bleek te zijn, is duidelijk zichtbaar in het archiefmateriaal. Het aanbod van buitenlandse tijdschriften kende een gestage groei. In 1959 kon de hogere leiding zich abonneren op tijdschriften uit Frankrijk, de VS, Nederland, Engeland, Canada en Duitsland.289
Ook maakte het VVKS-verbond het mogelijk om het tijdschrift van het WOSM-bureau te bestellen.290 Het magazine World Scouting-Scoutisme Mondial maakte het mogelijk om over de landsgrenzen heen een beeld te kunnen vormen van de internationale beweging. Dit maakte de beweging dan ook opener: leden konden zich nu vergelijken met andere organisaties, die meer of minder indruk maakten op de lezer. De lezer kon daardoor ook reflecteren over de eigen organisatie, hoe het beter zou kunnen. Zo droeg het dus ook bij aan de openheid en democratisering van de Scouts- en Gidsenbeweging. In deze context kreeg het VVKS op 22 mei 1955 een brief van iemand uit de hogere VVKS-leiding. Hierin kaartte de schrijver het probleem aan van een tekort aan internationale zelfprofilering: “Ik liet u deze morgen verstaan
dat wij naar buitenuit soms te klein zien, zeker ook op internationaal gebied, waar de B.S.B. [gangbare term voor de Belgische neutrale Scouts] en ook de meisjes-Gidsen mijns inziens breder uitwaaien.”291 In het tijdschrift van het internationaal bureau was het steeds mogelijk
om nieuws, gebeurtenissen of weetjes te versturen van de eigen NSO. “Alhoewel men ze maar
inte (sic) sturen heeft,” maakte het VVKS er geen gebruik van.292 Op internationaal vlak deed het VVKS geen uitdrukkelijke poging om de eigen naam uit te spelen.
De “meisjes-Gidsen” deden in dat opzicht veel meer moeite volgens de schrijver van de brief. Welke federatie hij daar precies mee bedoelde, zegt hij niet. Hoogstwaarschijnlijk ging dit om de KMGB (en het latere VVKM) dat zich zichtbaar profileerde in de internationale Gidsenbeweging. Dit internationaal engagement was bij het VVKS niet te bespeuren en zou de schrijver maar heel zelden zien in het magazine van het WOSM-bureau. Deze organisatie zou pas in 1977 een geleidelijke opening laten voor meisjes: daarvoor was het op internationaal vlak nog volledig toegespitst op jongens.293 Het engagement van de Vlaamse Gidsen weerspiegelde
288 Abonneren op vreemde scoutstijdschriften, Vlaams Verbond van Katholieke Scouts (V.V.K.S.), 2 januari
1955.
289 Abonnementsdienst, Vlaams Verbond van Katholieke Scouts (V.V.K.S.), 29 december 1959.
290 Abonneren op vreemde scoutstijdschriften, Vlaams Verbond van Katholieke Scouts (V.V.K.S.), 2 januari
1955.
291 LEUVEN, KADOC – KU Leuven, Vlaams Verbond van Katholieke Scouts (V.V.K.S.) (1929-1973), nr. 94,
fol. 1r: Brief aan het VVKS over gebrek aan internationale profilering van de organisatie, 22 mei 1955.
292 Ibid.
64
zich ook op verschillende andere vlakken. In de eerste plaats had het een heel goede en dichte band met verschillende andere buitenlandse Gidsenorganisaties. In 1965 hadden leidsters en voortrekkers de kans om op verschillende buitenlandse kampen te gaan.294 Zo was er bijvoorbeeld de mogelijkheid om op uitnodiging van de Federatione Italiana Guidi Esploratrici naar Italië te gaan of om in Noorwegen te gaan trekken in de bossen.295 Ook in Denemarken, Finland Luxemburg en Zweden waren er kampen en activiteiten georganiseerd door buitenlandse organisaties.
Ook met de WAGGGS waren er contacten. Te Adelboden, in Zwitserland, had de internationale Gidsenbeweging in 1929 een chalet gebouwd met als doel een vaste ontmoetingsplaats voor Gidsen te creëren.296 In een brief uit oktober 1965 die het secretariaat
buitenland van het VVKM verspreidde aan hun leidsters en voortrekkers (vaak afgekort als VT’s), valt te lezen dat er “zoals ieder jaar plaatsen zijn voorbehouden voor het VVKM.”297
Dit jaarlijks terugkerend evenement, gehouden rond de eindejaarsperiode, vond plaats in een internationale atmosfeer en versterkte zo de cohesie van de Gidsenbeweging.
Dichter bij huis organiseerde het VVKM evenementen met hun Nederlandse Gidsencollega’s. Een voorbeeld hiervan was het internationaal W.E. gehouden te Vught in maart 1966.298 De afkorting van W.E. is niet zeker, maar het doel van het evenement wel. Georganiseerd voor Gidsen die vaak niet naar het buitenland konden, gaf het hen een kans om niet ver van huis internationale vriendschappen aan te gaan. De reden dat vele gidsen vaak niet aan internationale reizen konden deelnemen, was ongetwijfeld het prijskaartje. Een vergelijking: het W.E. te Vught kostte 270 frank, terwijl het kamp in Zwitserland 1500 frank kostte. Het kamp in Zwitserland duurde weliswaar veel langer in vergelijking met dat te Nederland, maar het betekende echter wel een andere prijscategorie die voor het merendeel van de Vlaamse gezinnen te hoog was. Wegens het grote succes van het W.E. organiseerden de vertegenwoordigde organisaties al in november 1966 een nieuwe editie.299 De interesse van de
294 De voortrekkers waren een tak in het VVKS, maar door de vermenging van jongens en meisjes bestond er
ook een minderheid aan voortrekkers bij het VVKM. Meer hierover in het deel over gender.
295 Uitnodiging voor leidsters en VT’s 1965, Vlaams Verbond van Katholieke Meisjesgidsen (V.V.K.M.), 1965. 296 World Association of Girl Guides and Girl Scouts, ‘Our Chalet past and present’(https://www.wagggs.org/en
/our-world/world-centres/our-chalet/about-our-chalet/history/). Geraadpleegd op 12 mei 2018.
297 VVVKM in het chalet te Adelloden (sic) Zwitserland, Vlaams Verbond van Katholieke Meisjesgidsen
(V.V.K.M.), 27 oktober 1965.
298 Uitnodiging voor Gidsen en- Jonggidsenleiding omtrent internationaal W.E. te Vucht 5/6 maart 1966,
Vlaams Verbond van Katholieke Meisjesgidsen (V.V.K.M.), 21 december 1965.
299 Uitnodiging voor Gidsen en- Jonggidsenleiding omtrent internationaal W.E. te Antwerpen 5/6 november 1966, Vlaams Verbond van Katholieke Meisjesgidsen (V.V.K.M.), 22 september 1966.
65
leden was groot, maar ook het engagement van de hogere leiding om in een korte periode een nieuwe editie te organiseren, is het bewijs van een opvallende internationale betrokkenheid.
Ook al vonden sommigen het internationale karakter bij het VVKS niet uitgesproken, toch was het ook bij hen aanwezig. Weliswaar vele jaren na de brief aan het VVKS over een gebrek aan internationale promotie, richtte het verbond een commissie op voor “kampen in het buitenland”. De geleidelijke promotie van internationale kampen was hierbij niet anders dan bij de Gidsen. Hierbij legde het VVKS een correspondentie aan de dag met de Boy Scouts Of America (BSA). Verschillende uitnodigingen voor National Scout Jamborees georganiseerd door de BSA bewijzen de wederzijdse contacten tussen beide NSO’s.300 Zo mochten de Belgen
enkele leden naar Amerika sturen om er de zevende National Scout Jamboree bij te wonen. De brief stuurde de BSA op naar de interfederale Belge du Scoutisme, een orgaan waar alle Belgische federaties deel van uitmaakten. Aangezien Tossijn de internationale commissaris was van deze interfederale rond het najaar van 1968, verliep de meeste correspondentie via het VVKS.301 Dit engagement was echter niet alleen voor het VVKS bedoeld, maar voor alle federaties. Toch bouwde het doorheen de jaren zestig en zeventig goede contacten op met Aziatische landen, weliswaar meestal in verband met ontwikkelingssamenwerking.
Midden de jaren zestig was er ook een opvallende toename van verschillende kleinere transregionale kampen, vaak met de verwijzing naar het woord “Jamboree”, de benaming van hét vierjaarlijkse kamp georganiseerd door de WOSM. Hetzelfde vond plaats in België, toen er in 1965 een Europa-jamborette werd georganiseerd.302 In analogie met de Gidsen organiseerde ook het VVKS een internationaal kamp: met een twintigtal nationaliteiten overtrof het dus de interculturaliteit van het W.E. te Vught en Antwerpen. Toch bleek de organisatie van het evenement geen sinecure, want vele technische moeilijkheden bemoeilijkten de organisatie van het evenement. In januari 1965 moest het VVKS uiteindelijk toegeven dat het kamp niet zou kunnen doorgaan. Op 11 januari stuurde het verbond een brief naar elke NSO die een delegatie Scoutsleden ging sturen. In zowel het Nederlands, Engels als Frans zijn er een twintigtal verontschuldigingsbrieven bijgehouden in het KADOC-archief.303
300 LEUVEN, KADOC – KU Leuven, Vlaams Verbond van Katholieke Scouts (V.V.K.S.) (1929-1973), nr. 96,
fol. 1r: invitation 7th National Scout Jamboree by the BSA, 19 januari 1968.
301 LEUVEN, KADOC – KU Leuven, Vlaams Verbond van Katholieke Scouts (V.V.K.S.) (1929-1973), nr. 96,
fol. 1r: information letter about the National Scout Jamboree by the BSA, 1 juli 1968.
302 Brief over de annulatie van de Europa-jamborette aan de Nederlandse Padvinders, Vlaams Verbond van
Katholieke Scouts (V.V.K.S.), 11 januari 1965.
66
In dit opzicht legde het VVKM een opvallendere realiteitszin aan de dag, waarbij internationalisme niet per se een enorm intercultureel kamp betekende. Een kamp van het VVKM met hun Nederlandse zusterbeweging was voor hen ook al een uitdaging. Daarnaast probeerden de Vlaamse Gidsen om een goedkoper en dichter alternatief voor hun leden te organiseren, in tegenstelling tot hun Vlaamse mannelijke collega’s. Het budgetvriendelijke alternatief van de Gidsen zorgde ervoor dat armere Vlaamse meisjes ook toegang hadden tot zulke evenementen.
Tijdens de jaren zeventig gaf het leidingstijdschrift Over & Weer bijna elke maand uitleg over uiteenlopende internationale gebeurtenissen, evenementen en kampen. Sinds de gezamenlijke structuur van VVKM-VVKS in 1973, publiceerde het sinds 1974 maandelijks dit nieuwe tijdschrift.304 Hierbij legde het een reflexieve houding aan de dag, waarbij het mogelijk was dat leiding en het verbond kritiek konden geven op bepaalde aspecten in de maatschappij en de Scouts. In oktober 1977 zorgde een discussie om al dan niet deel te nemen aan de Jamboree van Iran voor veel animo. Met een bijtende kritiek op het politiek establishment van Iran veroordeelde het VVKM-VVKS het regime: “de sjah is alleenheerser en dult (sic) geen
enkele vorm van kritiek (…).”305 Aangezien het gegeven besproken werd op de komende
verbondsraad van november 1977, zette de organisatie de groepen aan om hierover na te denken. Ook hun stem kon tellen en een invloed hebben op de beslissing. Verschillende Scoutsgroepen zijn altijd gegroepeerd in een district, met aan het hoofd een districtscommissaris. Deze commissarissen zetelen hierbij ook in de verbondsraad. Met dit gegeven wilde het verbond de leiding aanzetten tot internationale reflectie, met het gedecentraliseerd democratisch bestuur als het perfecte instrument om hun invloed op verbondsniveau te laten horen.
In maart 1978 liet het verbond in Over & Weer melden dat het VVKM-VVKS toch deelnam aan de Jamboree in Iran.306 De beslissing kreeg geen specifieke argumentatie, maar somde wel
opnieuw de heersende problemen op. Dit deden ze door een kritische reflectie van Amnesty International te publiceren in het tijdschrift, aangevuld met een lezersbrief van een Scoutsgroep uit Roeselare. De lezersbrief was bikkelhard over Iran en het schijnbare internationale karakter van de Jamboree:
304 ODIS, ‘Over & Weer (1974-) (periodiek)’.
305 ‘Jamboree in Iran: ja/nee?’, Over & Weer (oktober 1977), 8. 306 ‘Jamboree’, Over & Weer (maart 1978), 2.