Ruimte voor ontdekking

De centrale ambitie voor de toekomst is een nieuw stedelijk gebied waar altijd iets te ontdekken blijft. ‘Het vliegwiel’ moet ervoor zorgen dat het Zwitsal terrein de juiste mensen hierin aantrekt. De metafoor wordt gebruikt in de profielschets (2016) en bestaat uit een spil, een wiel en een

aandrijfriem.

De spil is de centrale ambitie waar men graag naar toe wilt in de toekomst. De spaken zijn de pijlers die het terrein en het ontwikkelproces vorm moeten geven. Maken, spelen, beleven en wonen zijn de vier spaken. De aandrijfriem staat voor de acties die ondernomen worden om het vliegwiel te laten draaien (zie bijlage 10).

De eerste spaak is maken waarbij de Zwitsal als showroom gebruikt kan worden voor

ambachtelijke en technische bedrijven die innovatie en economische ontwikkeling creëren. Zowel grote (indirect) als kleine bedrijven (direct) dragen bij aan de ontwikkelingen op het terrein waarbij ook het onderwijs betrokken wordt bij experimenteren in kunst, ambacht en ondernemerschap. Beginnende ondernemers kunnen zich een aantal jaren vestigen op de Zwitsal. Wanneer ze groter worden kunnen ze doorgroeien naar een locatie in de stad. Op die manier komt er doorstroom in de bedrijven en blijft het Zwitsalterrein een innovatief karakter hebben.

Met de tweede spaak spelen probeert de gemeente de doelgroep jongeren te bereiken. Er moeten andere sporten plaats vinden dan elders in de stad met ook seizoensgerichte activiteiten als zwemmen en schaatsen. Deze spaak zet erg in op het gebruik van de openbare ruimte in het park en aan het kanaal zodat de levendigheid van het terrein verbeterd wordt.

De derde spaak beleven gebruikt als basis voornamelijk de cultuurhistorische waarden van de gebouwen. Dit geeft het terrein het industriële karakter dat zich goed ontleent voor verschillende activiteiten. De activiteiten zelf geven ook een bepaalde beleving af op de bezoekers van het terrein, daarom nodigt de Zwitsal mensen uit om zelf activiteiten te organiseren op het terrein. Zowel de grote evenementen waarvoor bezoekers speciaal naar het terrein komen als de activiteiten die je ‘toevallig’ tegenkomt als je rondloopt op het terrein worden als zeer waardevol geschat. Om de

aantrekkingskracht te vergroten biedt de Zwitsal niet alleen podium voor professionele partijen, maar ook voor omwonenden en andere initiatiefnemers. Het beleid dat de gemeente voor evenementen op het terrein opgesteld heeft is in de volgende paragraaf terug te vinden.

In de vierde spaak wordt wonen gecombineerd met ondernemerschap in een stedelijk industrieel karakter. Dit is terug te zien in het aanbieden van woon-werk gebouwen, de mogelijkheid om je eigen huis (af) te bouwen en in het toepassen van duurzame technologieën. Ook zijn de woningen naar buiten gericht ontworpen, zodat ze een bijdrage leveren aan de levendigheid op het terrein.

Bij het beoordelen of een initiatief binnen de identiteit van de Zwitsal past wordt er vervolgens uitgegaan van een 6 tal selectiecriteria. Het gaat in eerste instantie om een balans tussen de spaken zodat in het totaalplaatje diversiteit voor een levendig terrein zorgt. Daarnaast moeten de initiatieven gericht zijn op de toekomst en een open- naar buiten gericht karakter hebben. Door niet te concurreren met de binnenstad wordt de verbinding met de stad gezocht en zorgt men ervoor dat investeringen

waarde toevoegen op het terrein zelf. In eerste instantie zijn deze investeringen vooral gericht op het renoveren en gebruiksklaar maken van het terrein. Duurzaamheid is het laatste criterium, waarbij gekeken wordt naar de manier waarop de activiteiten georganiseerd worden. Behoud van

innovatiekracht van het bedrijfsleven is belangrijk, maar ‘zorg voor de wereld van morgen’ (profielschets Ruimte voor Ontdekking, 2016). De criteria worden vervolgens toegelicht door ze te gebruiken om drie voorbeelden te beoordelen en een ‘go’ of ‘no-go’ te geven voor het initiatief. De profielschets is een middel om de organische ontwikkeling mogelijk te maken over een langere periode met de organisatievorm van een projectbureau dat op locatie aanwezig is. Volgens de gemeente is de profielschets een eerste stap in de richting van organische ontwikkeling. Een financiële onderbouwing, een inrichtingsplan, een communicatiestrategie en onder andere een

prioriteringslijst moeten nog volgen. Dit geeft wederom aan dat de ontwikkeling van het terrein nog in zijn kinderschoenen staat.

5.4.2 Signing

De focus ligt in deze beginfase op de gebieden die goed zichtbaar zijn vanaf de doorgaande routes en het stadspark. Hierbij is bewust gekozen voor een bepaalde signing waarin het logo van Zwitsal Apeldoorn verbindend is en alle andere logo’s van ondernemers ondergeschikt maakt. Hiervoor heeft het oude logo van de baby crème plaats gemaakt voor een ontwerp dat bij een krachtiger industrieel terrein past. De signing en reclame wordt van belang geacht omdat je op deze manier het terrein in zijn geheel kunt promoten. Belang van goede signing speelt ook voor ondernemers op het terrein, zij moeten goed zichtbaar en vindbaar zijn en is de taak van de gemeente. Afspraken maken over in welke mate zij zelf reclame mogen maken aan het pand zodat er geen rommelig beeld ontstaat. Hierbij hoort ook het helpen van ondernemers die op locaties gevestigd zijn die minder goed zichtbaar zijn. Het terrein en de monumentale gebouwen staan echter altijd op nummer 1.

5.4.3 Evenementen

De gemeente Apeldoorn gebruikt het Zwitsal terrein als middel om de stad te promoten. Naast het promoten van Apeldoorn in zijn geheel zetten ze daarmee het gebied zelf ook sterker op de kaart. Een manier om dit te doen is door het stimuleren van grootschalige evenementen. Zoals Henry Huiskamp zegt: ‘Je moet gewoon je draaiboek klaar hebben, dan kunnen initiatieven landen op zo’n plek’ (Bijlage 4). Voor het aantrekken van evenementen is de voorkeur vastgelegd in het Locatieprofiel Zwitsal. Hierin komt naar voren dat er voornamelijk gezocht wordt naar evenementen met een creatief, cultureel, innovatief of ambachtelijke identiteit. Daarnaast moet het terrein geschikt zijn voor een programmering die gericht is op ‘stedelijke verbinding’ of kan de locatie in beperkte mate

onderdeel zijn van ‘stads brede evenementen’(Locatieprofiel Zwitsal, 2017).

Voor evenementen op het Zwitsalterrein worden drie deelgebieden onderscheiden: 1 Het evenemententerrein buiten: Het Zwitsalpark

2 Tussen de Zwitsalgebouwen buiten 3 In één van de Zwitsalgebouwen

Veiligheid speelt daarin een grote rol. Er zijn maximale publiekscapaciteitscijfers berekend door de gemeente voor alle ruimtes op het terrein. Daarnaast is er een vaste calamiteitenroute vastgesteld en wordt er per evenement om een veiligheidsadvies gevraagd. De gemeente zorgt daarnaast ervoor dat er voldoende verlichting aanwezig is. Er is echter geen permanent cameratoezicht aanwezig (Locatieprofiel Zwitsal, 2017).

Om ervoor te zorgen dat de ontwikkelingen op het Zwitsal terrein ook gedragen worden door de inwoners van Apeldoorn en ervoor te zorgen dat de overlast niet overheerst zijn er richtlijnen

opgesteld in een geluidsparagraaf. Deze wordt uitvoerig beschreven in het bestemmingsplan en wordt herhaald in het Locatieprofiel Zwitsal. Het schema is terug te vinden in bijlage 5. Hierin staat de maximale decibelnorm, het maximaal aantal evenementen en de maximale eindtijd genoteerd voor de verschillende deelgebieden.

Daarnaast worden er twee soorten evenementen onderscheiden; I-evenementen waarbij muziek van ondergeschikt belang is en II-evenementen waarbij muziek de hoofdzaak is. Type I-evenementen zijn op alle drie de deelgebieden mogelijk, terwijl type II-evenementen niet mogelijk zijn in

deelgebied 2.

Omdat de gemeente eigenaar en verhuurder van de gebouwen is, is zij ook het eerste aanspreekpunt voor evenementen. Het besluit of een evenement past binnen de

gebruiksmogelijkheden van het terrein wordt genomen door het projectbureau Zwitsal.

De communicatie rondom evenementen verloopt via de organisatie van het evenement, uiterlijk 14 dagen voorafgaand. Ten minste de volgende informatie moet verstrekt worden: datum, tijd, soort evenement en telefonische bereikbaarheid. Bij zeer belastende evenementen ontvangen ook de bewoners rondom het terrein deze informatie. Het Zwitsalpark is beperkt toegankelijk voor zwaar verkeer, er dient gebruik gemaakt te worden van rijplaten, de rest van het terrein is prima

toegankelijk. Extra beschermende maatregelen dienen genomen te worden bij risicovolle activiteiten op de openbare ruimte (meubilair, bomen, monumenten).