Eerste tooneel.
JUSTINIAAN, ALVARES, FABRITIUS.
JUST.
Fabritius, wel aan; laat ons de Jagt beginnen, Alleen vervaardigd om myn afgepynde zinnen, Door deze uitspanning, te verlichten van de smart Die myn gemoed bezwaard, doorsnydende myn hart. De Keizerin is met haar stoet vooruit gereeden:
Doch haar gezelschap steld geenzins myn ziel te vreden. 't Vermaak is my een last, ik vind noch troost noch heul. 'k Zie raaden, galgen, en in yders oog een beul;
Een zeker voorspook van verdriet, dat my zal deeren. Hoe! laat ik dan myn hart van valsche waan verheeren? Is 't wonder dat ik ben verlegen en ontsteld,
Daar 'k voor myn Vrind zo wreede een vonnis heb geveld? Gryp moed, myn ziel, gryp moed! en wil u zelf verwinnen, Ban die zwaarmoedigheid en angsten uit uw zinnen. Licht smoore ik myne zorg en kwelling in de Jagt: Wil my, Fabritius, daar 't veld ons reeds verwacht Geleiden, daar ik, met het vlugge wild te vangen, My zelf herstellen mag van 't leed dat my komt prangen.
FABR.
Hier toe is alles reeds vervaardigd en gereed.
JUST.
Die vlytig hulp zoekt, krygt ze veeltyds eer hy 't weet.
Tweede tooneel.
LEONTIUS, PHILIPPUS.
PHIL.
JA, 't is des Keizers last; wiens hart zou niet beroeren, Leontius? hy wou, dat ik ze zou volvoeren;
't Is ook gedaan: 'k zag hem gebonden aan een boom, Hem! die al 't aardryk, door zyn daaden, hield in toom. Hoe wankelbaar is 't lot! hoe zwaar des Vorsten tooren,
En 't Vonnis! dat ik u zal leezen; leen uw ooren:
Hy leest:
Gy zult, van Honderd man, uit myne Wacht, verzeld, Met Bellizarius, in boeijens vast gekneld,
Na buiten gaan, en hem, om dat hy myn vermoogen En Majesteit schond, straks uitrukken bei zyn oogen. Dat niemand, op 't verlies van 't leeven, in zyn nood Hem helpe. Ik wil dat hy zal bedelen zyn brood;
Hy! die al 't goed heeft, door myn gunst hem toegekoomen, Misbruikt.
JUSTINIAAN.
Darde tooneel.
BELLIZARIUS, LEONTIUS, PHILIPPUS.
LEONT.
IS dan die Zon benoomen
Het licht? zy schynt geen meer! wat is myn ziel ontroerd! Daar komt hy aan; helaas! 't wreed vonnis is volvoerd.
BELL.
Een die op zynen hals, door eigen schuld, de plaagen Zelf heeft getrokken, moet daar billyk 't kwaad van draagen, 't Is de eisch van 't Goddelyke en 't Menschelyke Recht; Maar dat de straf word een onnoozele opgelegt
Is strydig tegens beide; en zulke wreede slaagen Doen het geduld, hoe taai, licht wankelen by vlaagen. 'k Bid dan om lydzaamheid, ô Goôn! in myn elend, Myn onschuld en myn trouw zyn u alleen bekend, Ey gy, gy kund me alleen versterken in dit lyden, Verlossen leevende, of al stervende bevryden.
'k Was naauwlyks, door de deugd, ten top van eer en staat Geklommen, of de Nyd zaaide een vergiftig zaad,
En stremde myn geluk, dat reeds zo laag kwam daalen; Zy mag van myn gezach en oogen zegepraalen, Doch geenzins van myn eer en ongekreukt gemoed, Waar in de deugd heerscht, hoe de Boosheid brult en woed.
PHIL.
60
BELL.
Wie spreekt daar?
PHIL.
't Is een van uwe Vrinden, Philippus.
BELL.
Kon de Haat ooit iemand meêr verslinden Als my, die van zo groot my maakte een bedelaar? Philippus, dat ik werd ten minste uw gunst gewaar; Wil my een almoes. my! die 't alles kwyd is, geeven; My! die ten top van eer noch onlangs was verheven.
PHIL.
Men laade op onzen hals hier meê de grootste schuld.
BELL.
Ik wil niet datge om my verraaders worden zult. 'k Leerde, in myns leevensend, dat deugdelyke daaden, Met deze naam besmet, vaak zyn geduid ten kwaaden.
PHIL.
Ik geeve u deze stok tot eene stut alleen.
BELL.
Ik dank u voor die gift. Maar dat ik klaag en steen Is om het lieve licht, my, zonder schuld, benomen. Myn oogen, welk een kwaad is uit u voortgekomen? Is dan uw glans gebluscht? ach! 'k zou, met minder pyn? De dood omhelzen als van u beroofd te zyn.
Zie Bellizarius, ô Goôn! die zo veel Landen Ver won, nu oogenloos uitstrekken zyne handen, Van elk veracht, tot u; zie de onverwonnen Held, Nooit van de deugd ontaard, nu bedelen langs 't veld.
Vierde tooneel.
NARCES, DIENAAR, BELLIZARIUS.
NARC.
GA, trek de Lakens in; terwyl men staakt het Jaagen.
DIEN.
Myn Heer, ik volg uw last.
BELL.
Hy, die waar 't Welbehaagen
NARC.
'k Beklaag uw Lot.
BELL.
Spreek gy daar, Narces,
NARC.
Ja.
BELL.
61
O Narces! Narces! kom, en spiegel u aan my.
NARC.
Gy strekt het meêly van 't Heelal, en uwe daagen.
BELL.
Ei! help de last dan van myn ramp een weinig draagen.
NARC.
Dat 's my onmoogelyk, terwyl men 's Keizers haat En straf niet kan ontgaan die iets voor u bestaat.
Vyfde tooneel.
BELLIZARIUS, alleen.
IK bid alleen dan om uw bystand, groote Goden! Nu hulp en trouw ver van de menschen is gevlooden, En myne vrienden zyn ontbloot van meedely,
Ontziende een Vorst verblind in zyne tieranny.
Maar, zwyg, myn tong, bewaar 't ontzach, dat ge al uw leeven Hebt zo eerbiedig aan zyn Majesteit gegeeven.
En nimmer reên tot toorn, al stervend: Hemel! laat Myn lydzaamheid zo groot zyn als zyn straf en haat. Vertroost u, ô myn ziel! gy zult een Voorbeeld strekken Van 't wisselvallig Lot, uw deugden, zonder vlekken, Geroemd zyn door 't Heelal! elk zien, aan my, hoe teêr De gunst van 't Hof is, en 't schynblinkend licht van eer.
Zesde tooneel.
JUSTINIAAN, BELLIZARIUS, en Gevolg.
JUST.
Voorspooken van myn smart, hoe lang zult gy my plaagen?
BELL.
Hoor Bellizarius, gy, die voorby gaat, klaagen. Toon uw meêdoogentheid, schoon dat hy wierd de spot Van 't wankelende Hof. Zo wonderlyk is 't Lot! Hy, die een almoes bid, plag yder die te geeven;
En schoon hy van natuur tot goeddoen wierd gedreeven, Vind nu, in 't heele rond des Waerelds, niemand niet Die hem behulpzaam is of troost in zyn verdriet.
JUST.
‘O hemel! kan ik dit wreed Schouwspel noch aanschouwen, ‘En kan Rechtvaardigheid haar strengheid wel behouwen;
BELL.
Aanschouw myn onschuld toch, en troost me in dezen staat, Terwyl ik troost verdien; myn woorden noch myn daaden Verdienden nimmermeer des Keizers ongenaden.
De Boosheid, Nyd en Haat my hebben, tegen reên En recht, verongelykt, van groot gemaakt zo kleen. Den Hemel echter zal, door al myn tegenspoeden,
Myn onschuld noch doen zien, hoe fel ze ook zyn in 't woeden.
JUST.
‘'k Sta stom, de tong kleeft me aan 't gehemelte, en de smart ‘Belet my, schoon ik wil, het spreeken; 't bange hart
‘Vreesd dat hy te onrecht lyd, en dat ik ben bedroogen: ‘Ik open, maarte laat, myn toegeslootene oogen. ‘Ach! licht dat ik door zulk een vonnis, al te straf, ‘De naam van Dwingland en Tyran voer in myn graf.
Zevende tooneel.
CAMILLE, JUSTINIAAN, BELLIZARIUS, Gevolg.
CAM.
Vorst, houd uw vonnis op; de Keizerin, op 't hooren Dat Bellizarius was wreed, in uwe tooren,
Verweezen tot de dood, wierd op een oogenblik Als van een donderslag getroffen, daar deschrik
Van 't wroegende gemoed in 't aanschyn stond geschreeven, Zy kwam, wanhoopende en beangst, te kennen geeven, Met een benaauwde stem, die elk gaf deerenis,
Dat Bellizarius geheel onschuldig is,
Dat zy de Onnos'le heeft die laster aangewreeven, En hy dien Brief aan zyn Anthonia geschreeven. Hier op besturf haar verf, 't gezigt vloog heen en weêr, De bange boezem zwoegde, en zy viel dood ter neêr.
JUST.
Goôn! dat uw bliksemvuur my treffe en kom verdelgen! Dat de aard zich open om my leevende in te zwelgen!
63
Achtste tooneel.
ANTHONIA, JUSTINIAAN, BELLIZARIUS, CAMILLA, Gevolg.
ANTH.
IS 't droom of tovery? waar wende ik myne treên? Zyn 't nachtgezichten die hier waaren om my heên? Myn Bellizarius, hoe! kan myn Lief niet spreeken?
Helaas! wat doodlyke angst, ach! 't hart schynt my te breeken! Is dit het geen men my straks melden wou? hoe dus,
Myn Bellizarius? Lief Bellizarius!
Kan ik die waarde naam herhaalen en doen hooren, En deze galm, met my, niet in myn traanen smooren?
BELL.
Antonia, nu ik, voor 't laatste, hooren mag Die galm uit uwen mond, heb ik, zints dat de dag En u te aanschouwen my zo wreedlyk wierd benomen, Nooit schoonder straal van troost in myne ziel bekoomen. En, schoon my 't lot verdrukt, Anthonia, gy zult
Getuigen zyn dat ik moet lyden zonder schuld. Vaar wel! ik sterf. De Goôn doen u gelukkig leeven.
ANTH.
Wat Monsterdier, hoe wreed! zou dit zien zonder beeven? Wat hert wiert niet geraakt van zulk een Voorwerp? ach! Ha! wreede Vorst, die elk, met recht, wreed noemen mag, Hoe rukt gy zo verblind de Stut neêr van uw Landen? Gy zyt bedroogen, gy! uw Vrouw bragt u tot schanden. Ontzinde Moordenaar, hoe dorst gy zo verwoed Uw handen smetten met dat zuiver heldenbloed?
JUST.
O al te bitt'ren straf! die myn gemoed komt knaagen, Gy, gy kon 't meedely uit myne ziel verjaagen!
Ach! ach! den Held is dood, en 'k voel de pyn en schand Van zyn geblind gezicht en myn verblind verstand. De Hel heeft, met een wolk, myn zinnen overtoogen.
En tevens myn vernuft, met valsche waan, bedroogen, 'k Had anders zyne trouw noch zuiv're deugd bevlekt; Die zuiv're deugd! welke aan 't Heelal een voorbeeld strekt. O lichtgeloovigheid, die me eeuwig zal berouwen,
Gy bragt me in 't lyden door een doodlyk misvertrouwen! 'k Storte in den kuil, die 'k groef, daar mealles tegenstroomd. Maakte ik zyn droevig lot, of heb ik 't maar gedroomd? O neen! ik voel myn hart van wreede beuls verscheuren, Daar ik, helaas! de dood koom voor het leeven keuren, En my de dag verstrekt een nacht in myn gemoed. 'k Zal storten op zyn graf myn schuldig hartenbloed, Tot een zoenoffer voor zyn Schim, die ik zie waaren Rondom my heen Ach! ach! hoe ryzen my de hairen Steil over eind van schrik! waar berg ik me in de nood? Hoe streng ziet hy in my gewrooken zyne dood!
Myn Bellizarius, gy, gy legt wel verslagen, Doch ik moet in myn ziel en Staat de naween draagen Van uwe wonden, tot de wroeging, al te straf,
Met duizend dooden, my zal sleepen na het graf.
Einde van het Vysde en laatste Bedryf.