5. Handhaving
5.5. Speerpunten van het kabinet ter bestrijding van schijnconstructies
Ondanks de vele toezichthoudende organen kan nog te vaak gebruik gemaakt worden van illegale constructies. Minister Asscher is druk bezig om de illegale constructies te bestrijden. Hij heeft in zijn voortgangsbrief aan de Tweede Kamer117 laten weten dat hij een actieplan heeft opgesteld. In dit plan heeft hij maatregelen van het kabinet per constructie gepresenteerd.118
Schijnzelfstandigheid
Het kabinet is voornemens het wettelijke kader aan te passen om transparantie te krijgen in deze constructie en hierdoor schijnzelfstandigheid terug te dringen. De scheidslijn tussen werknemer en zelfstandige zonder personeel moet duidelijker. Ook wil het kabinet de schijnzelfstandigen beter informeren zodat zij sneller schijnconstructies herkennen. Hierdoor denkt het kabinet dat de schijnzelfstandige sneller een arbeidsovereenkomst zal afdwingen via de rechter.
113 Zie bijlage 3, ‘nalevingspolitie transport voert kort geding tegen bemiddelen van schijnzelfstandigen’, 5 juni
2014.
114
IL&T Thema actie cabotage, publicatie IL&T.
115 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Brief aan de Voorzitter van de Tweede Kamer ‘ Cabotage
in het wegvervoer’, 5 maart 2014.
116http://www.nieuwsbladtransport.nl/Nieuws/Article/tabid/85/ArticleID/40476/ArticleName/Schultzcabotageni etverdervrijgeven/Default.aspx
117 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Brief aan de Voorzitter van de Tweede Kamer ‘Aanpak
schijnconstructies’, 11 april 2013.
118 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Brief aan de Voorzitter van de Tweede Kamer ‘Aanpak
schijnconstructies’, 11 april 2013, p.5.
34
Ontduiking WML
Het kabinet wil verhelderen wat onder het minimumloon valt en wil hierom wettelijke normen verduidelijken door de bepalingen in de wet aan te passen . Dit moet de naleefbaarheid en de handhaafbaarheid bevorderen ter preventie van onderbetaling.119 Bovendien is het idee om contante uitbetalingen uit te sluiten om meer controle te hebben op de WML. Tevens wil het kabinet de ketenaansprakelijkheid voor het geldende (cao)-loon uitbreiden. Hierdoor kunnen de opdrachtgevers ook aangesproken worden.
Ontduiking cao’s
Het kabinet zet zich in voor intensievere samenwerking tussen private en publieke handhavers. De informatie-uitwisseling tussen beide branches moeten beter om zo misstanden in de sector eerder te signaleren.
Wet aanpak schijnconstructies
Deze wet is nog onder constructie. Minister Asscher werkt hard om al zijn aanbevelingen, maatregelen en wetswijzigingen te bundelen. Hij is voornemens om alle maatregelen op de onder andere hierboven benoemde thema’s te realiseren. 120
5.6. Deelconclusie
In dit hoofdstuk is de handhaving van de verschillende constructies geïnventariseerd en zijn de speerpunten besproken. Op Europees en nationaal niveau wordt gehandhaafd. Het huidige kabinet en met name Minister Asscher is druk bezig om schijnconstructies tegen te gaan. Er worden diverse speerpunten per constructie bedacht. Ten tijde van het onderzoek voor deze scriptie is de richtlijn Handhaving gedetacheerde werknemers aangenomen. De richtlijn vervangt niet de huidige Detacheringsrichtlijn maar vult deze alleen aan.
In het beroepsgoederenvervoer over de weg zien het ministerie van SZW en de IL&T toe op handhaving van wetten en regelgeving. Andere instanties die afkomstig zijn uit de private sector ondersteunen hen. Dit zijn veelal de organisaties die toezien op de naleving van de cao. In het beroepsgoederenvervoer kan dit de ABU of de Cao BGV zijn. Eerder is opgemerkt dat de naleving van de toepasselijke cao’s niet altijd het geval is en dat daar de schoen wringt. Dit is ook terug te zien in de situatie van Dobry en Olec. Vogelvrijtransport Polen leeft de Cao BGV niet na omdat hij de mening is toegedaan dat het gewoonlijk werkland Polen is. Bovendien is een rechtskeuze gemaakt voor Pools recht. Maar de werkelijke situatie wijkt af van hetgeen Vogelvrijtransport BV stelt. De basisarbeidsvoorwaarden worden niet toegekend en dit werkt oneerlijke concurrentie in de hand. Om beter te kunnen handhaven sluiten private en publieke organisaties convenanten waarin zij afspreken om informatie aan elkaar uit te wisselen. Dit is een belangrijk speerpunt. Want de vakorganisaties zitten veelal in het veld, hebben contact met hun leden en werknemers uit de sector. Zij krijgen bovendien veel meldingen binnen van ontevreden chauffeurs die anoniem misstanden melden. De meldingen gaan niet altijd over hun zelf maar vaak over de collega’s afkomstig uit de MOE-landen. Wanneer deze informatie bij de publieke handhavers terecht komt kan sneller ingegrepen worden. Olec en Dobry kunnen zich in dit geval wenden tot de vakorganisaties. Stichting VNB ziet onder andere toe op de naleving van de Cao BGV. Het werkt in Olec en Dobry’s voordeel dat Stichting VNB en de IL&T een convenant hebben gesloten. Op deze manier kunnen misstanden onderling aan
119 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Brief aan de Voorzitter van de Tweede Kamer ‘Aanpak
schijnconstructies’, 11 april 2013, p.5.
120 Kamerstukken II 2013/14, 17050 , nr. 477, p.5.
35
elkaar worden gemeld waardoor sneller gehandhaafd kan worden.
De overheid pakt de malafide uitzendondernemingen groots aan. Zij zijn samen met private partners een project gestart om deze malafide uitzendondernemingen de sector uit te jagen. Een speerpunt is het verder ontwikkelen van de ketenaansprakelijkheid met als doel de inleners bewust maken van het feit dat zij ook hoofdelijk aansprakelijk zijn. In deze constructie wordt vaak gewerkt met niet-gecertificeerde uitzendondernemingen terwijl uit de Cao BGV blijkt dat inleners dit wel moeten. Bovendien dienen de inleners zich ervan te vergewissen dat ten minste de
basisarbeidsvoorwaarden uit de Cao BGV toegekend worden. Indien geen cao van toepassing is dan zijn de bepalingen van de WML ten minste van toepassing. Met deze schijnconstructies wordt vaak de WML ontdoken. Dit blijkt duidelijk uit de reeds behandelde constructie van de
transportondernemer Nico Mooy. Een onduidelijke constructie werd gecreëerd en Mooy stelde zich op het standpunt dat Pools recht van toepassing was, de WML hierdoor geen werking had en de toepasselijke cao’s evenmin. Het Hof zette een streep door deze illegale constructie. Het kabinet wil dit soort constructies uitbannen en daarom is een speerpunt meer transparantie in het bedrijf. Zij willen inzetten op het afschaffen van contante betalingen. Doordat het per bank overgemaakt wordt is er meer transparantie in het bedrijf. Bij een controle op de administratie is het mogelijk om in een oogopslag te constateren of het wettelijk minimumloon toegekend wordt. Afgevraagd kan worden of dit alleen het geval moet zijn bij ontduiking van de WML. Wanneer je transparantie wilt hebben in een bedrijf is een goede administratie noodzakelijk. Daar hoort bij: betalingen per bankoverschrijving. Zodat enigszins iets te controleren is.
Om schijnzelfstandigheid op te sporen kijkt de IL&T of een onderneming ingeschreven staat bij de KvK, of de ondernemer in het bezit is van een eigen vergunning en wat voor een overeenkomst ter grondslag ligt. In het vorige hoofdstuk hebben we bij transportonderneming Van der Aart kunnen zien hoe een schijnconstructie met ZZP’ers onder andere wordt ingekleed. Een speerpunt van het kabinet op het gebied van schijnzelfstandige is het wettelijke kader aanpassen om meer transparantie te krijgen in deze constructie. De scheidslijn tussen werknemer en zelfstandige moet helder zijn. Het doel hiervan is dat een (schijn)zelfstandige direct de constructie kan herkennen en sneller een arbeidsovereenkomst af zal dwingen. Of dit daadwerkelijk het geval is moet blijken. Chauffeurs uit MOE-landen zijn sneller tevreden met een loonaanbod dat iets hoger ligt dan het loon in hun land van herkomst. Ook de Nederlandse chauffeur zal niet zo snel individueel een arbeidsovereenkomst afdwingen. De angst om zijn baan te verliezen is groot. En ook al dwing je een arbeidsovereenkomst af, de verstandhouding zal er niet beter op worden. Hieruit kan Olec de conclusie trekken dat hij zich moet wenden tot de IL&T en bovendien kan hij een arbeidsovereenkomst afdwingen via de rechter. Hij kan immers aantonen dat hij geen zelfstandige zonder personeel is maar in loondienst werkt voor Vogelvrijtransport.
De IL&T is belast met handhaving van regelgeving en de wetten omtrent cabotage. Zij doen dit door objectinspecties of administratiecontroles. Zij krijgen veel hulp uit de publieke sector van onder andere de KLPD en de controleurs van de RDW. Deze publieke organisaties helpen de inspectie bij het opsporen van overtredingen van enige wet- en regelgeving in het beroepsgoederenvervoer over de weg.
Het mag duidelijk zijn dat de overheid en de private organisaties alles in werking stellen om schijnconstructies tegen te gaan. Goede handhaving is noodzakelijk voor een eerlijke markt en het tegengaan van concurrentievervalsing. De overheid heeft diverse speerpunten bedacht op het gebied van schijnzelfstandigheid, ontduiking WML en cao’s intensiever aan te pakken. Bovendien werkt minister Asscher hard aan een Wet Aanpak Schijnconstructies.