(II. Dcol, 7c Hoofdstuk.)
Wijllen Wij ook aan dit Hoofdstuk eeniga beschouwin-geil, cn wij zullen op nieuw do overtuiging gevestigd ,ien, dat het bevooroordeeld standpunt van hetwolk Dl', VAl'(
lloévELl. de 7.nak del' SUl'illaamsche NcO'cl'bovolking o , be-tiChOllwt, J100dwcndig tot de YCl'kecl'dstc o O"c"ol(ttl'ekkin0 t:I-rrnn , tot de meest. onhoudbare .!itcllingcll heeft moeLeu luiden.
Wij hebben, gezien, welke cle toesland del' Negers in Suriname is, die, wanneer men een oogenblik hut oog afwendt vnu misLl'uikcn Cll verkeerdheden, dio nld.unl' plaats vinllcn, maal' torh volstrekt geen olllnisbnnl' govolg zijn vnn dien toestand zclven, en aan andol'O oOl'zak(!Jl moe-ten worden toegeschreven, in alle opzigtcll, op zich ZClVOll, te verdedigen is, en den toets van alle bC!:IchouwiJlgeu op zedelijk en staatkundig terrein gerllst kan doorstaun; ell
wij weten ook, dat de dienstbaarheid dior bcvolkintr die h(lt gevolg van dezen hunnen toestond is, zeel' goud 0' te
vel'celligcn is met, zoo niet geheel rust, op de beginso-len, die het bcstaan van iedere maatschappij ,'cl'zck(!rOll, en ,onder welke dat beslaan teu eenenmnle uumugelijk wordt.
He kolonie wns Fe.'
S' ,
nimmer in den Afl'ikaanscltol1 sluvenhondd betrokken; de kolonisten waren geene sla-ven/LaUW8 - zij wnnm ook gecne slave1z1landelaaf'8; en zijwaren het volstrekt niet, die de ouders cn voorouders uer togenwoordige negers, uit hun vaderland, naar de kolonia hebben ovel'gebragt, Die daat!
;8
en Uijft bij hen, dia dien hamlol dreven J). Het foit van den 7.oogenanmdcD slaven-handel, do grnwd dien lalere lijuon· daarin hebben willen -.den, }ç:Ull den kolonisten dus niet worden toegerekend, want Europa had diulI reeds gewettigd, lang voor el' spl'nko wns van Snrinnme, en Jlol'tugul dreef dien handel l'öeds in don CCl'stcm aanvang der 16' ecuw. Dat echtor SUl'i ...name, op den Neu.dand,ehen handel in slavan, dio reeds van VOOl' de eel'ste llelft del' 17" eenw dngtcekent, een en n'l'ooten invloed heeft uitgeoefend, vlilt niet te ontkennen.
o
De mogendheden va" Europa kenden de.hRlv. den hun-del in Afrikanen, veroorloofden dien, en
hU
werd gedre-von ondor hunne bescherming. Het aangonomen bC'ginscl was del' l<olonien gunstig, ])0 eerste nederzettingen be-panldeu zich tot don landbouw; de behaefte aan landbou-werS deud zich sl'oet1ig govoelen, en do Afrikanoll, die nnnr A morikn worden ovol'gevoord, konden in dio behoefte yoor",ion,Gretig W01'd. daarom door de kololli:-;tcn gebl'uik ge-mankt vfin do gelcgcnllCid, llio ",ieh v(Jor heil 01)(lood, tu'Leidende hnnden voor den landbouw to vcl'iuUgclII; ~U
kochten dio Afrikanen ä. poids de l'u'l', en." "'ij bcstem-den die lot don ""beid, n",lrtoe bepaal'! ,ioh lllln doen -(hU was hot doel; - en hoedanig men nu don
slnvcn-I) ])1', VAN 11. rokont Ilie tlnnd den kolonislon 100, 2: ). p. 213 I hocn .. aet' hot hekent! is dnt de W. T. Mnnlschnpplj 11Icn houdcl Ih'oof, cu (le invaar vhu Afriklllloll een ~cvolg WM , vnn de hij lIet Octrooi gedl\llo jocl,ogging,
1%
hnodel beschouwen moge; hoedft.uig ell op wel,ke gl'ondül1 men uien ook voroordeelt.!, de koloni.stcn hadden dlllll'hl geen deel; het onteel'eude, indien al, kan hen lliot bozo<t-delen, en hunne nnkomelingen kunnen niet get.'ofren wor-den, dool' het finn.thema, waarmede het tegenwoordige Eu-rop" den slavenhandel heeft veroordeeld. De kolonist be~
stemde den Afrikaan tot den arbeid, en den toestand dien
"o01' dozen dU:1l'uit geborcn word, noemde men, in Inlut'o tijdon , sla'vc'J'nij,
Hondt men dit doel in hct oog, (en geen' onder kali men nis bcstaunbmu' aannemen, wanlleer men den aanvoer van Afrikanen in Suriname, cn de wijze waftrop cn wan rom zij dool' do kolonisten "an do slavenhand.laars werden el'ergonomen, oordeelkundig beschouwt), dan valt alle donk-uoeld "nn onregtmatig "erkl'egen bc~it weg I to meol' ,v.tltl-noor man beden'kt, dot die halldel wert! gedreven ook b,~iten SUl'inanlo, volstrekt niet om Slu'inamc allé6n
,
en dat de koloni:ihm (lic Afl'ikanclI teNen n croldswnal'clc b , 11lèthunne middelon, met hUll knpitnal verkregen, om hun dienstbaar te lOnken aan de ondernemlnO'en in den lanJ ..
"
bOllW, die zij eveneens met hunne kapitalen hnddon
1I00n-gevangen. Uc tegenwoordige kolonist die in dcn eigen-dom yan den Neger niets anders 'l.ict, omdnt daarin ook niets ftllliers -ia, dan cCli [jeuJam'borgd ,'cgt op don al'lJl~id von den Neger) heeft dm; meel' don een' 9(Jtvaand~u.
titel I), hij heeft een regt, CL'1l 'Zakclijk regt, dat tot hum gekomen is, verkregen dool' zijne vool'r.nlcll, dio olltlcl' do beschermillg del' toenmnlige EUl'opcsche lllogendhcll<,IU met geld, van de sln.\'cnhnndelnnl's, in den pCl':ioon ,':10 dun Afl'iknnn, hebben gekocht een regt, om diOll Afrikaan voor zich to doon Hl'beidenj ce'n regt dat in die haild(~.
ling zijnen grond vÎntlt, (lil cl:tnl'uit, alleen ontstaan i!l.
IJ Zio Dl'. '-, 11, 2. neelIl. 2(.1,
127
Ik durf mij vle\jcn dnt de"o stellillgen, maal' voor"l de gevolgtrekkingen waortoe dozeh'e mij heboon geloid, gecnc zelfs de minste tegonspraak zullen ontmoeton.
J3ij iedero cvcntllnliteit, zal toch bet l'cg~ vnll eigendom, dool.' scluidevcl'gocdiug worllcn YCl'vangon. Do lllcanilig dnnl'omtl'cnt is reeds gevestigd. En het is alleen Olmlul;
ik bij Dr. v. 11. , ook him' wedel' meende te bespeuron don schijn vall een gevoelen, dat dit b.ginsel in twijfel trok, dat ik aanleiding' gevonden heb, om tot het ont-wikkelen mijller ûCIl~nvjj~e te bu~llliten 19.
De oorsprollg of liever hot grondbeginsel mn de ver-houding tUBschcn don eigennnl' Olt don 'agor, is dus Cl)l1U wottolijke eellO 'l'egtmalige. lIet regt Oj) don tU'Luid Vel· ...
tcgên~V001'c1igt het knI:>itanl van den eigclluur, ollJ(lnt het dnnrdool' yerkregen is; en omdat nu naar nlle gezonde l'egtsbegrippen, do Staat tot de verzekering van de regtoll del' ingc'l.etencll verpligt is; danrom beschermt de St-aat in de kolonlcn) dat 1'egt vnn den eigenaur, en de ver-houding die tusschen hem en den Neger) door dat ve1'-kregen regt, is ontstaan, Ileze ,'e<lenering is do grondslng vnn al ue wotsbepalingen, clio uen Neger, in betrekking tot don eigennar on diens l'cg~ op 'Zijnen :u,ucid., betreffen, manr iuzonderheid de grondslag dol' wetsbepalingen, die
])1'. v.
11.,
in dit Hoofdstuk op het oog beeft, en dio ten doel hebbon te waken, dat do Negar zich niet vorwijde .. e"nn den aigOllanl', ()!Jdal 11()O1' de,u!1l lUlt V(J1'l..'1'cf/en "fgt op den m'beill l1iot 1Jtwl(n'cu zrmdc gaan, wnm,bij zich nog voegt eon ove,'wegMt,l maats.'uppel'jI' belang, dat teg.lijkertijd
<1001' die wetsbepaling wordt gehnnd'haam,
])o7.e wetsbopnlillgen vcrdedigen 'l.ich dns 'Zolve, wanneCl'
1) Zie do nOl'MIlsI, in (Ic Knu)crs Ol) CIOH 1. Aug:'!. 5.'. tocn Dr, y, JI.
:'Ildl1l1 IJI)l'I\k: • jk Juwhnnl Ilt~t. ik erken gecn -,'c!1L op /10 sduulclOO:f$lel4 llu~~:' DiL lol, IIICC\1101'O l'ef~I\'n:\I'diging vnn mijn l')C)gon.
•
zij de1.o strekking tot gl'ondslag heoben, on lCVI~l·l.lt
:;lccht::i hot bewijs, dat do wetgover zich gekweten heeft vnn :I,ijllon pligt, tocn hij don oigendom beschermue! on do rog ten (Inal'lI~t voortvloeijcndc verzekerde.
Wnnt de Negcl', die :r.ich verwijdert, die tot wcglOOpCll besluit, wordt tot die daml niet gcdl'C\'cn dool' do gc~
dnchte nnn de vrijheid, die hem wacht, door de zucht om diu vrijheid to genieten, om vrij te zijn; en men zoudo zich jammerlijk vergissen, indien mén zijnu ontvlugting nnn daze drijfl'eren toeschreef, Voornamelijk in de lont'la jnren ZijD die ontvlugtingcn of weglaoperijcll veel .ald-z:unel' I); maal' llilllll1Cr hebben dio plaats gevonden ~Oll~
der ccno bostnandc aanleidendo oorzaak, en bijna nimnw1'
\inden ~.lic plaats, -i11 17l~sa, hetgeen toch wel het gcvnl l.oudc lijn., i.1ldien de zucht nam' vl'Uhcid, tIe oOl'znnk dier ontvlugtingcn was,
E"en als de 13oschlleger~maatschnl)llijen hun fU)Ilzijn to dnnken hebben, in de eersta tij,len VRn de komst dol' Afl'ilnUlen in de kolonie, .HUl het ontvlugten van NOgUl's, die zich aan misdndcn hadden schuldig gemaakt, en ,Mttl'olll de wijk num' de bosschen Barnen, evon zOO viudt het WCIl'- <-loopen vau Negers in den rcgel slechts dnn plnntl:i,
W:.III-neCl' deze, eene rcgtmatigc strnf te d lichten hebben J mc(!,~l(jl
10egetls ve-rzuimden arbeid, of tlHJgcm !Let een of a1ule-l' verg'rijp; en men kan het vcilig nanllmnell, dut zich u~jHa
geen enkd geval van ontvlugting vool'doot, dn,t Hiot altijll, dool' de eene of andere oorznak, mnal' bijnl1 ?limme." , j:\
in het gebeel niet, door de zucht om \Tij te I', ij 11 , godl'c-Yell is. In het algemeen is do ont~'lugtillg slecbts VO(l1'~,
gewend, d, i. do Negers, die in de hovenstannde govallen
\'('rkCCl'ell, \'crwijdel'cn zich sl('chts in naam j mant' iu 00
I) }Jet gCIa) dcr in do knlnllCIl !J~t'CIS'i;dll woglOOpCI'H I ij; ook IlMr het oOl'clcel
"lil (~~knndlaen 'lla:;elijkl! ",!tl\ llct afncmen, en dit. gelnl wOr<h gr.I'illr,(:I',
lnnd bevinden zij zich op de plantage, of houden zich in UO onmiddelijke nabijheid dcrzelvo op; zij vertoonen :r.iclt slechts niet nan den arbeid, (lit ü het al; en zood1'n lJekomcn zij geen bCl'igt, - want de o\Iorigo Negc1's blij~
vcn in vCl'stmulbouding mot dCl',e wcgloopGl.'s, 011 kennen de plant, wnur zij zich ophonden - dnt Illm do straf i.
kwijtgescholden, en unt zij geene tc duchten hoGben, of zij keel'en terug I en ot' is niets bU hon ta bespoul'on van dio 1J1'0'!teiûszudtt, die poging, om het hatelijko on ondra~
gelijke juk, dat zij te tOl'schcn hebben, to ontgnan, din Dl'. VAl'\' 11, en de ijrcrnal's der emuncipatie bU Lell wil gehuisvest zien, Ik heb zelf. mij kunnon Ovol\tuigon, clat een Negcl' V:lI1 COllO zekere piantIlgo, wnnl',r:m een mijner
l';'CllllÎsscn do mcdc·ndministl'atcur WilS, :r.ich gedurcnde cen' gOl'nimen tijd $clllIil }licld, en desniettemin dc gele-genheid. vond, dool' mitldel dcr underc Ncgel's I dcn mu.lc-ren administrntem', de voorwanrden te doen. wetall, waarop hij gon~gcn was tot 'l.ijnen :u'bcid terug te keeren,
Wanr de gclegeJ,\hoid tot ontvlugtl'll z-jch I dool' de plant,elUke gesteldheid dor kolonie, "cel' ligt to vel'sehnf-fen vult, begrUpt 1110n vnn zelve, dnt dit vorgl'Up, oat CleclI nnder dool heeft: I dun zich nnn den n rbeitl te Ollt~
'"
trekken I gcsh'cng moet worden tegengeguan j en do wotheoft dus niet nlleon ten oogmerk, cene billijke vroes dnnl'vool' in te boc;.mmen, maal' tC\'cns te zOl'gell, dat wanneer deze vCl'wijclol'Îng, in bepaalde cmtvlu.gtin.fJ, in wegloope1'ij, <lom' den langen. rlnU)', ontaardt, de Nogel' I door do zekcrheid vnll CC ilO 'l.wnrc stl'f1f, die hem wocht, daarvan wordo teruggehonden, ])0 pogillg vnn dOIl Ne-gel', hl ij ft altijd eeud olll'egtmatige, lle lIlOester heeft regt op den nrboid, waarnnn hij zich dool' do:r.c hnndding on.t-tI'ekt, ])io "rbeid, wordt volbr"gt, onder de Lescher-ming der wet; zij heoft in zich niets onl'ec\elyks, en de
o
130
Neger is door diezelfde wet gcwafll'bol'gd J tOgoll iedere onbillijke handeling, tegen olken onmatigcn cisch van den eigenaar.
Kent men nu bovendien don toestand del' wCCI'loopcl's e> , die I'.ich l'tJctls sedert lang in de Losschen ophonden, en Jo:oogcnanmde ka'mpen haoban opgol'igt, dan znl nw.n 7.ich dadelijk overtuigd kunnen houden, dat het nimrne1' de vrijheid kan zijn, die Negers beoogcll, WOllIlaar ~ij zich vun de plrmtngicn verwijderen. Wij 7.agen reeds, dat :dj zich in dcn regel bepalen, tot Gene c{;Hlvoudigo VÛl'wijdc-'" ring, die in het zich schuil honden op de plantagien of
in de nabijheid del'zclve bestaat, om van daar, in gegevene gemllen, weeler terug te keereIl, Naar do ]u~mpun bege-ven zij zich Lijna nooit. Du',l.r wacht heil, ovm' het alge-meen, het droevigst' lot, indien het hun al gelukt, daarin te wordon opgenomen. Do wcgloopel's zien in den nieuw aungekornollen, zelden iets anders dun een' verspieder, _.
cn doemcn zij de/WH Jlict rceds dadet0'l~ tel' dood, dan is
"ijn toestand allel'tl'curigst, dun is hij eerst gedwongiJn to!:
{U'beiden, zonder welken arbeid I gevoegd bij cene misda-dige YCl'homling tot de Negcl'-magten del' plantngicll, Iwt Leslaml de"er wegloopers, onmogelijk is.
GcnOl~g echter, dat deze wcgloopol's-kampen bestaan _ genoeg, dat voor den Neger do gelegenheid aHnwczig is, om te ontvlugten, en het vool'uitzigt te hebben van Îl~
worden opgenomen, om don maatregel des wetgevors te l)illijkcn, die dezen wegloopcrs den oorlog heeft yerklafllld, Do verhouding tllsschen dc'n Eigenam' en don Negcr, is ecne gewettigde, en kan men nu niet ontkennell, dat Negel's, dio :.:ich rcrwijdcl'cn of weglcJOpen, de wat verkrachten en zich in 0pcntlijk vcrzet bevinden tegen de overige, jnzon~
dorheid de dienstba?'e Negerbevolking del' kolonia, dnn znl dnnruit noodwendi!! moeten ro!{)'cn, dat de Hco'erint)' .... 0 ö · b '
131
in htuu' volle regt i:i, al tlio maatregelen aan do haml te nemen, dio de e(wbiediging dier l'cgten ten dool hebbon.
Vun hiel' de ,vet, die het. boo0l'logen del' wogloopcl's be-veelt, waurdoor de Lodoclillg des wetgerers, die het tegen-gann UOl' wegloopcl'ij op het oog heeft, moet worden be-reiktj terwijl facto, dool' dien maatregel, het hestaan van kampen wordt onmogel~i'k gemaakt, die, teIl spijt van wet en regt zich hebben gevestigd, on dio, behalve oen straf-banr en don st;wt allel'nadecligst vel'lmcr tussc.1~cn de 'IYeg-loopel's cm de ovorigc NogerLe\'olking, !tet stelen op de plantag'ien bOV01'cle1'tm, en dIJ J.Vcgm's tol ontvlu[!tin,r;
uit-lokken, En ])1', VAN 11, is V001'/oOi<Ol' gcheel vorkecl'd in, gelicht, wanneer hij lllcnschcn, die onderling zoU geen lwt miwlte humane boginsel erkennen, voorstelt als geluk.
kiO' iu hunne vri)'heid, ljtil 011 vl'eed"nam in de bosschen
e> '
te lo\'on I en zich daal'buiten nimmer te vcrtoollcn. Illtc-f(clllleel, heeft ieder die de zaken in de kolonie kent, de
o
gevostigllc overtuiging, elat dC;l.e wogloopcl's in hnnne mis ..
daditre o b / ' ; ) l)o<rÎnrJ'ü11 zoo VOl' ' ... s.ra:w, van in do stad llaramaribo ';{jolt' vOl'standhoudingen te onderhouden, die het meor dan waarschijnlijk maken, dat zij i'.ich op ollbe.paaldc tijdell, maal' toch g~~dul'ig af en HUil, in de !:itacl bevinden, en ook dual' clen vcrdcrfelijkcn invloed van hun aanwezen
doen gavoeloll.
1)0 wct die llc:t.e wegloopcrs treft, i$ dus ecne billijlce, eOlle "8,gtmatige. Bic wet beoorloogt geono NegOl's clie 1)1'ij willen zijn, (want do uitkomst LowUst dat dit ?fiet het doel is wnal'lllode ",Ij ;"ieh vCl'wijdol'en ,) maal' die ",ich aan het wottio' '0 b O'UZf!fl' vall .' /';) den Eiü'ellaal' onttrekken, 0 zich buiten de wat ,~lellen, ell deze opentlijk den oorlog vorklal'cn, waal'~
dool' ;-:ij 'l.ich in COllO vijandige houding, ten ovorstaan dol' koloniale mnntsehnppv bevinden,
Ho titel dCl' ]legering kan dllf' niet .in twijfel worden
Of
getrokken. D" wijze waarop die inlnndsehe, maatschapp,,_
Iijlw "Uand wordt bestreden? I - Aan Dl'. VAN HOeVE'.I.
heeft ûj de gelegenheid gegeven, episodes uit lwt militai·re
(m l)/wgtwlijk-mililai'l'(J leven, in de kolol1ien, te koe')'(Jn.
Dl'. VAN" n. erkent zelf, dat deze wegloop0l1S zich" in <ligtU' oosschcn en wilderllissen schuilhouden" 1). Do rust dol' kolonie, de "enigheid dcl' ingcz.ctcnon, de l'cgtcn vnn ei-genaren, dit at is onbestn:mbnnl' met hot bostaan dezer lmmpclI. l'Ifaatl'cgclcn Zijll noodzakelijk. lIoc moeten clio teil uitvoer worden gebl'ngt? De wegloopcrs YCl';(,cttCl1 z.ich, 'l.Ü· zijn bijnn nllc met gCWCl'cm gewapend. Tnsscholl weHi:O uitersten nH te kiezen? Ecno betero en voUcclige kennis van do kolonie, ill lml'c ligging, voornamelijk d'el' binJlen ..
landen J ~al hierop een nntwooL'l1 kunnen leveren. Ik zoude niefs lic\"er wellschcll, dnn dat de nood7.nkclijkheill ,"all
dien oorlog kon opllO\I<1on; ik heb zelfs meermalon ,roeI aaunemelijks gevonden in de mcening Vlm hen, dio het uitsclu'ij"cn vnu ecno amneslie aan al de 'l.ueglonpc1w, als
dOE~lmatig Jlcbben nangcprc7.0n; mflnr daar wnOl' ik !Hij orertuigd moet houden, dat een oorlog) in het aigemeelI , gevolgen na. zich sleept, en omstandighedell doet gcborcli worden, lEe de menschhcid wcl bet"l1Iwen, llHlal' niet 'V{)1' -Iielpen kan, viml ik geen' enkelen grolld, om den ondcl'.
wCl'pdij"ken, 7.00 nood::al,elijJ.:en strijtl tegen tIc wcgLoo-pors, iJl een zóó batolijk daglioht te stellell, nIs dit thnon is gedaan,
Had ik niet roeds aangevangen, ik zoude Cl' wlLnrlijk
Y:lJl ~lfzi(m, Dl'. VAl'; n. in :r.ijne yerdel'c bc.sehouwiugen te volgen, die niet alleen clou stand vaJl zaken iu lle ko ..
lonic, naa1' ol1naaU\rk()ul'igc bcriglen, en bevool'ool'dcultlc
,·ool'.stolJin~n, hevig amwult, maar nu ook, mot hot Erangelio in de hand 1 de wct vOl'oordeelt, die den lUll\IH
') IM.\ D. \>\g. I SG.
laB
vnu onzen Koning arm het hoof U voort, en He ~wod.z,al,,(j ..
lijl.'e ciscllen del' maatschappij ten grondslag heeft, om }mur, nIs verkrachting vun het Goddelijk voorschrift, dat OllS den llnasten nIs on!; z.el\'cll stelt, ten schandvlek
011->;er koloniale Ilegcrillg, aftil Europa. CIl Ncdm'land ter vcroo.l,t1ccling te geven.
Ik bcb bicr het oog op do wetsbepalingen, clie mot ,straf ..
fen bodreigen de gevallcn, wanneer iemand do ontvlllgtilig van cenen Neger begunstigt, of den Negut', die zich VUil ~dj.
non meester vcrwijdert, huisvestillg en schuilplaats verloont.
Du weglooperij moet wo'llûen te keer gegAlm. Dof. boslnnn dor kolonie cischt <liL, de înstalldhoudlllg VRn den land-bouw hnngt er van af; en do dCmOl'Rlisntic dCl' nrbei·
dende klasse, dl!l' Negers, moet worden vool'gekomen. l)ie dus ~ijne pogingen leent tot de ontvlugting van cenen Neger, maakt z.ich schuldig aan 11'00j. De cigena:U' heen rcgt op den arbeid I en dnt regt wordt geschonden I WOl'Jt
hem ontnomell. Is die daad niet strafbaar? Het r.oudu ongerijmd zijn het tegendeel te beweren.
Die de ont\'lugting vorijdelt, die een komplot vun slaven tot ontvluulillrf weet te voorkomen, lumûelt in eigen
bc-" 0 .
tang, in het bdang det, regten van de maatschappij waar-van hij een deol uitmaakt. Onderlinge bC5chermÎIIg van eigendom) is als staatsburgcr ecrste pligt: tlUlfir bo\'cn~
dien, zijne handelillg is in het di'recte voordeol der maat-schappij, die uit ccn welbegrepen stnntknndig Oogpuut, de ,yegloopel'Ïj gCI)((m'lijl" noemt, omdat zij de :1.00 noo-dige krachten tot den landbouw 1Ji3''ndndc1't, 011 (lU1.Qn doet kwijnen. Die handeling DU, kenl't de wet goed - :r..ij moedigt ham' arlll. - Is dat ecn begin:!lël dat de openw
bWI'8 ::edulijHwitl 1JfJ1'Woest 1 en doo,' 'wb.woht t'Ot 'vlJ"'1'acuZ wèl~t?,.,. Dl', v, H. lette op het ?'elnltllC?'atoi?' hoginsol, vau
;Icle takken del' me('~t busehaafdo EUl'ope,·i(.:lw wL'tgayingulJ j
134
en
hU
"el'dedige don nog. indien hem dit mogelijk i,. zijnen