Wat is uw functie binnen de RJ?
De geïnterviewde is namens KPMG lid van de vaktechnische staf van de RJ. De belangrijkste taken van de vaktechnische staf zijn het voorbereiden van (ontwerp-) richtlijnen voor de jaarverslaggeving, interpretaties daarvan en het voorbereiden van commentaren op ontwerpen van International Financial Reporting Standards (IFRS).
Welke initiatieven worden er momenteel door de RJ genomen om het intellectueel kapitaal zichtbaar te maken in de jaarrekening?
Op dit moment worden er geen initiatieven genomen om intellectueel kapitaal zichtbaar te maken in de jaarrekening, het is dan ook geen onderwerp op de actieve agenda. De intellectueel kapitaal discussie is een aantal jaren geleden wel behandeld, maar gezien de beperkingen die het opnemen van intellectueel kapitaal met zich mee brengen en de huidige prioriteit van de RJ is de discussie op de achtergrond verdwenen. Belangrijke punten die nu op de agenda van de RJ staan zijn de huidige kredietcrisis en implementatie van Europese wetgeving in de Nederlandse wet- en regelgeving.
Waarom wordt er geen gehoor gegeven aan de toenemende druk van stakeholders tot openbaarmaking van intellectueel kapitaal?
Het onderwerp staat niet op de actieve agenda, gezien er momenteel andere belangrijkere punten spelen die voor de RJ meer prioriteit hebben.
Voor deze vraag is het van belang dat men zich realiseert dat informatie over intellectueel kapitaal veelal concurrentiegevoelige informatie bevat die de verschaffers (bedrijven) hoogstwaarschijnlijk niet extern willen verstrekken. Daarnaast is de informatie over intellectueel kapitaal in veel bedrijven niet aanwezig. De kosten om de informatie te verkrijgen zullen dan ook niet opwegen tegen de voordelen die de informatie oplevert. De gebruikers van de jaarrekening zullen wel voorstander zijn van het opnemen van
intellectueel kapitaal in de jaarrekening, aangezien iedere vorm van informatie die meer inzicht verschaft in de organisatie welkom is. Indien de informatie over intellectueel kapitaal betrouwbaar is vast te stellen, van toegevoegde waarde is voor het inzicht in vermogen/resultaat van een organisatie en door middel van een onderbouwing wordt toegelicht, zullen accountants eveneens voorstander zijn van het opnemen van intellectueel kapitaal in de jaarrekening.
De RJ geeft waar dat nodig is nadere aanvulling op de wet, er kan echter wel een richtlijn geschreven worden met een dwingend karakter inzake intellectueel kapitaal. Richtlijnen zijn 'gezaghebbend' maar hebben geen wettelijke kracht. Daarom zal allereerst de wet gewijzigd moeten worden om het opnemen van intellectueel kapitaal verplicht te maken
Theun Albers, s1729705 kapitaal in de jaarrekening op te nemen. Overigens biedt het kapstokartikel 2:362 lid 4 de mogelijkheid om informatie inzake intellectueel kapitaal die een bijdrage levert aan het wettelijk vereiste inzicht op te nemen in de jaarrekening.
Vindt u dat de jaarrekening zonder opname van intellectueel kapitaal een goed inzicht geeft in het vermogen en resultaat van een organisatie?
De geïnterviewde is van mening dat de jaarrekening wel degelijk een goed inzicht verschaft in het vermogen en resultaat van een organisatie. Het is volgens de geïnterviewde dan ook niet noodzakelijk om zo veel mogelijk informatie over intellectueel kapitaal op te nemen in de jaarrekening, om zo de marktwaarde van de organisatie zichtbaar te maken in de jaarrekening en de waardekloof te verkleinen. De reële waarde (marktwaarde) van een organisatie is namelijk afhankelijk van meerdere factoren. Indien bijvoorbeeld de markt voor een immaterieel actief wegvalt, is er geen waarde meer toe te kennen aan het immaterieel actief waardoor het inzicht in de waarde van het immaterieel actief niet meer aanwezig is. Bij waardering tegen kostprijs is de marktwerking niet van toepassing, waardoor de waarde betrouwbaar is vast te stellen aan de hand van de aanschafwaarde van het immateriële actief. Overigens is het ook niet mogelijk om alle marktsentimenten in de jaarrekening op te nemen, vanwege de dagelijks veranderende marktomstandigheden. In de huidige kredietcrisis geeft de marktwaarde van een organisatie dan ook niet het potentieel van de organisatie weer. Fortis heeft bijvoorbeeld nog genoeg winstgevende activiteiten en gekwalificeerd personeel in dienst om in de bancaire wereld een belangrijke positie in te nemen. De marktwaarde op de beurs geeft hierover een heel ander beeld, aangezien het aandeel Fortis bijna geen waarde meer vertegenwoordigt. De beurskoers is in het huidige jaar namelijk van twintig euro tot onder de één euro gezakt.
Waarom wordt er alleen naar activeringsmogelijkheden gekeken terwijl er geen geschikte waarderingsmodellen bestaan?
Dit heeft te maken met een bepaalde volgorde die regelgevende instanties hanteren. De volgorde die men hanteert is eerst verwerking (herkenning van de post) en dan
meetbaarheid. Indien een activum conform de huidige wet- regelgeving niet wordt verwerkt, zal het activum vervolgens ook niet in aanmerking komen voor waardering in de jaarrekening. Aangezien het activum intellectueel kapitaal niet voldoet aan de huidige vereisten die wet- en regelgeving stelt aan een activum, wordt er door regelgevende instanties weinig aandacht besteed aan wet- en regelgeving betreffende de meetbaarheid van het intellectueel kapitaal. Resumerend betekent dit dat indien men niet toekomt aan de verwerking van het immaterieel actief, de waardering op voorhand geen issue meer is.
Theun Albers, s1729705 Waarom vestigt de RJ uitsluitend de aandacht op expliciete kennis in plaats van op impliciete kennis?
Aangezien impliciete kennis op voorhand al niet voor activering in aanmerking komt. De toekomstige voordelen van impliciete kennis zijn niet betrouwbaar vast te stellen,
daarnaast ontbreekt beschikkingsmacht over impliciete kennis. Deze twee kenmerken zorgen ervoor dat impliciete kennis niet activeerbaar is. Onder bepaalde voorwaarden die RJ 210 vereist is expliciete kennis activeerbaar, mede omdat dit verhandelbaar is en daarmee in enkele gevallen ook te waarderen in de jaarrekening. Vandaar dat de aandacht van de RJ en andere regelgevende instanties uitsluitend op expliciete kennis gericht is.
Hoe denkt u over het opnemen van kwantitatieve indicatoren over intellectueel kapitaal in de jaarrekening?
De geïnterviewde acht het opnemen van kwantitatieve indicatoren over intellectueel kapitaal in de jaarrekening wel mogelijk, maar gezien het beperkte nut van wat de informatie oplevert niet wenselijk. De indicatorenbenadering levert weinig zinvolle informatie op aangezien veel van de indicatoren niet betrouwbaar zijn vast te stellen, de benodigde informatie vaak niet aanwezig is binnen de organisatie en omdat de
indicatoren branchespecifiek zijn. Aangezien de indicatorenbenadering gebruikmaakt van indicatoren die concurrentiegevoelig zijn is deze niet wenselijk. Daarnaast voegen veel indicatoren weinig toe en zijn ze niet voor vergelijking bruikbaar.
In hoeverre vindt u dat de richtlijnen aangepast moeten worden om intellectueel kapitaal zichtbaar te maken in de jaarrekening?
De richtlijnen dienen volgens de geïnterviewde niet aangepast te worden, aangezien de huidige richtlijnen voldoende mogelijkheid bieden om een goed inzicht te geven in het vermogen en resultaat van een organisatie.
Wilt u tot slot nog iets opmerken over dit onderwerp?
De indicatoren uit de indicatorenbenadering geven geen inzicht in de waarde van het intellectueel kapitaal. Indien er binnen een bedrijf namelijk meerdere hoogopgeleide werknemers aanwezig zijn, wil dit nog niet zeggen dat het bedrijf efficiënter en effectiever te werk gaat dan een organisatie waar minder hoogopgeleide werknemers aanwezig zijn. Het is overigens ook niet nodig om meer informatie inzake intellectueel kapitaal in de jaarrekening op te nemen om inzicht in de waarde van het intellectueel kapitaal te krijgen. Stakeholders kunnen aan de hand van het uurtarief dat klanten voor werkzaamheden van een organisatie willen betalen een beeld vormen over de waarde van het intellectueel kapitaal van de organisatie. Extra informatie in de jaarrekening over intellectueel kapitaal is dan ook overbodig.
Theun Albers, s1729705