5 Organisatie en kenmerken van de teams op de posten in Groningen en in Zwolle
5.1 De post in Groningen
5.1.1 Achtergrond informatie
Figuur 5.1.1: Treindienstleidingspost in Groningen, buitenzijde De treindienstleidingspost Groningen is in de jaren ’80 gebouwd. Op de post is inmiddels de bediening van de infrastructuur in Noord-Nederland ondergebracht. Op de post staan verschillende soorten bedienmiddelen. Voor elk van deze middelen is een aparte opleiding vereist. Naast bedienen van de infrastructuur wordt voor Arriva, de reizigerstreinvervoerder ten noorden van de lijn Groningen-Leeuwarden-Stavoren, de planaanpassing in de dienstregeling uitgevoerd. Deze taak is gedelegeerd vanuit de netwerkbesturing. Deze delegatie heeft plaatsgevonden omdat de kontakten met Arriva steeds via de treindienstleidingspost liepen en omdat het spoorwegnet ten noorden van de lijn Groningen-Leeuwarden-Stavoren een apart gebied betreft. De communicatie met de netwerkbesturing werkte nogal omslachtig. Vrijgeven van rijwegen in het gebied rond Onnen wordt eveneens op de post geregeld. In dit gebied rijden voornamelijk goederentreinen van verschillende vervoerders en hier is een werkplaats voor treinonderhoud gevestigd. Vrijgeven van deze rijwegen gebeurt door middel van tijd/ruimte-slots. Voor een bepaalde tijd worden specifiek benoemde rijwegen vrijgegeven voor een bepaalde vervoerder. Andere vervoerders hebben dan geen toegang tot die sporen. Het bedienen van de wissels en de daaraan
Figuur 5.1.2: Overzicht werkplekken post Groningen
5.1.2 Resultaten van het gesprek met de postmanager in Groningen
Een samenvatting van het gesprek met de postmanager is puntsgewijs en in volgorde van de set vragen hieronder weergegeven.• Kennen de operationele teams een expliciet doel?
Uit de gesprekken, met de postmanager en uit de interviews met de
treindienstleiders, blijkt dat de treindienstleiders geen expliciete doelstelling kennen met betrekking tot de output van hun werk. Voor de één zijn de reizigers belangrijk, voor de ander de vervoerders. De prioriteit is wisselend. Impliciet wil iedereen zo goed mogelijk presteren.
• Heeft het team een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid?
De teams hebben nu geen benoemde gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. De verantwoordelijkheid voor de resultaten van het team zijn belegd bij de
dienstdoende teamleider
• Zijn de teamleden breed inzetbaar en kunnen zij elkaar onderling vervangen? Een beperkt aantal treindienstleiders kunnen meerdere werkplekken bedienen. Deze mensen draaien veelal in reserve diensten in worden onder andere
ingepland bij ziekte van collega’s. Daarnaast kunnen zij tijdens een dienst
collega’s vervangen. Afhankelijk van de mensen die dienst hebben, wordt, in het geval de werkdruk hoog oploopt als gevolg van verstoringen, het werk van elkaar overgenomen. Dit is echter geen vast patroon.
• Regelt een team de eigen taakverdeling, coördineert het team zelf de werkzaamheden?
De teamleiders op de post vervullen feitelijk de rol van operationeel manager. Zij zijn veelal de vraagbaak voor de medewerkers en herverdelen het werk als daartoe aanleiding is; dit wordt zoals gezegd niet standaard vanuit de
medewerkers zelf gedaan. De coördinatie van het werk is feitelijk vastgelegd door de roosterindeling van de verschillende medewerkers. Coördinatie tijdens een dienst vindt incidenteel plaats onder leiding van de teamleider. In individuele
Daarnaast worden activiteiten op het gebied van materieelbijsturing voor Arriva uitgevoerd door de treindienstleider.
• Heeft het team voldoende regelvermogen om storingen zelf weg te kunnen werken?
Elke individuele treindienstleider probeert zijn proces zo goed mogelijk te regelen. Voor veel afwijkende beslissingen is overleg met de netwerkbesturing nodig. • Zijn de teamleden onderling afhankelijk van elkaar?
De onderlinge afhankelijkheid van de teamleden bestaat uit het doorgeven van relevante informatie over de treinenloop en ander gebruik van de spoorinfra aan buur treindienstleiders. Een deel van deze informatie wordt via de
computersystemen doorgegeven en een deel wordt mondeling gegeven. De teamleden zijn in beperkte mate onderling afhankelijk van elkaar. Tussen verschillende treindienstleidingsgebieden vindt weinig/geen overdracht van treinverkeer plaats.
• Is de samenstelling van het team relatief vast?
De samenstelling van een team kan per dagdeel veranderen, de roosters lopen niet synchroon. Tijdens een dienst is de samenstelling wel tamelijk stabiel. De samenstelling van de teams wordt beïnvloed door de verschillende
roosterindelingen:een 21-weeks, een 4-weeks en een 14-weeks rooster voor de verschillende bediengebieden (noordoost Groningen, Lauwers/oost Groningen, Groningen lokaal, Leeuwarden en leeuwarden-Stavoren-Harlingen) en
bediensystemen. Hierdoor variëren de teams per dienst en is er geen langdurende vaste samenstelling van teams.
• Zijn de teamleden rechtstreeks betrokken bij het aantrekken van nieuwe teamleden?
De teamleden zijn niet direct betrokken bij het aantrekken van nieuwe teamleden. Wel bestaat er een procedure voor inspraak bij benoemingen, de voorselectie heeft dan al door de postmanager en zijn assistent plaatsgevonden.
Aanvullende informatie uit het gesprek:
De gemiddelde leeftijd van de medewerkers op de post in Groningen is 47 jaar. De meeste mensen vinden de werkwijze en de organisatie van werk, zoals dat nu plaats vindt op de post, prima. Er is wel een verschil waarneembaar tussen de “oude rotten” en de jongeren. De oude garde vindt de werkdruk prima, terwijl de jongeren vaker spreken van verveel taken.
De assistent-procesmanagers hebben feitelijk de dagelijkse leiding en hebben zicht op de details betreffende de dagelijkse uitvoering. De postmanager treedt op als facilitator/coach. Hij is niet meer op de hoogte van alle details betreffende de uitvoering.
Volgens de postmanager is het invoeren van zelfsturende teams, met een eigen verantwoordelijkheid, eigen budget, eigen taakverdeling en onderlinge vervanging, een brug te ver. Hij heeft er niet voldoende vertrouwen in dat de medewerkers op de post zo’n stap kunnen en willen maken.