Verificatie van de maatschappelijke verslagen

Bij deze deelvraag wordt een relatie gelegd tussen de verificatie van een maatschappelijk verslag en de mate van transparantie van deze verslagen. Allereerst worden alleen ondernemingen gebruikt die een afzonderlijk maatschappelijk verslag uitgeven omdat de jaarrekeningen altijd al gecontroleerd moeten worden door een accountant. De ontwerprichtlijn 3410 heeft tot doel om de transparantie en vergelijkbaarheid van de maatschappelijke verslagen te bevorderen, in hoeverre wordt deze doelstelling gehaald?

In de beschrijvende statistiek (tabel 2) is al uiteengezet hoeveel ondernemingen een afzonderlijk maatschappelijk verslag uitgeven. Ook is in tabel 3² weergegeven hoeveel ondernemingen het maatschappelijke verslag laten controleren door een accountant. Het valt op dat ondernemingen in de groep ‘koplopers’ bijna allemaal een afzonderlijk verslag uitgeven en dat ook in het ‘peloton’ het opstellen van een afzonderlijk maatschappelijk verslag steeds meer in opmars komt. In het peloton

2

In de tabel worden 3 categorieën gebruikt: veel transparant, gemiddeld transparant en niet transparant. De bedrijven zijn ingedeeld in deze groepen o.b.v punten die gescoord zijn op de verschillende

laten de ondernemingen de maatschappelijke verslagen alleen niet verifiëren door een accountant.

Aan de hand van de ranglijsten kan er geconcludeerd worden dat verificatie door een externe accountant geen positieve relatie heeft met de mate van transparantie van een maatschappelijk verslag. In 2005 staan namelijk 4 ondernemingen uit het ‘peloton’ hoger dan ondernemingen uit de groep ‘koplopers’. Ook in 2004 is te zien dat ondernemingen die hun maatschappelijk verslag wel laten controleren door een accountant niet automatisch hoger in de ranglijst komen.

Crosstab 2 13 4 19 10,5% 68,4% 21,1% 100,0% 25 26 51 49,0% 51,0% 100,0% 27 39 4 70 38,6% 55,7% 5,7% 100,0% Count % within Verificatie van het verslag Count

% within Verificatie van het verslag Count

% within Verificatie van het verslag Ja Nee Verificatie van het verslag Total niet transparant gemiddeld transparant veel transparant totcat Total

Tabel 7.4: Verificatie van het verslag

In tabel 4 kan deze conclusie ook gedeeltelijk ondersteund worden. Van de ondernemingen die de maatschappelijke verslagen laten controleren door een externe accountant rapporteert 69% gemiddeld transparant, van de ondernemingen die hun maatschappelijke verslagen niet laten controleren is dit 51%. Toch zijn er ook nog veel ondernemingen die ‘niet transparant’ rapporteren.

Toch vind ik dat de ondernemingen hun maatschappelijke verslagen meer moeten laten controleren door een extern accountant, dit zal op den duur toch gaan bijdragen aan de transparantie. De G3 richtlijnen werken al meer met protocollen en daardoor wordt het voor een externe accountant ook makkelijker om deze maatschappelijke verslagen te controleren.

8.2.3 G3 richtlijnen

In oktober 2006 zijn de nieuwe G3 richtlijnen ingevoerd. Dit betekent dat de maatschappelijke verslagen die in 2007 worden uitgebracht aan deze richtlijnen kunnen voldoen. De verschillen tussen deze nieuwe G3 richtlijnen en de GRI 2002 richtlijnen zijn in hoofdstuk 2 al besproken. Deze deelvraag geeft antwoord op de

vraag: ‘hoeveel moeite moeten de ondernemingen nog doen om hun maatschappelijk verslag zo aan te passen dat het aan de G3 richtlijnen voldoet’.

Het beslissingsinstrument dat gebruikt is bij dit onderzoek is zo ingedeeld dat er punten konden worden gescoord op bepaalde onderwerpen. Als de ondernemingen met hun maatschappelijke verslagen willen voldoen aan de G3 richtlijnen zouden ze maximaal 43 punten en minimaal 11 punten kunnen scoren.

De meeste ondernemingen scoren niet veel punten omdat ze niet altijd de doelstellingen bij de peilers (economie, sociaal en milieu) benoemen. De G3 richtlijnen willen duidelijk zien wat de doelstellingen, resultaten en ontwikkelingen zijn bij deze peilers. Hierin schieten de ondernemingen vaak tekort.

De economische peiler wordt op de 3 beoordeelde punten (effecten investeringen, kerncijfers en economische doelen) beter weergegeven dan de twee andere peilers. Dit komt voornamelijk door het feit dat de jaarrekeningen heel uitvoerig ingaan op deze peiler en daardoor werken de ondernemingen deze peiler ook goed uit. Alleen de effecten van de investeringen voor de maatschappij en de natuur wordt wel eens achterwege gelaten. Economische peiler 3 16 1 20 15,0% 80,0% 5,0% 100,0% 3 26 1 30 10,0% 86,7% 3,3% 100,0% 2 18 20 10,0% 90,0% 100,0% 8 60 2 70 11,4% 85,7% 2,9% 100,0% Count % in groep benchmark Count % in groep benchmark Count % in groep benchmark Count % in groep benchmark kopgroep peloton achterblijvers Welke groep behoren

ze toe volgens de benchmark Total niet transparant gemiddeld transparant veel transparant ecocat Total

Tabel 7.5: Economische peiler

Uit tabel 5 is deze zelfde conclusie te trekken. Bijna 86% van de ondernemingen rapporteert gemiddeld transparant over de factoren in deze peiler. Veel ondernemingen kunnen nog verbeteren op het benoemen van hun doelstellingen op dit gebied. Toch rapporteert maar 3 % van de ondernemingen volledig transparant over de verschillende factoren.

De sociale peiler wordt middelmatig weergegeven. De drie beoordeelde punten (arbeidsvoorwaarden, diversiteit en mensenrechten) worden niet bij alle

ondernemingen even goed uitgewerkt. Er is wel een ontwikkeling te zien dat steeds meer ondernemingen de diversiteit in hun bedrijf in grafiekvorm laten zien. Alleen wat ook hier bij de meeste ondernemingen achterwege blijft, is de uiteindelijke doelstelling die ze willen bereiken. Ook wordt niet veel aandacht besteedt aan de factor mensenrechten terwijl de GRI-richtlijnen hier wel een apart protocol voor hebben ontwikkeld. Meestal wordt er in 1 zin duidelijk gemaakt dat de onderneming de mensenrechten niet wil schenden. Om transparant te zijn, zouden de ondernemingen meer prijs kunnen geven over de manieren waarop zij proberen de mensenrechten niet te schenden. De arbeidsvoorwaarden worden in de meeste maatschappelijke verslagen wel benoemd, maar ook hier wordt niet de uiteindelijke doelstelling en de ontwikkeling van dit punt uitgewerkt.

Sociale peiler 3 9 8 20 15,0% 45,0% 40,0% 100,0% 14 16 30 46,7% 53,3% 100,0% 19 1 20 95,0% 5,0% 100,0% 36 26 8 70 51,4% 37,1% 11,4% 100,0% Count % in groep benchmark Count % in groep benchmark Count % in groep benchmark Count % in groep benchmark kopgroep peloton achterblijvers Welke groep behoren

ze toe volgens de benchmark Total niet transparant gemiddeld transparant veel transparant soccat Total

Tabel 7.6: Sociale peiler

Uit tabel 6 is deze conclusie ook te trekken. De helft van de ondernemingen rapporteert niet transparant over de sociale factoren. Van de groep ‘achterblijvers’ rapporteert slechts 1 onderneming ‘gemiddeld transparant’. Op het sociale gebied kunnen de meeste ondernemingen zich nog verbeteren. Opvallend is dat 8 ondernemingen van de ‘kopgroep’ volledig transparant rapporteren over factoren in de sociale peiler terwijl bij de economische peiler dit slechts 1 onderneming was. Dit zou kunnen komen doordat deze ondernemingen veel aandacht schenken aan het behandelen van het onderwerp diversiteit. Dit onderwerp staat de laatste tijd ook weer volop in de belangstelling.

Bij de milieu peiler is een duidelijke ontwikkeling te zien. De meeste ondernemingen gaan steeds transparanter rapporteren over de effecten die hun onderneming heeft op het milieu. De factor bodemverontreiniging blijft wat achter bij de rest. De meeste ondernemingen rapporteren wel goed over energieverbruik, Co2uitstoot, waterverbruik en het hergebruik van materialen maar de factor

bodemverontreiniging blijft wat achter. Dit kan liggen aan het feit dat de meeste ondernemingen niet de bodem vervuilen maar meer de lucht. Er zijn maar een aantal ondernemingen die over bodemverontreiniging rapporteren en dat zijn veelal bedrijven die of in de productiesector zitten of in de chemische sector.

Milieu peiler 3 9 8 20 15,0% 45,0% 40,0% 100,0% 10 17 3 30 33,3% 56,7% 10,0% 100,0% 19 1 20 95,0% 5,0% 100,0% 32 27 11 70 45,7% 38,6% 15,7% 100,0% Count % groep benchmark Count % groep benchmark Count % groep benchmark Count % groep benchmark kopgroep peloton achterblijvers Welke groep behoren

ze toe volgens de benchmark Total niet transparant gemiddeld transparant veel transparant milcat Total

Tabel 7.7: Milieu peiler

In tabel 7 is te zien dat ook bij de milieu peiler nog bijna 50% van de ondernemingen niet transparant rapporteert over factoren die het milieu aangaan. Toch rapporteert 12% van de ondernemingen ook al volledig transparant over de factoren. In vergelijking met de andere peilers (sociaal en economie) is dit wel aardig veel.

Uit het bovenstaande is te concluderen dat de ondernemingen wel een eind op weg zijn om de overschakeling van de GRI-richtlijnen naar de G3-richtlijnen te maken. Ze moeten alleen proberen om de laatste stap naar volledige transparantie te nemen. Dit is de stap om de ontwikkeling en de doelstellingen op de verschillende factoren van de peilers te rapporteren. Dit doen nog niet veel ondernemingen en vooral de peilers milieu en sociaal blijven op dit punt achter.