175. In deze paragraaf beschrijft het college in chronologische volgorde de stappen die zijn
doorlopen sinds de uitspraak van het CBb van 28 augustus 2006, en de publicatie van de motivering hiervan op 12 september 2006.
September – Oktober 2006: Gesprekken met betrokken partijen
176. Gedurende de maanden september en oktober 2006 heeft het college een serie bilaterale gesprekken gevoerd met externe partijen die – direct of indirect – betrokken zijn bij de
marktanalysebesluiten mobiele gespreksafgifte. Gesproken is over inhoud en implicaties van de uitspraak van het CBb, en het vervolgtraject. Aan overheidszijde heeft het college in dit kader gesproken met vertegenwoordigers van de NMa, het Ministerie van EZ en de Europese Commissie. Aan de marktzijde heeft het college bilateraal gesproken met vertegenwoordigers van de in de vernietigde besluiten aangewezen partijen (KPN, Orange, Tele2, T-Mobile en Vodafone) en een vertegenwoordiging van het ACT.
177. De in de vernietigde besluiten aangewezen partijen hebben in deze gesprekken mondeling bevestigd op korte termijn niet uit eigen beweging de tarieven voor gespreksafgifte op hun eigen mobiele netwerken te zullen verhogen.
November 2006: Voorlichtingsbijeenkomst herstart marktanalyse
178. Op 23 november 2006 heeft een voorlichtingsbijeenkomst plaatsgevonden waarin het college de wijze van aanpak en planning van het nieuwe marktanalysetraject voor mobiele gespreksafgifte heeft toegelicht.82 Deze bijeenkomst was toegankelijk voor alle marktpartijen, en is aangekondigd middels een mailing en berichtgeving op de website van het college.83 De presentatie die het college tijdens deze bijeenkomst gegeven heeft, is na afloop tevens toegankelijk gemaakt op de website.84
December 2006: start externe onderzoeken
179. In december 2006 is onderzoeksbureau Oxera in opdracht van het college gestart met een onderzoek naar de mate van kopersmacht op de verschillende markten voor mobiele gespreksafgifte. 180. Eveneens in december 2006 is onderzoeksbureau Ecorys in opdracht van het college gestart met een kwantitatief onderzoek uit naar de welvaartseffecten van regulering van de markten voor mobiele gesprekafgifte.
December 2006: Datacollectie kopersmachtonderzoek
181. Op 11 december 2006 heeft het college een brief naar betrokken partijen gestuurd met in de bijlage een vragenlijst van Oxera te behoeve van het kopersmachtonderzoek.85 In de brief is aangegeven dat de gevraagde informatie door het college gevorderd werd op basis van artikel 18.7 van de Tw.
182. De uiterste antwoordtermijn is door het college in eerste instantie gesteld op 22 december 2006. Op verzoek van marktpartijen heeft het college deze termijn bij brief van 13 december 2006 verlengd tot 12 januari 2007 voor alle vragen, met uitzondering van de vragen betreffende kwantitatieve prijs-, omzet- en afzetgegevens. 86 Voor deze vragen bleef de uiterste inleverdatum 22 december 2006.
Januari 2007: Telefonische interviews kopersmachtonderzoek
183. Op 18, 19, 22 en 23 januari 2007 hebben telefonische interviews plaatsgevonden in het kader van het kopersmachtonderzoek met vertegenwoordigers van KPN Mobile, Vodafone, T-Mobile, Orange, Tele2, KPN Wholesale, Priority/UPC, Verizon en Versatel. Aan ieder telefonisch interview namen vertegenwoordigers van Oxera, het college en het de marktpartij in kwestie deel. Het college luisterde mee met deze gesprekken, maar nam hier niet actief in deel. Doordat iedere keer slechts met één partij gesproken werd, was het mogelijk ook bedrijfsvertrouwelijke zaken aan bod te laten komen. De geïnterviewde partijen hebben een verslag van het met hen gehouden interview ontvangen en zijn in gelegenheid gesteld daarop te reageren.
82 http://www.opta.nl/download/07200321+OPTA+aanbieding+consul+kopersmacht+22+feb+2007%2Epdf 83 www.opta.nl 84 http://www.opta.nl/download/Presentatie%5Fvoorlichtingsbijeenkomst%5FMTA%5Fopenbaar%2Eppt 85Kenmerk OPTA/TN/2006/203322 86 Kenmerk OPTA/TN/2006/203359
Verloop van de procedure
OPENBARE VERSIE
Januari 2007: Eerste consultatie welvaartsanalyse
184. Op 11 januari heeft het college een brief naar betrokken partijen gestuurd met het eerste ontwerpmodel van de welvaartsanalyse van Ecorys.87 Partijen werd hierin een eerste gelegenheid gegeven te reageren op het ontwerpmodel, en daarnaast verzocht gegevens aan te leveren ten behoeve van de invulling van het model. In de brief is aangegeven dat de gevraagde informatie door het college gevorderd werd op basis van artikel 18.7 van de Tw.
Februari 2007: Consultatie conceptrapportage kopersmachtonderzoek
185. Op 22 februari heeft het college het conceptrapport van Oxera ter consultatie naar betrokken partijen gestuurd.88 Uiterlijk 16 maart, binnen de daartoe gestelde consultatieperiode, hebben KPN Mobile, Vodafone, T-Mobile, Orange, ACT, Tele2/Versatel, Essent en UPC hun reactie kenbaar gemaakt op de conceptrapportage. Oxera heeft deze reactie meegewogen in de eindrapportage van het kopersmachtonderzoek.
Februari 2007: Consultatie conceptrapportage welvaartsonderzoek
186. Op 22 februari heeft het college het conceptrapport van Ecorys ter consultatie naar betrokken partijen gestuurd.89 Uiterlijk 23 maart, binnen de daartoe gestelde consultatieperiode, hebben KPN Mobile, Vodafone, T-Mobile, Orange, ACT, Tele2/Versatel, Essent en UPC hun reactie kenbaar gemaakt op de conceptrapportage. Ecorys heeft deze reactie meegewogen in de eindrapportage van het welvaartsonderzoek.
Maart 2007: Informatiebijeenkomst onderzoeken kopersmacht en welvaart
187. Op 5 maart heeft een informatiebijeenkomst plaatsgevonden. Daarin hebben Oxera en Ecorys de voorlopige resultaten van hun onderzoeken gepresenteerd waarna er voor partijen gelegenheid was tot vragen.
Mei 2007: Advies NMa
188. Op grond van artikel 18.3 van de Tw jo. artikel 14 van het Samenwerkingsprotocol tussen NMa en OPTA heeft het college de RvB NMa om advies gevraagd over de marktafbakening en de vraag of een marktpartij een positie van aanmerkelijke marktmacht heeft. De RvB NMa heeft op 8 mei 2007 zijn advies naar het college verzonden.90 Hierin onderschrijft de RvB NMa de conclusies van het college in het besluit.
Mei 2007: Zelfregulering aanbieders mobiele gespreksafgifte
189. KPN, Orange, Tele2, T-Mobile en Vodafone hebben op 22 december een protocol ondertekend met het oogmerk om in gemeenschappelijk overleg te komen tot voorstellen inzake de mobiele terminating tarieven, nadat de RvB NMa schriftelijk had verklaard het overleg niet als inbreuk op de
87 OPTA/TN/2007/200024, Marktanalyse mobiele gespreksafgifte – onderzoek effecten (1), 11 januari 2007.
88 OPTA/TN/2007/20321, Marktanalyse mobiele gespreksafgifte – onderzoek kopersmacht – consultatie conceptrapport Oxera, 22 februari 2007.
89 OPTA/TN2007/200326, Marktanalyse mobiele gespreksafgifte – consultatie conceptrapport Ecorys, 22 februari 2007.
Mededingingswet te beschouwen. Van elke overlegronde die in dit kader heeft plaatsgevonden, heeft het college conform dit protocol een schriftelijk verslag ontvangen, akkoord bevonden door een onafhankelijke waarnemer.
190. Het overleg heeft geleid tot een vaststellingsovereenkomst tussen KPN, Orange, Tele2, T-Mobile en Vodafone, welke bij brief van 11 mei 2007 aan het college is verstuurd. Hierin laten de betreffende ondernemingen weten dat zij de tarieven voor mobiele gespreksafgifte vanaf 1 juli 2007 vrijwillig zullen verlagen voor een periode van drie jaar. Het college heeft kennis genomen van deze verlaging, en deze meegenomen in zijn analyse en besluitvorming
April 2007: Nationale en Europese consultatie
191. Op 15 mei 2007 heeft het college in het kader van de uitgebreide openbare
voorbereidingsprocedure het ontwerpbesluit openbaar gemaakt, en ter consultatie voorgelegd aan de markt.
192. Daarnaast heeft het college op 15 mei 2007 in het kader van de uitgebreide openbare voorbereidingsprocedure het ontwerpbesluit genotificeerd bij de Europese Commissie en Nationale Toezichthouders uit de EU-lidstaten.
193. De eindrapportages van het kopersmachtonderzoek van Oxera en het welvaartsonderzoek van Ecorys zijn gelijktijdig met het ontwerpbesluit gepubliceerd, en maken hier integraal onderdeel van uit.
Bepaling van de relevante markt
OPENBARE VERSIE
5 Bepaling van de relevante markt
5.1 Inleiding
194. In dit hoofdstuk wordt de relevante markt bepaald, op grond van de methodiek zoals beschreven in hoofdstuk 3.
195. De dienst die in dit besluit onderzocht wordt is de wholesale dienst voor gespreksafgifte op een individueel mobiel netwerk (ook wel bekend als Mobile Terminating Access, MTA). In de aanbeveling van de Europese Commissie wordt aan deze markt gerefereerd als ‘markt 16’.
196. In paragraaf 5.2 zal het college nader uiteenzetten welke uitgangspunten hij hanteert bij het aanwijzen en afbakenen van de onderhavige markt voor mobiele gespreksafgifte. Vervolgens zal in paragraaf 5.3een algemene beschrijving worden gegeven van de dienst mobiele gespreksafgifte. In paragraaf 5.4komt vervolgens het onderzoek naar de relevante productmarkt aan de orde, en in hoofdstuk 5.5 de relevante geografische markt. Afgesloten wordt met de conclusie in paragraaf 5.6.