Het project

5.2.1 Omschrijving van het project

Het Kooiplein maakt deel uit van het wijkontwikkelingsplan Leiden-Noord dat in 1997 gestart is als een onderdeel van het Grotestedenbeleid (Gemeente Leiden, z.j.a). Het wijkontwikkelingsplan Leiden-Noord is geen klassiek stadsvernieuwingsplan, maar een plan dat via een open planproces op interactieve manier tot stand is gekomen. Daarbij werd niet alleen rekening gehouden met fysieke verbeteringen, maar ook met economische en sociale investeringen in de wijk waarmee de perspectieven van de bewoners vergroot zouden worden en de ongewenste ontwikkelingen tegengegaan worden (Gemeente Leiden, z.j.a).

Het eerste wijkontwikkelingsplan in Leiden is daarmee een gezamenlijk proces geworden waarbij gebruik is gemaakt van de inbreng van bewoners, gemeente, corporaties, politie en sociaal-maatschappelijke organisaties. Uit de inbreng van deze groepen zijn drie toekomstscenario’s ontwikkeld. De bewoners hebben tijdens een grootschalige manifestatie in 1998 via een publiekpeiling hun keuze kenbaar gemaakt (Gemeente Leiden, z.j.a). Deze keuze is gevallen op het toekomstscenario ‘de balans’. De kenmerken van dit scenario waren als volgt: tegemoet komen aan de wensen van bewoners uit de wijk door het mengen van diverse woningtypes; door sloop ruimte creëren om de inrichting en kwaliteit van de openbare ruimte te verbeteren; naast fysieke ook sociale en economische investeringen in de wijk.

Een ander belangrijk uitgangspunt in het toekomstscenario ‘de balans’ was de gehele of gedeeltelijke ondertunneling van de Willem de Zwijgerlaan. In 1999 werd het Wijkontwikkelingsplan Leiden Noord op weg naar 2010 vastgesteld door de Gemeenteraad. Het Wijkontwikkelingsplan Leiden Noord bestond uit 24 projecten en ging succesvol van start, maar de uitvoering stagneerde al snel vanwege problemen rond de Willem de Zwijgerlaan (Gemeente Leiden, z.j.a). In 2001 werden een aantal maatregelen doorgevoerd waardoor de stagnatie verholpen werd. Het betrof de volgende maatregelen, namelijk: (1) in

plaats van te kiezen voor een gehele ondertunneling van de Willem de Zwijgerlaan werd een onderzoek gestart naar de haalbaarheid van overkluizing op twee drukke punten; de kruising Gooimeerlaan en de kruising Kooilaan. (2) Er werden drie speerpunten benoemd welke gevormd werden door bundeling van meerdere projecten uit het Wijkontwikkelingsplan, namelijk Nieuw Leyden, Groenoordhallen en omgeving, Kooiplein en omgeving [Kooiplein]. (3) daarnaast werd de Sociale Pijler benoemd; deze bestond uit 18 projecten. Het WOP werd

40

nu dus gevormd door in totaal 21 projecten: drie speerpunten en de Sociale Pijler (Gemeente

Leiden, z.j.a).

Het Kooiplein is een van de drie speerpunten binnen het Wijkontwikkelingsplan. In het projectbesluit Kooiplein van juni 2006 is beschreven dat het plangebied getransformeerd dient te worden ‘tot een aantrekkelijk woongebied met water en groen waarbij tevens plaats wordt

geboden aan uitbreiding van het winkelareaal, een woon-service-zone, bedrijvigheid en de huisvesting van de Brede School’ (Gemeente Leiden, z.j.c). Daarnaast wordt een

levensloopbestendige wijk met een stedelijk woonklimaat gecreëerd waarin gezinnen, alleenstaanden en ouderen uit verschillende inkomensklassen willen wonen. Het Kooiplein zal bovendien het hart van Leiden Noord gaan vormen (Gemeente Leiden, z.j.c).

Tijdens het projectbesluit ging gemeente Leiden nog uit van een traditionele aanpak waarbij de gemeente alle gronden bouwrijp zou maken en vervolgens een marktpartij zou selecteren. De marktpartij zou middels het afsluiten van een ontwikkel- en realisatieovereenkomst het programma in het plangebied gaan ontwikkelen (Gemeente Leiden, z.j.c.). Echter is de gemeente afgestapt van deze traditionele werkwijze. De gemeente heeft op advies van het impulsteam stedelijke vernieuwing van het VROM haar rol veranderd naar een regisserende rol met een ontwikkelende rol voor woningcorporatie de Sleutels en ontwikkelaar Properstok. Deze afspraken heeft de gemeente vastgelegd in het akkoord op hoofdlijnen. Het programma bestaat uit:

‘Het bouwen van de overkluizing van de Willem de Zwijgerlaan;

328 Woningen in de vrije sector, zowel grondgebonden- als meergezinswoningen; 104 Woningen in de sociale sector;

851 gebouwde parkeerplaatsen; 5.300 m2 commerciële voorzieningen; 2.400 m2 _{voorzieningen;}

2.000 m2 maatschappelijke voorzieningen;

Verwerving, bouw- en woonrijp maken van het plangebied’ (Gemeente Leiden, z.j.d.).

In de volgende paragraaf wordt een overzicht gegeven van de betrokken actoren met en zonder een grondpositie in het plangebied.

5.2.2 Omschrijving van betrokken actoren

In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de actoren die een rol spelen in de herstructurering van het Kooiplein en omgeving.

Tabel 5.1: Overzicht van de actoren in het plangebied van project Kooiplein en omgeving

Type Actor

Adviseurs  Architecten- en plannersbureau KCAP

 Architectenbureau Venhoeve

 Impulsteam stedelijke vernieuwing VROM Ontwikkelaars  Properstok

 Ymere

Overheid  Gemeente Leiden

 Gemeenteraad

 College B&W

 Provincie Zuid-Holland

41

Particulieren/rechtspersonen  Buurtbewoners

 Holdingmaatschappij van der Plas B.V.

 Nationale Spoorwegen [NS]

 Vereniging van eigenaars Curacaostraat / Kooilaan

 Vicento, X.R.

Woningcorporaties  Woningcorporatie de Sleutels

 Woningcorporatie Ons Doel

 Woningcorporatie Portaal Zorg-, welzijn- en onderwijs

instellingen

 De open ANKH, stichting dienstverlening gezondheid

 Islamitische stichting Nederland

 Stichting vrije scholen Leiden Bron: interviews met gemeente Leiden; Gemeente Leiden, z.j.b.

Niet alle actoren hebben een grondpositie in het plangebied. Sommige actoren kunnen ook een bepalende adviesrol hebben voor de gemeente of marktpartijen. De genoemde actoren spelen in mindere of meerdere mate een rol tijdens het onderhandelingsproces.

5.2.3 Eigendomsverhouding

Om een goed beeld te krijgen van de oorspronkelijke eigendomsverhoudingen volgt een plankaart waarop het eigendom van de actoren inzichtelijk is gemaakt. Deze plankaart is opgesteld door gemeente Leiden en vormt een bijlage bij de raamovereenkomst (Gemeente Leiden, z.j.b.).

Figuur 5.1: Plankaart met eigendom plangebied Kooiplein

42 Het meeste bezit is in handen van gemeente Leiden (witte aanduiding) en woningcorporatie de Sleutels (oranje aanduiding). Daarnaast hebben enkele particulieren en rechtspersonen cruciale grondposities in het plangebied. Aan de rand van het plangebied heeft woningcorporatie Ons Doel een aantal grondposities. Deze grondposities zijn op de kaart in het geel aangegeven.