Antisemitisch schelden tegen politie agenten
Bijlage 3 Toelichting koppeling politiebestanden en bestanden van het OM
Wellicht wekt het verbazing dat de koppeling tussen bestanden die wij voor ons onderzoek hebben gemaakt, niet eerder is gerealiseerd. Dat heeft vooral te maken met het feit dat de databestanden grotendeels afkomstig zijn van aparte circuits, die weliswaar opeenvolgend plaatsvin-den en van elkaars informatie afhankelijk zijn, maar die in ons bestel toch streng gescheiden opereren. Ook de registratiesystemen binnen de drie systemen zijn totaal verschillend. Sinds enige tijd bestaat er al wel een directe koppeling tussen het OM-systeem en het systeem van de gerechte-lijke uitspraken, maar het politiesysteem functioneert daar nog altijd volledig los van. Vanuit justitie wordt er hard aan gewerkt om de koppe-ling met het politiesysteem ook geautomatiseerd te laten verlopen en daarmee de koppeling die wij hier handmatig hebben uitgevoerd, te vervangen. Het lijkt er op dat dit in 2014 wordt gerealiseerd, maar in deze tijd blijft het lastig om definitieve voorspellingen over de uitkomst van automatiseringsprojecten te doen. Dus vooralsnog is dit de eerste groot-schalige koppeling van politiegegevens met OM- en rechtbankgegevens.
Het belangrijkste probleem bij een dergelijke koppeling is in dat alle drie de systemen de registratie een verschillende basis heeft. Kort gezegd komt het erop neer dat één politie-incident niet logischerwijze tot één OM-zaak en vervolgens tot één rechtszaak leidt. Het voert te ver om de hele keten op deze plaats uit te leggen, maar een aantal belangrijke problemen dienen we hier te noemen om de moeilijkheid van een derge-lijke koppeling en de ruis die daarin kan optreden, te verduidederge-lijken.
Binnen de keten is er één nummer dat in alle drie de geledingen wordt gebruikt en dat als eerste wordt vastgelegd bij de politie: dit betreft het proces-verbaal nummer (PV-nummer). Maar dit PV-nummer is in geen van de drie registratiesystemen het centrale nummer waarop de registratie is gebaseerd. In alle drie de gevallen is het een noodzakelijke variabele die aanwezig moet zijn, maar dan gekoppeld aan het centrale registratieon-derdeel, bij de politie de mutatie (incident), bij het Openbaar Ministerie de OM-zaak en bij de rechtbanken de rechtszaak. Het lastige is dat er binnen één politiemutatie meerdere PV-nummers kunnen worden vastge-legd. Als er bijvoorbeeld meerdere verdachten zijn, kunnen zij elk een
eigen verbaal krijgen. Ook aangevers kunnen een eigen proces-verbaal krijgen binnen een mutatie, dus relatief gezien kunnen er veel verschillende PV-nummers voorkomen bij één mutatie.
Bij het OM worden alle processen-verbaal afzonderlijk bekeken om te bepalen of er een zaak van moet komen. In deze afweging worden processen-verbaal van aangifte natuurlijk gecombineerd met de bijbeho-rende verdachten, waarbij het wel zo kan zijn dat elke afzonderlijke verdachte binnen een mutatie een aparte zaak wordt. Tegelijkertijd kan één mutatie van één verdachte, worden samengevoegd met andere incidenten van dezelfde verdachte, tot uiteindelijk één OM-zaak.
Vervolgens kan de zaak worden afgedaan. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden, de zaak kan worden geseponeerd of administratief beëindigd, er volgt geen verdere actie richting personen of zaken.
Daarnaast mag het OM ook voor een aantal veel voorkomende strafbare feiten, wanneer de schuld vaststaat, zelf een straf opleggen (een boete of een taakstraf): de OM-strafbeschikking. Deze dient in de toekomst de OM-transactie te vervangen. Op dit moment bestaan ze echter beide nog.
De transactie is een aanbod van het OM aan de verdachte om, in geval van een aantal kleinere veelvoorkomende vergrijpen, de strafvervolging af te kopen met een boete. In beide gevallen (transactie en
OM-strafbeschikking) wordt het feit opgenomen in het strafblad van de persoon. Verder kan besloten worden om zaken te voegen. Meestal worden dan verschillende belastende feiten samengevoegd tot één zaak.
Als het OM besluit om een zaak voor te laten komen bij de rechter, dan zal de officier van justitie een dagvaarding opmaken waarin de tenlaste-legging staat vermeld en de verdachte wordt opgeroepen om op een bepaalde dag en tijd voor de rechter te verschijnen. Dan volgt de rechts-zaak en spreekt de rechter het vonnis uit. Er zijn verschillende mogelijk-heden waarop een zaak kan worden afgedaan als deze voor de rechter komt. Allereerst kan de zaak als het ware worden stopgezet. Het gaat dan om een nietigverklaring, niet-ontvankelijkverklaring (OM) of niet-bevoegd-verklaring (rechter). Daarnaast is er de mogelijkheid tot ‘voeging ter zitting’. Dit is hetzelfde als de voeging door het OM, alleen worden hier verschillende rechtszaken, ter zitting van één van de rechtszaken,
gecombineerd met andere zaken en onder een nieuw nummer voortgezet.
Een andere mogelijkheid waartoe de rechter kan beslissen is vrijspraak of ontslag van alle rechtsvervolging; de zaak eindigt dan zonder veroorde-ling. Ontslag betekent dat wel kan worden bewezen dat het feit is begaan, maar dat dit feit of de dader om een of andere reden niet strafbaar is. Tot slot kan de rechter beslissen dat de verdachte wel schuldig is en een straf of maatregel opleggen, de zogenaamde strafoplegging. Dit is de grootste categorie, waarbij veel verschillende strafmogelijkheden op te leggen zijn.
De complexiteit van de onderlinge relaties tussen de systemen maakt duidelijk dat er op verschillende plekken ruis kan voorkomen. In de hier gepresenteerde gegevens betreft de meest voorkomende ruis: het niet kunnen koppelen op basis van PV-nummers. Het probleem is namelijk dat het politiesysteem in 2013 de PV-nummers nog niet geheel eenduidig vastlegde. Daarnaast werden de PV-nummers af en toe niet juist inge-voerd (schrijffouten en dergelijke). Op basis van de opmaak van de nummers konden wij een groot deel van de inconsistenties herstellen, echter niet in alle gevallen. Schrijffouten herkenden wij namelijk alleen als het logische fouten betrof, bijvoorbeeld als op de plaats van de regio-aanduiding (01 t/m 26) O4 in plaats van 04 stond. Wanneer echter niet logisch te achterhalen was of een fout was gemaakt of niet, konden wij dit ook niet herstellen. Volgens opgave van het WODC, die de daad-werkelijke koppeling heeft uitgevoerd, konden zij ongeveer 80 procent probleemloos koppelen. Dit betekent dat ongeveer 20 procent van alle politie-incidenten vanwege de bovenstaande problemen niet te koppelen was. In vergelijking met vorig jaar is dit al een grote verbetering. Dit heeft vooral te maken met de verbeteringen in het BVH-systeem van de politie. Hierdoor worden de PV-nummers veel eenduidiger vastgelegd en kunnen we daarmee dus ook een completere koppeling uitvoeren.
De in hoofdstuk 8 genoemde aantallen komen altijd voort uit een combi-natie van gegevens. Deze informatie is via een ingewikkeld proces tot stand gekomen, waarbij op drie niveaus is gekoppeld (politie-incidenten, OM-afdoeningen, rechtszaken). Dit betekent eveneens dat wij hieronder niet spreken over werkelijke aantallen OM-afdoeningen en rechtszaken.
Dit omdat het regelmatig voorkomt dat politie-incidenten worden gecom-bineerd in één OM-afdoening (voegen), en verschillende OM-zaken in één rechtszaak worden behandeld. Dat ene vonnis in die rechtszaak zien we vervolgens terug bij alle betrokken OM-zaken en alle betrokken politie-incidenten. Zo kan het lijken alsof er wel tien vonnissen zijn geweest bij tien verschillende politie-incidenten, terwijl dat maar één rechtszaak is geweest waarin tien politie-incidenten zijn gevoegd. De politie-incidenten en OM-zaken bespreken we vanuit de werkelijke aantallen, de rechtszaken bespreken we altijd gecombineerd met ofwel politie-incidenten ofwel OM-zaken. De genoemde aantallen komen dus altijd voort uit een combi-natie van gegevens. Voor de volledigheid noemen we hier nog wel het werkelijke aantal rechtszaken waarop deze gegevens zijn gebaseerd. In 2013 betrof dit 924 rechtszaken, waarvan er tot 3 november 2014 in totaal 683 (74%) zijn afgerond met een vonnis.
Ook moeten we rekening houden met het feit dat alle drie de systemen zogenaamde ‘levende’ systemen zijn, waarin dus continu wijzigingen plaatsvinden op lopende zaken. Ter illustratie hiervan noemen we dat we vanwege een klein foutje de koppeling van de systemen op twee verschil-lende momenten in tijd hebben laten uitvoeren, als eerste op 8 oktober 2014 en voor de tweede keer op 3 november 2014. Het bleek dat in de tussenliggende 25 dagen 84 OM-zaken meer zijn afgedaan en 49 vonnissen meer zijn uitgesproken.
Verder is van belang te begrijpen dat de basis van onze cijfers de mutatie-nummers zijn, dit betekent dat wanneer incidenten worden gecombineerd in één OM-zaak, wij het resultaat van die betreffende OM-zaak terugzien bij alle betrokken mutatienummers. Hetzelfde geldt voor de rechtszaken.
Wanneer er verschillende OM-zaken zijn gevoegd (waarbinnen ook weer gecombineerde politie-incidenten kunnen voorkomen) in één rechtszaak, zien wij het betreffende vonnis in die rechtszaak terug bij alle incidenten die zijn gevoegd en gecombineerd.
Verwey-Jonker Instituut