De identiteit van sociaal werk wordt binnen de Indonesische context zeer opengehouden voor een diversiteit aan sociale professies. Indonesiërs beschouwen iedereen die in de sociale hulp- en dienstverlening werken als sociaal werkers, sociaal werk wordt niet algemeen beschouwd als een beroep (Save the Children, 2013; Nugroho en Santi, 2014). Dit kan deels, vanuit de onderzoeksresultaten, worden terug gezien in de praktijk. De sociaal werker positie binnen de verschillende voorzieningen wordt gezien als belangrijke positie binnen de praktijken, maar één die niet noodzakelijk moet ingevuld worden door individuen die effectief sociaal werker zijn van opleiding en beroep. Dit wijst erop dat er over sociaal werk als discipline eerder de opvatting heerst dat dit geen professioneel beroep is met beroepseigen opvattingen, sterktes en kwaliteiten. Uit de resultaten kan worden opgemerkt dat professioneel sociaal werk ongekend is onder de reguliere bevolking. Dit kan worden verbonden met bovenstaande noties en met het feit dat niet-professionele sociaal werkers in de frontlinie van dienstverlening staan en zij het meest zichtbaar zijn voor het publiek (Nugroho en Santi, 2014). Ook dit gegeven zien we terugkomen uit de resultaten, de functie van sociaal werker wordt grotendeels toegewezen aan individuen zonder een achtergrond sociaal werk. Echter, wordt sociaal werk als kernberoep beschouwd in het Indonesisch sociale hulpverleningslandschap (O'Leary, Young, McAuliffe, & Wismayanti, 2019) en geïdentificeerd als een leidend beroep in de deïnstitutionalisering van de hulpverlening (International Federation of Social Workers [IFSW], 2002). Ook binnen de resultaten komt het belang van sociaal werk als professioneel beroep naar voren binnen de werking in de verschillende voorzieningen. Men kan dus stellen dat sociaal werk een belangrijke en grote rol speelt binnen de sociale hulpverlening in Indonesië. Dit wordt algemeen herkend door sociale hulpverleners, waaronder sociaal werkers. Alsnog heerst er binnen de Indonesische samenleving echter een algemeen beeld dat sociale hulpverleningsprofessies, zoals sociaal werk, overbodig en niet noodzakelijk zijn. De opkomst van professioneel sociaal werk, zoals beschreven in de literatuur, streeft de verantwoording van de prestaties als professionele sociaal werker na (Izza and others, 2015).
Vervolgens wordt de uiting/rol van sociaal werk beïnvloed door, en is deze aldus verbonden met, hoe het hulpverleningslandschap in Indonesië in elkaar zit. Zoals eerder aangegeven wordt er in de literatuur een deïnstitutionalisering van de Indonesische sociale hulpverlening beschreven, terwijl deze in de praktijk echter minder zichtbaar is. Deze in de praktijk nog steeds grote afhankelijkheid aan institutionele zorg beïnvloed de praktijk zodanig dat professionele sociaal werkers weinig kansen hebben om rechtstreeks met gezinnen te werken (Save the children, 2013). Uit de resultaten zien we dat grotendeel van de sociale praktijken geïnstitutionaliseerde hulpverleningsprogramma’s aanbieden en de professionele sociaal werkers tewerkgesteld binnen deze praktijken weinig tot niet rechtstreeks met de context van de cliënt werken. Er wordt, zoals eerder aangegeven, voornamelijk een individualistische benadering gehanteerd met de individuen in kwestie in plaats van een contextgerichte werking.
Uit de literatuur wordt vastgesteld dat de meerderheid van de professionele sociaal werkers die in dienst zijn in overheidsinstanties als programmapersoneel werkzaam zijn (Save the children, 2013). Op één na, vallen alle praktijken die bezocht zijn binnen dit onderzoek onder de federale en centrale overheid en aldus onder de noemer overheidsinstantie. Evenzeer valt er op te merken dat professionele sociaal werkers binnen deze praktijken vrijwel allemaal tewerkgesteld zijn binnen het structurele, organisatorische gedeelte van de voorziening. Aansluitend werd in de literatuur aangetoond dat de meeste professioneel gekwalificeerde sociaal werkers
47 werkzaam waren in managementfuncties weg van de directe praktijk (Tilbury et al., 2015). Insgelijks zien we dezelfde bevindingen terugkomen in de resultaten. Men kan dus concluderen dat professionele sociaal werkers, binnen overheidspraktijken die een institutionaliserend programma uitvoeren, voornamelijk worden gepositioneerd in management posities in plaats van binnen de functionele afdelingen van de praktijken. Hieraan gelinkt, en zowel beschreven in de resultaten als eerder binnen deze uiteenzetting, zien we dat personeel zonder een achtergrond sociaal werk wordt gepositioneerd binnen de functionele afdeling en aldus de rol van sociaal werker krijgt toegewezen.
Gelinkt aan bovenstaande bevinding wordt het vanuit de resultaten duidelijk dat professionele sociaal werkers meer met de context willen werken en zich meer willen richten op gemeenschapsgericht werken, maar de praktijken waarin ze tewerkgesteld zijn hun daarin beperken. De binnen dit onderzoek bevraagde professionele sociaal werkers definiëren context gericht werken en het hanteren van een sociale benadering als één van de hoofdtaken van een sociaal werker. Dit valt in lijn met de, in de literatuur beschreven, nieuwe definitie van sociaal werk. Vanuit de resultaten zien we ook binnen de opleiding sociaal werk in Indonesië het belang van gemeenschapsgericht werken naar boven komen. Er kan aldus worden gesteld dat professionele sociaal werkers de vernieuwde definitie van sociaal werk nastreven terwijl, zoals eerder vermelde kanttekening, het sociale hulpverleningslandschap een individualistische benadering toepast zoals omschreven in de verouderde definitie van sociaal werk.
Tenslotte kunnen er ook een aantal zaken worden opgemerkt in verband met de invloed van cultuur en indigenization op de uiting en rol van sociaal werk. Zoals wordt aangegeven binnen de resultaten zien we dat in Indonesië/Lombok sociale hulpverleningsidentiteiten, waaronder sociaal werk, niet heel gekend zijn onder de bevolking. Dit valt te linken aan de gewoontes, waarden en normen van de Indonesische cultuur. In de literatuur staat beschreven dat Indonesiërs neigen geen behoefte te hebben aan een ‘helpend beroep’ omdat in de Indonesische samenleving 'het helpen van anderen' gebruikelijk is, zonder beroep te doen op een helpend beroep dat gebaseerd is op wetenschap of kennis (Nugroho en Santi, 2014). Zoals verder in de literatuur wordt omschreven vormt het gebrek aan erkenning van sociaal werk als beroep een probleem met betrekking tot de professionalisering van sociaal werk. Zoals, zowel uit de data als de literatuur blijkt, is sociaal werk iets wat in de Indonesische cultuur vaak gezien wordt als iets wat vanuit nature voorkomt. In plaats van dat het voorkomt vanuit een gevoel van roeping of werkgelegenheid en vanuit de ontwikkeling en opleiding van sociaal werkers in tertiaire instellingen in deze regio (Ravulo, 2017). Het doel is echter om een sociaal werkberoep te hebben met een dynamische Indonesische identiteit (O’Leary et al., 2018). Hierin speelt indigenization een fundamentele rol. In de literatuur wordt omschreven dat Indonesisch sociaal werk een toenemend gebruik van inheemse praktijken vertoont (Crabtree et al., 2014; Fahrudin, 2013). Vanuit de resultaten wordt dit bevestigd en wordt weldegelijk duidelijk dat er binnen de identiteit van Indonesisch sociaal werk aspecten van indigenization terug te vinden zijn. Binnen de sociale hulpverleningspraktijk is er aandacht voor inheemse methodieken, programma’s en werkingen. Dit toont aan dat de uiting en rol van sociaal werk binnen Indonesië/Lombok eigen wordt gemaakt aan de cultuur, gewoontes, waarden en normen van de bevolking en samenleving. Deze aspecten zorgen ervoor dat de identiteit van sociaal werk als sociale hulpverleningsprofessie zich vormt en zich eigen maakt aan de Indonesische cultuur.
48
Conclusie
Samenvattend kunnen er, vanuit dit exploratief onderzoek, een aantal zaken worden geconcludeerd. Om te beginnen kan er worden gesteld dat er binnen het Indonesisch/Lomboks hulpverleningslandschap nog een zeer sterke individualistische focus heerst. Zoals bovenstaand eerder aangegeven ligt de focus voornamelijk op de vaardigheden en het functioneren van het individu binnen een ruimere context/de samenleving. De veranderings- en aanpassingsfocus wordt bij de cliënten in kwestie gelegd, in plaats van structureel werk te maken van sociale rechtvaardigheid en sociale verandering in de samenleving. Deze individualistische focus kan worden gelinkt aan het institutionele hulpverleningslandschap in Indonesië en is mede gegroeid uit deze contexten. Vervolgens werden deze hulpverleningscontexten mee beïnvloed door het importeren van westerse kennis, zoals kan worden bemerkt wanneer men de verouderder definitie van sociaal werk naast deze praktijken legt. Echter, valt er daaropvolgend een gedrevenheid op te merken om een gemeenschapsgerichte focus te hanteren. De bevraagde professionele sociaal werkers definiëren context gericht werken en het hanteren van een sociale benadering als één van de hoofdtaken van een sociaal werker. Dit valt in lijn met de nieuwe definitie van sociaal werk. Het sociaal te werk gaan en de samenleving mee veranderen wordt aldus door de professionele sociaal werkers nagestreefd maar vertaalt zich nog amper in de praktijk. Verder kan er worden geconcludeerd dat sociaal werk als professioneel beroep vrijwel ongekend is onder de reguliere bevolking. Dit valt onder andere te wijten aan het feit dat sociaal werk, binnen de Indonesische cultuur, niet algemeen beschouwd wordt als beroep en voornamelijk niet – professionele sociaal werkers worden tewerkgesteld binnen sociale dienstverleningspraktijken. Tenslotte kan er in functie van inheems sociaal werk en sociale hulpverleningspraktijken worden geconcludeerd dat indigenization grotendeels in de kantlijn aanwezig is maar een belangrijke rol speelt in het sociale hulpverleningslandschap binnen Lombok/Indonesië.
Implicaties
Dit onderzoek biedt een kleinschalige indicatie van de huidige sociale hulpverleningssituatie in Indonesië/Lombok. Voorgaande literatuur beschrijft de decentralisatie en deïnstitutionalisering van het sociale hulpverleningslandschap. Echter, wordt er verder niet ingegaan op de huidige situatie en de identiteit van het hulpverleningslandschap na desbetreffende verschuivingen. Het onderzoek uitgevoerd in functie van deze masterproef biedt een eerste beperkte kijk op de huidige situatie en identiteit van sociale hulpverleningspraktijken in Indonesië/Lombok. De bekomen resultaten bieden aldus, op een kleinschalig niveau, een bijdrage in het in kaart brengen van het sociale hulpverleningslandschap in Indonesië/Lombok na de ingevoerde verschuivingen gericht op decentralisatie en deïnstitutionalisering.
Vervolgens levert dit onderzoek een bijdrage in het omschrijven van sociaal werk binnen een internationaal landschap. Sociaal werk is een internationaal gekende discipline. Echter, wordt er in de literatuur duidelijk beschreven dat sociaal werkpraktijken in de Azië-Pacific regio niet allemaal dezelfde patronen volgen. Er wordt beschreven dat richtlijnen niet volledig globaal kunnen zijn omdat sociaal werk in deze regio een complexe en gevarieerde activiteit is. (Noble, 2004). Dit onderzoek levert een bescheiden bijdrage in het definiëren van sociaal werk binnen de regio Lombok/Indonesië.
Tot slot zijn het onderzoek en de resultaten binnen deze masterproef van waarde in functie van het kaderen van de relevantie van indigenization. Indigenization is een belangrijk aspect in het
49 definiëren en vorm geven van sociaal werk in een cultureel diverse context. Het houdt in dat kennis over sociaal werk moet worden geïnterpreteerd binnen een lokaal referentiekader, aldus lokaal relevant moet zijn, en dat sociaal werk cultureel relevante en context specifieke problemen aanpakt (Gray & Coates, 2010). Binnen dit onderzoek wordt in kaart gebracht hoe indigenization tot uiting komt binnen de Indonesische cultuur en vormen de resultaten een bijdragen in het conceptualiseren van inheems sociaal werk.
Beperkingen
Binnen dit onderzoek zijn er een aantal beperkingen die mee in acht moeten genomen worden. Om te beginnen gaat het over een kwalitatief, exploratief onderzoek, dit wil zeggen dat het over een beperkt bereik gaat en de resultaten onmogelijk kunnen worden gegeneraliseerd. Er werd een klein aantal aan professionele sociale hulpverleners binnen praktijken, waaronder voornamelijk sociaal werkers, bevraagd. Alsook werden variabelen als leeftijd, gender, etc. niet mee in rekening gebracht. De resultaten zijn eerder subjectief van aard en kunnen aldus niet worden veralgemeend naar alle professionele sociale hulpverleners en/of sociaal werkers in Indonesië. Echter, was het nooit de intentie om generaliseerbare resultaten te bekomen. Het onderzoek is exploratief van aard, met de voornaamste bedoeling om een eerste verkennend beeld te creëren.
Vervolgens is een verder gegeven dat mogelijks invloed heeft gehad op de resultaten en in rekening moet worden gebracht de taal. Voor alle participanten was de taal waarin de interviews werden afgenomen, namelijk Engels, niet hun moedertaal. Het feit dat de interviews in het Engels verliepen, en in twee gevallen met een vertaler als tussenpersoon, kan het risico met zich meebrengen dat informatie verloren gaat en/of verkeerd geïnterpreteerd of begrepen wordt. Tijdens de interviews werd er, om deze risico’s zoveel mogelijk te voorkomen, gebruik gemaakt van effectieve communicatie, luister en gesprekstechnieken, zoals; actief luisteren, parafraseren, samenvatten, etc.