Het zijn enkel drie bedrijven die profiteren van de versoepelde RoO. In de literatuur suggereren Brunelin, Portugal-Perez en De Melo dat er hoge voorwaarden zijn gesteld door de EU waaraan producten moeten voldoen; dat er grote competitie is van andere leveranciers in de betreffende sectoren; en dat de rules of origin soepeler zijn naar een andere grote partij, namelijk de Verenigde Staten. Bovendien, onderstrepen Sak, Kaymaz, Kadkoy en 111
Kenanoglu, dat de voortdurende technische onderhandelingen tussen de EU en Jordanië voor te veel onzekerheid zorgen. Daarnaast is er volgens hen, gebrek aan bewustzijn van Jordaanse producten op de Europese markt,
110 “Annual Report 2019: An Industry and Compliance Review - Jordan,” Better Work (Geneva: ILO,
2019): 11. / “Besluit Nr. 1/2016 van het Associatie Comité EU-Jordanië,” Publicatieblad van de Europese Unie, gepubliceerd 30 augustus 2016, 233/9.
111 Stephanie Brunelin, Jaime de Melo en Alberto Portugal-Perez, “How Much Market Access? A Case
Study of Jordan’s Exports to the EU,” CEPR Discussions Paper nr. DP12743, februari 2018, 1.
gebrek aan één dienst bij de overheid waarbij alles geregeld kan worden en zijn er hoge verschepingskosten. Het grootste probleem, volgens Sak et. al., is het aannemen van Syrische werknemers. Syriërs willen niet werken in de SEZs, doordat de locaties slecht bereikbaar zijn met het openbaar vervoer. Vluchtelingen willen geen formeel werk, omdat gedacht wordt dat de hulp van humanitaire organisaties en de kans op hervestiging wegvallen. Dit is 112
echter niet het geval, blijkt uit het document van de Jordaanse overheid, ILO en de VN-Vluchtelingenorganisatie. Ook benadrukken Sak et. al. dat 113
buitenlandse investeerders niet werken met de zones om toegang tot de EU, maar om de toegang met de Verenigde Staten. Naast de soepelere 114 RoO
naar de VS, spelen de bestaande relaties, productienetwerken en kennis omtrent wet- en regelgeving ook een grote rol.
Brunelin en Portugal-Perez, werkzaam bij de Wereldbank, en De Melo, werkzaam bij FERDI, een organisatie voor onderzoek naar internationale ontwikkeling, hebben een vergelijkend onderzoek verricht naar export van Jordanië naar de EU en de VS. Beide partijen, de EU en de VS, hebben een PTA met Jordanië afgesproken. Een PTA is een Preferential Trade
Agreement; een handelsovereenkomst waarbij het noodzakelijk is een status
van herkomst vast te stellen, om verscheping via de partner met
tariefvoordelen tegen te gaan. De statistieken die zij hebben verzameld 115
gaan enkel over 2016, maar geven een beeld van de beperkingen die de voorwaarden voor preferentiële export onder de versoepelde RoO naar de EU bevatten. Zij hebben aangetoond dat de preferential utilization rate (PUR)
112 Güven Sak, Timur Kaymaz, Omar Kadkoy en Murat Kenanoglu, “Forced migrants: labour market
integration and entrepreneurship,” Kiel Institute for the World Economy 12 nr. 32 (2018): 5.
113 “Frequently Asked Questions: Work Permits for Syrian Refugees in Jordan (Valid as of December
2018), Jordaanse overheid, ILO en UNHCR, gepubliceerd 31 december 2018,
https://reliefweb.int/report/jordan/frequently-asked-questions-work-permits-syrian-refugees-jordan-valid- december-2018.
114 Sak, Kaymaz, Kadkoy en Kenanoglu, “Forced migrants: labour market integration and
entrepreneurship,” 5.
115 De rules of origin zijn er om te zorgen dat producten tot een bepaald niveau geproduceerd zijn door
het land waarmee een samenwerking is gesloten. Producten die ergens anders zijn gemaakt en enkel worden verscheept via het betreffende land van samenwerking, om aanspraak te maken op
preferentiële toegang, worden met de RoO eruit gefilterd / Brunelin, De Melo en Portugal-Perez, “How Much Market Access?” 1-5.
van de totale export van Jordanië naar de Europese Unie voor veel producten een stuk lager is, dan de PUR van export naar de Verenigde Staten. De preferential utilization rate is het deel van de import/export dat voldoet aan de voorwaarden voor de versoepelde rules of origin, waardoor het onder het preferential trade regime valt. “Als het pakket dat wordt 116
geboden door het preferentiële regime (tariefmarges en rules of origin) niet aantrekkelijk is, zullen exporteurs het niet gebruiken,” zoals Olivier Cadot (Universiteit van Lausanne), Calvin Djiofack (Universiteit van Genève) en De Melo, formuleerden. De PUR, de hoogte van het gebruik van de preferentiële regels, is dus een indicator van de waarde. Hieruit is te concluderen dat de 117
voorwaarden voor preferentiële regels van de VS toegankelijker zijn dan die van de EU. Er zijn daarnaast ook statistieken van alle verschillende
goederen, de opbrengst van de productstroom en de PUR. Veel producten hebben een lage PUR, maar ook een lage opbrengst. Dat staat ook in contrast met de resultaten van de VS: veel producten naar de VS hebben PURs van 100% en veel daarvan hebben een hoge opbrengst. Ook de 118
landenanalyse van The Economist Intelligence Unit geeft aan dat vlak voor de Compact Deal, Jordaanse export naar de Europese Unie sterk daalde - van een waarde van 216,4 miljoen Jordaanse Dinar in 2014 naar 123,4 miljoen Jordaanse Dinar in 2015 - terwijl de export naar de VS met 50% is gestegen van 2010-2015. De totale export van Jordanië daalde in dezelfde tijd. Deze resultaten samengenomen tonen aan dat aan de voorwaarden 119
van de RoO van de VS beter te voldoen is en dat de export naar de VS groter is dan naar de EU.
Een andere belangrijke factor is competitie van andere leveranciers. Zoals eerder genoemd is het belangrijk voor een succesvolle
handelsovereenkomst, dat Jordanië meer profijt heeft van de Europese
116 Brunelin, De Melo en Portugal-Perez, “How Much Market Access?” 10.
117 Olivier Cadot, Calvin Djiofack en Jaime de Melo, “Trade Preferences and Rules of Origin: The
Economic Partnership Agreements' Prospects for West and Central Africa,” Revue d'économie du
développement vol. 16 nr. 5 (2008): 114.
118 Hierbij zie ik miljoenen euro’s als een hoge opbrengst. Veel productstromen naar de EU leveren
enkele duizenden euro’s op; voor internationale handel “verwaarloosbaar”.
119 The Economist Intelligence Unit, “Jordan and EU ratify new rules of origin.”
regels dan andere landen die zakendoen met de EU. Jordanië heeft enkel betere voorwaarden dan China, India en Vietnam, omdat Jordanië
concurreert met kledingindustrieën in Least Developed Countries die tevens genieten van de single transformation-regel in de EU. Brunelin et. al. 120
maken een vergelijking met de VS specifiek in de kleding en textielsector, waar Jordanië kon exporteren onder de single transformation-regel tegen concurrentie die exporteerde onder de yarn-forward-regel, die gelijk is aan
triple transformation. 121
Sak et. al. spreken over het gebrek aan een dienst bij de overheid waar alles omtrent het exporteren van producten via de versoepelde rules of
origin geregeld kan worden. Brunelin et. al. suggereren dat er hoge eisen
worden gesteld aan de exportproducten. Om deze argumenten te
ondervangen, is het belangrijk te kijken naar wat de bureaucratische stappen zijn die moeten worden ondernomen door bedrijven die gebruik willen maken van de versoepelde RoO. Een bedrijf moet zich allereerst registreren bij het Ministerie van Industrie en Handel, om een certificaat van registratie voor export te bemachtigen. Om dit te kunnen doen, moet de persoon of
rechtspersoon (het bedrijf) ingeschreven staan bij de Kamer van Koophandel. De website van de Jordaanse overheid geeft aan dat het gaat om een
122
aanvraagformulier via de website van het Ministerie van Industrie en Handel en de Kamer van Koophandel. De Douane moet worden gecontacteerd om te overleggen of de te exporteren producten vallen onder de juiste HS-secties. Daarna moet het Ministerie van Arbeid de arbeidsinformatie en het
percentage Syrische werknemers verifiëren. Het Ministerie van
Gemeentelijke Zaken, de Jordan Investment Commission, het Greater
Amman Municipality of de Jordan Industrial Estate Company moet de
geografische locatie van de fabriek controleren en verifiëren dat deze binnen een van de 18 zones ligt. Er moet bewijs worden opgestuurd naar de Kamer van Industrie, waaruit blijkt dat de producten aan de voorwaarden voor de
120 Brunelin, De Melo en Portugal-Perez, “How Much Market Access?” 15. 121 Brunelin, De Melo en Portugal-Perez, “How Much Market Access?” 16.
122 Baha’a Armouti, “International Trade in Goods and Services in Jordan: Overview,” Al Armouti
Lawyers & Consultants, Thomson Reuters: Practical Law, laatst gewijzigd 1 december 2018.
rules of origin voldoen (waarna mogelijk een inspectie van de fabriek volgt).
Nadat het aanvraagformulier bij het Ministerie is geaccepteerd, moet het doorgestuurd worden naar de Douane, waarna een Autorisatienummer voor de fabriek verkregen moet worden. Vervolgens worden exportverboden en 123
licentieovereenkomsten van alle producten geregeld door het Ministerie van Industrie en Handel, behalve van agriculturele producten, die worden
geregeld door het Ministerie van Agricultuur. Verder zijn er controles en extra tarieven op bepaalde producten. Producten voor mijnbouw en steengroeven worden gecontroleerd door de Autoriteit voor Natuurlijke Hulpbronnen en agriculturele producten door het Ministerie van Agricultuur. Er zijn ook controles op specifieke producten, om subsidies voor consumenten te
ondervangen, bijvoorbeeld voor tarwebloem, en internationale verplichtingen te vervullen, zoals door het controleren van chemische producten, bedreigde diersoorten en nucleaire wapens. Onder de geselecteerde producten zijn 124
veel chemische producten, dus de productspecifieke controles zullen van toepassing zijn. Er zijn een groot aantal instanties, aanvragen en fysieke controles nodig voor een bedrijf aanspraak maakt op export via de versoepelde rules of origin.
123 “Simplification of the Rules of Origin with the EU,” Ministry of Industry, Trade and Supply,
https://www.jic.gov.jo/.
124 Baha’a Armouti, “International Trade in Goods and Services in Jordan: Overview.”