Vanaf 1 januari 2012 is het brugpensioen omgezet in het “stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag”, afgekort tot SWT. Het halftijds brugpensioen werd afgeschaft en is sindsdien uitdovend.
Om toe te kunnen treden tot het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag, moeten de werknemers naargelang het stelsel aan een aantal toegangsvoorwaarden voldoen (leeftijd en aantal jaren beroepsverleden). Voor bepaalde stelsels (algemeen stelsel 60 jaar, 58 jaar + lange loopbaan, 58 jaar + zwaar beroep, ondernemingen in moeilijkheden en ondernemingen in herstructurering) werden de toegangsvoorwaarden geleidelijk aan aangescherpt.
Voor CAO’s die gesloten werden na 31 december 2011 traden de wijzigingen meteen in werking. Voor de reeds bestaande CAO’s was er een overgangsperiode voorzien. Daarvoor worden de leeftijds- en anciënniteitsvoorwaarden pas vanaf 1 januari 2015 geleidelijk aan opgetrokken.
Vanaf 1 januari 2015 werden de
toegangsvoorwaarden nogmaals aangescherpt, met verdere verscherpingen voorzien voor de daaropvolgende jaren. De nieuwe wijzigingen komen bovenop de maatregelen van de voorgaande regering. Opnieuw werden voor bepaalde stelsels de leeftijd en/of het vereiste aantal jaren beroepsverleden opgetrokken. Meerbepaald gaat het om de volgende stelsels: algemeen 60 jaar, 56 jaar + 40 jaar beroepsverleden, 56 jaar + nachtarbeid/bouw, ondernemingen in moeilijkheden en ondernemingen in herstructurering. Het stelsel 58 jaar + lange loopbaan verdwijnt.
Sinds 1 januari 2015 zijn ook de regels met betrekking tot de beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt voor werklozen met bedrijfstoeslag gewijzigd. Werklozen met bedrijfstoeslag moeten, behoudens uitzonderingen, vanaf dan aangepast beschikbaar zijn tot de leeftijd van 65 jaar.
Aangepast beschikbaar betekent onder meer dat men moet ingeschreven blijven als werkzoekende, ingaan op passende werkaanbiedingen en meewerken aan de begeleiding die aangeboden wordt door de gewestelijke diensten voor arbeidsbemiddeling, maar dat men zelf niet actief op zoek moet gaan naar een job. De nieuwe regels zijn enkel van toepassing op de instromers (ontslag vanaf 1 januari 2015 of periode van erkenning als onderneming in moeilijkheden of herstructurering na 8 oktober 2014). In april 2016 werd echter met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2015 het zogenaamde kliksysteem ingevoerd. Dat houdt in dat
personen die instroomden na
31 december 2014, maar die in 2012, 2013 of 2014 volgens de op dat moment van kracht zijnde leeftijds- en loopbaanvoorwaarden in aanmerking kwamen voor SWT in het algemeen stelsel vanaf 60 jaar of in het stelsel vanaf 58 jaar voor werknemers met een voldoende lange loopbaan, niet beschikbaar moeten zijn voor de arbeidsmarkt.
Impact van de reglementaire wijzigingen sinds 2012
145
8
Tabel 74
Evolutie van de toelatingsvoorwaarden tot het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag volgens stelsel
Tabel 75
Aantal personen toegetreden tot het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (exclusief halftijds brugpensioen) volgens stelsel23
23 Toegetreden = betaling in maand X en geen betaling in maand X-1 tot X-12 ondernem ing zonder collectie f ontslag
2011 Loopbaan 30 jaar
(mannen) of 26 jaar (vrouw en)
Loopbaan 37 jaar (mannen) of 33 jaar (vrouw en)
Loopbaan 35 jaar Loopbaan 35 jaar Loopbaan 33 jaar Loopbaan 38 jaar Loopbaan 40 jaar Leeftijd 50 jaar Leeftijd 50 jaar
2012 Loopbaan 35 jaar
(mannen) of 28 jaar (vrouw en) Behalve nieuw e CAO's: loopbaan 40 jaar (mannen) of 35 jaar (vrouw en)
Loopbaan 38 jaar (mannen) of 35 jaar (vrouw en) Behalve nieuw e CAO's: loopbaan 40 jaar (mannen) of 35 jaar (vrouw en)
Loopbaan 35 jaar Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Begindatum erkenningsperiode na 31.12.2012: leeftijd 55 jaar (behoudens uitzonderingen)
Begindatum erkenningsperiode na 31.11.2011: leeftijd 52 jaar (behoudens uitzonderingen)
2013 Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Begindatum erkenningsperiode na 31.11.2011: leeftijd 52,5 jaar (behoudens uitzonderingen)
2014 Loopbaan 35 jaar
(mannen) of 28 jaar (vrouw en)
Loopbaan 38 jaar Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Begindatum erkenningsperiode na 31/11/2011: leeftijd 53 jaar (behoudens uitzonderingen)
2015 Leef tijd 62 jaar
(behoudens uitzonderingen) en loopbaan 40 jaar (mannen) of 31 jaar (vrouw en)
Stelsel afgeschaft (behoudens uitzonderingen)
Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Leeftijd 58 jaar (behoudens uitzonderingen)
Stelsel afgeschaft (behoudens uitzonderingen)
Leeftijd: 58 jaar (behoudens uitzonderingen)
Leeftijd 55 jaar (behoudens uitzonderingen)
Leeftijd 55 jaar (behoudens uitzonderingen)
2016 Leef tijd 62 jaar
(behoudens uitzonderingen) en loopbaan 40 jaar (mannen) of 32 jaar (vrouw en)
Stelsel afgeschaft (behoudens uitzonderingen)
Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Stelsel afgeschaft (behoudens uitzonderingen)
Geen w ijzigingen Leeftijd 56 jaar (behoudens uitzonderingen)
Leeftijd 56 jaar (behoudens uitzonderingen)
2017 Leef tijd 62 jaar
(behoudens uitzonderingen) en loopbaan 40 jaar (mannen) of 33 jaar (vrouw en)
Stelsel afgeschaft (behoudens uitzonderingen)
Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Stelsel afgeschaft (behoudens uitzonderingen)
Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen Geen w ijzigingen
Algem een 60 m et collectief ontslag
Oud KB Stelsel niet
gespec. Totaal
Leeftijd 62 jaar (behoudens uitzonderingen) en loopbaan 40 jaar (mannen) of 33 jaar (vrouw en)
Stelsel af geschaft (behoudens uitzonderingen)
Loopbaan 35 jaar Loopbaan 35 jaar Leef tijd 58 jaar (behoudens uitzonderingen)
Stelsel afgeschaf t (behoudens uitzonderingen)
Leeftijd: 58 jaar (behoudens
Recentst geldende voorw aarden
Evolutie gedurende de hervormingen
146 Onder invloed van de diverse beperkingen is het totale aantal intreders in een stelsel SWT sinds 2011 (vòòr de hervorming van het brugpensioen) afgenomen met 52,8%.
In de stelsels voor de werknemers van 58 jaar en van 57 jaar met een voldoende lange loopbaan zien we aanzienlijke afnamen van het aantal intreders:
respectievelijk – 93,6% en – 86,9% t.o.v. 2011. Die stelsels zijn dan ook afgeschaft sinds 1 januari 2015, althans voor de personen die niet voldoen aan de uitzonderingsvoorwaarden. Het stelsel voor de werknemers van 56 jaar met een voldoende lange loopbaan, waarvoor de leeftijdsvoorwaarde op 1 januari 2015 werd opgetrokken tot 58 jaar, kent over dezelfde periode dan weer een stijging van 39,6%. Op jaarbasis van 19,2% op jaarbasis.
Wanneer men enkel een onderscheid maakt op het vlak van intredeleeftijd en beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt stelt men vast dat de afname van het aantal intreders sinds 2011 zich bij de werkzoekenden enkel voordoet in de leeftijdsklasse van 50 tot 56 jaar ( 89,3%). Bij de niet-werkzoekenden is er in die leeftijdsklasse ook een aanzienlijke afname, maar noteren we daarenboven ook dalingen in de oudere leeftijdscategorieën: 81,8% in de categorie van 57-59 jaar en 15,7% in de categorie van 60 jaar of ouder.
Bovendien stellen we vast dat de intredes sinds 2015 (dus vanaf de hervorming van de reglementering m.b.t. de beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt) verhoudingsgewijs steeds vaker werkzoekenden i.p.v. niet-werkzoekenden betreffen. De stijgingen in het aantal intreders van 57 jaar of ouder bij de werkzoekenden stemmen dan ook overeen met grote afnames bij hun niet-werkzoekende tegenhangers.
Tabel 76
Aantal personen toegetreden tot het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag volgens leeftijd en beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt24
24 Toegetreden = betaling in maand X en geen betaling in maand X-1 tot X-12
50-56 jaar 57-59 jaar 60 jaar of
ouder Totaal 50-56 jaar 57-59 jaar 60 jaar of
ouder Totaal
Impact van de reglementaire wijzigingen sinds 2012
147
8
Grafiek 59
Stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (exclusief halftijds brugpensioen): evolutie sinds 2007
(fysieke eenheden)
Door de afname van de instroom neemt ook de totale populatie werklozen met bedrijfstoeslag verder af. In 2017 werden maandelijks gemiddeld 84 051 fysieke eenheden geteld in het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (zowel werkzoekend als niet-werkzoekend), een daling van 11,1% op jaarbasis. Het aantal werklozen met bedrijfstoeslag neemt daarmee al voor het zevende jaar op rij af. De afname wordt ook steeds groter.
+ 2,3% + 1,5% + 1,9% + 2,4%
- 0,9%
- 3,5% - 3,2% - 3,8% - 4,9%
- 7,2%
- 11,1%
113 618 115 347 117 529 120 322 119 218 115 042 111 347 107 132 101 862 94 506
84 051
- 20,0%
- 16,0%
- 12,0%
- 8,0%
- 4,0%
+ 0,0%
+ 4,0%
+ 8,0%
+ 12,0%
+ 16,0%
+ 20,0%
+ 24,0%
5 000 30 000 55 000 80 000 105 000 130 000
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Evolutie t.o.v. J-1 (rechteras) Fysieke eenheden (linkeras)
148