Zaanstad heeft zijn bestaan voor een belangrijk deel te danken aan het sterke waternetwerk. Dit netwerk, bestaande uit de Zaan (CEMT-klasse Va), het Noordzeekanaal (klasse VI) de Nauernasche Vaart (klasse II), bestaat nog steeds. Maar het is niet meer zo bepalend in de mobiliteit van Zaanstad als het ooit was.
En dat is jammer, want nog steeds bevinden veel bestemmingen in Zaanstad zich dicht bij het water. Wij willen het vervoer over water daarom een nieuwe impuls geven.
Goederenvervoer over water optimaal benutten Goederenvervoer over water kan een
belangrijke bijdrage leveren aan vermindering van de druk van het wegverkeer in Zaanstad.
Figuur 31: waternetwerk
Pagina 87 van 131 Zo kan één klasse Va-schip dat op de Zaan kan
varen, honderdtwintig vrachtwagens vervangen.
Dit heeft niet alleen effect op de hoofdwegen, maar ook op het vrachtverkeer in woonwijken, daar waar industrie zich nog in woonwijken bevindt. En maakt het vervoer duurzamer.
Met het programma Vaart in de Zaan, de nieuwe Zeesluis IJmuiden en de nieuwe zeehavenkade op HoogTij, is en wordt stevig geïnvesteerd in verbeteringen voor de zee- en binnenvaart. Het is de komende jaren vooral zaak deze investeringen te verzilveren. Daarbij richten wij ons op de volgende zaken:
Goede en veilige bediening van bruggen en sluizen. Om te kunnen concurreren met het wegverkeer is goede doorstroming voor de binnenvaart belangrijk. De bediening van bruggen en sluizen, met name in de Zaan, is hierbij bepalend.
Omdat de belangen van binnenvaart en wegverkeer elkaar bij bruggen letterlijk kruisen, zijn goede afspraken nodig (vast te leggen in een nota verkeersmanagement).
Hierbij biedt nieuwe technologie kansen, zoals in het provinciale project Blauwe Golf1. Hierin wordt de voorspelbaarheid van brugopeningen voor zowel wegverkeer als binnenvaart verbeterd en krijgt de
brugbediener een tool in handen om de brug of sluis optimaal te bedienen.
Om de druk op het openen en sluiten van de bruggen over de Zaan te verminderen, zullen wij recreatievaart stimuleren vaker de Nauernasche Vaart te benutten.
Belangrijk aandachtspunt is de spoorbrug
over de Zaan. Als zowel scheepvaart op de Zaan als treinaantallen op de Hoornse lijn groeien, wordt het op termijn wellicht nodig te investeren in een nieuwe brug of tunnel.
Verder worden elders in dit plan voorstellen voor nieuwe bruggen gedaan, zoals over de Zaan bij Wormerveer-Zuid en over de Nauernasche Vaat ten noorden van de Vaartbrug. Toevoeging van enkele nieuwe bruggen is geen probleem voor de
scheepvaart, zo lang de bediening goed wordt geregeld.
Faciliteren van laden en lossen aan het water. Waar mogelijk zullen wij, vooral langs de Zaan, laden en lossen van goederen faciliteren. De industrie langs de Zaan is daarbij een belangrijke doelgroep, maar denk ook aan (al dan niet tijdelijke) losmogelijkheden voor grote
bouwprojecten.
Het juiste bedrijf op de juiste plaats.
Alhoewel er veel water is in Zaanstad, hebben lang niet alle bedrijfskavels directe toegang tot het water. Daarom gaan wij zorgvuldig om met de nog uitgeefbare (semi-)watergebonden kavels, zodat deze worden uitgegeven aan bedrijven die het water naar verwachting ook echt zullen gebruiken.
Stimuleren innovatie en bevorderen samenwerking: zie hiervoor hoofdstuk 7.
Pagina 88 van 131
Kansen voor personenvervoer over water Voor personenvervoer wordt het water nog maar beperkt ingezet. De relatief lage snelheid is hierbij een belangrijke factor.
Personenvervoer over water is in trek en zien wij een aantal duidelijke kansen.
De grootste kansen zien wij voor het toerisme.
De Zaanse Schans is één van de grootste publiekstrekkers van het land. Waar bezoekers nu – veelal vanuit Amsterdam – met de
touringcar of auto naar de Schans gaan, willen wij de focus verleggen naar het water, waarbij de vaartocht en de wandeling in Zaandam Centrum onderdeel wordt van de ervaring, in één ticketarrangement. Of denk aan andere combinaties: met de trein naar Wormerveer; in de Zaanbocht op de boot stappen naar de Zaanse Schans en dan door naar Amsterdam.
Wij gaan in gesprek met toeristische bedrijven uit Amsterdam (er is al voorzichtige interesse), met de Zaanse Schans en onze regionale overheidspartners hoe dit te bereiken. Als het
toeristische vervoer over water stáát en massa heeft, dan zien wij ook kansen om inwoners van Zaanstad hierop mee te laten liften,
bijvoorbeeld voor het woon-werkverkeer.
Ten zuiden van de Wilhelminasluis zien wij kansen voor vervoer over water als versterking van het netwerk voor alle motieven. Zeker bij de stapsgewijze ontwikkeling van Hembrugterrein en Achtersluispolder kan vervoer over water een belangrijke bijdrage leveren voor woon-werkverkeer, vooral ook in de periode dat andere vervoervormen nog niet voldoende kwaliteit kunnen bieden. Een waterbusachtig concept verbindt bijvoorbeeld Zaandam, Hembrugterrein, Achtersluispolder, NDSM, Houthavens en Amsterdam Centraal met elkaar. De fiets mag bij voorkeur mee aan boord. Hierbij is het wenselijk dat er op het Noordzeekanaal met hogere snelheid dan tot nu toe mag worden gevaren, om het echt te laten concurreren met OV en fiets. Dan wordt het namelijk ook voor woon-werkverkeer eerder een aantrekkelijke optie.
Veren: onmisbare schakels in het fietsnet De Hempont en de Pont Buitenhuizen zijn onmisbare schakels in het hoofdfietsnet van Zaanstad. Door de sterke ontwikkeling van het Noordzeekanaalgebied neemt de druk op deze verbindingen naar verwachting verder toe.
Alhoewel een vaste oeververbinding voor de fietser wellicht een wenselijke ontwikkeling is, ligt het niet in de lijn der verwachting dat er op afzienbare termijn een brug of tunnel komt op deze locaties. Daarom zetten wij ons allereerst
Pagina 89 van 131 in op verhoging van de frequentie, op beide
veerdiensten, maar zeker op de Hempont. Hier groeien Zaanstad en Amsterdam naar elkaar toe. De frequentie op de Hempont moet uiteindelijk zo hoog zijn, dat de wachttijd geen belemmering meer vormt om de fiets te pakken.