3 Overzicht van de beschikbare psychosociale dienstverlening voor mensen met een lichamelijke
3.5 Schematisch overzicht van het dienstenaanbod
In het nu volgende schema wordt de dienstverlening op psychosociaal terrein beschreven, waarbij vier soorten gegevens worden vermeld, namelijk:
• de organisatie die de dienst verleent;
• de aard van de diensten;
• de doelgroepen van de dienstverlening;
• de omvang van de dienstverlening (in termen van aantallen cliënten en/of personeel).
Schema over psychosociale dienstverlening aan mensen met een lichamelijke beperking
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
GGZ en Riagg's: Er is geen speciale hulp-verlening aan lichamelijk gehandicapten als groep in de GGZ, behalve voor au-ditief gehandicapten.
Doventeams bij RIAGG's
Zie voorzieningen voor au-ditief gehandicapten
Maatschappelijk werk
AMW Bij de instellingen voor
AMW is geen aparte aan-dacht voor gehandicapten als groep.
Als gehandicapten zich aanmelden worden ze be-geleid bij hun vragen, ook als deze te maken hebben met aanvaarding van de handicap.
De Nederlandse Vereni-ging voor Maatschappelijk Werkers (NVMW) heeft er wel aandacht voor, er is een functiegroep Maat-schappelijk werk in de re-validatie
Het AMW heeft 156 in-stellingen, met in totaal ca. 3000 uitvoerende medewerkers.
Maatschappelijk werk in de revalidatie
Zie revalidatiecentra
Maatschappelijk werk voor doven
Zie voorzieningen voor au-ditief gehandicapten
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
Eerstelijns psychologen
Deze psychologen zijn ge-vestigd in de eerste lijn van de gezondheidszorg. Ze werken op het gebied van hulpverlening aan mensen met klachten van psychi-sche of psychosomatipsychi-sche aard. Bij de eerstelijnspsy-choloog kan in principe ie-dereen terecht, ongeacht leeftijd en voor alle moge-lijke psychologische pro-blemen. Er is geen aparte specialisatie voor Eerstelijnspsycholo-gen (LVE) heeft 1600 le-den, waarvan er 1200 gekwalificeerd zijn. Ande-ren zijn nog in opleiding.
Er zijn ongeveer 800
Thuiszorg Sinds 1997 moeten alle in-stellingen een integraal pakket thuiszorg aanbie-den. Dit pakket moet be-staan uit wijkverpleging, en heeft contact met ande-re hulpverleners.
In de gespecialiseerde ge-zinsverzorging wordt prak-tische hulp gegeven aan
Mensen die (langdu-rig) ziek zijn en aan mensen die zichzelf
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
gezinnen die meerdere problemen tegelijk hebben, b.v. op het gebied van re-laties, opvoeding,
- Ondersteunen van men-sen met een lichamelijke handicap of chronische ziekte bij vragen op het gebied van wonen,
- Tot het concrete taken-pakket van een consulent LG behoort:
- ondersteuning van men-sen met een functiebe-perking op een dusdani-ge wijze dat dit leidt tot een verhoging van inzicht in de eigen wensen en (levens)behoeften - informatievoorziening en
advisering bij het organi-seren van zorg, rondom de vrager
- het informeren en advise-ren aan mensen met een
Lichamelijk Dien-sten, de SPD's. Alle SP-D's in Nederland hebben nu consulenten LG in dienst: in het totaal 60 -70 eind 2000. Over het aantal mensen dat
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
functiebeperking als wel zijn of haar sociale net-werk, niet alleen wat be-treft het zorg/medisch terrein, maar ook op so-ciaal terrein, b.v. (kin-der)verzorging, scholing, vrijetijdsbesteding - het analyseren van
com-plexe hulpvragen en daar van de vrager, krijgt de consulent mede als taak de signalering van lacu-nes in de zorg en de fric-tie tussen vraag en aan-bod
Revalidatiecentra Revalidatie houdt in be-handeling na ziekte of on-geval met als doel de pati-ent weer zoveel mogelijk terug te brengen op zijn/haar oude niveau van functioneren.
Er is weinig specifiek in-formatiemateriaal over psychosociale hulpverle-ning. Het is onderdeel van de behandeling. Meestal maken een maatschappe-lijk werker en een psycho-loog/orthopedagoog deel uit van een behandelteam.
Na ontslag stopt de psy-chosociale hulpverlening in
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
de regel, ook i.v.m. verze-kering. Indien nodig wor-den patiënten doorverwe-zen naar de GGZ en RI-AGG's.
Maatschappelijk
werkers De maatschappelijk werker (MW) werkt mee aan het ontwikkelen en het stimule-ren van mogelijkheden op persoonlijk niveau bij de revalidant en diens naaste betrokkenen (partner, ou-ders, kinderen) om op een zo goed mogelijke manier om te gaan met de handi-cap en de gevolgen daar-van in ieders persoonlijk leven. Daarnaast zal de maatschappelijk werker een bijdrage leveren aan het scheppen van voor-waarden waardoor het de revalidant makkelijker wordt gemaakt re revalide-ren: een volwaardige plaats in zijn sociale om-geving in te nemen of te hernemen.
MW's maken deel uit van een multidisciplinair team en hebben daarin een ei-gen vakinhoudelijke in-breng.
Psychologen Uit functiebeschrijving re-validatiepsycholoog van de NIP:
Het werkgebied van de re-validatiepsycholoog omvat het psychisch functioneren (cognitief, emotioneel en
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
gedragsmatig) in relatie tot lichamelijke klachten, ziekten en aandoeningen, in de zin van stoornissen, beperkingen en handicaps.
Deze werkzaamheden dragen bij aan de interdis-ciplinaire behandel-plan af op de bevindingen van de overige disciplines en op door de teamleden en patiënt gezamenlijk geformuleerde doelstellin-gen.
De psycholoog werkt als zelfstandig beroepsbeoe-fenaar binnen de door de organisatie gestelde ka-ders. Hij maakt deel uit van één of meerdere
kinde-ren In 1996/'97 waren er 110
scholen in het (v)so: 9 voor doven; 31 voor slechthorenden, 2 voor ernstig spraakgebrekki-gen; 4 voor visueel ge-handicapten; 28 voor
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
bulante begeleiding aan motorisch gehandicapte leerlingen van basisscho-len in de regio.
in het overig (v)so (geen mlk, zmlk, lom, zmok)
Wooncentra In de woonvormen voor li-chamelijk gehandicapten maakt psychosociale be-geleiding en maatschap-pelijke hulp vaak deel uit van een individueel met gezin of familie. Te-vens kan ondersteuning en begeleiding worden gebo-den aan gezin of familie.
Dagactiviteitencentra jongeren tot 20 à 25 jaar met ruim 500 plaatsen Een derde van de deel-nemers woont in een woonvorm, de anderen wonen elders, al dan niet zelfstandig.
behandeling Als boven, er is een verdeling naar
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
Volwassenen: VIA, ver-bonden aan APZ "Robert Fleury" te Leidschendam Ouderen: De Riethorst (Ede)
VIA en de Riethorst ken-nen ook een 8 'stoelen' en 2 'bedden op recept', bedoeld voor instel-lingen, maar nu bieden zij naast intramurale of resi-dentiële zorg ook extramu-rale of ambulante zorg, zo-als: onder-wijs en zorg aan do-ve, ernstig
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG - Koninklijk Instituut
voor doven H.D.
Guyot te Haren en Groningen
Het instituut Guyot heeft 4 scholen, waarvan 3 in Haren en 1 in Amster-dam, met in totaal circa.
300 leerlingen. Het inter-naat heeft circa. 80 be-woners leerlin-gen op 4 scholen en biedt residentiële zorg aan ca. 80 jongeren
- Instituut voor Doven Michielsgestel IvD
Het IvD had per septem-ber 1999 438 leerlingen op 6 scholen, w.o. mlk en zmlk (Mariëlla, 81 l.) en doofblinden (Rafaël, 58 stichting werken vijf scho-len en een aantal diensten samen kinde-ren en jongekinde-ren in de leef-tijd van 2 tot 25 jaar.
Er zijn twee zorginstellin-gen (de Open Cirkel en de Wylerberg) met 60
werk voor doven Hulp bieden aan dove vol-wassenen bij vragen en
slechthoren-Er zijn twee landelijke in-stellingen voor dove of slechthorende volwasse-nen. De beide
instellin-ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
werking tussen cliënten en
Het Bureau O&M heeft een aparte afdeling Opleidin-gen die cliënten onder-steunt door het begeleiden bij het volgen van opleidin-gen en door het ontwikke-len van opleidingen
Bij Bureau O & M werken zestien maatschappelijk werkers vanuit zes unit-kantoren die een landelij-ke spreiding hebben. In de tweede helft van 1999 waren er 523 cliënten. reïntegra-tiebedrijf voor de doel-groep dat hulp biedt bij het zoeken, vinden en behou-den van werk.
Het IvD werkt vanuit zes locaties die eveneens 1996: 626, in 1995: 667, in 1994: 630.
Doven Er zijn 14 welzijnsstich-tingen voor Doven
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
Er zijn vijf instituten men-sen in hun eigen omgeving terecht kunnen.
De instellingen verzorgen onderwijs, onderzoek, ar-beidsgeleiding, consultatie en advies aan blinden en slechtzienden. Ook bieden Breda en Grave zijn woon-en dagcwoon-entra. In Rotter-dam is nog een onderwijs-instelling van (voorheen) Convergo.
Op elk regionaal centrum zijn begeleidingsteams voor kinder- en voor vol-wassenenzorg aanwezig.
Grave: 39 interne en 61 externe leerlingen. Bre-da: meervoudig gehandi-capte leerlingen. Rotter-dam: 75 externe leerlin-gen en 200 leerlinleerlin-gen in de ambulante begelei-ding
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
- Bartiméus, o.m. in
Zeist en Doorn Bartiméus biedt onderwijs, zorg- en dienstverlening zich in Zeist, de hulpverle-ning vindt plaats via vijf re-gionale instellingen. kinderen met zowel een vi-suele als een
De doelstelling van Visio is revalidatie, hulpverlening
In de vestiging Huizen / Amsterdam zijn ca. 175 leerlingen, waarvan 48 intern en 250 leerlingen in de ambulante begelei-ding.
De regio noord in Haren heeft 83 leerlingen in de
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
het regulier onderwijs en ander speciaal onderwijs.
De regionale instellingen van Visio houden zich be-zig met hulpverlening aan 124 leerlingen in de am-bulante begeleiding.
- Stichting Het Loo Erf te Apeldoorn
De doelstelling van Het Loo Erf is:
- Revalidatie van blinde en slechtziende - Onderzoek en advies
Per week zijn er gemid-deld 45 interne en exter-ne revalidanten dienstver-lening op het gebied van dagbesteding vakantie en recreatie.
In de drie woonvormen verblijven 113 bewoners.
Er zijn 62 personen in opleiding.
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
Patiënten-verenigingen en belangen-organisaties
Er bestaan veel verenigin-gen en organisaties van (ouders van) gehandicap-ten en chronisch zieken.
Steeds meer organisaties hebben een eigen website.
Over het algemeen bieden ze de volgende activiteiten op het gebied van psycho-sociale steun voor hun le-den:
- Voorlichting over de ziekte of aandoening (d.m.v. brochures, nieuwsbrief, tijdschrift of internetsite)
- infolijn of contactlijn voor voorlichting of steun - lotgenotencontact, ook
bevorderen van contac-ten tussen ouders - uitgeven van een
nieuwsbrief of tijdschrift - ijveren voor het
verbete-ren van de zorg (ook scholing, huisvesting, ar-beid, enz.)
Veel organisaties zijn aan-gesloten bij koepels, die op landelijk of regionaal ni-veau de belangen van ge-handicapten en chronisch zieken behartigen: de CG-Raad (Chronisch zieken en Gehandicaptenraad Ne-derland) en de NPCF (Ne-derlandse Patiënten- en Consumenten Federatie)
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
Enkele voorbeelden spier-ziekte. Het doel is de langen van de leden te be-hartigen. De VSN voert alle bovengenoemde zenuwstel-sel of als gevolg van een andere aandoe-ning
De VSN heeft ruim 9000 leden, 200 kaderleden, sclerose (MS). Het doel is:
- het behartigen van de belangen van haar leden richting overheid, zorg-verzekeraars, zorgaan-bieders en andere offici-ele instanties
- stimuleren van het tot stand komen van
Er zijn 23 regionale afde-lingen en een aantal lan-delijke werkgroepen. beharti-gen van de belanbeharti-gen van (ouders van) gehandicapte
Ong. 4500 leden en 26 regionale afdelingen. Op het secretariaat werken drie personen.
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
Verenigingen - Mensen bewust maken
van de communicatie-problematiek tussen slechthorenden en goed-horenden
- Voorlichting over slecht-horendheid
- Geeft het tijdschrift HOREN uit
De vereniging telt 50 af-delingen met in het totaal ruim 8000 leden belan-gen van dove kinderen en hun ouders d.m.v.
- Voorlichting
- Stimuleren van vroegtij-dige onderkenning van doofheid, gevolg door adequate gezinsbegelei-ding
- Bevorderen van contac-ten tussen ouders en school
- Verbeteren van onder-wijsvoorzieningen voor
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
- Nederlandse
- Streven naar maximale ontplooiingskansen voor de kinderen in gezin, op school en in de samenle-ving
- zoveel mogelijk stimule-ren van de participatie
- Behartiging van de be-langen van dove jonge-ren
- Ondersteunen van de jongerenclubs en groe-pen
- Informatie en participatie
Dove jongeren plots-en laatdove in de horplots-ende maatschappij
- Geven van informatie en
Doofblinden De NVBD heeft ca. 160 leden
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
Gehandicapten, - Ondersteuning van
doof-blinde mensen en hun
slecht-zienden Ca. 6000 leden en 18 re-gionale afdelingen. - Verstrekken van
informa-tie aan andere geleide-hondgebruikers en be-langstellenden
Ca. 100 leden
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
- Federatie van Ouders van Visu-eel Gehandicapten FOVIG
- Ondersteunen van ou-ders en ouderorganisa-ties
- Geven van voorlichting - Signaleren van
knelpun-ten leden en blinden / slecht-zienden in het algemeen
De CG-Raad is een koepel van landelijke, provinciale, deelnemers-raden en er worden cur-sussen en trainingen geor-ganiseerd. Ook is er een meldpunt. De CG-Raad zet zich, samen met provinci-ale organisaties, in voor de overdracht en uitwisseling
Bij de CG-Raad zijn ca.
120 organisaties aange-sloten. Gezamenlijk tel-len deze lidorganisaties ca. 300.000 leden.
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
van kennis, ervaringen en visie tussen en met de lo-kale platforms en de regio-nale patiënten /
De NPCF is een federatie waarbij 52 belan-gen van doven op natio-naal niveau door:
- Fungeren als woordvoer-ster en vertegenwoordig-ster van en als aan-spreekpunt namens do-ven betreffende de maat-schappelijke positie van doven en voorzieningen voor doven
- Ontwikkelen van visie en beleid en van activiteiten
ORGANISATORISCHE INBEDDING
AARD DIENSTVERLENING DOELGROEP(EN) OMVANG
Geeft de nieuwsbrief Ka-baal uit die 4 keer per jaar verschijnt
Internet als instrument voor psychosociale steun
Vele organisaties, groepen of individuen hebben sites op internet. Sommige zijn interactief, sommige geven alleen informatie en tele-foonnummers om te bellen.
Lotgenotencontact is een zeer belangrijk aspect van deze sites.
3.3 Aanvullende informatie bij het schema psychosociale