Rollen, uitdagingen en kansen in het duurzame energiesysteem

Om de energietransitie te realiseren zal eenieder zijn/haar eigen aandeel kunnen leveren in het geschetste systeem. Op elk niveau in het systeem kan een bijdrage worden geleverd door de personen die op dat niveau werkzaam zijn. Tabel 1 geeft een overzicht van de rollen die kunnen worden opgepakt op de drie niveaus.

De tabel wordt in de begeleidende tekst verder verhelderd.

Niveau en element Aan te nemen rol Doelstelling

Ideatie Ideeën over duurzame energie genereren die:

• Nieuw beleid en regels te maken Tabel 1. Deelnemers in het duurzame energie systeem

Rollen op het ideatieniveau

Leiders. De taak van de duurzame leider is duurzame ideeën te genereren die impact hebben op mens en maatschappij. De bijdrage van de duurzame innovatieleider kan worden gemeten door te evalueren hoeveel ideeën deze persoon heeft ingebracht die het belang van de betrokkenen bij de organisatie behartigen; en dat zijn niet in enge zin alleen de aandeelhouders, maar in ruime zin iedereen met een belang bij de organi-satie van de leider.

Ondernemers. Taak van de innovatieve ondernemer is het generen van duurzame ideeën die nieuwe omzet en winst op kunnen brengen. De bijdrage van de innovatieve ondernemer kan worden bepaald door na te gaan of en hoeveel ideeën deze persoon heeft ingebracht die duurzaam zijn en tegelijkertijd marktpotentie hebben.

Kampioenen. De duurzame innovatiekampioen is de persoon die ook daadwerkelijk in staat is, door zijn/

haar kennis, expertise en ervaring, het duurzame innovatieve idee te realiseren, te materialiseren. Vaak is een dergelijke kampioen een ingenieur, bricoleur of ontwerper met kennis van zaken. Het aandeel van de innovatiekampioen aan het ideatieproces kan worden vastgesteld door na te gaan hoeveel duurzame ideeën hij/zij heeft gegenereerd en tevens realiseerbaar uitgewerkt.

Rollen op het creatieniveau

Teamspelers. Duurzame teams hebben loyale teamspelers nodig. Het doel van de duurzame teamspeler is bij te dragen aan het omzetten van de innovatieve ideeën van de leiders, ondernemers en kampioenen in te realiseren plannen. De bijdrage van de teamspeler kan worden bepaald door te bezien in hoeverre een per-soon deelneemt aan teams en activiteiten die gericht zijn op het vervangen van oude producten en diensten door meer duurzame producten en diensten.

Demonstratie projectpartners. Het doel van de demonstratie projectpartner is bij te dragen aan de omvor-ming van duurzame ideeën tot duurzame producten en diensten in duurzame demonstratieprojecten. Omdat in zulke projecten vaak meerdere publieke en private partijen samenwerken is het belangrijk dat deze persoon zich opstelt als partner; een partner die over de grenzen van het eigenbelang heen kan kijken en vanuit vertrouwen in de ander kan en durft te werken. Het aandeel van de demonstratie projectpartner kan worden bepaald door zichtbaar te maken in welke mate een persoon bij heeft gedragen aan de ontwikkeling van bedrijfsplannen ten behoeve van duurzame producten en diensten; en de mate waarin dit is gedaan in samen-werking met andere publieke en private organisaties en bedrijven in demonstratieprojecten.

Bedrijfsbelang behartiger. Het doel van de bedrijfsbelang behartiger is bij te dragen aan de omvorming van duurzame ideeën tot duurzame producten en diensten door vooral te focussen op die ideeën die markt-aandeel, omzet en winst genereren. Duurzaamheid moet naast kosten ook opbrengsten opleveren, bij voor-keur meer opbrengsten dan kosten. Het aandeel van de bedrijfsbelang behartiger kan worden nagegaan door in kaart te brengen hoeveel omzet en winst is gerealiseerd met de duurzame producten en diensten die de organisatie op de markt heeft gebracht.

Rollen op het institutionalisatieniveau

Marktspelers. Binnen de factor markt en maatschappij is het de taak van de marktspeler om naar duurzame oplossingen te vragen. Mensen en groeperingen kunnen zich als marktspeler opstellen en duurzame pro-ducten en diensten vragen, waar nodig eisen.

Kenniswerkers. Binnen de factor kennis en technologie hebben kenniswerkers als taak kennis, technolo-gie, methodes en instrumenten te ontwikkelen en toe te passen die duurzame idee-ontwikkeling en -creatie ten dienste staan, mogelijk maken.

Spel & spelregel veranderaars. Binnen de factor beleid en regulatie wordt van betrokkenen gevraagd nieuwe wet- en regelgeving te bedenken en te implementeren die duurzaamheid bevordert en niet-duurzame praktijken uitfaseert.

Iedereen staat zogezegd voor uitdagingen, maar er zijn ook kansen (zie Tabel 2).

Niveau en element Aan te nemen rol Uitdaging Kans

Ideatie

Op het ideatieniveau is het de grootste uitdaging om duurzame energie te integreren in de strategie van de organisatie waarvoor wordt gewerkt. Dat is niet eenvoudig, maar als beloning werkt de professional die daaraan meewerkt uiteindelijk voor een bedrijf dat leidend is in een groeiende markt; want, daar zijn velen het over eens: duurzaamheid is meer en meer de groeimarkt van vandaag en de toekomst.

Op het creatieniveau is het de uitdaging voor betrokkenen om een marktaanbod van duurzame energie-producten en -diensten te ontwikkelen dat aanslaat bij gebruiker en klant. Ook dit is geen eenvoudige taak.

Maar de doorzetter werkt uiteindelijk bij een organisatie met een sterke concurrentiepositie. Duurzame energie heeft de toekomst, vervuilende en beschadigende energie niet.

En, ten slotte, is de uitdaging op het institutionalisatieniveau om de markt- en maatschappelijke vraag naar duurzame energieproducten en -diensten te versterken en te verbreden. Niet zo eenvoudig in een nog steeds op fossiele brandstoffen gebaseerde omgeving. Maar, stug volhouden draagt bij aan een toekomst-bestendige industrie en samenleving. Een vruchtbaar perspectief.