Systematische selectie van gezondheidsthema’s van belang
Een van de doelen van deze verkenning was om te onderzoeken wat er nodig is om de Verkenning jeugdgezondheid een plaats te geven in de vierjaarlijkse preventiecyclus als onderdeel van de VTV. Randvoorwaarden voor een reguliere jeugd-VTV dus. Een jeugd-VTV heeft tot doel om basisinformatie te bieden voor landelijke (en lokale) beleidsontwikkeling rondom de jeugdgezondheidszorg/jeugdhulp. De jeugd-VTV integreert alle relevante informatie hierover en geeft op basis daarvan beleidsadviezen. In de
vorige paragrafen is beschreven welke knelpunten en kansen er zijn in de databronnen die voor een jeugd-VTV nodig zijn. Een andere randvoorwaarde ligt in de keuze van de gezondheidsthema’s die een jeugd-VTV zou moeten bevatten. Wil de jeugd-VTV beleidsrelevante informatie opleveren, dan is het noodzakelijk dat beleidsmakers en professionals het eens zijn over de gezondheidsthema’s die een jeugd-VTV minimaal zou moeten bevatten, of op zijn minst over de criteria die voor de selectie van gezondheidsthema’s gehanteerd zouden moeten worden. Hieronder beschrijven we in hoeverre op dit moment aan deze randvoorwaarden is voldaan, voor zover bekend vanuit deze eerste jeugdverkenning. Beleidsrelevante criteria voor selecteren van gezondheidsthema’s
We hebben in deze verkenning een breed spectrum van gezondheidsproblemen en determinanten beschreven, variërend van fysieke en psychosociale gezondheidsproblemen tot determinanten, zoals leefstijlfactoren en sociale omgevingsfactoren. Daarmee wilden we de gezondheid van de jeugd in de volle breedte belichten en laten zien hoe breed het werkveld van de JGZ is. Bij de selectie van gezond- heidsthema’s is weliswaar rekening gehouden met een aantal criteria (zie Bijlage 2), maar de selectie is desondanks niet gebaseerd op expliciete overeenstemming tussen professionals en beleidsmakers over inclusiecriteria. Voor een reguliere VTV is dat echter wel noodzakelijk. Daarbij kan onderscheid gemaakt worden in structurele gezondheidsthema’s en incidentele actuele gezondheidsthema’s. De gezondheids- thema’s en perspectieven die hieronder beschreven worden, kunnen een eerste aanzet vormen om tot gezamenlijke selectiecriteria te komen.
‘Genomineerde’ gezondheidsthema’s
Gedurende de looptijd van deze verkenning hebben een beleidsadviesgroep, wetenschappelijke adviescommissie en een klankbordgroep (zie Bijlage 1) een aantal gezondheidsthema’s genoemd die mogelijk in aanmerking zouden kunnen komen voor een volgende jeugd-VTV (en die niet in deze eerste Verkenning zijn opgenomen):
• leefstijl: drinken van gezoete drankjes, ontbijten, seksuele intimidatie;
• fysieke gezondheid/psychosociale gezondheid: slaapstoornissen, zelfgerapporteerde fysieke gezond- heid / lichamelijke klachten, hoogbegaafdheid;
• psychosociaal: faalangst, weerbaarheid (in relatie tot leefstijl) en vitaliteit van de jeugd; • rol van de fysieke leefomgeving bij gezondheidsproblemen;
• prenatale periode: onder andere invloed voeding moeder op ongeboren kind. ‘Genomineerde’ perspectieven
Daarnaast is in de commissies voorgesteld om ook vanuit een ander perspectief naar gezondheid te kijken dan vanuit de objectieve registraties. Het cliëntenperspectief is daarbij een mogelijkheid: perspec- tief van ouders en jongeren op gezondheid en JGZ; de stem van de cliënt is/wordt een belangrijke pijler. Als zij het belang van gezond gedrag en de waarde van de JGZ niet onderkennen, kom je niet ver. Ook het perspectief vanuit de zorgverleners zou kunnen worden meegenomen. Een andere invalshoek zou zijn om meer aandacht te besteden aan toekomstscenario’s (modelleren), waaronder de te verwachten toekomstige ziektelast als gevolg van ongezonde gedragingen van jongeren. Hoe werkt de huidige leefstijl van kinderen en jongeren door op de gezondheid in de toekomst?
Bijlage 4:
Afkortingen
ADHD Attention-Deficit Hyperactivity Disorder ADL Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen AMK Advies- en Meldpunt Kindermishandeling AWBZ Algemene wet Bijzondere Ziektekosten
BITSEA Brief Infant Toddler Social Emotional Assessement
BMI Body Mass Index
BOFT Bewegen, Ontbijt, Frisdrank en Tv kijken
BTP Basis Taken Pakket
CAPI Computer Assisted Personal Interviewing
CAP-J Classificatiesysteem van de Aard van de Problematiek van Cliënten in de Jeugdzorg CATI Computer Assisted Telephone Interviewing
CBCL Child Behaviour Check List CBS Centraal Bureau voor de Statistiek CBV Centrum voor Bevolkingsonderzoek CJG Centrum (Centra) Jeugd en Gezin
COPD Chronic Obstructive Pulmonary Disease (bronchitis, longemfyseem en astma) CQ-Index
DALY
Cliënttevredenheidsindex Disability-Adjusted Life Year
dB Decibel
dB HL Decibel Hearing Level
DD-JGZ Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg
DSM-IV Diagnostic and Statistical Manual of mental disorders, vierde editie
EU Europese Unie
G&M Gezondheid & Maatschappij GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst ggz Geestelijke gezondheidszorg
GHB Gamma-hydroxyboterzuur
Havo Hoger algemeen voortgezet onderwijs
Hbo Hoger beroeps onderwijs
HBSC Health Behaviour School-aged Children (internationale studie)
HPV Humaan Papilloma Virus
Hz Hertz
ICER Incrementele Kosten Effectiviteits Ratio
ICF-CY International Classification of Functioning - Children and Youth IGZ Inspectie van de Gezondheidszorg
IQ Intelligentie Quotiënt
JGZ Jeugdgezondheidszorg
JIB Jeugd In Beeld
KUA Kosten Utiliteits Analyse
LESA Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afpraken LINH Landelijk Informatie Netwerk Huisartsenzorg
LSD Lysergeenzuurdiethylamide LVB Licht verstandelijke beperking
Mavo Middelbaar algemeen voortgezet onderwijs Mbo Middelbaar beroeps Onderwijs
MKBA Maatschappelijke Kosten-Baten Analyse NCJ Nederlands Centrum Jeugdgezondheid NICU Neonatale Intensive Care Unit NJi Nederlands Jeugdinstituut
NVK Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde
PDD-NOS Pervasive Developmental Disorder, Not Otherwise Specified
PIAMA-onderzoek Preventie en Incidentie van Astma en Mijt Allergie. Geboortecohort-studie, vanaf 1996 uitgevoerd door RIVM, Universiteit Utrecht, UMC Utrecht, Universiteit Groningen, UMC Groningen en Erasmus MC.
PZO Afdeling Preventie en Zorg Onderzoek QUALY Quality-Adjusted Life Year
RCT Randomized Controlled Trial
RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RVP Rijks Vaccinatie Programma
SDQ Strengths and Difficulties Questionnaire
SEH Spoed Eisende Hulp
Ses Sociaaleconomische status SGA Small for Gestational Age
SIDS Sudden Infant Death Syndrome (wiegedood)
SOLK Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten TRAILS Tracking Adolescents’ Individual Lives Survey
Vmbo Voorbereidend middelbaar beroeps onderwijs VTV Volksgezondheid Toekomst Verkenningen Vwo Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport VZP Afdeling Verkenningen Zorg en Preventie WHO World Health Organization
Wmo Wet maatschappelijke ondersteuning
Wpg Wet publieke gezondheid
XTC Ecstasy
Gezond
opgroeien
Rapport 270752001/2014De eerste Verkenning jeugdgezondheid van het RIVM in samenwerking met het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid geeft een samenhangend landelijk overzicht van de jeugdgezondheid en de rol van de jeugdgezondheidszorg hierin. Het rapport gaat in op fysieke en psychosociale gezondheid, leefstijl en problemen in de sociale omgeving.
De Nederlandse jeugd is over het algemeen gezond, maar er zijn ontwikkelingen die aandacht vragen, waaronder het toenemend sociale mediagebruik en extreem alcoholgebruik onder jongeren.
De jeugdgezondheidszorg richt zich op de belangrijkste gezondheidsproblemen, maar zou meer kunnen investeren in ‘zorg op maat’ voor risicogroepen en in adviezen over gezondheidsbeleid in de wijk of op school.
Redactie
H.H. Hamberg-van Reenen | S.A. Meijer
Dit is een uitgave van:
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Postbus 1 | 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl Februari 2014 006003 Gezond opgroeien Verk enning jeugdgezondheid(szorg) 2014