Texel, maart
Bij 1 en 3 verwachten we geen vergroting van de effecten van de nieuwe prognose voor de bodemdaling, 2 zou het gevaar van een omslag naar areaalverlies kunnen
bevorderen. Het antwoord van het NAM-bodemdalingteam is 3: de bodemdalingsnelheid
bovenlangs de Oerdsloot (ca. 30 ha in de zgn. Zoute Weide van midden kwelder naar lage kwelder, beide habitattype 1330). Op De Hon is dat zeker een effect van bodemdaling (Dijkema 2005). Op Neerlands Reid is deze regressie alleen op de vegetatiekaart gezien maar niet in de PQ’s. Daarom is dat een onzeker resultaat, mede omdat de cruciale
plantensoort Zeealsem door een verandering in de karteringsmethode van RWS deels van de midden- naar lage kwelderzone is verplaatst.
Over de kliferosie op Ameland is gerapporteerd door Sanders et al. (2005). Zie over het algemene proces van kliferosie bijlage 2. Uit luchtfoto-analyses is gevonden dat de kliferosie langs de Oerderduinen en De Hon eerder is begonnen dan de bodemdaling. De bestaande kliferosie zal alleen versnellen als het voorliggende wad verlaagd. Ook hiervoor geldt: de belangrijkste factor is de snelheid van bodemdaling, niet de einddaling. Tegelijkertijd vindt aan de wadkant van het midden van De Hon tijdens de huidige bodemdaling successie naar een nieuwe kwelder plaats door instuiven van zand, opslibbing en kreekvorming (ca. 10 ha;
habitatypen 1310 en 1330). Door bodemdaling is de kweldervegetatie in de duinvallei bij de
locatie als gevolg van bodemdaling ca. 10 ha uitgebreid (Slim & van Dobben).
Een lange termijn voorspelling van de vegetatie per PQ komt in de monitoring-rapportage voor de Begeleidingscommissie Bodemdaling Ameland eind dit jaar. Het hangt van de lokale ontwatering door kreken af of de centrale kom middenop De Hon kwelder blijft (habitattype
1330) of dat daar secundaire pioniervegetaties (habitattype 1310) of kwelderplassen zullen
ontstaan. Tijdens de monitoring van de bodemdaling is meerdere malen waargenomen dat het effect van autonome ontwatering veel groter is dan het effect van bodemdaling. Als de ca. 4 cm extra bodemdaling de afwatering zou beinvloeden is dat een vergroting van de
komberging waardoor de kreekvorming naar plassen sneller zou gaan. We voorspellen dat
de genoemde plekken middenop De Hon met effecten van bodemdaling op de kweldervegetatie zich nog wat zullen uitbreiden. Het areaal van de pionier- en de kweldervegetatie (habitatypen 1310 en 1330) wisselt in cyclische regressie/successie in een orde van grootte van enkele 10-tallen hectares, zowel bij de eerder voorspelde bodemdaling als bij de huidige prognose met een 4 cm hogere eindwaarde.
Aan de andere kant, het grote probleem waar vrijwel alle kwelders in de internationale Waddenzee momenteel mee te maken hebben is veroudering van de vegetatie naar een eenzijdige monoculture met Zeekweek. Dat vertaalt zich op vele kwelders als achteruitgang van de biodiversiteit binnen habitattype 1330. Op Ameland wordt die minder gewenste
autonome ontwikkeling door bodemdaling enigszins geremd. Voor geschikte methodes
om de veroudering van kwelders te keren (= regressie) worden subsidies door het
Waddenfonds uitgekeerd, dus zo slecht kan regressie van de kweldervegetatie niet zijn. De gangbare beheermethode is meer beweiding wat niet altijd zonder neveneffecten is.
7. Conclusie
Er zijn geen significante nadelige effecten te verwachten op de kwelders van Ameland door de aangegeven extra bodemdaling vanwege de verhoging van de gaswinning Ameland.
Dijkema, K.S. 1997. Impact prognosis for salt marshes from subsidence by gas extraction in the Wadden Sea. Journal of Coastal Research 13 (4): 1294-1304.
Dijkema, K.S., W.E. van Duin & H.F. van Dobben 2005. Kweldervegetatie op Ameland: effecten van veranderingen in de maaiveldhoogte van Nieuwlandsrijd en De Hon. In: Monitoring effecten van bodemdaling op Ameland-Oost. Evaluatie na 18 jaar gaswinning. Begeleidingscommissie Monitoring Ameland. 97 p.
Dijkema, K.S., De Jong, D.J., Vreeken-Buijs, M.J. & Van Duin, W.E., 2005. Kwelders en schorren in de Kaderrichtlijn Water. Ontwikkeling van Potentiële Referenties en van een Potentiëel Goede Ecologische Toestand. Alterra-Texel, WageningenUR; Rijkswaterstaat, Rijksinstituut voor Kust en Zee, Middelburg; Rijkswaterstaat, Adviesdienst Geo-informatie en ITC, Delft. RIKZ/2005.020. 62 p.
www.kennisonline.wur.nl -> Ecol. Hoofdstructuur -> Mariene EHS -> Projecten -> Producten
Dijkema, K.S., W.E. van Duin, E.M. Dijkman & P.W. van Leeuwen, 2007. Monitoring van kwelders in de Waddenzee. Rapport in het kader van het WOT programma Informatievoorziening Natuur i.o. (WOT IN). ALTERRA rapport 1574; IMARES-rapport C104/07; WOT IN serie nr. 5. 63 p.
www.waddenzee.nl/Kwelders.1982.0.html
Dijkema, K.S., W.E. van Duin, E.M. Dijkman, A. Nicolai, H. Jongerius, H. Keegstra, L. van Egmond, H. Venema & J.J. Jongsma 2010. 50 jaar monitoring en beheer van de Friese en Groninger kwelderwerken 1960-2009. Werkgroep Onderzoek Kwelderwerken (WOK), Jaarverslag voor de Stuurgroep
Kwelderwerken augustus 2009-juli 2010. Wageningen IMARES; Rijkswaterstaat. 79 p. + bijlagen.
www.waddenzee.nl/Monitoring_kwelderwerken.1191.0.html
Duin, W.E. van, K.S. Dijkema & J. Zegers, 1997. Veranderingen in bodemhoogte (opslibbing, erosie en inklink) in de Peazemerlannen. IBN-rapport 326, 104 p.
Esselink, P., K.S. Dijkema, S. Reents & G. Hageman, 1998. Vertical accretion and profile changes in abandoned man-made tidal marshes in the Ems Dollard Estuary, The Netherlands. Journal of Coastal Researsch 14 (2), 570-582.
Esselink, P., J. Petersen, S. Arens, J.P. Bakker, J. Bunje, K.S. Dijkema,, N. Hecker, U. Hellwig, A.-V. Jensen, B. Kers, P. Körber, E.J. Lammerts, G. Lüerßen, H. Marencic, M. Stock, R. Veeneklaas, M. Vreeken & M. Wolters 2010. QSR 2009. Salt Marshes. Thematic Report No. 8. Trilateral Monitoring and Assesment Group, Common Wadden Sea Secretariat, Wilhelmshaven, Germany.
http://www.waddensea-secretariat.org/QSR-2009/index.htm
Reed, D.J., T. Spencer, A.L. Murray, J.R. French & L. Leonard 1999. Marsh surface sediment deposition and the role of tidal creeks: Implications for created and managed coastal marshes. J. Coastal Conservation 5, 81-90.
Sanders, M.E., P.A. Slim & R.M.A 2005 Wegman Monitoring kwelderrand Oerderduinen. Alterra-rapport. 52 p.
http://www.waddenzee.nl/fileadmin/content/Bodemdaling/2005/pdf/samenvatting2005verkl.pdf
Stoddart, D.R., D.J. Reed & J.R.French, 1989. Understanding salt-marsh accretion, Scolt Head Island, Norfolk, England. Estuaries 12, 228-236.