3. Reagan en het Amerikaanse Congres
3.3. Reagans relatie met het Congres
Wat meteen opvalt is dat het Congres vaak genoeg tegen de plannen van Reagan was. Zo schrijft de New York Times op 30 december 1982 dat 4 senatoren van de Senate Foreign
Relations Committee een brief geschreven hebben aan Reagan om hem te vragen om te
126 Gordon, Philip L., “Undermining congressional oversight of covert intelligence operations: the Reagan administration secretly arms Iran”, New York University Review of Law & Social Change, 1988, Vol.16, No. 2, 229-230.
stoppen met het verkopen van Huey helikopters aan Irak omdat dit de neutraliteit van de Verenigde Staten tijdens de Iran-Irak Oorlog zou schaden. Deze brief is getekend door de Republikeinse voorzitter van het comité, Charles H. Percy, de Republikeinen Larry Pressler en Rudy Boschwitz en door de Democraat Alan J. Dixon. De helikopters zouden niet voor
militaire doelen gekocht zijn maar omdat Irak steeds meer helikopters koopt, twijfelen de 4 senatoren aan de vreedzame bedoelingen van Irak.128
Er was ook een felle strijd bezig tussen Reagan en het Congres om de productie van chemische wapens in de Verenigde Staten te hervatten. Op 16 mei 1983 schrijft de Christian
Science Monitor dat Reagan graag het verbod, wat al 14 kaar actief is, op de productie van
chemische wapens ziet verdwijnen. Het lijkt hem echter niet te gaan lukken. Steeds meer Republikeinen en Democraten in het Congres zien zijn plannen niet zitten en gaan over tot actie. Zo is de Republikein Ed Bethune bezig een groep op te zetten van Republikeinen en Democraten die voor een wereldwijd verbod op chemische wapens zijn.129
In de Leeuwarder Courant van 16 juni 1983 is te lezen dat het Huis van Afgevaardigden één dag eerder met 216 tegen 202 stemmen een voorstel van Reagan afwees, waarin hij om geld had gevraagd om in 1985 te beginnen met het produceren van nieuwe soorten chemische wapens. Hiernaast stemde het Huis van Afgevaardigden met 256 tegen 161 om het
bestaande verbod op de productie van chemische wapens te handhaven.130
In 1985 probeerde Reagan dit weer, blijkt uit de Leeuwarder Courant van 14 juni 1985. Reagan vraagt het Congres wederom om geld voor het produceren van chemische wapens omdat de Sovjet Unie, volgens een rapport wat hij aan het Congres presenteerde, een enorme voorsprong zou hebben op dit gebied. Volgens dit rapport zou Moskou een verbod op chemische wapens niet willen bespreken waardoor de Verenigde Staten wel zou moeten investeren in het eigen arsenaal van chemische wapens. Voor de ontwikkeling van nieuwe
128
New York Times, “4 Senators Call for Halt To Copter Sale to Iraq”, 30 Dec 1982, geraadpleegd op 05-07- 2016129 Christian Science Monitor (Boston, MA) May 16, 1983, Monday, Midwestern Edition Chemical weapons, Congress readies loud ‘No’ for White House, geraadpleegd op 06-07-2016.
130 Leeuwarder Courant : hoofdblad van Friesland, “Huis van Afgevaardigden tegen aanmaak nieuwe chemische wapens”,16-06-1983, geraadpleegd op 25-05-2016.
chemische wapens zou $175 miljoen nodig zijn terwijl de totale kosten voor het vernieuwen van het arsenaal op $1,3 miljard geschat waren.131
Twee weken later krijgt Reagan groen licht van het Congres, blijkt uit een artikel van 27 juni 2015 uit Het Vrije Volk : democratische-socialistisch dagblad. Het Huis van Afgevaardigden stemt met 299 tegen 196 om de productie van chemische wapens te hervatten nadat de Senaat eerder al voor stemde. De Verenigde Staten had sinds 1969 geen chemische wapens meer geproduceerd. De uitkomst van de stemming word gezien als een grote overwinning voor Reagan omdat jaren eerder zijn plannen nog afgewezen werden. De productie is wel gebonden aan voorwaarden, zo zou er tot 1987 geen zenuwgas gemaakt mogen worden en daarna alleen als de NAVO aan de Verenigde Staten zou vragen om de wapens in Europa op te slaan.132
Op 30 juli 1986 schrijft De Telegraaf dat Reagan aangeeft dat hij voldaan heeft aan de eisen van het Congres en vraagt of het geld vrijgemaakt kan worden. Naast de productie van chemische wapens zal de Reagan administratie ook gaan werken aan een alomvattend verbod op chemische wapens. Volgens presidentieel woordvoerder Larry Speakes zullen de nieuwe chemische wapens tijdens vredestijd niet in het buitenland opgeslagen worden.133
Reagan was dus tijdens de Iran-Irak Oorlog zelf bezig met het produceren van nieuwe chemische wapens omdat volgens hem de Sovjet Unie ver voor zou lopen op dat gebied. Hij zag de opbouw van een nieuw arsenaal aan chemische wapens als een noodzakelijk kwaad omdat de Sovjet Unie er meer zou hebben maar wellicht zag hij ze ook als een goed wapen om de tegenstander af te schrikken. Dacht hij er wellicht ook zo over toen Hoessein
chemische wapens ging gebruiken of reageerde de Reagan administratie zo laat en
inadequaat omdat kritiek op Iraakse chemische wapens wellicht Reagans eigen plannen voor een nieuw arsenaal in de weg zouden kunnen zitten?
Wat in ieder geval zeker is, is dat de Reagan administratie door bleef gaan met een hand boven het hoofd van Hoessein te houden. Het is inmiddels duidelijk dat het gebruik van
131 Leeuwarder Courant : hoofdblad van Friesland, “Reagan vraagt aan Congres geld voor chemische wapens”, 14-06-1985, geraadpleegd op 25-05-2016.
132 Het Vrije Volk : democratisch-socialistisch dagblad, “Groen licht voor chemische wapens”, 27-06-1985, geraadpleegd op 25-05-2016.
chemische wapens door Irak pas echt wereldnieuws werd aan het einde van de Iran-Irak Oorlog omdat het niet meer te ontkennen was dat zij deze wapens gebruikte. Ondertussen begon het Congres zich steeds meer te roeren. In The Washington Post van 15 september 1988 staat dat het Congres en de State Department op ramkoers geraakt zijn door het recente gebruik van chemische wapens door de Irakezen. De discussie gaat over of de Verenigde Staten economische sancties in zou moeten stellen tegen Irak. Volgens Secretary
of State George Schultz is er overtuigend bewijs voor het gebruik van chemische wapens
door Irak maar zouden er geen sancties ingevoerd moeten worden. In plaats hiervan zou de rest van de wereld druk uit moeten oefenen op Irak, via de Verenigde Staten. De Senaat heeft echter unaniem een wetsvoorstel aangenomen wat de leningen, kredieten,
hulpgoederen en militaire goederen zal verbieden evenals de olie-import vanuit Irak. De
State Department zou bezig zijn om dit wetsvoorstel tegen te werken in samenwerking met
de House Foreign Affairs Committee. De sancties in het wetsvoorstel, ingevoerd door de Democratische Foreign Relations Chairman Claiborne Pell, zouden volgens State Department woordvoerder Charles E. Redman prematuur zijn omdat de Reagan administratie bezig is om Irak over te halen om te stoppen met het gebruik van chemische wapens. Sommige leden van het Huis van Afgevaardigden zouden overwegen om minder strenge sancties aan te nemen.134
De poging om het wetsvoorstel van Claiborne Pell, de zogenaamde Pell Act, te ondermijnen wordt ook besproken in “Shoring Up Iraq, 1983 to 1990”, het artikel van Fredman wat eerder in dit hoofdstuk ter sprake kwam. Volgens Fredman wist het Witte Huis het wetsvoorstel van Pell te verslaan door druk te zetten op Democratisch congreslid Dan Rostenkowski die vervolgens succesvol de Pell Act aanviel met het argument dat deze onconstitutioneel gevormd zou zijn door de Senaat. Hierna richtte de Reagan administratie zich ook nog op een soortgelijk wetsvoorstel van Democratisch congreslid Tom Lantos. Nadat Deputy Assistant
Secretary Peter Burleigh het House Foreign Affairs Committee niet kon overtuigen om iets
aan de Pell Act te doen, wist Dan Rostenkowski toch de wetsvoorstellen van Pell en Lantos te ondermijnen waarna deze op 21 oktober 1988 door de Senaat afgekeurd werden. Pell, de
134 The Washington Post, “A Sharp Divergence Over Sanctions for Iraq; Schultz Counters Hard-Line Hill Approach”, 15 september 1988, geraadpleegd op 26-05-2016.
eerste wetgever die sancties voorstelde tegen Irak, was woedend dat een paar grote namen in het Huis van Afgevaardigden de wens van de meerderheid konden dwarsbomen.135
Het Congres verzette zich niet alleen tegen Reagans plannen om chemische wapens te produceren en tegen het chemische wapengebruik van Irak maar ook tegen Reagans beleid voor de Iran-Irak Oorlog. Zo begon men kort na de Iran-Contra Affaire met het uitvoeren van het congressionele overzicht. De Washington Post van 10 november 1986 schrijft dat
verschillende leiders uit de Senaat en het Huis van Afgevaardigden gezegd hebben dat verschillende comites een onderzoek in zullen gaan stellen om te onderzoeken of de
National Security Council het Congres, het Pentagon en de State Department omzeild heeft
toen er wapens naar Iran gestuurd werden in ruil voor Amerikaanse gijzelaars. Dit onderzoek zal uitgebreid zijn en zal ook gaan kijken naar de rol van de National Security Council bij het leveren van wapens aan de rebellen in Nicaragua, de desinformatie campagne van de Verenigde Staten tegen de Libische leider Khadafi en het voorstel van Reagan om alle ballistische raketten over 10 jaar af te schaffen. De Democratische Senator Patrick J. Leahy schetst de situatie als een waarin het Witte Huis zelf de CIA, de State Department en de
Defense Department leidde zonder dat er iemand over hun schouder meekeek. Volgens het
artikel zijn er bronnen die menen dat ambtenaren van de National Security Council informatie achterhielden voor George Schultz en de Defense Secretary Caspar W.
Weinberger.136 Uit dit artikel blijkt dus dat het congressionele overzicht zeker wel uitgevoerd
wordt, mits men dus op de hoogte is van misstanden. Als de administratie informatie
achterhoudt, zoals eerst gedaan werd tijdens het Iran-Contra schandaal, is er ook niks om te onderzoeken.
Vervolgen kwam er steeds meer verzet tegen de manier waarop Reagan de problemen in de Perzische Golf dacht op de lossen. We zagen in het eerste hoofdstuk al dat het conflict tussen Iran en Irak zich verspreidde naar de Perzische Golf, waarna de Verenigde Staten zich ook hier begonnen te mengen in het conflict. De Washington Post schrijft op 7 juni 1987 dat het Huis van Afgevaardigden niet blij is met de manier waarop de Reagan administratie de crisis in de Perzische Golf aan wil pakken. Men vergelijkt het hervlaggen van Koeweitse olietankers met de Tonkin Resolutie van 1964 waardoor de Verenigde Staten verwikkeld
135 Fredman, ”Shoring Up Iraq, 1983 to 1990”, 547-548.
raakte in de Vietnamcrisis. Veel beleidsbepalers zien een patroon in de slecht geplande en uitgevoerde militaire operaties van de Reagan administratie en een continue weigering om te overleggen met het Congres voordat deze militaire operaties uitgevoerd worden. Een
werknemer in het Huis van Afgevaardigden merkt op dat Republikeinen en Democraten allemaal gestrest zijn en niet naar alternatieven kijken. Ze weten echter wel zeker dat ze niet geassocieerd willen worden met het beleid van de Reagan administratie.137
Op 22 juni 1987 schrijft de Washington Post dat men in het Congres bang is voor het sturen van Amerikaanse strijdkrachten voor het escorteren van olietankers in de Perzische Golf omdat enkele jaren daarvoor, tussen 1982-1984, 257 Amerikaanse militairen omgekomen waren in Libanon. De Reagan administratie is ondanks deze angst van plan om de militaire aanwezigheid van de Verenigde Staten in de Perzische Golf te vergroten om zo de aanvoer van olie veilig te stellen en om Sovjet invloed tegen te gaan. Reagan zei dat als de Verenigde Staten Koeweit niet gaat beschermen, de Sovjets dat wel zullen doen. De angst voor
Amerikaanse doden is niet ongegrond, zeker ook omdat op 17 mei 1987 een Iraaks vliegtuig de USS Stark aanviel, waarbij 37 doden vielen. Defense Secretary Caspar W. Weinberger en
Under Secretary of State Michael H. Armacost zouden verschillende congressionele comités
verzekerd hebben dat het risico van een confrontatie met Iran klein is.138
Enkele dagen later, op 30 juni 1987, schrijft de Christian Science Monitor dat congressionele leiders hoopten dat Reagan zou beloven om het hervlaggen van Koeweitse olietankers te vertragen. Mocht dit niet het geval zijn dan zouden zij proberen om in het Congres symbolische resoluties goed te laten keuren die wel het hervlaggen zouden kunnen
vertragen. De administratie lijkt niet van plan om de plannen te wijzigen. George Schultz is tegen het vertragen van de plannen en geeft aan dat de hervlagde Koeweitse schepen rond half juli geëscorteerd gaan worden door de Amerikaans marine. Hij vindt ook dat het Congres moeite heeft met beslissen terwijl Reagan wel een beslissing heeft genomen.139
137 Dewar, Helen, “Gulf policy frustrates Congress ; lawmakers mindful of risks involved in any response”, The Washington Post, June 7, 1987, Vol.110, p.A1.
138 “Ghost of Lebanon Haunts U.S. Bid to Reflag Kuwaiti Tankers”, The Washington Post, June 22, 1987, Monday, Final Edition.
139 “Congress fiddles – and burns – over Reagan’s Persian Gulf policy”, Christian Science Monitor (Boston, MA), June 30, 1987, Tuesday.
Ondanks alle verzet in het Congres werd het plan van de Reagan administratie gewoon uitgevoerd. Op 1 juli 1987 schrijft de Christian Science Monitor dat het Witte Huis een dag eerder aangekondigd heeft dat de Amerikaanse marine vanaf half juli zal beginnen met het beschermen van elf Koeweitse olietankers. De Reagan administratie erkent de gevaren van de operatie. Defense Secretary Caspar Weinberger heeft aangegeven dat het geen risicoloze operatie is maar dat het risico van niks doen groter is dan het risico van de operatie.140
Er volgde al snel een reactie. Op 9 juli 1987 schrijft de Washington Post dat het Huis van Afgevaardigden een symbolische stemming heeft gehouden om het plan van Reagan met drie maanden te vertragen. Dit lukte met 222 stemmen voor en 184 tegen en moet gezien worden als een symbolische actie van het Congres om afstand te nemen van Reagans plannen voor de Perzische Golf aangezien het plan al in werking is gesteld en men niet genoeg stemmen zou kunnen krijgen om een daadwerkelijke vertraging te bewerkstelligen.141
Reagans plan voor de Perzische Golf ging dus, ondanks veel protest van het Congres, gewoon door. Het verzet tegen zijn beleid stopte echter niet. Op 14 juli 1987 schrijft de
Washington Post dat de relatie tussen Reagan en het Congres een nieuw dieptepunt bereikt
heeft, die omschreven kan worden als een spreekwoordelijke uitputtingsslag in de loopgraven waarbij beide partijen elkaar kunnen dwarsomen waardoor de agenda’s van beide partijen gevaar lopen. Het gaat hierbij om allerlei onderwerpen zoals belastingen, de uitgaven en budgetten van buitenlandse zaken en nationale veiligheidsvraagstukken
waaronder het Strategic Defense Initiative (SDI) van Reagan. De Iran-Contra Affaire, de herovering van de Senaat door de Democraten en de presidentiële verkiezingen van het aankomende jaar hebben dit klimaat gevormd.142
Op 24 september 1987 schrijft de Washington Post dat Reagan het Congres heeft
gewaarschuwd dat het vertragen van het plan voor de Perzische Golf een grote fout is. Het 140 “Iran-Iraq War: White House ignores Congress opposition in Persian Gulf policy”, Christian Science Monitor (Boston, MA), July 1, 1987, Wednesday.
141 “House votes to delay Kuwaiti ship escorts; measure seen as symbolic disapproval of administration's policy”
The Washington Post, July 9, 1987, Vol.110, p.A6
142 Dewar. Helen, “Reagan-Congress 'trench war' stalls work on Hill; partisan cross-fire blocks progress on budgetary, military, foreign-policy agendas.” (Iran-Contra hearings ) The Washington Post, July 14, 1987,
Congres probeert namelijk de operatie met drie maanden te vertragen door middel van de
War Powers Resolution van 1973, die inhoudt dat de administratie het Cognres moet
informeren als er een zekere militaire dreiging is, waarna de Amerikaanse troepen teruggetrokken dienen te worden tot zij goedkeuring van het Congres krijgen om door te gaan met hun operatie. De Reagan administratie heeft de War Powers Resolution nog niet ingeroepen omdat delen van deze resolutie onconstitutioneel zouden zijn.143
Uiteindelijk werd de War Powers Resolution nooit ingeroepen en kon Reagan zijn plan zonder vertragingen uit voeren. Wat de bovenstaande artikelen hebben laten zien is dat de Reagan administratie altijd op gespannen voet geleefd heeft met het Amerikaanse Congres. Reagan heeft veldslagen met het Huis van Afgevaardigden en de Senaat moeten leveren om de productie van chemische wapens in de Verenigde Staten te mogen hervatten maar heeft het Congres vrij simpel aan de kant gezet toen hij Koeweitse olietankers wilde beschermen in de Perzische Golf, ondanks veel verzet en symbolische resoluties van met name de
Democratische senatoren. Zijn relatie met het Congres was al zwaar beschadigd na de blamage van de Iran-Contra Affaire, waarbij Reagan informatie achterhield waardoor het congres haar congressionele overzicht niet uit kon voeren. Met betrekking tot chemische wapens heeft het Congres weinig overzicht uit kunnen oefenen omdat het lang duurde voordat het overduidelijk was dat Irak chemische wapens gebruikte. Toen dit wel duidelijk was en de Amerikaanse senator Claiborne Pell hier iets aan wilde doen, viel de Reagan de
Pell Act succesvol aan waardoor sancties voor Irak uitbleven.
143 Dewar, Helen en Lou Cannon, “Reagan warns Congress o n War Powers Law; limiting actions in Gulf would 'simply be an encouragement' to Iran ” The Washington Post, Sept 24, 1987, Vol.110, p.A27.
Aan het begin van dit onderzoek werd de vraag gesteld: de Verenigde Staten steunde Irak tijdens de gehele Iran-Irak Oorlog en reageerde inadequaat toen overduidelijk was dat Irak chemische wapens aan het gebruiken was, waarom? Hiernaast is het de moeite waard om te vragen: heeft het Amerikaanse Congres niet in kunnen grijpen? Een vrij brede vraag waar in de drie daaropvolgende hoofdstukken een antwoord op gevonden is.
De Iran-Irak Oorlog begon toen Saddam Hoessein Iran binnenviel in 1980. Hij streed tegen het klerikale en fanatieke regime van Ayatollah Khomeini, die de macht had gegrepen na de Islamitische Revolutie van 1977-1979 en deze revolutie wilde exporteren naar Irak. Beide leiders lagen al een tijd met elkaar op ramkoers waarna Hoessein overging tot de aanval. Het ging de Irakezen voor de wind maar na een tegenaanval van Iran in 1981 werden de Irakezen teruggedreven.
Rond 1982 betrad de Verenigde Staten het toneel onder leiding van Ronald Reagan, een president met een obsessie met de Sovjet Unie en een doel om te strijden tegen de duale dreiging van het communisme-terrorisme. De Verenigde Staten begon Irak te steunen met geheime CCC leningen en inlichtingen en voerde druk uit op de Eximbank om leningen uit te schrijven aan Irak om zo de kredietwaardigheid van het land te verhogen. Hierdoor opende de Iraakse markt zich voor internationale investeerders waardoor Hoessein wapens en ander materiaal kon aanschaffen.
Irak begon al snel met het gebruiken van chemische wapens. Rond 1983 vonden de eerste aanvallen plaats waarna deze steeds vaker en succesvoller werden uitgevoerd. Jarenlang gebruikte Irak chemische wapens terwijl de Reagan administratie hiervan op de hoogte was. Officieel was men tegen het gebruik van chemische wapens maar toch reageerde Reagan amper toen Irak gasaanval na gasaanval uitvoerde. Men bleef Irak beschermen, als er
meldingen van gasaanvallen werden gemaakt bleef de Reagan administratie aangeven dat dit niet door de beugel kon maar dat de agressie van Iran ook zeker niet vergeten moest
worden, een op het eerste gezicht vreemde houding.
Deze vreemde houding wordt minder vreemd als we gaan kijken naar de gedachte achter Ronald Reagans buitenlandse beleid. Hij was namelijk fel tegen uitbreiding van invloed van de Sovjet Unie en was dan ook bang dat een Iraanse overwinning meer Sovjet invloed in het