Onduidelijke grenzen

De verschillende artikelen halen tegelijkertijd ook aan dat Verhoevens opgeworpen vragen belangrijk zijn voor de homowereld in het huidige digitale tijdperk en leggen uit waarom zijn keuzes zo gevoelig liggen. Volgens Junk is het probleem dat Verhoeven het slachtoffer is geworden van zijn eigen vraagstelling:

“Was Verhoeven uns zeigt, ist wie delikat und zerbrechlich die Illusion von Privatsphäre im Internet eigentlich is. […] Wir müssen darüber nachdenken, wie wir mit bestimmten Medien umgehen. […] Die Installation ist in ihrer Komplexität und ihrem Scheiterne in wichtiger Impulsgeber für viele Diskussionsstränge, aber Verhoeven ist nur der

Briefträger, nicht der Absender, in der Nachricht.” 90

Het tonen van de illusie van privacy mag echter niet gedaan worden over de rug van onschuldigen, aldus Sian Cain. Cain vraagt zich af of de wil van een kunstenaar altijd legitiem is om inbreuk te maken op de privacy van de ander. In Wanna Play? is dit volgens de auteur niet het geval en hij stelt dat Verhoeven te ver gaat, omdat zijn deelnemers niet medeplichtig worden gemaakt en bovendien laten zijn reacties zien dat hij niks heeft geleerd van de gebeurtenissen in Berlijn. Dit toont ze aan met een citaat van Verhoeven, waarin hij zijn excuses maakt aan de personen die zich geschaad voelen in hun private sfeer door zijn actie. Weliswaar stelt Verhoeven dat er veel te zeggen is over de opgeroepen vragen door zijn werk, maar volgens Cain toont hij met zijn gekozen woorden geen begrip voor de

bezoekers die voelen dat hun privacy is geschonden: 91

“I find it regrettable that people actually feel their privacy has been infringed upon. I find the opposition exemplary in a time in which we, as homosexuals, are once again hiding

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Junk 6 okt. 2014

91

Cain, Sian. ‘Grindr, dick pics and contemporary art’s new invasions of privacy.’ The Guardian. 9 okt. 2014. Internet. 1 mei 2015.

and choosing to express our sexual feelings in (apparent) anonymity. That anonymity is, I believe, a myth.” 92

Ondanks alle kritiek op Verhoevens keuzes en reacties wordt zijn positie als kunstenaar ook verdedigd, zoals door Junk. De auteur stelt dat de morele gijzeling door de media en de protesten ten opzichte van de kunstenaar te ver gaan. De belangrijkste reden hiervoor is dat Wanna Play? een boodschap uitdraagt die niet gehoord wil worden door de homowereld. In de installatie gebruikt Verhoeven namelijk de woorden van anderen om een groter fenomeen zichtbaar te maken. Deze contra-intuïtieve handeling zorgt er enerzijds juist voor dat de chatpartner geprovoceerd en aangezet wordt om na te denken over online privacy. Junk geeft anderzijds toe dat Verhoeven een grens is overgegaan met zijn vorm. Toch ontstaat er door de gewaagde vorm van Wanna Play een besef bij de homogemeenschap dat ze hun grip op privacy op het internet makkelijk kunnen kwijtraken en

is dit wellicht te confronterend. 93

Ook Imre Balzer schrijft in zijn artikel ‘Wanna Play?: Was macht Grindr auf der Bühne?’ dat een discussie over dit fenomeen van belang is binnen de homowereld, omdat “anonimiteit op het internet moeilijk is”. Volgens hem onderzoekt Verhoeven de vraag wat privacy tegenwoordig betekent en wil hij dit radicaal bediscussiëren. Deze discussie kan er alleen niet komen, omdat hij geen rekening heeft gehouden met de rechten van zijn gesprekspartner. Balzer beweert dat een daadwerkelijke discussie over privacy op het internet erg wenselijk zou zijn geweest, maar dat dit niet over de rug van onschuldigen mag

worden gevoerd.94 Dit wordt dan ook als het probleem van de theaterinstallatie aangewezen

in zijn artikel.

Het toont aan dat Verhoevens opgeworpen vragen door verschillende auteurs relevant worden gevonden. Dat wil zeggen dat Verhoevens vragen begrepen worden, maar dat zijn wijze van ter discussie stellen en de vorm van zijn theaterinstallatie afgekeurd worden.

Wanna Play? wordt door bijvoorbeeld Jacob Bard Rosenberg95 als werkelijk innovatief ervaren door het gebruik van de technologie, maar deze auteur vindt het onderwerp, intimiteit op het internet en het private individu, achterhaald. Er is door het debat over privacy schending geen ruimte voor Verhoevens vraag over intimiteit in het digitale tijdperk: “Wat

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Junk 9 okt. 2014

!

94

Balzer, Imre. ‘”Wanna Play?”: Was macht Grindr auf der Bühne?’. Tonic Magazine. 6 okt. 2014.

betekenen technologische ontwikkelingen voor de manier waarmee we omgaan met liefde,

intimiteit en betrokkenheid?”96

De oorzaak van het overschrijden van deze grens wordt door Chatzistefanou als volgt verklaard: de normen en waarden ten opzichte van privacy op het internet ontbreken. Oftewel, de grenzen van online privacy zijn onduidelijk:

“It is debatable whether contemporary societies have clearly established the new equilibriums between what is intrusive and what is respectful. I would argue that we are far from defining delineations between the public and the private, borderlines that would be relevant to how we live today. […] In this foggy landscape of risk-taking, unwittingly according to his claims of naivety, Verhoeven proved himself to be a cunning manipulator of sensationalism dressed up in so many layers of minority-

specific polemicizing.” 97

In de discussie rondom Wanna Play? wordt duidelijk dat Verhoeven de vinger op een zere plek van de homogemeenschap heeft gelegd, of zoals Verhoeven het zelf zegt: op een

open wond.98 Door het fenomeen van datingapplicaties in de publieke ruimte te tonen moet

hij uiteindelijk zichzelf verantwoorden en zelfs zijn werk stopzetten. Desalniettemin maakt

Wanna Play? zichtbaar dat grenzen van privacy bij digitale ontmoetingen niet afgebakend en

duidelijk zijn. Volgens Hebbel am Ufer en Verhoeven zijn de opgeroepen vragen nog steeds relevant, zoals bijvoorbeeld hoe online platforms sociale relaties veranderen. Daarmee benoemen ze echter niet de urgentie van het debat over online privacy en wanneer de grenzen daarvan worden overschreden. De gevoerde discussie in de media over privacy schending op het internet en de verhitte reacties laten echter zien dat deze discussie zeker relevant is en nog steeds gevoerd moet worden.