Valse Herinneringen & Agressie
Met betrekking tot de valse herinneringen werd exact gevonden wat verondersteld werd op basis van de hypotheses; psychopathische persoonlijkheidstrekken gaan specifiek gepaard met een grotere vatbaarheid voor het creëren en rapporteren van valse hostiele herinneringen, en niet met neutrale valse of negatieve valse herinneringen. Hierbij bleken de Factor I en Factor II psychopathiescores afzonderlijk geen invloed te hebben op de mate van valse hostiele herinneringen; enkel de totaalscore bleek voorspellend. Er is hiermee ondersteuning gevonden voor de aanwezigheid van een hostiele geheugenbias bij psychopathie, waarbij beide componenten van psychopathie; zowel
de emotionele interpersoonlijke trekken, als de impulsieve gedragstrekken, de hostiele geheugenbias lijken te beïnvloeden, hetgeen resulteert in het onterecht opslaan van niet gepresenteerde hostiele informatie in het geheugen. In het verlengde hiervan werd eveneens gezien dat valse hostiele herinneringen, zoals verwacht, positief gerelateerd zijn aan proactieve agressie, maar tegen verwachting in, niet met reactieve agressie; hetgeen betekent dat een toename van valse hostiele herinneringen samengaat met een toename aan proactieve agressie.
Er zijn drie belangrijke conclusies die hieruit getrokken worden. Ten eerste heeft huidig resultaat de toetsbare hypothese ondersteund dat een valse hostiele geheugenbias een specifiek kenmerk is voor psychopathische persoonlijkheidstrekken. Het valse hostiele geheugen lijkt op basis van de resultaten uniek gerelateerd aan proactieve agressie, wat op diens beurt uniek gerelateerd wordt aan psychopathie (Raine et al., 2006). Dit zou een verklaring kunnen zijn voor de kenmerkende proactieve agressieve gedragingen die psychopathie karakteriseren. Wanneer hoog psychopathische individuen meer herinneringen hebben van hostiele aard, die in feite onrealistisch zijn, lijkt het logisch dat dit reacties uitlokt van agressie. Hoog psychopathische individuen zouden door de valse hostiele geheugenbias bijvoorbeeld meer last kunnen hebben van angry rumination waarbij valse hostiele herinneringen dusdanig her- en overdacht worden dat het resulteert in een toename van boze gevoelens en agressie (Fabiansson, Denson, Moulds, Grisham & Schira, 2012; Denson, Pederson, Friese, Hahm & Roberts, 2011). Tevens zou de gevoeligheid voor het creëren van valse hostiele herinneringen gepaard kunnen gaan met een algemene interpretatie dat de wereld of omgeving een hostiele plek is, waarin (proactieve) agressieve gedragingen meer acceptabel lijken (Huesman, 1988).
De ondersteuning voor een één op één relatie tussen psychopathie en een valse hostiele geheugenbias biedt mogelijkheden. Het constateren van een dergelijke bias bij individuen zou wetenschappelijke ondersteuning kunnen bieden voor het stellen van de diagnose psychopathie. Wetenschappelijke ondersteuning voor de diagnose psychopathie is op dit moment nog onvoldoende, en de behoefte ernaar is aanwezig (Skeem, Poythress, Edens, Lilienfeld & Cale, 2003). In klinische en gevangenissetting zou bijvoorbeeld de afname van een DRM-paradigma, in het kader van persoonlijkheidsonderzoek, bij kunnen dragen aan het stellen van de diagnose psychopathie; hetgeen van groot belang is voor onder andere de risicotaxaties ter inschatting van recidivekans (b.v. Harris,
Rice & Cormier, 1991; Salekin, Rogers, Ustad & Sewell, 1998; Hare, 1999; Gretton, Mcbride, Hare, O’Shaughnessy & Kumka, 2001; Salekin, 2008).
Ten tweede is bovenstaand resultaat van groot belang en veelbelovend voor de klinische behandeling van psychopathie. Op dit moment bestaat er nog geen vast protocol of gestandaardiseerde behandeling, specifiek gericht op psychopathische persoonlijkheidskenmerken en zijn er tegenstrijdige resultaten met betrekking tot de behandelbaarheid van deze doelgroep (Skeem, Monahan & Mulvey, 2002; Harris & Rice, 2006; Salekin, Worley & Grimes, 2010). Behoefte aan een duidelijk aangrijppunt voor de behandeling van psychopathie is echter groot. Nu er aanwijzingen lijken te zijn voor de aanwezigheid van een hostiele geheugenbias, en een verband met proactieve agressie, wordt er een nieuw handvat aangereikt die verbeterde behandeling eventueel mogelijk maakt. Hierbij moet er gedacht worden aan behandelingen die de geheugenbias aanpakt, hetgeen wellicht resulteert in een afname van proactieve agressie. Zo toonden Dodson & Schacter (2001) aan dat het horen en vervolgens uitspreken van woorden bij een DRM-paradigma de mate van valse herinneringen verminderd; een mooi aangrijppunt voor het opstellen van een behandelprotocol van geheugenbias bij psychopathie. De relatief nieuwe behandeling Mentalization Based Therapy (Bateman & Fonagy, 2013) biedt eveneens een mooi perspectief. Bij MBT wordt het metalliseren van de gedachten en gevoelens van anderen en het zelf geoefend met als doel het verkrijgen van een realistischer beeld van anderen, de omgeving en ervaringen. De behandeling is bij Borderline patiënten zeer effectief gebleken, waarbij onder andere verbetering werd gezien op het gebied van sociaal functioneren (Bateman & Fonagy, 2013; Bales et al., 2012; Jorgensen, Freund, Boye, Jordet, Andersen, Kjolbye, 2012). Het verbeteren van het mentaliseer vermogen van psychopathische individuen zou wellicht kunnen resulteren in ten eerste de aanpassing van valse hostiele herinneringen, en ten tweede uiteindelijk tot een preventieve vermindering van de aanmaak van valse herinneringen. Dit zou beide kunnen leiden tot een afname in proactieve agressie.
Als laatste bleek de mate van psychopathie geen invloed te hebben op de mate van negatieve- of neutrale- valse herinneringen. Hieruit wordt geconcludeerd dat er enkel sprake is van een hostiele geheugenbias wanneer de context congruent hostiel is. Met andere woorden; een reeds hostiele context wordt als meer of uitgebreider hostiel herinnerd door een grotere vatbaarheid voor hierbij passende, valse, hostiele herinneringen. Zoals eerder onderzoek echter aantoonde zouden
psychopathische individuen ambigue informatie eerder als hostiel interpreteren; de hostiele interpretatiebias (Dodge, Price, Bachorowski & Newman, 1990; Schönenberg & Jusyte, 2013; Vitale, Baskin-Sommers, Wallace, Schmitt & Newman, 2015). De vraag die hieruit voortvloeit is in welke mate er sprake is van een hostiele geheugenbias voor ambigue informatie. Voor vervolg onderzoek wordt dan ook aangeraden om eveneens een ambigue woordlijsten op te nemen.
Valse Herkenningen en Agressie
Beginnend met het onverwachte resultaat dat er geen effect gevonden werd van psychopathische persoonlijkheidskenmerken op de mate van valse herkenningen moet er gesteld worden dat alle soorten van valse herkenningen, inclusief hostiele valse herkenningen, onafhankelijk waren van de mate van psychopathie. In lijn hiermee bleken beide vormen van agressie niet samen te hangen met de verschillende maten van valse herkenningen. Hiermee lijkt, tegen verwachting in, het valse herkenningsproces onafhankelijk te zijn van de hostiele geheugenbias behorend bij psychopathie.
Het is opvallend dat er wel sprake is van een hostiele geheugenbias wanneer er gekeken wordt naar de valse hostiele herinneringen, maar deze niet gerapporteerd wordt wanneer de woorden herkend moeten worden. In diverse literatuur is een dusdanig effect eerder gerapporteerd waarbij gesteld wordt dat het herkenningsproces minder vatbaar is voor de valse geheugenbias dan het herinneringsproces; hetgeen huidig resultaat zou verklaren (Roediger & McDermott, 1995; Gillund & Shiffrin, 1984). Echter is het ook mogelijk dat in huidige studie de herkenningstaak valse woorden heeft opgenomen die niet nauw genoeg verbonden zijn met het geactiveerde semantische netwerk, en hierdoor niet als gepresenteerd werden herkend. Gezien de opgenomen “valse” woorden op de herkenningstaak afkomstig waren van de gebruikte woordlijsten, is dit echter onwaarschijnlijk: de desbetreffende woordlijsten waren overgenomen van eerdere studies en reeds gevalideerd door eerder wetenschappelijk onderzoek. Hiermee lijkt het aannemelijk dat het herinneringsprcoes wel, en het herkenningsproces niet beïnvloed wordt door de aanwezigheid van een hostiele geheugenbias.