Stijf struisriet (Calamagrostis stricta) Knelpunten
1. Geringe aandacht voor overgangsmilieus in verlandingsstadia (van veenmosrietland naar hooiland en ruigte, zwak-zuur tot neutraal bereik).
Beheermaatregel: inrichting en beheer van zonering van veenmosrietland naar enerzijds strooiselruigte en anderzijds hooiland (L2)
2. Ontbreken van verstoringsdynamiek.
Beheermaatregel: vergroten van verstoringsdynamiek door onregelmatig diep maaien in of nabij percelen met de soort; profiteert mee van onregelmatig 3-4 jaarlijks maaien, wellicht ook van vormen van begrazing en natuurlijk peilbeheer (onregelmatige inundaties) (R4).
Profijt
Gefaseerd maaien
Galigaan (Cladium mariscus) Knelpunten
1. Afwezigheid van oppervlaktegewijs voorkomende semi-aquatische zones met permanent mesotroof water in maaiveld en basenrijk sediment (wortelmilieu).
Beheermaatregel: inrichten van extensief beheerde semi-aquatische terreindelen in open terrein met geringe kans op verbossing (niet in nabijheid moerasbos); inzetten op uitbreiding van huidige populaties (L2/L3)
2. Te frequent (jaarlijks) maaien: bladen groeien 2 seizoenen Beheermaatregel: maximaal eens per 3-4 jaar maaien( L1). Slank wollegras (Eriophorum gracile)
Knelpunten
1. Lokale opbouw van populaties in basenrijk trilveen d.m.v. vegetatieve uitbreiding (wortelstokken) Beheermaatregel: nazomermaaien van locaties met wollegras; specifieke maatregelen gericht op het bieden van ruimte voor vegetatieve voortplanting en generatieve reproductie. (L1)
2. Dispersie vanuit lokale populaties naar omringende percelen d.m.v. windverspreiding, evt. maaisel. Beheermaatregel:vergroten van aandeel trilveen, o.a. door terugzetten van veenmosrietland, met name in de directe omgeving van bestaande populaties (R2/R3).
Moeraswolfsmelk (Euphorbia palustris) Knelpunten
1. Verzuring (en verbossing?) van mesotrofe, oorspronkelijk periodiek geïnundeerde standplaatsen (ruigtvegetaties)
Beheermaatregel:: wintermaaien; onregelmatig in de tijd opbrengen van bagger; hierbij aangrenzende percelen betrekken (L1/R3)
2. Wegvallen van processen (inundaties) betrokken bij aan- en afvoer van zaden; wegvallen van condities voor kieming?
Beheermaatregel:: natuurlijker peilbeheer, resulterend in periodieke inundaties (R1). Profijt
Onregelmatig maaien veenmosrietland Gefaseerd maaien
Mesotroof water in het maaiveld en basenrijk sediment Groenknolorchis (Liparis loeselii)
Knelpunten
Beheermaatregel:: nazomermaaien van zones met basenrijk, voedselarm water; vergroten areaal slaapmostrilveen door terugzetten van veenmosrietland en ontbossing (L1/R2).
2. Afwezigheid van kleinschalige verstoringsdynamiek resulterend in open plekken in basenrijk moeras Beheermaatregel: onregelmatig diep maaien; begrazen van overgangen van hogere terreindelen naar lager gelegen moeras; maatregelen door gehele terrein uitvoeren (L1/R4)
Profijt
Terugzetten veenmosrietland en ontbossen. Groot nimfkruid (Najas marina) Knelpunten
1. Beschikbaarheid van ondiepe plassen met zachte bodem, vooral in de vml. brakwatermoerassen Beheermaatregel: aanleg en inrichting van ondiepe (< 1 m) plassen die ook worden bezocht door watervogels( L3).
2. Eutrofiëring (en vertroebeling) door aanvoer fosfaatrijkwater en interne eutrofiering vanuit sulfaatrijk sediment
Beheermaatregel: terugdringen van fosfaat en sulfaat in de aanvoer van oppervlaktewater (R1). Profijt
Aanleg water >100cm
Moeraskartelblad (Pedicularis palustris) Knelpunten
1. Lokale opbouw van grote populaties in basenrijk trilveen
Beheermaatregel: vergroten van aandeel trilveen, o.a. door terugzetten van veenmosrietland, met name in de directe omgeving van bestaande populaties; nazomermaaien van locaties met kartelblad
(L1/L3/R2/R3).
2. Bereikbaarheid van potentieel gunstig habitat over grotere afstanden
Beheermaatregel: Natuurlijker peilbeheer met periodieke inundaties; enten van geschikt habitat met bloeiwijzen met rijpe zaaddozen of maaisel (L4/R1).
3. Periodieke uitdroging van wortelmilieu tijdens groeiseizoen (in latere verlandingsstadia)
Beheermaatregel: Onregelmatig ondiep maaien; aanbrengen van depressies; begrazen van overgangen van hogere terreindelen naar lager gelegen moeras (L1/R4).
Profijt
Terugzetten veenmosrietland. Krabbenscheer (Stratiotes aloides) Knelpunten
1. Beschikbaarheid van ondiep (max 1 m) beschut, open, meso- tot eutroof water zonder bodemroering
Beheermaatregel: Afsluiten van brede sloten voor vaarverkeer, aanleg van ondiepe sloten; gefaseerd schonen en baggeren (L3/R2).
2. Bereikbaarheid van geschikt (wordend) habitat: open water in verbinding met grotere waterwegen Beheermaatregel: Verbinden van vitale populaties in sloten via netwerk van bredere watergangen (vaarten) (R3).
3. Interne eutrofiëring van sloten en plassen
Beheermaatregel: Waar mogelijk beperken van waterinlaat ten gunste van grondwater; omleiden van sulfaat- en fosfaatrijk oppervlaktewater (R1).
4. Genetische diversiteit
Beheermaatregel: Experimenteren met inbrengen van mannetjes/vrouwtjes (L4). Plat blaasjeskruid (Utricularia intermedia)
Knelpunten
1. Beschikbaarheid van ondiepe slenken in mesotrofe, basenrijke tot zwak zure moerassen
Beheermaatregel: uitbreiden areaal slaapmostrilveen in aangrenzend veenmosrietland door aanbrengen van ondiepe greppels en onregelmatig ondiep maaien; uitbreiden areaal galigaanmoeras (zie daar); begrazen van overgangen broekbos-veenmosrietland (L1/R2).
78
Alterra-rapport 1548
Beheermaatregel: inrichten van extensief beheerde semi-aquatische terreindelen in open terrein met geringe kans op verbossing (niet in nabijheid moerasbos); inzetten op uitbreiding van huidige populaties (zie ook galigaan) (L3).
Profijt
Terugzetten veenmosrietland.
Mossen
Rienk Jan Bijlsma
Groot puntmos (Calliergon giganteum) Knelpunten
1. Ontbreken van verstoringsdynamiek in basenrijk trilveen (slenkachtige open plekken, pionierstadia). Beheermaatregel: Uitbreiden aandeel basenrijk trilveen met slenken; terugzetten veenmosrietland; onregelmatig, ondiep maaien, evt begreppelen (R2).
2. Generatieve voortplanting en langeafstandverspreiding
Beheermaatregel: als 1, in aangrenzende percelen vanuit bestaande populaties (R3). Profijt
Oppervlak voedselarm permanent nat slaapmostrilveen. Terugzetten veenmosrietland
Onregelmatig diepmaaien veenmosrietland Groen schorpioenmos (Scorpidium cossonii) Rood schorpioenmos (Scorpidium scorpioides) Knelpunten
1. Ontbreken van reliëf (hoogteverschillen) en/of van een mozaïek van jonge slenken en oudere (hogere) vegetatie lagere in basenrijk trilveen en overgangen naar veenmosrietland Beheermaatregel: Uitbreiden aandeel permanent nat basenrijk trilveen met slenken; terugzetten veenmosrietland; onregelmatig, ondiep maaien, evt begreppelen (L2/R2).
2. Generatieve voortplanting en langeafstandverspreiding
Beheermaatregel: als 1, in aangrenzende percelen vanuit bestaande populaties; inbrengen van mannetjes/vrouwtjes (R3).
Profijt
Jonge stadia basenrijk trilveen
Alleen groen schorpioenmos heeft profijt van het terugzetten van veenmosrietland Trilveenveenmos (Sphagnum contortum)
Knelpunten
1. Ontbreken van reliëf (hoogteverschillen) en/of van een mozaïek van jonge slenken en oudere (hogere) vegetatie lagere in basenrijk trilveen en overgangen naar veenmosrietland Beheermaatregel: Uitbreiden aandeel permanent nat basenrijk trilveen met slenken; terugzetten veenmosrietland; onregelmatig, ondiep maaien, evt begreppelen; met name inrichting en beheer van overgangen van basenrijk trilveen naar veenmosrietland (L2/R2).
2. Generatieve voortplanting en langeafstandverspreiding.
Beheermaatregel: als 1, in aangrenzende percelen vanuit bestaande populaties; inbrengen van maaisel (R3).
Profijt
Jonge stadia basenrijk trilveen Terugzetten van veenmosrietland
Glanzend veenmos (Sphagnum subnitens) Knelpunten
1. Ontbreken van overgangen van basenrijk trilveen naar door veenmossen gedomineerd veenmosrietland
Beheermaatregel: Terugzetten veenmosrietland; onregelmatig, ondiep maaien, evt begreppelen; met name inrichting en beheer van overgangen van basenrijk trilveen naar veenmosrietland (L2/R2).
Profijt
Terugzetten van veenmosrietland Sparrig veenmos (Sphagnum teres) Knelpunten
1. Ontbreken van overgangen van basenrijk trilveen naar door veenmossen gedomineerd veenmosrietland
Beheermaatregel: Terugzetten veenmosrietland; onregelmatig, ondiep maaien, evt begreppelen; met name inrichting en beheer van overgangen van basenrijk trilveen naar veenmosrietland (L2/R2). 2. Generatieve voortplanting en langeafstandverspreiding.
Beheermaatregel: als 1, in aangrenzende percelen vanuit bestaande populaties; inbrengen van maaisel (R3).
Profijt
Gefaseerd maaien