Type factor Factoromschrijving Mogelijke rol
(Voor alle factoren daarnaast: Niet van toepassing, Anders, Onbekend) Algemeen
Zichtomstandigheden Schemer, Donker, Donker met verlichting, Laagstaande zon, Zonreflectie, Rook, Mist, Onopvallendheid andere weggebruiker
Neerslag Regen, Hagel, IJzel, Sneeuw, Natte sneeuw
Wind Harde wind
Bijzondere verkeerssituatie Voetganger op rijbaan, Overstekend dier, Los voorwerp, Eerder ongeval, Brand op de rijbaan, Wegwerkzaamheden
Gedrag andere weggebruiker Onaangekondigde manoeuvre, Onjuiste verlichting, Andere weggebruiker dwingt tot actie
Verkeersdrukte File, Druk, Rustig Mens
Staat Medische conditie Diabetes, Epilepsie, Hartklachten, Oogaandoening, Ziekte van Parkinson Slechtziend of – horend Bijziend, gecorrigeerd door bril of lenzen, Bijziend en droeg geen bril of
lenzen, Verziend, gecorrigeerd door bril of lenzen, Verziend en droeg geen bril of lenzen, Slechthorend, Combinatie
Psychofysiologische conditie Alcohol, Drugs, Emotie, Vermoeidheid, Haast, Gestresst, Combinatie Interne conditionering Voorrang hebben, Te veel zelfvertrouwen, Te nauwe focus, Verkeerde
inschatting rijsnelheid andere verkeersdeelnemer (afwijkend t.o.v. verkeersbeeld)
Ervaring Rijervaring Geen rijbewijs, Tijdens rijopleiding, Minder dan een jaar rijbewijs, Beginnersrijbewijs maar langer dan een jaar, Rijdt zeer weinig Ervaring met route Nieuwe route, Nieuwe weg, Niet gewend om rechts te rijden Ervaring met voertuig Nieuw of ander voertuig, Niet gewend aan automaat Ervaring met omgeving Grote stad, Donker, Sneeuw, Gladheid, Mist
Automatisme Ja
Afleiding Afleiding buiten voertuig Voetganger(s) op de weg, Dier op weg, Weg zoeken, Reclamebord, Wegwerkzaamheden, Politie, Ongeval, Praten met andere fietsers Afleiding binnen voertuig Bediening geluidsdrager, Bediening telefoon, Telefoongesprek, Praten met
passagier, Eten, Drinken, Reiken naar object Afleiding bestuurder In gedachten zijn, Medische problemen
Type factor Factoromschrijving Mogelijke rol
(Voor alle factoren daarnaast: Niet van toepassing, Anders, Onbekend) Risicogedrag Snelheid Bewust boven snelheidslimiet, Onbewust boven snelheidslimiet, Te hard
voor omstandigheden
Positie voertuig Te weinig afstand tot voorligger, Te dicht bij as van de weg, Te dicht bij kant/berm
Verkeersregels Verkeersbord negeren, Rood licht negeren, Wegmarkering negeren, Signaal negeren, Geen richting aangeven, Geen voorrang verlenen, Geen doorgang verlenen, Tegen de rijrichting inrijden
Sensatie zoeken Uittesten voertuig, Competitie, Stunt uithalen
Verlichting Geen voertuigverlichting overdag, Geen voertuigverlichting in het donker Voertuig
Mechanisch Stuurinrichting Gedeeltelijk defect, Geheel defect
Remmen Gedeeltelijk defect, Geheel defect, Ongelijkmatige remverdeling
Motor Gedeeltelijk defect, Geheel defect, Opgevoerd
Ophanging Gedeeltelijk defect, Geheel defect
Elektrisch systeem Gedeeltelijk defect, Geheel defect, Accu leeg
Onderhoud Voorruit Kleine beschadigingen, Gebroken, Beslagen, Vervuild,
Vizier/windscherm/bril nat of beslagen
Zijruit bestuurder Kleine beschadigingen, Gebroken, Beslagen, Vervuild Zijruit passagier Kleine beschadigingen, Gebroken, Beslagen, Vervuild Achterruit Kleine beschadigingen, Gebroken, Beslagen, Vervuild Banden Verkeerd type, Verkeerde spanning, Loopvlak, Klapband
Koplampen Type verkeerd, Lamp defect, Lamp gebroken, Behuizing gebroken, Reflector defect, Niet aanwezig
Achterlichten Type verkeerd, Lamp defect, Lamp gebroken, Behuizing gebroken, Reflector defect, Niet aanwezig
Remlichten Type verkeerd, Lamp defect, Lamp gebroken, Behuizing gebroken, Reflector defect, Niet aanwezig
Knipperlichten Type verkeerd, Lamp defect, Lamp gebroken, Behuizing gebroken, Reflector defect, Niet aanwezig
Mistlicht Type verkeerd, Lamp defect, Lamp gebroken, Behuizing gebroken, Reflector defect, Niet aanwezig
Benzine controlelampje Defect, Niet defect Olie controlelampje Defect, Niet defect Motortemperatuur indicator Defect, Niet defect
Type factor Factoromschrijving Mogelijke rol
(Voor alle factoren daarnaast: Niet van toepassing, Anders, Onbekend) Ontwerp Zichtproblemen door... A-pillar, B-pillar, C-pillar, Stuurwiel, Achteruitkijkspiegel, Zijspiegels, Stoelen
Auditieve signalen Signalen verwarrend
Dashboard instrumenten Kleur, Formaat, Verwarrende informatie
Bedieningselementen Kleur, Formaat, Verwarrende informatie, Toegankelijkheid, Tegenintuïtieve bediening
Voertuigstabiliteit Algemene voertuiginstabiliteit, Armleuningen scootmobiel niet naar beneden
Lading Zware belading Op het voertuig, In het voertuig
Onevenwichtig beladen Op het voertuig, In het voertuig Belading belemmert zicht Op het voertuig, In het voertuig Weg
Aanrijroute Verticaal alignement Helling (niet conform CROW), Helling (hoewel conform CROW), Stop/oprijzicht (niet conform CROW), Stop/oprijzicht (hoewel conform CROW)
Horizontaal alignement Stop/oprijzicht (niet conform CROW), Stop/oprijzicht (hoewel conform CROW), Bochtigheid (niet conform CROW), Inconsistentie bochten Bocht Boogstraal (niet conform CROW), Boogstraal (hoewel conform CROW),
Verkanting (niet conform CROW), Verkanting (hoewel conform CROW), Niet aangekondigd, Onduidelijk aangekondigd, Combinatie
Wegomgeving Verlichting Niet aanwezig, Niet brandend, Brandend maar slecht zichtbaar, Alleen links, Alleen rechts, Misleiding
Verkeersremmers Drempels, Plateau, Alleen optisch, Versmalling, Niet aanwezig, Niet consistent
Zichtbeperking Wegverloop, Bomen/struiken, Hekwerk/brug/muur, Bord(en), Ander voertuig
Reflectorpalen Afwijkend, Niet aanwezig
Bochtschilden Aanwezig maar niet bij alle bochten, Niet aanwezig
Wegconditie Wegverharding Beton, Asfalt(beton), ZOAB, Tegels/stenen/klinkers, Kinderkopjes, Grind/steentjes, Aarde/zand
Kwaliteit wegdek Gaten/kuilen in het wegdek, Bovenlaag weggereden, Scheuren, Bulten Staat kantmarkering Versleten, Verwarrend door resten oude markering
Staat asmarkering Versleten, Verwarrend door resten oude markering Vochtigheid wegdek Nat, Plassen op de weg, IJs, Sneeuw
Type factor Factoromschrijving Mogelijke rol
(Voor alle factoren daarnaast: Niet van toepassing, Anders, Onbekend) Weginrichting Snelheidslimiet Hoger dan categorie, Lager dan categorie
Suggestie-/redresseerstrook Niet aanwezig, Te smal (niet conform CROW), Te smal (hoewel conform CROW), Te breed (niet conform CROW), Te breed (hoewel conform CROW) Kantmarkering Niet aanwezig, Type niet conform CROW, Breedte niet conform CROW,
Type en breedte niet conform CROW, Niet geschikt hoewel conform CROW Asmarkering Niet aanwezig, Type asmarkering niet conform CROW, Breedte
asmarkering niet conform CROW, Type en breedte asmarkering niet conform CROW, Asmarkering niet geschikt hoewel conform CROW, Type rijrichtingscheiding niet conform CROW, Breedte rijrichtingscheiding niet conform CROW, Type en breedte rijrichtingscheiding niet conform CROW, Rijrichtingscheiding niet geschikt hoewel conform CROW
Rijstrook/rijloper Te smal (niet conform CROW), Te smal (hoewel conform CROW), Te breed (niet conform CROW), Te breed (hoewel conform CROW)
Bochtschilden Aanwezig maar niet bij alle bochten, Niet aanwezig
Kruispuntinrichting Maatvoering kruispunt niet conform CROW, Maatvoering rotonde niet conform CROW, Voorrangsregeling niet conform CROW, Voorrangsregeling onduidelijk, VRI niet conflictvrij, Scheiding verkeersstromen niet conform CROW, Ontwerp niet geschikt hoewel conform CROW, Combinatie Wegmeubilair Hoog obstakel (>10cm) op rijbaan/fietspad en uitvoering nc CROW
(contrast, markering, verlichting); Hoog obstakel (>10cm) op
rijbaan/fietspad, plaatsing nc CROW (locatie, doorgang); Hoog obstakel (>10cm) op rijbaan/fietspad, plaatsing én uitvoering nc CROW; Meerdere hoge obstakels op rijbaan/fietspad, met te smalle doorgangsruimte (<1,5m); Meerdere hoge obstakels op rijbaan/fietspad, locatie nc CROW; Meerdere hoge obstakels op rijbaan/fietspad, te smalle doorgang én locatie nc CROW; Meerdere hoge obstakels op rijbaan/fietspad, uitvoering nc CROW; Meerdere hoge obstakels op rijbaan/fietspad, plaatsing én uitvoering nc CROW; Neerklapbaar paaltje op rijbaan/fietspad dat neergeklapt en niet verzonken is; Laag obstakel (<10cm) op
rijbaan/fietspad, zonder attentieverhogende maatregelen; Laag obstakel (<10cm) op rijbaan/fietspad, hoewel met attentieverhogende maatregelen; Laag obstakel (5-10cm) langs rijbaan/fietspad, zonder attentieverhogende maatregelen
Berm Semiverharding Niet aanwezig, Type materiaal niet conform CROW, Breedte niet conform CROW
Breedte obstakelvrije zone Obstakelvrije zone te smal (niet conform CROW), Enkel obstakel niet goed afgeschermd, Combinatie
Breedte vlucht-/bergingszone Te smal
Geleiderail Niet aanwezig, Type geleiderail niet conform CROW, Breedte tot uitbuiging niet conform CROW, Niet hersteld na eerder ongeval
Middenberm Type middenberm niet conform CROW, Breedte middenberm niet conform CROW, Hoogte scheidingswal niet conform CROW, Combinatie van afwijkingen t.o.v. CROW, Middenberm niet geschikt hoewel conform CROW
Talud Te steil
Kwaliteit berm Aansluiting met verharding (niet conform CROW), Beschadigde rand van het wegdek, Niet draagkrachtig/zacht, Combinatie van afwijkingen
Type factor Factoromschrijving Mogelijke rol
(Voor alle factoren daarnaast: Niet van toepassing, Anders, Onbekend) Letsel
Beveiligingsmiddelen Gordel Niet aanwezig, Niet gebruikt, Verkeerd gebruikt
Airbag Niet aanwezig, Niet uitgevouwen
Kinderzitje Niet aanwezig, Niet gebruikt, Verkeerd gebruikt
Helm Verplichte helm niet gedragen, Verplichte helm verkeerd gedragen Contactpunten
lichaam Contact eigen voertuig Stuur, Dashboard, Voorruit, Binnenspiegel, Zijruit, Portier, Firewall, Bodemplaat, Los voorwerp in voertuig, Trapper, Remhendel, Zadel, Frame, Spaken/wiel, Ketting, Derailleur, Bekneld onder eigen voertuig, Combinatie Contact omgeving Lichaamsdeel uit voertuig, Uit voertuig geslingerd, Voorwerp dringt in
voertuig, Tegen ander voertuig, Bekneld onder ander voertuig, Bekneld tussen eigen en ander voertuig, Tegen obstakel, Tegen wegdek, Combinatie Letselverhogende
omstandigheden Snelheid Hoge snelheid eigen voertuig, Hoge snelheid botspartner, Hoge snelheid beide botspartners Omgevingstemperatuur Lage buitentemperatuur (<10 graden), Lage watertemperatuur (<15
graden)
Bijzondere situatie Voertuig te water, Voertuig in brand, Voertuig over/op de kop, Letsel opgelopen tijdens bevrijding, Vervolgaanrijding
Vertraagde hulp Melding ongeval, Kan niet (tijdig) uit voertuig komen, Reanimatie, Aanrijtijd ambulance, Tijd tot ziekenhuis
Letselverlagende
omstandigheden Letselverlaging door… Gordel correct gedragen, Airbag(s) uitgevouwen, Gordel gedragen en airbag(s) uitgevouwen, Kinderzitje correct gebruikt, Verplichte helm gedragen, Niet-verplichte helm gedragen, Beschermende motorkleding, Beschermende motorkleding met rugbeschermer, Onderrijdbeveiliging (voor/achter/zij), Combinatie
Bijlage 10 Functionele fouten
De code voor de functionele fout (bijv. D1) wordt gevolgd door de omschrijving van die fout. Tussen vierkante haken [ ] volgt daarna een korte toelichting.
Informatiedetectie (D):
D1: Item onzichtbaar [plots opdoemend, zo snel dat je niets had kunnen doen (i.t.t. V7)] D2/3: Looked but failed to see [twee varianten: 1) met ander verkeersgerelateerd kijkgedrag bezig (bijv. route zoeken, op gevaarlijkste deel van de situatie letten); 2) vluchtig gekeken] D4: Afgeleid van rijtaak [niet (goed) gekeken door afleiding binnen/buiten het voertuig] D5: Niet gekeken [waarom zou ik in zijstraten kijken, ik heb toch voorrang; daardoor voertuig uit zijstraat niet opgemerkt i.t.t. V5/V6 (wel gezien, maar andere verwachting)]
Informatieverwerking (V):
V1: Verkeerd inschatten complexiteit van de weg [bijv. de boogstraal van een bocht verkeerd inschatten, waardoor je ‘m niet kunt houden]
V2: Verkeerd inschatten snelheid/positie van ander [bijv. bij het invoegen de afstand tussen twee voertuigen verkeerd inschatten]
V3: Verkeerd inschatten van verkeerssysteem [bijv. midden in een slecht ontworpen of slecht aangegeven verkeerssituatie belanden en daar een obstakel vormen voor anderen]
V4: Verkeerd begrijpen manoeuvre van ander [de signalen (afremmen, richtingaanwijzers, gedrag) van een ander verkeerd begrijpen. !!Voor voorrangssituaties zie V5 en V6!!]
Voorspelling (V):
V5: Niet verwachten dat iemand die geen voorrang heeft in beweging komt [hij staat netjes te wachten tot ik voorbij ben; ik heb immers voorrang]
V6: Verwachten dat degene die geen voorrang heeft het probleem oplost [hij gaat echt wel stoppen want ik heb voorrang (deze andere verkeersdeelnemer rijdt/beweegt dus al/nog)] V7: Geen obstakel of voertuig verwachten [terwijl je dat – gezien eerdere ervaringen met (soortgelijke) situaties – wel zou kunnen verwachten en je er ook goed rekening mee kunt houden. Bijv. tegenligger na een bocht, voetganger die achter een stilstaande bus vandaan komt]
Beslissing (B):
B1: Bestuurder wordt gedwongen risico te nemen [bijv. het kruisingsvlak iets oprijden omdat je het anders gewoon niet kunt zien]
B2: Bewuste overtreding [inhalen waar het eigenlijk niet kan, door rood rijden, etc.]
B3: Foutief automatisme getriggerd [bijv. de auto voor je gaat rijden, dus je volgt ‘m gewoon]
Actie (A):
A1: Verlies controle door externe oorzaak [bijv. aquaplaning, klapband, windstoten] A2: Afwijkende koers door onoplettendheid [geleidelijk van de weg raken en dat net te laat door hebben omdat je een cd wisselde of er niet helemaal met je gedachten bij was.] A3: Foute uitvoering van de voorgenomen actie [je hebt alles gezien en wist precies wat je moest doen, maar de uitvoering laat te wensen over; bijv. verkeerde versnelling]
Rijgeschiktheid/rijvaardigheid (R):
R1: Verlies bewustzijn [geen actie ondernemen omdat je daar simpelweg niet toe in staat bent vanwege in slaap vallen of onwel worden]
R2: Vermindering rijgeschiktheid door overmatig drank of drugsgebruik [de verkeerstaak niet meer kunnen uitvoeren door overmatig drank of drugsgebruik]
R3: Tekort aan cognitieve capaciteit [de verkeerssituatie is simpelweg te lastig en je weet niet goed wat je moet doen om deze situatie veilig te passeren].
Anders Onbekend
Bijlage 11 Vragenlijstonderzoek onder
deelnemers aan een bloementoertocht
Werving
Om meer te weten te komen over de ervaringen van scootmobielrijders, zijn deelnemers aan een scootmobieltoertocht gevraagd een korte vragenlijst in te vullen. Doel van de vragenlijst was om meer inzicht te krijgen in het gebruik, de eigendom van, advisering over, training en ervaringen met de scootmobiel. De Scootmobiel Bloementoertocht is in 2015 voor de zesde keer
georganiseerd en is een initiatief van Stichting Platform gehandicaptenbeleid Noordwijkerhout (SPGN). De keuze voor de werving van scootmobielrijders tijdens een toertocht was een praktische manier om zo veel mogelijk scootmobielrijders persoonlijk te benaderen. Door de keuze voor deze wijze van werving is er wel het risico dat een selecte groep scootmobielrijders is benaderd.
Deelnemers
Circa 105 scootmobielrijders hebben deelgenomen aan de tocht. De vragenlijst is door 61 deelnemers ingevuld. Negen onvolledige vragenlijsten zijn niet in de analyses meegenomen. In totaal zijn 52 vragenlijsten geanalyseerd. Alle deelnemers hebben een sleutelhanger met zaklampje gekregen voor hun deelname.
Leeftijd en geslacht
Tabel B11.1 toont de verdeling naar leeftijd en geslacht van de geënquêteerde scootmobiel- rijders. Iets meer vrouwen (54%) dan mannen (46%) hebben de vragenlijst ingevuld. Circa 70% van de deelnemers was ouder dan 65 jaar. De jongste deelnemer was 38 en de oudste 95 jaar oud.
Tabel B11.1. Leeftijd en geslacht van scootmobielrijders
Leeftijd Vrouw Man Totaal
< 50 jaar 1 (4%) 0 (0%) 1 (2%) 50 - 64 jaar 6 (24%) 4 (19%) 10 (23%) 65 - 74 jaar 9 (36%) 6 (29%) 15 (31%) 75 - 84 jaar 7 (28%) 9 (43%) 16 (31%) 85+ 2 (8%) 2 (9%) 4 (8%) Onbekend 0 (0%) 0 (0%) 3 (6%) Totaal 25 (100%) 21 (100%) 521 (100%)
Overige kenmerken
Het kan zijn dat het gewicht of de body mass index (BMI) van de bestuurder van invloed is op de stabiliteit van de scootmobiel. Er is daarom ook gevraagd naar lengte en gewicht van de bestuurder. De BMI is berekend door het gewicht te delen door het kwadraat van de lengte (gewicht in kg/(lengte in m)2 ). BMI is ingedeeld in vijf categorieën (ondergewicht, gezond gewicht, overgewicht, obesitas, en extreme obesitas).
Bij 80% van de scootmobielrijders was sprake van overgewicht, en de helft had ernstig overgewicht (obesitas of extreme obesitas).