens is met een ander, wordt dit vaker verbaal agressief geuit in vergelijking met andere groepen .
Antillianen i n Vlaardingen, heden e n toekomst? DSP · groep
Pag ina 34
6.3 Stichting Onderwijsvoorrangsbeleid Vlaardingen
De Stichting On derwijsvoo rra ngsbeleid Vlaardingen (OVB) i s een door de gemeente Vlaardi ngen gesubsid ieerde i n stel ling, die i n opdracht van de ge
meente Vlaard i n gen uitwerking geeft aan het lokaal onderwijsa c hterstandsbe
leid in Vlaardi ngen . D e activiteiten van de Stichting OVB zijn met name be
doeld voor het verbeteren van kansen van kinderen uit a c htersta nd ssituaties op peuterspeelzalen ( i nclus ief peuterplus-project) en basissch olen . In de ui t
voering worden deze activiteiten vooral gericht op kinderen op peuters peelza
len en basisscholen, o p hun o u ders, o p leidsters van pe uterspeelzale n en op
• opvoedings- en gezi n ssituaties.
Met betrekking tot taa lachterstanden merkt h ij op, dat een nieuw lokaal taal specifieke manier sam enwerken ontstaat meerwaarde in het leerproces voor alle leerl i ngen . Over d e in zet van Onderwijs i n Allochtone levende Talen (OAl T) neemt h ij geen sta ndpunt in, omdat de verwachting i s dat de regeling OAl T door het M i ni sterie zal wo rden afgesc haft.
De d i recteur van de Sti c hting OVB ziet mogelijkheden om bij een eerste op
vang van Anti lli aa nse leerlingen met taalproblemen gebrui k te maken van het neveninstroomp roject basisonderwijs, ook wa nneer het leerlingen betreft die al langer i n Nederland woonachtig zijn . De o pvang voor d eze leerli ngen zou
Pagina 35
Hij ondersteunt het opzetten van een ' kopklas' als overgang tussen basison
derw ijs en voortgezet onderwijs voor talentvolle al lochtone leerlin gen met een taalachtersta n d . De voorbereidingen hiervoor zijn al i n gang gezet . Wel
licht is het eveneens moge lij k de rol va n het neveninstroomproject voortgezet o n derwijs (voorm alige internati onale schakelklas) uit de breiden, a n aloog aan de gesuggereerde uitbreiding voor het basisonderwijs.
Met betrekking tot didactisch e ac hterstanden is h ij van mening, dat de for
matie die va nuit de gewic hte nregeling aan scholen wordt toebed eeld, i n elk geval ten dele direct ten goede moet komen aan doelgroepleerl ingen . Daa rbij ge eft hij de ruimte aan de scholen om hier zelf invulli ng aan te geven . Dit laat on verlet dat de zorgverbreding, zoa l s die binnen scholen wordt vormgegeve n , effectief m oet zij n . Eén v a n de mogelij kheden o m deze effectiviteit t e meten , is het gedurende lang ere tijd vastlegg e n van de onderwijso pbrengsten van leerlingen . Vanaf het schooljaar 2002- 2003 gebeurt dit op de OVB-scholen i n Vlaard i ngen middels een monitorsystee m .
M et betre kking tot werkh oudi ngs- en gedragsproblemen is d e d i recte u r van de Stichting OVB van mening, dat het besta ande aanbod van activiteiten door de Stichting OVB en de e E D-groep goede m ogelijkheden biedt tot beïn
vloeding van werkh ouding en gedrag van leerl i n gen . Gezien het feit dat scho
len met Anti l liaanse leerlingen relatief vaak geconfronteerd worden met pro
blemen op het gebied van werkho u d i n g en gedrag van deze leerlingen , vindt h ij het raadzaam om va n uit de Sti c hting OVB gerichter deze scholen te bena
deren met een aanbod voor het u itvoeren van a cti viteiten ter beïnvloed ing van werkhouding en gedrag van leerlingen .
Als laatste onderwerp wordt gespro ken over opvoedings- en gezinssituaties . Alle p rojecten die door de Sti chting OVB worden uitgevoerd zijn i n den lande effectief gebleken als middel o m opvoed ings- e n gezinssituaties te beïnvloe
den. De d i recteur vindt het een optie, o m speciaal voor de Antilli aanse doel
g roep acti viteiten op te starte n . AI naar gelang de spec ifieke h u l pvraag kan gekozen worden voor Opsta p , Peutertje Luister, Kle utertje Luister, O pvoeden Zo of Balans. Daa rbij is het gewenst om meer ouders uit de Anti lliaanse doel
g roep toe te leiden naar deze voorzieni ngen . Daa rbij kan gebruik worden ge
m a a kt van Antil liaanse i ntermediairs of contactouders. De directe u r heeft verder positieve evaluatiegegevens van scholen over de i nzet van school
maatschappelij k werk. H ij i s er een voorsta nder va n , de rol van het school
maatsc happelij k werk te borgen en daar waar gewenst te versterken
De d i recteur van de Sti chting OVB geeft aa n , dat een het concept van de wij k school een aantal kansen biedt o m actief doelgroepenbeleid te voeren . Zo kan er binnen het concept van de wijkschool tussen- en naschoolse opvang worden gerea l iseerd . Ook kun nen leerlingen mid dels d it co ncept in contact worden gebracht met diverse vormen van sport en vrijetij dsbesteding . Ook kan er wellicht een 'zorgloket' worden ingericht, waardoor bepaalde zorg- en h u l pvoorzieningen laagdrempeliger worden e n gemakkelijker toeg a n ke l ij k worden voor d e doelg roep. Wellicht l e i d t h e t concept v a n de wijkschool op term ijn ook tot een g rotere ouderbetro kkenheid .
Antilli anen in Vlaardingen, heden en toekomst? DSP -groep
Pagina 36
6 .4 eED-groep ( locatie Nieuwe Waterweg-Noord)
Zoals reed s in de inleiding vermeld , is er binnen de kaders van het onderzoek voor gekozen, de mogelijkheden van de e E D-groep niet uitgebreid te be
schrijven . De eED-groep is actief als begeleider van scholen, vooral op de basisschole n . O md at de e E D-groep mede-uitvoerder is van dit onderzoek , is ervoor gekozen teru g houdend om te gaan met een besc h rijving van de moge
lijkheden die de eED-groep heeft organisatie. Op dit ogenblik vindt begelei
ding van basisscholen i n Vlaardingen door de eED-groep voora l plaats door middel van :
• door het Rij k gesubsidieerde begeleidingsuren;
door de school of haar bestuur ingekochte begeleidingsuren vanuit eigen (nascholingslbudgetten ;
• door de Stichting OVB ingekochte begeleiding su ren .
De eED-groep is van mening dat zij door het geven van begeleiding, gericht o p de u itvoering van activiteiten op scholen in het algemeen, en de in hoofd
stuk 6 . 3 genoemde activiteiten in het b ijzonder, de implementatie en consoli
datie van de activiteiten effectiever kan laten plaatsvinden . De eED-groep is verder van mening dat zij ook in het maken van beleidskeuzes met betrekking tot onderwijsachtersta ndsbeleid adviezen kan geven, die een meerwaarde kunne n hebben bij deze beleidskeuzes en bij beleidsontwi kkeli n g .
Antillianen in Vlaardingen, heden en toekomst? DSP · groep
Pagina 37