Gerechtelijke afdoening

Bij een opvallend klein deel (0,8%) van de antisemitische en racistische incidenten die wij vonden in de politiegegevens is discriminatie als strafbaar feit ten laste gelegd. De European Commission against Racism and Intolerance (ECRI) heeft dit probleem al eerder gesignaleerd en in dit verband de Nederlandse regering eerder al geadviseerd een strafrechtbe-paling waarin racistische motieven worden aangemerkt als strafverzwa-rende omstandigheid in te voeren. Vanwege het feit dat dergelijke motieven zouden moeten worden bewezen, hebben de Nederlandse autoriteiten de ECRI laten weten dat zij tegenstander zijn van invoering van een dergelijke wetsartikel. De verzwarende omstandigheden, zoals genoemd in de Aanwijzing Discriminatie van het Openbaar Ministerie blijven de enige mogelijkheid om racistische en antisemitische motieven bij het plegen van commune delicten in een rechtszaak aan de orde te stellen. Omdat het gebruik van deze Aanwijzing Discriminatie nergens systematisch wordt vastgelegd is het niet mogelijk (zonder alle requisitoirs door te lezen) iets te zeggen of te tellen over het gebruik van de

Aanwijzing Discriminatie in rechtszaken. Om beter zicht te krijgen op de toepassing van de Aanwijzing Discriminatie zou een goede registratie van deze toepassingen wenselijk zijn.

Verder kan ook gedacht worden aan het overnemen van de suggestie die het ECRI eerder heeft gedaan. Om beter over dit thema te kunnen rapporteren met onderbouwde aantallen, zou het een optie zijn om racistische en antisemitische motieven als strafverzwarende factor in het Wetboek van Strafrecht op te nemen, mede vanwege het preventieve effect van een dergelijke maatregel en het feit dat hiermee een helder wettelijk kader gevormd zou worden voor alle relevante actoren in de strafrechtsketen. Daarbij biedt dit bovendien het voordeel dat hiermee dit soort feiten in Nederland veel beter geteld kunnen worden, zodat het mogelijk wordt inzicht te krijgen hoe vaak dergelijke zaken nu voorkomen in Nederland en hoe ze justitieel worden afgehandeld.

9.7 Tot slot

In 2013 deden zich geen noemenswaardige gebeurtenissen of ontwikkelin-gen voor die het kwantitatieve beeld sterk hebben beïnvloed. Ook het verwachte Zwarte Piet-effect is uitgebleven, althans voor wat betreft de

incidenten geregistreerd in de BVH. De ontwikkelingen rond het conflict in Gaza waren in 2013 nog niet van invloed op het aantal incidenten van antisemitisme. Naar verwachting zal er in 2014 wel een stijging te zien zijn als gevolg van dit conflict. Het MDI constateerde medio 2014 een explosie van antisemitische uitingen op internet van duizenden uitingen per dag, voornamelijk in de sociale media. Het aantal meldingen van antisemitisme op internet steeg van gemiddeld vier à vijf meldingen per week naar 122 meldingen over 412 uitingen van antisemitisme in twee weken (nieuwsbericht MDI 29 juli 2014). Het NAMM ziet tevens dat het antisemitisch schelden in opkomst is onder invloed van het conflict in Gaza (nieuws.nl, 17-09-2014). Naar verwachting zal er in de volgende monitor ook een stijging te zien zijn van het aantal racistische incidenten onder invloed van de uitspraken van Geert Wilders over Marokkanen tijdens de verkiezingsbijeenkomst van zijn partij op 19 maart 2013. Zo registreerde de politie via het meldformulier Discriminatie op het internet al vele duizenden meldingen naar aanleiding van de uitspraken van Wilders. Ook krijgen MiND en het MDI veel meldingen over de uitspraken van Wilders binnen. Zij verwijzen de melder door naar een regionaal antidiscriminatie bureau of de politie.

Deze rapportage laat een helder en doordringend beeld zien. Een blijvend en in grote lijnen stabiel aantal incidenten met een racistisch of antisemi-tisch aspect. Daartegenover staat een opvallend klein aantal strafzaken waarbij de discriminatieartikelen uit het Wetboek van Strafrecht ingezet worden.

Verwey-Jonker Instituut

Literatuur

Andriessen, I. & Fernee, H. (2012). Meldingen van discriminatie in Nederland. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.

AIVD (2014). Jaarverslag 2013. Den Haag: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Bol, M.W. & Wiersma, E.G. (1997). Racistisch geweld in Nederland. Aard en omvang, strafrechtelijke afdoening, dadertypen. Arnhem: Gouda Quint.

Boog, I., Dinsbach, W., Donselaar, J. van & Rodrigues, P.R. (2010). Monitor Rassendiscriminatie 2009. Rotterdam/Amsterdam/Leiden: Landelijk expertisecentrum van Art.1/Anne Frank Stichting/Universiteit Leiden.

CIDI (2014). Monitor antisemitische incidenten in Nederland 2013. Den Haag: Centrum Informatie en Documentatie Israël.

Coenders, M., Kik, J., Schaap, E., Silversmith, J. & Schriemer, R. (2012).

Kerncijfers 2011. Overzicht van discriminatieklachten en –meldingen geregistreerd bij antidiscriminatievoorzieningen. Leeuwarden/Nijmegen:

LBA/SAN.

Donselaar, J. van & Rodrigues, P. (2002). Monitor racisme & extreem-rechts: Vijfde rapportage. Amsterdam: Pallas Publications.

Donselaar, J. van & Rodrigues, P. (2008). Monitor Racisme & Extremisme:

Achtste rapportage. Amsterdam: Pallas Publications.

European Commission against Racism and Intolerance (2013). ECRI-RAPPORT OVER NEDERLAND, vierde monitoringcyclus, geraadpleegd op:

www.coe.int/ecri

LECD (2013). Cijfers in beeld. Overzicht discriminatiecijfers Openbaar Ministerie 2008 – 2012. Apeldoorn: LECD.

MDI (2014). Meldpunt Discriminatie Internet, Jaarverslag 2013.

Amsterdam: Stichting Magenta/Meldpunt Discriminatie Internet.

MIND (2014), Meldpunt internet discriminatie, Jaarverslag 2013.

Moors, J. A. (2009). Polarisatie en radicalisering in Nederland: Een verkenning van de stand van zaken in 2009. Tilburg: IVA beleidsonderzoek en advies.

Tierolf, B. & Drost, L. (2014). POLDIS themarapportage Moslimdiscriminatie. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.

Tierolf, B. & Hermens, N. (2012). POLDIS rapportage 2011. Utrecht:

Verwey-Jonker Instituut.

Tierolf, B. & Hermens, N. (2013a). POLDIS rapportage 2012. Utrecht:

Verwey-Jonker Instituut.

Tierolf, B., Hermens, N. (2013). Tweede rapportage racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld in Nederland. Incidenten, aangiftes, verdachten en afhandeling in 2012 Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.

Tierolf, B., Hermens, N., Drost, L. & Mein, A. (2013b). Racisme, antisemi-tisme, extreemrechts geweld en discriminatie in Nederland. Rapportage incidenten, aangiftes, verdachten en afhandeling 2010 en 2011. Utrecht:

Verwey-Jonker Instituut.

Tierolf, B., Scheffelaar, A., Hermens, N. & Dost, L. (2014). POLDIS rappor-tage 2013 met themarapporrappor-tage moslimdiscriminatie. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut.

Wagenaar, W. & Donselaar, J. van (2010). Racistisch en extremistisch geweld in 2009. In: Monitor Racisme & Extremisme. Negende rapportage.

Amsterdam: Pallas Publications.

Jurisprudentie:

Rb.Dordrecht, 5 oktober 2006, LJN: AYA9559

Rb.Zeeland-West-Brabant 5 februari 2013 , LJN BZ0603 Hof ’s-Gravenhage 30 oktober 2008, LJN: BG2044 Hof ’s-Gravenhage 14 september 2013, 22-006194-10 HR 23 november 2010, LJN BM9132

Geraadpleegde websites

http://www.meldpunt.nl/site/page.php?pageID=40&lang=&newsID=39 http://www.nieuws.nl/algemeen/20140917/

Scheldwoorden-beinvloed-door-huidige-ontwikkelingen-in-de-wereld http://www.mediaenmaatschappij.nl/index.php/publiciteit/

persberichten/411-persbericht-pestthermometer-opent-beerput

Verwey-Jonker Instituut