3. Oriëntatie op het vraagstuk vanuit de theorie
5.4 Uitkomsten van de geanalyseerde beleidsstukken
5.4.2 Puienregelingen voorbeeldgemeenten
Bij deze analyse zijn de puienregelingen van vier gemeenten betrokken. Het betreft hier de gemeenten Hengelo, Leiden, Leeuwarden en Rijssen-Holten. Het doel van deze analyse is het in kaart brengen van de mogelijke vormen die een dergelijke regeling kan hebben. Hierbij worden de regelingen onderling op vier onderdelen vergeleken.
Deze onderdelen zijn:
1. Doelstelling subsidie (het beoogde effect dat de regeling oplevert)
2. Omvang subsidie-gebiedsmatig (het gebied/gebieden van de gemeente waar de subsidie op van toepassing is)
3. Omvang subsidie-projectmatig (de activiteiten waar de subsidie voor kan worden verstrekt)
4. Hoogte subsidie (toe te kennen subsidiebedrag)
1. Doelstelling subsidie
Hengelo
- Het stimuleren van eigenaren van panden in de binnenstad om de voorgevels en puien van deze panden naar oorspronkelijke staat te herstellen.
- Het terugbrengen van het oorspronkelijke elan van de binnenstad. - De binnenstad te ontwikkelen tot een kwaliteitsplek voor ontmoeting, verblijf en vermaak voor bewoners en bezoekers.
Leiden
- Het terugbrengen van historische winkelpuien in het straatbeeld. - Door het vertrekken van subsidie wil de gemeente de eigenaren van de panden stimuleren om deze aanpassingen aan de gevels uit te voeren.
- Hiermee wil de gemeente de beeldkwaliteit van de historische
binnenstad versterken en deze daarmee aantrekkelijker maken voor de bewoners en de bezoekers.
Leeuwarden
- De subsidieregeling betreft het versterken van de aantrekkelijkheid en de belevingswaarde van delen in het centrum van de stad.
- De regeling maakt onderdeel uit van de programmabegroting en is opgezet in het kader van de aanpak van de leegstand van winkels. Rijssen-Holten
- Het verbeteren van de kwalitatieve uitstraling van de
industrieterreinen en de centrumgebieden. Dit om het economische (vestigings) klimaat te behouden en te verbeteren.
De doelstellingen van de puienregelingen lopen onderling niet veel uiteen. Alle gemeenten geven het verbeteren van de uitstraling van de (voor)gevels en puien in de
centrumgebieden op als belangrijkste reden. Alleen de gemeente Rijssen-Holten voegt hier industrieterreinen aan toe. Twee van de gemeenten koppelen deze verbetering van de gevels en puien expliciet aan historie en oorspronkelijke staat. De subsidieregeling is ingesteld als een stimulans voor de eigenaren om deze kwaliteitsslag (doormiddel van aanpassing van hun panden) te maken. Door het verbeteren van de uitstraling wordt getracht het betreffende gebied aantrekkelijker te maken voor bewoners en bezoekers, hetgeen een positieve economische uitwerking kan hebben.
2. Omvang subsidie-gebiedsmatig Hengelo
- Subsidie wordt alleen verstrekt voor activiteiten in de binnenstad (centrum) van de stad. Dit gebied is op een bij de regeling behorende kaart vastgelegd.
Leiden
- De winkelpui moet zijn gelegen in of in aansluiting op de openbare ruimte
- Het pand moet zijn gelegen in een beschermd stadsgezicht. Leeuwarden
- De daarvoor aangewezen (aanloop)straten gelegen in het centrum van de stad Leeuwarden, zoals weergegeven op een bij de
subsidieregeling behorende kaart. Rijssen-Holten
- Subsidie wordt alleen verstrekt voor activiteiten in het centrumgebied en het bedrijventerrein zoals op een bij de regeling behorende kaart is vastgelegd.
Bij drie van de vier gemeenten is de subsidieregeling van toepassing op het (gedeeltelijke) centrumgebied. Hierbij zijn er wel verschillen waar te nemen in de wijze waarop de
gebieden/panden die in aanmerking komen voor subsidie zijn bepaald. Zo heeft Hengelo en Leeuwarden op een kaart aangegeven waar een “subsidie” gebied is gelegen, terwijl Leiden de subsidiemogelijkheid heeft gekoppeld aan de aanwezige beschermde stadsgezichten. Tevens geeft Leiden aan dat het betreffende pand direct in, of in aansluiten op, de openbare ruimte moet zijn gelegen.
Uitzondering op bovengenoemde afbakening is Rijssen-Holten. Deze gemeente heeft naast het centrumgebied ook een bedrijventerrein aangewezen als locatie waar het verlenen van subsidie mogelijk is. Deze locaties zijn overigens wel op een kaart vastgelegd.
3. Omvang subsidie-projectmatig
Hengelo
- De regeling richt zich in de eerste plaats op gebouwen uit de tijd van voor de Tweede Wereldoorlog en uit de wederopbouwperiode. - Het betreft het verwijderen van een aangebrachte luifel en eventuele achterplaat én het herstellen van het oorspronkelijke ornament - Het aanpassen van de pui waardoor de verstoorde relatie met de voorgevel wordt hersteld.
- Het verwijderen van beplating en overige bedekkingen van de oorspronkelijke gevel en het herstellen van de gevel(-opening). - Het verwijderen van storende hekwerken/erfafscheidingen die grenzen aan de openbare weg.
Leiden
- De subsidie is bedoeld voor zowel het onderzoek, het ontwerp en de uitvoering van de restauratie of reconstructie van de gevelpui.
- Het moet gaan om een restauratie of reconstructie van een
historische winkelpui die onderdeel uitmaakt van een historisch pand (minimaal 50 jaar oud).
Leeuwarden
- Indien de pui nog in een oorspronkelijke staat verkeerd, kan deze geheel worden hersteld en gehandhaafd.
- Indien de niet meer in oorspronkelijke staat verkeerd maar nog wel belangrijke restanten van de oorspronkelijke pui bevat, kan de pui aan de hand van restanten worden gereconstrueerd.
- Indien de pui niet meer in oorspronkelijke staat verkeerd en ook geen belangrijke restanten van de oude pui aanwezig zijn, kan in
overeenstemming met de bovengevel van het pand en in relatie met de naastliggende panden een architectonisch verantwoorde nieuwe pui worden ontworpen.
Rijssen-Holten
Subsidie kan alleen worden aangevraagd voor;
Het laten opstellen van verbeteringsvoorstellen door een architect en/of constructeur voor de bebouwing (plaats, vorm en uitstraling), de inrichting van het terrein (groen, verharding en opslag) en de randen (erfafscheidingen en inritten).
De daadwerkelijke uitvoering van de voorgestelde verbeteringen. In de wijze waarop de vier regelingen insteken op de subsidiemogelijkheden voor het aanpassen van de gevels is enigszins een tweedeling aanwezig. Bij twee regelingen wordt de subsidieregeling ingezet bij panden die historische waarden bezitten. Het betreft hier bijvoorbeeld het terugbrengen van historische elementen in de pui of het aanpassen van de pui waardoor de verstoorde relatie met de bovenzijde van het pand of/en zijn omgeving wordt hersteld, Deze regelingen zijn van kracht in de gemeenten Hengelo en Leiden. De gemeente Rijssen/Holten richt zich niet expliciet op gebouwen met historische waarden. Bij de regeling van deze gemeente is het voor de eigenaren van alle panden mogelijk om hieraan deel te nemen. Uitgangspunt is dat het een ruimtelijke kwaliteitsverbetering oplevert voor zijn omgeving. De vierde gemeente Leeuwarden heeft een hybride regeling opgesteld.
Bij deze regeling wordt in eerste aanleg ingestoken op het herstellen en terugbrengen van historische waarden. Mochten deze oorspronkelijke waarden niet meer aanwezig zijn dan is het mogelijk aan de hand van restanten te reconstrueren. Indien er ook geen restanten meer aanwezig zijn dan is het mogelijk de gevel, in relatie met het bovendeel van de gevel en de naastgelegen panden, geheel te vernieuwen. Uitgangspunt bij deze regeling blijft echter het behouden van historische kenmerken.
4. Hoogte subsidie
Hengelo
- De subsidie kan worden aangevraagd voor maximaal drie activiteiten. - De subsidie bedraagt maximaal 50% van de goedgekeurde definitieve kosten.
- Het verwijderen van een aangebrachte luifel / en het herstellen van het eventuele oorspronkelijke ornament. [maximum bedrag € 5.000,--] - Het aanpassen van de pui waardoor de verstoorde relatie met de voorgevel wordt hersteld. [maximum bedrag € 10.000,--]
- Het verwijderen van beplating en overige bedekkingen van de oorspronkelijke gevel en het herstellen van de gevel(-opening). [maximum bedrag € 2.500,--]
Het verwijderen van storende hekwerken/erfafscheidingen die grenzen aan de openbare weg. [maximum bedrag € 2.500,--]
- Uitsluitend eigenaren van panden komen in aanmerking voor subsidie. Indien door één eigenaar voor meerdere panden één of meerdere van de genoemde activiteiten wordt uitgevoerd dan geldt er een maximum subsidiebedrag van € 50.000,--.
Leiden
- Het subsidiebedrag bedraagt 50% van de totale subsidiabele kosten inclusief btw met een maximum van € 20.000,--.
- In uitzonderlijke gevallen kan het college van b&w besluiten het bedrag te verdubbelen.
Leeuwarden
- De subsidie bedraagt 50% van de subsidiabele kosten en maximaal € 7.500,-- voor het vervangen van een pui.
- Voor het verven van de voorgevel in historische kleuren bedraagt de subsidie maximaal € 750,--
Rijssen-Holten
- De subsidie is eenmalig
- De subsidie bedraagt maximaal € 2.500,-- voor het opstellen van verbeteringsvoorstellen door een architect- en/of constructeur. - De subsidie bedraagt 30% van de kosten voor de uitvoering van de verbeteringen, met een maximum van € 5.000,--
Bij drie van de regelingen wordt de hoogte van de subsidie in de vorm van een
percentagebedrag vastgesteld. Bij elk van deze regelingen bedraagt dit percentage 50% van de vastgestelde subsidiabele kosten. Wel zijn er verschillen waar te nemen in het maximale bedrag dat er door de gemeenten kan worden uitgekeerd. Zo houdt Leeuwarden bij het vervangen van een pui een maximum bedrag van € 7.500,- aan, terwijl dit bedrag bij de gemeente Leiden op € 20.000,- is vastgesteld met de mogelijkheid in uitzonderlijke gevallen dit bedrag te verdubbelen. De gemeente Hengelo heeft het maximum bedrag opgedeeld in verschillende werkzaamheden. Zo is het bij het verwijderen van een luifel en het herstellen van een eventueel ornament mogelijk maximaal € 5.000,- te ontvangen. Het verwijderen van beplating en het herstellen van gevelopeningen kan maximaal € 2.500 opleveren evenals het verwijderen en/of in overeenstemming brengen van hekwerken. Het maximale subsidiebedrag voor het aanpassen van de pui waardoor de verstoorde relatie met de voorgevel wordt hersteld is vastgesteld op € 10.000,-.
Bij de gemeente Rijssen/Holten bedraagt de subsidiebijdrage maximaal 30% van de kosten voor de uitvoering van de verbeteringen. Bij deze regeling is wel een apart bedrag
opgenomen voor het opstellen van een verbeteringsvoorstel door een architect- en/of constructeur. Het maximale subsidiebedrag hiervoor bedraagt € 2.500,-