9/2/2019 – Item 1 Duur: 13.56
Zoom richting tafel met presentator en Arjan Noorlander. Achtergrondscherm vlnr SP/Lilian Marijnissen, CU met Segers, CDA met Buma en PVV met Wilders als vierluik afbeelding.
Presentator: De Provinciale Statenverkiezingen staan voor de deur. En dus warmden politici van links tot rechts zich vandaag op voor de strijd. De SP trapte vandaag af in thuishaven OSS, de PVV ging in Enschede de straat op. De regeringspartijen CDA en ChristenUnie lieten van zich horen op
118 partijcongressen in Zwolle en Arnhem. Arnhem? Amsterdam moet ik eigenlijk zeggen. [lacht]
Wisseling shot naar Noorlander.
Arjan Noorlander van de Haagse redactie is hier.
Wisseling shot naar presentator.
Ja, Arjan, campagne is dus echt begonnen nu. Wat was de boodschap vandaag van deze vier partijen?
Wisseling shot naar Noorlander.
Noorlander: Nou, je merkt dat eigenlijk heel erg hard ingaan en de boodschap is ik deug en de ander, die deugt eigenlijk niet en je moet bij mij zijn voor de toekomst van dit land. Dat is wat er gebeurt. Je ziet politici die angstig zijn, die weten dat bijvoorbeeld als je meeregeert
Wisseling shot naar presentator
dat je dan in de peilingen heel hard achteruit kan gaan en peilingen zijn weer belangrijk als er verkiezingen komen.
Wisseling shot naar Noorlander.
Je ziet oppositiepartijen omhoog schieten en ook weer naar beneden gaan, ook angstige politici.
Wisseling shot naar totaal tafel.
En dus zie je een campagne waarin vele elkaar direct al de maat nemen. P: Ja, bij de Provinciale Statenverkiezingen gaat het uiteindelijk om de macht in
de Eerste Kamer
Wisseling shot naar Noorlander.
en de slagvaardigheid van het kabinet,
Wisseling shot naar tafel van achterkant Noorlander, presentator zichtbaar.
maar we zien nu een heel versplinterd politiek landschap. N: Ja, dat is het probleem. Het gaat natuurlijk officieel
Wisseling shot naar Noorlander voorkant.
om de provincies, maar als je politici nu spreekt, politiek leiders, zeggen ze allemaal: het gaat om de Eerste Kamer en het gaat om de bestuurbaarheid omdat er in Nederland inmiddels groepen zijn ontstaan politiek die ontzettend ver uit elkaar lopen, die niet meer met elkaar overleggen,
Wisseling shot naar zoom en beweging van links naar rechts totaal tafel naar Noorlander bij het scherm met de grafiek zoals in woord beschreven.
119 en daardoor krijg je dat versplinterde landschap en daardoor krijg je ook die polarisatie en dat kunnen we laten zien aan deze grafiek bijvoorbeeld. Ik loop er even naartoe.
P: Ja.
N: En deze is interessant, omdat ook veel politieke partijen hiernaar kijken. Dit is een grafiek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Dit is Nederland, het is net nieuw, op deze as zie je hoe mensen zich voelen over Nederland en op deze as zie je hoe tevreden mensen zijn over hun eigen leven. En als je dan goed kijkt zie je daar helemaal bovenin VVD, D66, CDA, ChristenUnie, het kabinet, een kabinet dus van partijen met een achterban van mensen die positief zijn, die de toekomst met veel positivisme tegemoet zien en dus ook willen nadenken over dingen als klimaatproblemen en bijvoorbeeld het oplossen van het pensioenprobleem. En dan zie je hier onder, de andere partijen SP, PVV, Forum voor Democratie, mensen die ontevreden zijn, anstig over de toekomst, heb ik dadelijk nog wel een baan? Kunnen mijn kinderen nog een huis krijgen? En die kloof tussen die twee groepen, geluk en ongeluk, die is gewoon heel erg groot. Het is echt een kloof geworden, een kloof van achterbannen die elkaar niet meer begrijpen, die elkaar ook niet meer weten te vinden met politiek, die ook steeds verder uit elkaar lopen en dat zie je dus ook in de campagne. Ze proberen elkaar niet te vinden in compromissen, ze nemen elkaar dus vooral de maat en dat zie je bijvoorbeeld bij Geert Wilders. Die was vandaag op campagne in Enschede met vooral maar één boodschap: die partijen daarbovenin, die partijen van gelukkige mensen, die vertrouw ik niet meer.
Instart filmpje Wilders op campagne. Wilders loopt met beveiliging, lachend, een trap op voor een gebouw.
Presentator 2: Wat is uw boodschap naar de kiezer?
Wisseling shot naar Wilders in interview, buiten.
Wilders: Wij zijn de partij die altijd verantwoordelijkheid zal willen dragen, maar we hebben nu één doel en dat is Rutte weg. We zijn nog ongeveer de enige partij die zegt, mocht Rutte in de Eerste Kamer zijn meerderheid verliezen, met ons kan je geen zakendoen. Eerst nieuwe verkiezingen, daarna kunnen we met iedereen praten, maar daarvoor niet. Rutte moet naar huis, Nederland weer
120 voor de Nederlanders.
P2: CDA en VVD zetten u maar al te graag weg als de wegloperpartij.
Wisseling shot naar interview Wilders.
W: Nouja, dat zijn de mensen die natuurlijk zelf in eerste instantie verantwoordelijk zijn voor alle ellende die hier nu plaatsvindt. P2: Ja, maar u nam geen verantwoordelijkheid, hè. Of wel?
W: Wij namen zeker verantwoordelijkheid. En in de tijd dat zij opnieuw de gepensioneerden, de AOW’ers wilden pakken hebben wij gezegd: wij houden onze rug recht, wij gaan niet meedoen met het verder belasten van alle Nederlanders, wat nu ook weer gebeurt.
Wisseling shot naar licht agressief lijkende aanwezigen.
P2: Twaalf jaar PVV, wat heeft u bereikt, wat kunt u vertellen aan de kiezer?
Wisseling shot naar interview Wilders.
W: Heel veel, we hebben ontzettend veel bereikt, behalve die twee jaar gedogen hebben wij de afgelopen jaren misschien niet zoveel macht meer, maar wel heel veel invloed. En natuurlijk, het beleid gaat nog steeds de verkeerde kant op, je kan beter zelf achter het stuur zitten. Maar ik beloof u dat allemaal die partijen van VVD en CDA met argusogen kijken naar de PVV en als ze een keer een goed besluit nemen is dat niet omdat ze het zelf bedenken, maar omdat ze bang zijn om kiezers aan ons te verliezen.
Wisseling shot naar Wilders rondlopend tussen aanwezigen, neemt een selfie met een aanwezige.
Het beste is natuurlijk het origineel: weg met het kabinet en de PVV aan de macht.
Terug naar studio. Foto op kleine rechthoekige bord is Wilders, lijkt verbaasd (mond open, ogen net wat dicht), en op achtergrond ronde rechthoek presentator een still uit de campagne (ook mond open, vrolijke uitdrukking). Zoom richting tafel.
P: Is Wilders nog in staat om die ontevreden burger te vinden?
N: Nou ja, dat is meer als het gaat om het spektakel he. Wij kennen Wilders als iemand die uit weet te halen, het hele land praat daarover, en mensen die ontevreden zijn over de politiek voelen zich aangesproken door hem.
Wisseling shot naar Noorlander.
Je zou kunnen zeggen, hij is wat rustiger geworden.
121 We zijn misschien ook veel meer zijn toon gewend.
Wisseling shot naar Noorlander.
Je zou ook kunnen zeggen, mensen zijn op hem uitgekeken.
Wisseling shot naar totaal tafel.
Nou, dat is, blijkt ook uit peilingen, niet zo.
Wisseling shot naar Noorlander.
Hij is al jaren de tweede partij van Nederland, blijft ook de tweede partij van Nederland.
Wisseling shot naar achterkant Noorlander en presentator, dichterbij dan eerdere shots.
En dat campagne voeren tegen de zittende macht levert hem in ieder geval veel zetels op, misschien iets minder macht.
P: Hij was dus vandaag op pad, campagne voeren.
Wisseling shot naar voorkant tafel, zoom richting presentator.
Dat deed Lilian Marijnissen ook, van de SP. Zij ging in thuishaven Oss op zoek naar nieuwe vrienden van de partij.
Instart filmpje SP. Shot zoom op Jan Marijnissen, zoomt uit en beweegt richting Lilian over de hoofden van aanwezigen.
Marijnissen: Dus ons voorstel van vandaag is... Presentator 3: [eroverheen] Hij was de partij.
M: We gaan het geld halen, daar waar het zit. P3: En zij is de partij. In Oss, waar anders?
Wisseling shot naar achterkant Lilian. Beweegt van haar weg naar publiek.
Komen vandaag zo’n 100 vrienden van de SP bijeen. Juist, vrienden, geen leden. Het is de nieuwste zet van SP om aan achterban te winnen.
Wisseling shot naar close-up tilt omhoog twee aanwezigen, oud.
Vrienden hoeven niet te betalen, maar kunnen zich wel inzetten voor de partij.
Wisseling shot naar man die aan komt lopen.
Bent u ook lid van de SP? Vox pop 1: Nou, dat nog niet.
Wisseling shot naar zaal met mensen.
Ik denk er wel over, maar...
P3: Want u bent nu een vriend van de SP geworden? VP1: Ja, ik stemde er al jaren op.
122 P3: U bent eerst vriend geworden?
Vox pop 2: Ja, dat is zeker. Ja.
P3: En nu denkt u: ik ga ook lid worden? Vox Pop 3: Ja, zeker weten. Ja. Echt wel.
Wisseling shot naar interview Jan Marijnissen.
Jan Marijn.: Ja, die mensen worden vriend en hier wordt niet onder stoelen of banken gestoken dat Lilian het ook heel fijn zou vinden als ze ook lid worden van de SP. Ach, het is een manier om te organiseren. En mensen die zich uitroepen als, ik ben ook vriend voor rechtvaardigheid hoeven helemaal geen lid van de SP te worden, het gaat erom dat je gezamenlijk wat onderneemt.
Wisseling shot naar Jan Marijnissen zittend, pan richting Lilian, rechts van Jan.
P3: Hij haalde ooit 25 zetels, zij blijft een beetje steken in de peilingen. Reden volgens de partij zelf?
Wisseling shot naar tekenversie van Lilian’s hoofd op een stuk papier.
De SP moet weer smoel krijgen.
Wisseling shot naar interview Lilian.
LM: Ja, natuurlijk, want als de mensen niet weten waar wij voor staan, waarom zouden ze dan op ons stemmen?
P3: Waar staat de SP voor?
LM: De SP staat voor een rechtvaardiger Nederland.
Wisseling shot naar mensen in de zaal.
P3: Is de SP nog onderscheidend genoeg?
Wisseling shot naar interview Jan.
JM: Ja, ik denk het wel.
Snelle afwisseling van shots: mensen in publiek (2x), glazen en flessen wijn, Lilian lachend zittend op een soort podium met een microfoon om, pratend.
Ik denk dat we vrij uniek zijn. En we zien natuurlijk juist in de laatste decennia dat de tegenstellingen alleen maar toenemen als het gaat op het sociaaleconomisch terrein, maar ook als het gaat tussen wit en zwart, segregatie neemt nog steeds toe.
Wisseling shot naar interview Jan.
De witte en zwarte wijken. Dus er is op heel veel terreinnen is er nog heel veel te doen en ik denk dat de SP daarin voorop loopt.
123 P3: Bent u nou een witte wijn sippende SP’er?
Wisseling shot naar interview VP4/5.
Vox pop 4: Ja. Ja. Vox pop 5: Ik niet.
VP4: Is dat iets wat afwijkt van het SP-lid zijn? P3: Vond Mark Rutte nogal elitair?
VP4: En ik ga het toch niet afleren. [lacht]
Wisseling shot naar Videozuil, waar VP6 een boodschap opneemt. Van achter opgenomen.
Vox pop 6: Lilian, mijn vraag aan de SP en jou is of de SP bereid is misschien iets van hun idealen los te laten als ze ooit de kans krijgen om in een linkse regering te treden.
Wisseling shot naar interview Lilian.
LM: Ik denk dat wij in ieder geval wel een anti-Rutte 3 partij zijn. Ja, op dit moment zeker. Wij gaan dus ook niet meewerken na de verkiezingen aan allerlei gedoogconstructies en vage deals in achterkamertjes waar mensen uiteindelijk toch weer teleurgesteld over zijn. Nee, wij kiezen ervoor, deze verkiezingen gaan erover:
Wisseling shot naar Lilian ontvangt bos bloemen op podium en zoent de gever op de wangen.
je kunt Rutte wegstemmen, we kunnen zijn meerderheid afpakken. Dat is waar de Provinciale Statenverkiezingen over gaan.
Terug naar studio. Zelfde soort beweging als net bij PVV, nu op schermen foto in zwart gekleed Lilian (kleine scherm) en grote stills van bijeenkomst net getoond.
P: Ja, 100 man bij een aftrap in Oss. Het moet een thuiswedstrijd zijn. Dat moet niet helemaal de aftrap geweest zijn waar ze op hoopten bij de SP, lijkt mij.
N: Uh, nee.
Wisseling shot naar Noorlander.
Daar had ze meer mensen gewacht, ze heeft ook wel meer mensen.
Wisseling shot naar totaal tafel.
Via internet heeft ze er 14.000.
Wisseling shot naar Noorlander.
Maar je moet toch wel concluderen dat Lilian Marijnissen nog niet helemaal van de grond komt.
Wisseling shot naar achterkant Noorlander, presentator zichtbaar.
124 Wisseling shot naar Noorlander.
je moet daar ook een soort karakter bij hebben, een smoel hebben,
Wisseling shot naar achterkant Noorlander, presentator zichtbaar.
niet alleen inhoudelijk, maar ook een gezicht.
Wisseling shot naar Noorlander.
Haar vader was dat wel, zij is dat nog niet, maar ze ligt nog niet onder vuur. Ze is net een jaar bezig, dus ze zal voorlopig nog wel even blijven zitten.
Wisseling shot naar Noorlander en presentator.
Maar ook zij, net als de PVV, SP en PVV,
Wisseling shot naar Noorlander.
allebei gewoon tegen het kabinet.
Wisseling shot naar Noorlander en presentator, van voren.
P: Die flanken, die beheersen het debat. Wat moeten de regeringspartijen doen om die campagne naar zich toe te kunnen trekken?
N: Nou ja, dat is dan dus ingewikkeld hè.
Wisseling shot naar Noorlander.
Want die groep ontevreden kiezers wordt steeds groter, zeggen alleen maar nee, willen dus niet meeregeren met die partijen in het midden. Die partijen van de gelukkige mensen die een toekomst zien. En eigenlijk weten die partijen in het midden nog steeds niet precies hoe ze die kloof kunnen overbruggen.
Wisseling shot naar beweging voorkant tafel naar zijkant links. Achtergrond is nu CU.
Ze hebben daar niet echt een verhaal bij, het lijkt soms zelf alsof ze die mensen soms een beetje hebben opgegeven.
Wisseling shot naar Noorlander.
Want ze komen vooral met het verhaal: wij zijn er niet voor die extremen, wij zijn er niet voor die mensen per sé. Wij willen juist heel keurig in het midden blijven. Daarmee spreken zij vooral hun eigen achterban aan, maar houden ze ook het land bestuurlijk. Wat moeilijker wordt met partijen op de flanken. Dat zie je bijvoorbeeld ook ChristenUnieman Segers zeggen. Die hadden ook een bijeenkomst vandaag en zijn oproep was duidelijk:
Wisseling shot naar achterkant Noorlander, presentator zichtbaar.
jongens op de flanken, we moeten het land wel bestuurbaar kunnen houden.
125 Segers: Wat we de afgelopen weken hebben gezien, is dat dit ook vier partijen zijn die
alle vier kiezen voor samenwerking. En dat is een houding die steeds schaarser wordt in Den Haag. Er is daar een steeds grotere onverzoenelijkheid. We zagen ze al op rechts, maar we zien ze nu ook op links. Alles of niets partijen. Partijen die de totale omwenteling aankondigen en goude bergen beloven. Maar vergeet niet, politici die alles beloven maken in de praktijk helemaal niets klaar. [applaus]
Terug naar studio. Kleine scherm is foto van lachende Segers. Grote rechthoekige scherm achter presentator zelfde als voor het filmpje. Stills van congres.
P: Ja, Gert-Jan Segers is niet de enige die dat inzicht heeft gekregen. Het CDA had vandaag hetzelfde thema.
Instart filmpje CDA-congres. Start met auto die voor een loods aankomt.
Presentator 4: Laat de flanken maar schreeuwen, wij blijven beleefd.
Wisseling shot naar tilt van boven naar onder van scherm met daar op een hele goede morgen naar podium (van achter in zaal gefilmd) waar Buma oefent.
Dat is de boodschap van CDA-leider Buma, die vanochtend al stond te oefenen op zijn unieke campagneboodschap.
Wisseling shot naar interview Buma. Die is vrolijk.
Buma: Een hele goeie morgen.
P4: Goedemorgen.
B: Goedemorgen.
Wisseling shot naar mokken met een hele goede morgen in een piramide gestapeld. Daarna uitgezoomd shot met de mensen die bij de mokken staan.
P4: Buma ziet zijn congres vollopen met kritische leden die de afgelopen weken een koerswijziging hebben afgedwongen.
Wisseling shot naar Buma die een arm slaat om een aanwezige, en een ander de hand schudt.
Het CDA is ineens minder rechts, onder druk van de achterban.
Wisseling shot naar interview Buma.
B: Waar 10 jaar geleden een congres met name een applaus was voor de premier vaak, is het nu gewoon een grote groep leden. Ook veel, want het wordt goed bezocht. Die echt een mening inbrengen. En dat vind ik alleen maar mooi, want we willen een partij zijn met een partijdemocratie.
126 P4: En die leden, jong en oud, juichen het toe dat de partij weer naar het midden
trekt.
Wisseling shot naar interview VP7, jonge jongen in grijze hoodie.
Vox pop 7: Ik ben lid van het CDA, dat is een hele mooie partij die niet per sé zegt het moet echt links of het moet echt rechts, maar meer echt kijkt, nou, het is echt een partij die verbindt.
Wisseling shot naar interview VP8, oude man met looprek en bril.
Vox pop 8: Wat er nu gebeurt, is gewoon een kentering. Het middenveld moet zich er gewoon mee bemoeien.
Wisseling shot naar Buma die richting het podium loopt.
Ik denk dat de partij te rechts geweest is.
P4: Buma zelf, die de conservatieve koers de laatste jaren juist zorgvuldig had opgebouwd, kiest nu in zijn speech ook voor de nieuw teruggevonden middenweg.
Wisseling shot naar speech Buma vanaf rechts van het midden gefilmd uit de zaal (eerste rijen zichtbaar).
B: En ook in ons land zien we dat het debat steeds meer wordt gekaapt door de flanken. Vanaf de zijlijn een afgewogen compromis kapot maken, is in de politiek vaak makkelijker dan het ongeschonden de eindstreep laten halen. Terwijl in de politiek de waarheid altijd in het midden ligt.
Wisseling shot naar achterkant tijdens speech.
P4: De grote vraag is of Buma hiermee de kiezer terug kan vinden,
Wisseling shot naar Hoekstra in het publiek, praat met buurvrouw.
of Wopke Hoekstra of
Wisseling shot naar de Jonge in het publiek, aandachtig luisterend.
Hugo de Jonge het misschien beter doen? Die discussie dringt zich langzaam op.
Wisseling shot naar interview Balkenende
Denkt u: daar gaan we weer?
Balkenende: [lacht] Dat heeft elke politieke partij en het komt altijd voor. Op dat soort momenten rug rechten, koers houden, en kijken wat je te doen staat. P4: Hoe doet Sybrand het?
Ba: Ik vind dat die het prima doet.
127 P4: Is Sybrand Buma de ideale leider van CDA?
Vox pop 9: Dat is een hele interessante vraag. Uhm, ik vind hem een goede leider geweest de afgelopen jaren. Maar ik heb het gevoel dat het wel een beetje tijd is voor