Hoe het komt dat de ooievaar een kalen kop heeft
EEN VERLOVING
Oe heer en mevrouw Smelters zitten in hun achtergalerij, die vroolijk <loor een paar muur-lampen verlicht wordt· hij zit met een boek in de hand, terwijl zij bezig is aan eenig verstelwerk.
Ongeduldig dwaall echter zijn blik nu en dan naar IHliten, als wachlte hij iemands kom l. Dit is dan ook het geval; hel loopt legen acht uur, en de postlooper kan ieder oogenblik verwacht worden.
In de binnenlanden is de komst van den posl-loop I' hel evenement van den dag, waar reeds uren tevoren lla3r gehunkerd wordt, want deze is te beschouwen als de eenige verbinding tusschen de binnenlanden en het overige gedeelte der wereld. Vooral als hel maildag is wordt er naar verlangd; dan brengt hij brieven mee uil patria, van vrien-den en verwanlen, van hen die zoover van ons af
EEN VERLOVING. 139
zijn, doch steeds in onze gedachten voort blijven leven.
«Eindelijk!» roept Smelters uit, als een eenvou-dige des 'ah-Javaan, met een Clroote blikken trommel in de hand, eerbiedig neerhurkt aan den ingan Cl van de achtergalerij. Di eenvoudige inland r is werkelijk de verbinding van Smelters met de be-schaafd' en onheschaafde wereld, hel is de post-looper. OnCfeduldig maakt Smellers den trommel op n, stort den inhoud uit op tafel, en geeft hem daarna terug. Oe vcrbindin verdwijnt even stil als hij gekomen is ni ,t besefl'ende welke ge-wichtig rol hij in de \\ 'I' Id vervuIl.
«JonCl ns vrouw » z >gt meilers, «e n dikke post 3ndaag, n de mail is ook aan.'
M' rouw h en haar naaÏ\ erk t r.lijd g I ad, n ldjkt nieuwsgierig wat d' post hc'fl g bracht, ter-wijl di dool' haar Ulun wordt gesorteerd. TlIsschcn de Lri 'n n couranten ligt e '11 k ul'ig' klein en\'clopp , die men onmiddellijk als een aankondi-ging kan ond l'S ·heiden.
«Van wi' is di aankondi'Jing". vraagt Ol vrouw, haar hand U Îlslr' ·kkemlC'.
«Wacht even , zegt Smelt l'S plaagziel< «niet zoo nieuwsgierig zijn.
140 EEN VERLOVING.
«Wie van je vrienden of vriendinnen acht je in deze warme dagen in staat zich te verlovcn of in het hU\'flijk tc treden? Weet je nict, wie zoovecl overmoed heeft om, bij een temperatuur van bijna 90 gradcn in de schaduw, aan zulke warmte ver-meerderende dingen tc denken? N n, ik weet het ook niet. Laat eens kijken wie die heldcn zijn.'
Tcrgend kalm opent Smelters de envcloppe, en haalt daal'llit een kenrig, in drieën gevonwen stuk caJ·ton vcrgnld op snee. Dan lecst hij wat erop staat. Plot cJing barst hij in een schaterlach uit, en mevrouw Smelters, zich niet meer kunncnde be-dwingen, staat van haar plaats op om tc zien wat de hilaritcit van haar man zoo opgewckt hceft. Ze leest:
Verloofd:
LOUISE WITTEKLEY
S. f. Hoekoem S. f. Pekadjen
met JAN ZURI.
12 November 1907.
Receptie ten huize van de familie Wittekley op 20 November in den vooravond.
EEN VERLOVING. 141
«Maar man ,» vraagt mevrouw Smelters verwij-tend, cis dat nu zoo om te lachen, dat Lies zich verloofd heeft? Ik ben werkelijk blij voor het arme kind, dat ze een man zal krijgen, en verlost zal worden uit de treurige en verderfelijke omgeving waarin ze moet verkeeren.»
«N een Made, ik lach niet omdat Lies verloofd
is, maal' om dc bespollelijke deftige aankondiging, en die dcrtige reccptie. Dic lui lijkcn wel mal. Het zou mij niet verwondcren als al die geul' uit den koker kwam van mocdcr \Villeldcy. Ik ben ook blij voo\' die gocde Lies, cn oE'choon ik Jan Zuri niet p rsoonlijk kcn, hcb ik toch allijd veel goeds van hem gehoord. lIij moel ecn uilsl ·kcnt! werkman zijn, die bij zijn chel' go d aangeschreven slaal.
Maal' of werkelijk hun toekomstplanncn in ver-vulling zullen komcn daar twijfcl ik aan; Lies is nu wcl vcrkocht , maar nog nict gelcvcnl.»
.Wal bcdocl jc daarmee?»
«Wcl, jc kent hct karakt I' van haal' mo dCl"
als ze vandaag or morgcn ccn b tcrc partij \'001'
hanr dochtcr vindt, dan maakt z het cngagement af, nel zoonis ze dat vroegcr al gcdaan heen. Je weet, vroeger was ze verloofd 111 t dien geurmaker uit de koffie, iemand die vel' boven zijn inkomen
142 EEN VERLOVING.
leefde, en die bew el'de een kapitaaltje ol' de bank te hebben staan. Mevrouw Wittekley, door al die vermeende schatten verblind, koppelde haar doch-ter aan di n man, doch toen later de d eur-waarder beslag moest leggen op zijn hui 'l'and ) verbrak zij d vcrloving, zondcr haar dochter erin te k 'nn n.»
«.Ja, ik herinncr mc ltel geval, l11:1ar 10 11 de d z dat loch voor IJ I welzijn V:.l1I haal' kind.>
«Jawel, n ik moel hanr g 'lijk ge\' 'n, maal' il' vind hel nog al slel'k, z oiels Ic doen zond 'I' d b 1:lIlghehb 'nd VOOl'3 f eri n I kcnnen. La lel' ve r-loofd Lies zi·h III I eell ander n Iwft1c- mployé, en zooals j' w el, kwnm ook daaraan een eind , omdal haal' moetlel' meend CCIl IJ lel" parlij g -vond 1\ Ic hehbcn in ' n d 'I' mployés van de fahri 'k, e n z keI' n De Suil , di op hel. punt slond luinemployé te worden. Hel 1110 'I walgelijk gew si zijn, zoonIs z gelracht heen di n met Il:1ar doch Ier t koppclen. Aan een icdcl', die hel maar wild hoor 'n, v 1'1 'kIe zij, in hcl g heim, dal Lies mct De Suile in stille v r100rû was, dO'h to 'n het bleck dal D' Suite ni l aan trouw n dachl, had hij hel voor goed hij hnal' vel'korvcn, en bazuinde zij overal uit dat hij cen mauvais sujet was, aan
EEN VERLOVING. 143
wien ze nooit haar dochter ten huwelijk zou willen geven.»
-Maal' laat Lies zich dit alles zoo maal' aan-leunen, koml ze nooH in verzeltegen haal' moeder?»
vraagl Mevrouw Smellers.
cLies is nog te jong; of 7.e het later doen zal weet ik niet, I1lmu' als hct ooit gebeur!, 7.lIIIen el' harde woorden vallen tusschen moeder Cll uochlel'.
Moeder Willekley is geen kalje om zonder hand -schoenen :1fmgepukt tc wordelI en ze zal niet gauw al'stand doen V:1I1 haal' vermeemie rechten.»
«En IwUl' vader dan l,al1 die niels voor zijn docht I' do n.»
c Dc oude h er 'Villeldey is CII gocde. heste kCl'el, maal'· hij heell in huis niels in dc m Ik t bl'ol(kelcn; hij is bel type \un een panlolT Lhcld.»
elk beClrijp niet dat een Europe sehe vrouw zoo slecht huur moed l'plichtcn kenl.~
«Daal' zit hem juist de lmcep. Zij noemt zich, en is I'kend als EUl'opeesche; maal' in haal' hart is ze eCII Chineesche. Zij .heeft Chili esch bloed in de adel'cn, cn dit clement schijnt hij haal' den bovenloon behouden te hebben.»
«Hoc bedocl.i dal ?»
de w cl dal het bij de Chineezen de gewoonte
I
144
EEN VERLOVING.is, hun huwbare dochters voor het oog van de mannen verborgen te houden, cpingit» noemen zij dat, geloof ik. Als zij zoover zijn, komen zij met geen man in aanraking. De oudcrs tmchten dan een geschikten echtgenoot voor hun dochter te zoeken. Is zoo'n zaakje tusschen de wederzijd!'oche ouders beklonken, dan wordt de huwelijksdag be-paald. Eerst op dien dag zien bruid en bruidegom elkaar voor het eerst. Nu meent mevrouw \Vitte-kley ook op dezelfde wijze over hct geluk van haar dochter te moeten beschikken. Bij het sluiten van een Chinecsch huwelijk wordt de geldkwestie op den voorgrond gesteld en ook moeder Witleklcy staat haal' uochtet· slechts af aan dcn meestbiedende, of aan Item van wien ze het meest geldelijk profijt zal kunnen trekken. .Je ziet, zij volgt geheel de Chineeschc adat, alleen dat ze haar dochter niet
«pingil».
«Dus ue Chineezen hebben geen verlovingstijd?
Neen, tenminste niet een verloving zooals wij Europeanen die kennen, dien herlijken tijd waarin men tracht zoovcel mogelijk van elkanders tegen-woordigheid te genieten; of/1cWel wel om elkaat' beter te leeren kennen, maat' vóór het huwelijk gebeurt dat toch nooit. Zooals ik je zei: eerst op
EEN VERLOVING. 145
den dag van het huwelijk wordt de bruidcgom voor het ecrst bij de bruid toegelaten, en de goede toon wiJ zelfs, dat de bruidegom, als hij den sluier van zijn bruid oplicht, 0111 zijn aanstaande vrouw voor hct eerst in hct gclaat te zicn, doen moct alsof hij van een monster schrikt en vol afschuw zijn hl'llid ontvlucht. Eenigc oogenblikken later wordt hij dool' dc bruidsjonkers wcer in dc karnet·
del' bruid tCl'uagevoeru.»
«Wat ecn ciJctHl::trdige toestand. Iets wat voor een Cltinee 'chc bruid wclvoeg lijk h et tc zijn, zou een Elll'Opccsch brllid een pijnlijke, onhel'stelbar belccdiging vinden. Maal' om op Lies tCl'ug te komen, dat kind van nauwelijks achttien jaar is dus nu reeds voor den derden ke I' vcrloofJ.»
«.Ia, of eigcnlijk voor dcn vi rden kcel'. Den eer-sten kecl' \V3S zc in stiltc verliefd op Lcbel, die tocn op dc fabriek Iloclwem wecgbl'ug- Illployé was; tOCIl wus Lies pas zestien j331' oud.»
.Op Lcb I? Dat heb jc mc nooit verleid.»
eH t is mogelijk, ik d3chl dal ik hel j wel eens vertcld had, Ic mccr omdat het ZOO'tl Jollc vcr-lo\'ing was. Om del' cllriosileils wille heb ik het gev31 toen bcschreven, mel h l doel het iJt hel eene of andere blad te plaatsen, Als h t jc
intcl'Cs-10
146
EEN VERLOVING.seert wil ik het je wel eens voorlezen. Schenk me even een bittertje in, dan zal ik bet stukje uit de boekenkast halen.»
Spoedig is Smelters terug, en na een teug geno-men te hebben begint hij: ,Luister nu, en sta bij voorbaat verslomd over mijn schrijverstalent. liet eerste gedeelte zal ik maar overslaan, daarin be-schrijf ik het een en ander over de fabriek en de heerschende toestanden, we zullen maar onmiddel-lijk met Lebel en zijn vurige liefde beginnen.:.
cOp de fabriek Hockom was een zekere Lebel geplaatst als weegbrug-employé. Hij had in Kampen gestudeerd voor officier, doch had het niet ver ge-bracht, en werd spoedig teruggezet naar het regiment. Daar hij van goede familie was, kocht men voor hem een remplaçant, en weer burger geworden ging hij op de bonnefooi naar Indië, zonder capacileiten, zonder diploma's en, niet bel allerminst, ook zonder kl'lliwagens. Het is' een groote fout van ouders en voogden in Holland, te denken dat jongens die in Holland mislukt zijn in Indië toch nog "el terecht zullen komen.
Na vele wederwaardigheden, en na veel gebrek geleden Ie hebben, werd Lebel eind lijk hier op de fabriek geplaatst op een minimum salaris. Ilij
EEN VERLOVING.
147
werd spoedig door de Iluweelzwarte oogen van Lies bekoord, en zocht zooveel mogelijk hel ge-zelschap van het meisje. Op een gunstig oogenblik verklaarde hij haar zijn liefde. Lies meende ook wel iets voor hem te voelen en gaf hem het jawoord.
Toen de zaken zoo slonden , vond hij het ook noodig de ouders er in te kennen, maar hoe hij hel aan zou leggen wisl hij niet. Ten einde raad kwam hij op een goeden morgen bij den boek-houder Francois, op diens kantoor, en na een Jljnken aanloop genomen te hebben verleIde hij dezen zij n ha1'lsgeheim, hiermede eindigende, dat hij Francois om raad vroeg, daar hij overtuigd was dat deze, die meer man van de wereld was dan hij, hem zeker zou kunnen helpen. Met moeite hield Francois zijn lachen in, en deed of hij over de zaak nadacht. Eindelijk antwoordde hij: , \Vel Lebel, je kon niel aan beier kantoor terecht zijn.
Weet je \ at je doet, je vraagt belet aan de ouders, b. v. voor van avond, en je vertelt hun hoe de vOl'k in den steel ziL:.
,Ja maar, ik weet wel'kelijk niet hoe ik ZOO'1l
bl'ief moet s hrijven.»
cOat is minder. Kom slmks 0111 twaalf uur maar bij me, dan zullen wc dat varkentje wel
was-148 EEN VERLOVING.
schen. Maar, à propos, hoe oud is je aanstaande?»
«Ze is bijna zeventien, over acht maanden wordt ze hel. Dat zou je zeker niet zeggen, als je haar zoo ziel. Je kan haar gerust twintig geven. Een Jlinke meid; ik ben dol op haar, en als ik haar niel krijg, geef ik niets meer om mijn leven.'
c.Ta natuurlijk, zoo zijn ze allemaal, die verliefden.
Ik zou voorloopig geen gekke dingen uithalen, wanl zoo ver zijn we nog niet. Nu adieu, lol slraks dus. Je weel dat Thorwalden en Van Sneek 's middags bij mij etcn; wc leggen dan bolje bij bolje; dal is voor de gezelligheid, weet je; dus die zal je straks ook onlmoeten. Maar dal is niels
,
voor hen hoef je je aanslaand geluk niel geheim te houden; ik zal hen te voren prepareerell op wal ze van je ZIl11en hoorell, dan zal je beken lenis hun zwakke zenuwen minder schokken, en kUllnen ze ook eens nadenkcn hoe wc gezamenlijk dal zaakje zullcn opknappen.,
Toen Lebcl hel kantoor verlalen had, kon Fran-cois zich niet langer bedwingen; dauelijk sch"eef hij een Imttebcllellje aan zijn vriend Thorwalden , waarin hij hcm verzochl even op hel kanloor tc willen komcn, en loen ueze verschcen, was Fran-cois nog niet gellCcl bekomcn van zijn lachbui.
EEN VEIH_OVING. 149
c Wal heh jij ecn pret vandaag. lIeh je een ~rali ficalie gekregen, dat je zoo vroolijk bent?» vroeg Thorwalden .
«Neen kerel, dal niel, ik wilde dat hel waar was, maar ik heb hier' een gek op mijn kantoor gehad.»
«Nog al een reden om te lachen. En wie was die gek?»
~Lebel.»
«Lebel'? Maar wat heeft die dan voor geks uit-gevoerd dat je er zoo'n schik over hebt?»
Francois vert lde het gesprek dat hij zoo juist gevoerd bad mei Lebel. Thorwalden luisterde aan-dachtig, af cn toe het hoofd schuddende, en toen
het verhaal uit was zeide hij kalm, m t zijn zware stem: ~ Ik geloor waarachtig ook dat die man met molentjes loopt. Verbeeld je iemand van bij de dertig die in ernst de hand wil vragen van een kind van zestien. Ik hoop maar dal haar oudcrs hun loestemming niet zullen geven.»
Daar is naluurlijk geen sprak van; zoo dwaas zullen vaEter en moeder 'Vitlekley wel ni t zijn.
Je kunt r slaat op maken, clal moeder Willckley haar dochtcr niel zoo maar aan d n eerslen den beste .armoedzaaier zal afslaan. Maar ik stel je
150 EEN VERLOVING.
voor, dien uil eens goed in de luren te leggen.»
«H
U
heeft het rui mschoots verdiend; ik ga weer naar de fabriek en zal Van Sneek waarschuwen.» Om twaalf uur zaten de drie vrienden onder een bittertje Ihuis en het duurde niet lang of ook Lebel verscheen die door Van Sneek begroet werd met een: «Gij ook, Brlltus!»«Een langharige Brlltus » merkte Thorwalden aan.
«Maar loch «brut» ~ zei Fnmcois.
Lebel lachte om die begroeting, docb zonder te begrijpen. Thorwalden en 'an Sneek stonden op om hem geluk Ie wenschen, welke gelllkwenscheu met een zenuwachtig lachje, doch ook met den blik van een wereldveroveram" door hem aanvaard werden. «Ja heeren, 1) zeide hij, «je kunl je moeielijk voorst "en hoe'n heerlijk gevoel hel is Ie weten bemind te worden. Als de ouders nll ook maar geen bezwaar maken.»
c Dat is minder » zei F1'3ncois, «die hebben niets te maken met dat heerlijke gevoel van bemind te worden. De hoofdkwesli' is dat jelui zelf elkaar
~erstaat, en als je c1kmll· af n toe maar eeuwige hefd zwcert, dan komt allcs wel terecht.»
cOat hebben we elkaar al gezworen, en ik ver-trouw op mijn Lies als .... als .... »
151
cZooals jij op ons kunt vertrouwen,» zei Francois.
«1\l3ar heeren ,» viel Thorwalden in, «we zijn niet hier gekomen om en wijsgeerige bespiegeling te houdcn over de liefde, maar wel om Lehcl's Liesje uit de klal1\ven te redden van de beide Cerberussen die haar hewaken. En als vroede mannen zullen we hijeenzilten en bespreken hoc we deze twee minnende harlen dichter bij elkaar kunnen brengen. liet voorstel van Francois om nu voor van avond nog bel t te vragen, vind ik zeer aannemelijk en daar Lebcl verklaard heeft beler met het hart dan met de pen te kunnen omAuan, is het aan ons om bern gezamenlijk hierin te hulp te komen. Van Sneek, haal jij eens papier, pen en inkt; jij Francois, je vaardige hand, die dagelijks de pen hanteerl, zal dit nu ook wel weel' willen doen; in dien lllsschenlijd schenk ik nog een billerlje in.'
Zoo gezegd, zoo gedaan. Toen allen in slillc bijeen gezeten waren, vroeg Francois: cHoe moet de aanhef zijn?»
«Begin met «Lieve Pa en Ma " zei Van Sneek laconiek.
Met algcmecne stemmen werd echter dit voorstel
152 EEN VERLOVING.
afgestemd en na eenig heen cn weer gepraat werd aangcnomen I bcginnen mcl:
d-Iooggeachte Mijnheer en Mevrouw Willeklc)'!»
«En nu verdcr'!» noeg Francois.
«Mijn hart ver'mell al lava, 'k verga van droe-feni' , viel Van Sneek in.
~ Ik ben zoo vrij den heer Van Sneek tol de orde te roepen, dc zaak is te el'llstig dan dat el' een pretje van gemaakt mag worden " zei Tho-waJdcn.
Eindelijk werd een zeer bombastische en hoog-dravende brief sam ngefJanst waarmee Leb -I zeer in zijn schik was, en dien hij onmiddellijk overschrcef.
Daarna werd het opstel weggebracht door den huis-jongen van Francois, die bcvcl kreeg op anlwoord te blijvcn wachten. De jongcn bleef een heclcn lijd weg, en hoe langer het duurde, des Ie zenuwach-tiger werd Lebel, lotdal hij eindelijk uitbarstte: elk hoop eigenlijk maal', dal ze mij niet kunncn ontvangen, want ik zou waarachtig nict welen, wat ik zou moelen zeggen.»
eDat is gemakkelijk genoeg, jc spreekl maar ovcr je liefde, ovcr cen paar gelukkig men '('hen over diep ongclukkig zijn, O\'cr verlrouwcn dat ze in je stellen moeten, en over m -I' van dien nonsen ','
EEN VERLOVING. 153
zei Francois, alsof hij dal zaakje meer hij de hand had gehad.
• En als ze mij d' loestcmming geven, - wat zou ik zielsgelukkig zijn! - wal moel ik dan zeggen 'l»
-Heel eenvoudig . zeid Van Sneek, .dan ga je naar het meisje toe, neemt haal' hij hct poezele handje, en zegl met cenige slem\' rheffing: cl<ip ik heb je!»»
Het gesprek werd gcs toon! door de tCl'llgkomsl
Het gesprek werd gcs toon! door de tCl'llgkomsl