Vergelijkend

Het eerste grote verschil tussen de VS en Europa op het gebied van erkenning en tenuitvoerlegging van rechterlijke vonnissen, is de vorm van het systeem. De EU wordt gekenmerkt door een centraal opgelegde verordening. Deze verordening heeft directe werking en hoeft niet door de lidstaten te worden geïmplementeerd. In de VS daarentegen ontbreekt het aan volledige uniforme wetgeving. Vanuit de federale overheid bestaat wel wetgeving op het gebied van de tenuitvoerlegging, maar deze geldt alleen voor federal courts. Alle federale wetgeving op het gebied van erkenning en tenuitvoerlegging is gebaseerd op de full faith regel uit de Constitutie. De

overkoepelende full faith regel verplicht staten onderling volledige erkenning te geven aan rechterlijke beslissingen, gerechtelijke akten en openbare registers. Voordat het Congres wetgeving op het gebied van deze regel had aangenomen, moest er in beginsel voor de tenuitvoerlegging in een andere staat of district een nieuwe gerechtelijk procedure worden gestart.

In Nederland is sprake van een vergelijkbare situatie met betrekking tot buitenlandse vonnissen die niet bij verdrag of krachtens de wet uitvoerbaar zijn verklaard. De partij die een vreemde gerechtelijke beslissing in Nederland ten uitvoer wil leggen, zal in beginsel een nieuwe rechtszaak bij de Nederlandse rechter moeten aanbrengen.165 De Hoge Raad heeft in een recente uitspraak een aantal voorwaarden gesteld, die de exequaturprocedure van art. 431 lid 2 RV vereenvoudigt. Allereerst moet de buitenlandse rechter die het vonnis heeft gewezen bevoegd zijn op basis van algemeen aanvaarde internationale maatstaven. Daarnaast moet de procedure eerlijk en met voldoende waarborgen zijn gevoerd, zonder dat de uitkomst van de rechtszaak een inbreuk maakt op de Nederlandse openbare orde. Tot slot mag de buitenlandse beslissing niet onverenigbaar zijn met een eerder tussen dezelfde partijen gegeven beslissing van een Nederlandse rechter. De beslissing mag ook niet onverenigbaar zijn met een eerdere buitenlandse beslissing als er sprake is van hetzelfde onderwerp en dezelfde oorzaak. In dit laatste geval moet de eerdere buitenlandse beslissing wel in Nederland erkend kunnen worden.166

Ten aanzien van beslissingen uit Europese lidstaten, vormt de Brussel I verordening de belangrijkste regelgeving op het gebied van erkenning en tenuitvoerlegging. Vergelijkbaar met de Amerikaanse full faith regel kent de

165 _{Zie. Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering, art. 431 jo. 985.} 166

HR 26 september 2014, ECLI:NL:HR:2014:2838 (Gazprombank t. Verweerder), rov. 3.6.4.

Herschikking volledige erkenning en tenuitvoerlegging toe aan elke in een lidstaat gegeven beslissing.167 In tegenstelling tot het Europese systeem, kennen de VS deze verplichting alleen voor bepaalde geregistreerde federale vonnissen. Bij de

tenuitvoerlegging op het niveau van de staat ontbreekt het aan federale wetgeving in de VS. De full faith regel verplicht wel tot het erkennen van beslissingen, maar er is geen eenvormige tenuitvoerleggingsprocedure. De vrijwillige implementatie van de UEFJA door bijna alle 50 staten heeft echter wel geleid tot meer uniformiteit. Als een vonnis is voorzien van een zegel en certificaat, kan het onder de UEFJA direct ten uitvoer worden gelegd. De verplichte controle van authenticiteit door middel van een certificaat is ook in de Herschikking terug te vinden.168

Ten aanzien van de bevoegdheidsregels en de tenuitvoerlegging bestaan wel enkele verschillen. De Herschikking staat in beginsel geen vorm van

bevoegdheidstoetsing bij de tenuitvoerlegging toe.169 In de rechtspraak van de VS heeft dit onderwerp zich op een andere manier ontwikkeld. Met betrekking tot de absolute competentie heeft de Supreme court een met de Herschikking vergelijkbare doctrine ontwikkeld. Om ervoor te zorgen dat er een einde komt aan gerechtelijke procedure, mag de aangezochte rechter de tenuitvoerlegging niet weigeren op grond van een onjuiste absolute competentie. Wat de persoonlijke competentie betreft, verbiedt de due process clausule tenuitvoerlegging indien de juiste persoonlijke bevoegdheid ontbreekt. In de Herschikking wordt geen onderscheid gemaakt tussen de verschillen in competitie, er vindt in beginsel geen bevoegdheidstoets plaats. Alleen de bijzondere bevoegdheidsregels uit hoofdstuk II van de Herschikking

vormen hierop een uitzondering. Deze regels dienen ter bescherming van de zwakkere partij, zoals onder anderen de consument en de werknemer.

De veel besproken openbare-orde-uitzondering van artikel 45 Herschikking kent in het Amerikaanse recht geen equivalent. Door de Supreme Court is in de zaak Fauntleroy v. Lum in 1908 uitgemaakt dat een aangezochte staat de tenuitvoerlegging niet mag weigeren op grond van public policy.170 De reden achter het ontbreken van een public policy uitzondering moet gezocht worden in het ontstaan van de VS. Voor de founding fathers was de vorming van eenheid tussen de verschillende rechtsstelsel van groot belang. De full faith regel vormt deze eenheid en moet er bijvoorbeeld voor

167 _{Brussel I Herschikking 1215/2012, OJ (2012), L351, art. 36 en 39.}

168 _{Brussel I Herschikking 1215/2012, OJ (2012), L351, art. 42 lid 1 sub b jo. 53.} 169 _{Brussel I Herschikking 1215/2012, OJ (2012), L351, art. 45 lid 3 jo. 45 lid 1 sub e.} 170

Reynolds 2005, p. 102-103.

zorgen dat staten hun eigen onderdanen niet door middel van ‘nationale’ wetgeving in bescherming nemen.171

Achter de afschaffing van het exequatur schuilen vergelijkbare politieke en economische motieven. Door te zorgen dat partijen sneller hun schulden kunnen innen, moet de afschaffing van het exequatur meer grensoverschrijdende handel creëren. Dit moet weer leiden tot een versterking van de interne markt, waar beslissingen vrij circuleren.

De positie van de verweerder in de VS bij de tenuitvoerlegging van vonnissen verschilt van zijn Europese equivalent. De toepassing van de Fauntleroy v. Lum doctrine geeft staten geen ruimte om de tenuitvoerlegging uit te sluiten op grond van de openbare-orde-exceptie. Inhoudelijke verweren worden in de VS in beginsel niet toegestaan. Het ontbreken van een openbare-orde-exceptie in de VS heeft echter niet tot gevolg dat elk vreemd vonnis ten uitvoer wordt gelegd. Wanneer een vonnis in strijd met de Amerikaanse Constitutie is, wordt de tenuitvoerlegging ervan

geweigerd.172

De verschillen en overeenkomsten uit dit hoofdstuk bieden een ander perspectief op het Europese erkennings- en tenuitvoerleggingsdebat. Het geeft een beeld van de positie van partijen in staten waar gestreefd wordt naar een vrij verkeer van

beslissingen.

171 _{Yablon 2011, p. 147.} 172

Reynolds 2005, p. 86.