Gezien er momenteel geen regering is, zal het regeringsbeleid besproken worden van de vorige
legislatuur die nu een regering in lopende zaken is. Om al vooruit te blikken op een eventuele volgende regering, werden ook de partijprogramma’s voor de voorbije verkiezingen geanalyseerd.
1. Beleid vorige legislatuur (Michel I: 2014 – 2018)
In het regeerakkoord werd als eerste punt reeds vermeld dat het de ambitie van de regering was om een werkzaamheidsgraad van 73,2% te bereiken door het creëren van extra banen en het doorvoeren van hervormingen in verschillende takken van de sociale zekerheid. 253 Dit ligt in de lijn met de Europa 2020-strategie die als doelstelling heeft een arbeidsparticipatie van 75% te verwezenlijken van mensen tussen 20 en 64 jaar.254
Binnen het domein werkloosheid van de sociale zekerheid hadden ze als doelstelling om de
degressiviteit van de werkloosheidsuitkeringen verder te zetten, zodat het aantrekkelijker wordt om te gaan werken i.p.v. werkloos te blijven. 255
Vervolgens had de regering als doelstelling om de arbeidsongeschiktheidsreglementering te hervormen zodat de re-integratie van arbeidsongeschikten bevorderd zou worden. Er moest meer gekeken worden naar wat de betrokkene nog kan en niet alleen naar wat deze niet meer kan.256 Deze evaluatie moest ten laatste 3 maanden na de start van de arbeidsongeschiktheid gebeuren. Dit moet multidisciplinair
aangepakt worden met alle betrokken actoren en er ging hiertoe een elektronische communicatietool voor ontwikkeld worden.257 Zoals hierboven reeds besproken, werden deze maatregelen ingevoerd met de KB’s van eind 2016.
251
Peter Tergeist & David Gruhn, « Activation Stratigies and the performance of employment Services in Germany, The Netherland and The United Kingdom », in OECD Social, employment and Migration working papers (2006)
252 Symposium ‘Hoe werk maken van werkhervatting?’, MLOZ, 17 oktober 2019 253 Regeerakkoord, 9 oktober 2014 254 http://www.europarl.europa.eu/factsheets/nl/sheet/54/werkgelegenheidsbeleid 255 Regeerakkoord, 9 oktober 2014 256
Beleidsverklaring Sociale Zaken en Gezondheidszorg, 13 november 2014, Kamer doc 54 0020 (2014/2015)
257
51 Eind 2018 werd een responsabiliseringssysteem ingevoerd voor de verschillende landsbonden om hen aan te sporen zoveel mogelijk arbeidsongeschikten terug te begeleiden naar de arbeidsmarkt. Het OECD had in 2013 al een aanbeveling gedaan om de ziekenfondsen financieel te stimuleren om de re-
integratie zoveel mogelijk te bevorderen. 258 Een enveloppe van 25 miljoen euro wordt verdeeld onder de verschillende landsbonden op basis van drie criteria259:
- 6,25 miljoen euro wordt pro rata onder de landsbonden verdeeld volgens het aantal opgestarte opleidingstrajecten per landsbond;
- 12,5 miljoen euro wordt pro rata onder de landsbonden verdeeld volgens het aantal eerste toelatingen tot gedeeltelijke werkhervattingen voor loontrekkende en zelfstandigen;
- 6,25 miljoen euro wordt pro rata onder de landsbonden verdeeld volgens het aantal klinische onderzoeken dat werd uitgevoerd.
De socialistische landsbond heeft deze nieuwe verdelingswijze echter aangevochten bij de Raad van State.260 Gezien dit beroep en het feit dat de regering nog in lopende zaken is, werd het KB van 2018 vernietigd door een nieuw KB in 2019. In het verslag aan de Koning van dit nieuwe KB wijst de minister er echter op dat de tekst exact hetzelfde is, omdat zij rechtszekerheid wilden waarborgen en de gemaakte keuze in het KB van 2018 wilden herbevestigen.261
Een opmerking die kan gemaakt worden is dat het vooral kwantitatieve criteria zijn die aan de grondslag liggen van de verdeling van de administratiekosten en geen kwalitatieve. Het derde criterium zet zelfs bijna aan tot minder kwalitatief werk, want hoe meer een landsbond arbeidsongeschikten oproept hoe meer werkingsmiddelen zij krijgen. Een landsbond zou er dus voor kunnen opteren om de tijdsduur van een consultatie tot het minimum te beperken, teneinde zoveel mogelijk consultaties per arts per dag te kunnen plannen. Bij de andere twee criteria speelt het risico van weinig kwalitatief werk veel minder, gezien dit in multidisciplinair overleg gebeurt.
258
OECD(2013), « Belgium’s sickness and disability benefit system », in Mental Health and Work: Belgium, OECD Publishing
259
Art. 3 KB van 21 november 2018 tot vaststelling van de verdelingswijze van de administratiekosten onder de landsbonden, BS 4 december 2018
260 Zaak nog hangende bij de Raad van State onder rolnummer 227012 261
KB van 11 juni 2019 tot vaststelling van de verdelingswijze van de administratiekosten onder de landsbonden,
52
2. Partijprogramma’s federale verkiezingen 2019
2.1 Socialistische partijen
In het partijprogramma van sp.a staat niets specifiek over re-integratie tijdens arbeidsongeschiktheid.262 Na contact met de partij is gebleken dat zij van mening zijn dat een werkgever objectief moet kunnen aantonen dat hij de mogelijkheden tot redelijke aanpassingen heeft onderzocht, maar dat die
onhaalbaar is. Zij vinden ook dat ondernemingen verplicht een re-integratiebeleid moeten uitwerken in samenspraak met de werknemers. Dit beleid moet worden overgemaakt aan de welzijnsinspectie en de interne of externe preventiedienst.
Als laatste vinden zij dat wanneer een werknemer ontslaan wordt wegens medisch overmacht, deze toch recht zou moeten hebben op een forfaitaire opzeggingsvergoeding en de werkgever hem ook outplacement begeleiding zou moeten aanbieden.
In het partijprogramma van de PS kunnen we terugvinden dat er meer moet ingezet worden op
preventie van arbeidsongeschiktheid, door het beter controleren of de Codex Welzijn op het Werk goed wordt toegepast binnen de bedrijven. Hiervoor willen ze het aantal arbeidsinspecteurs verhogen om deze controles uit te voeren. Aan de andere kant willen ze een multidisciplinaire aanpak van deze preventiemaatregelen tussen de behandelende arts en de PAAG.
Verder willen ze het onmogelijk maken om een werknemer te ontslaan omwille van medische redenen, omdat volgens hen de werkgevers daar nu misbruik van maken.
Voor de PS moeten de re-integratietrajecten vrijwillig worden, want hetgeen de vorige legislatuur geïmplementeerd heeft is volgens hen absoluut niet vrijwillig en bezorgt de arbeidsongeschikte personen extra stress. Een re-integratietraject lukt enkel indien die vrijwillig is en op initiatief van de arbeidsongeschikte tot stand komt.
De PS vindt de nieuwe berekening bij gedeeltelijke werkhervatting nadelig voor de personen met een laag beroepsinkomen. Zij willen terugkeren naar het vorig systeem, waarbij de uitkeringen verminderd werden in functie van het inkomen.263
262
Partijprogramma 2019 sp.a
263
53
2.2 Liberale partijen
Volgens Open VLD moeten maatregelen genomen worden om de groei van de uitgaven op vlak van arbeidsongeschiktheidsuitkeringen af te remmen. Zij wensen verder te bouwen op hetgeen de vorige legislatuur heeft verwezenlijkt.
Open VLD wil alle betrokkenen in het proces (werkgever, de arbeidsongeschikte persoon en alle artsen) responsabiliseren om hun steentje bij te dragen tot het re-integratieproces, voor de gevallen waar dit medisch verantwoord is. Ook willen zij begeleiding op maat van de arbeidsongeschikte persoon voorzien, door de verschillende actoren in het proces beter te laten samenwerken. Ook willen ze ‘disability managers’ introduceren binnen het re-integratietraject van zieke werknemers.264
Het partijprogramma van MR vermeldt enkel dat voor psychologische problemen er meer moet ingezet worden op preventieve maatregelen om langdurige arbeidsongeschiktheid te voorkomen.265
2.3 Christen-democratische partijen
CD&V pleit voor een inclusieve arbeidsmarkt waarbij er gelijke kansen op werk zijn, ook voor
arbeidsongeschikten. Zij willen dat de focus ligt op de restcapaciteiten van een arbeidsongeschikte en dat op basis daarvan zij opnieuw ingeschakeld worden op de arbeidsmarkt.
Volgens CD&V moeten de arbeidsongeschikte personen en werkgevers hierin gesteund worden door overheidsmaatregelen om de nodige aanpassingen te kunnen doen op de werkvloer. Er moet ook een nauwe samenwerking komen tussen de verschillende actoren in het re-integratieproces, zodat er maatregelen op maat van de arbeidsongeschikte persoon genomen kunnen worden.
Op financieel vlak wil CD&V dat een gedeeltelijke werkhervatting een nog grotere meerwaarde krijgt voor de arbeidsongeschikte persoon, alsook dat de berekening van uitkering in combinatie met een arbeidsinkomen eenvoudiger en duidelijker wordt.
Vervolgens is ook terug te vinden in het partijprogramma van de CD&V dat het volledige re- integratieverhaal ook voorzien moet worden voor de zelfstandigen. Zij moeten enerzijds gesteund worden in het nemen van preventieve maatregelen. Als zij dan toch arbeidsongeschikt worden, moeten zij ook een re-integratietraject (met eventuele heroriëntering via opleiding) kunnen volgen. Hiervoor willen zij een gezondheidsbudget ter beschikking stellen van de arbeidsongeschikte zelfstandige. 266 Bij CDH staat niets specifiek over re-integratie tijdens arbeidsongeschiktheid in het partijprogramma.267
264 Partijprogramma 2019 Open VLD 265 Partijprogramma 2019 MR 266 Partijprogramma 2019 CD&V 267 Partijprogramma 2019 CDH
54
2.4 N-VA
Uit het partijprogramma van de N-VA blijkt dat de partij meer op preventie wil gaan inzetten. Zij willen een multidisciplinaire aanpak in de preventieve maatregelen, waarbij de behandelende arts, adviserend arts, PAAG en personeelsdienst van de werkgever betrokken worden.
Zij willen de werkgevers responsabiliseren door het uitbreiden en uniformiseren van de periode gewaarborgd loon voor arbeiders en bedienden. 268