De Molukse wijk

De Molukse wijk speelt een belangrijke rol in dit onderzoek. Het is dan ook belangrijk om een duidelijk beeld te schetsen hoe het er hier aan toe gaat.

De Molukse wijk staat bekend als ‘De wijk’. Uit mijn eigen eerdere ervaringen met andere Molukse wijken weet ik dat dit op meerdere gebeurd. Het maakt daarbij dus niet uit welke Molukse wijk het is, men spreekt over ‘De wijk’. Een mooi voorbeeld dat het gebruik van ‘de wijk’ duidelijk maakt, schetst het volgende citaat:

42

“Als we zeggen ‘wijk’, nou, dan weten ze [de kinderen van de respondent] meteen al, we gaan naar opa en oma. Het is voor hun [de kinderen van de respondent] heel apart, want als ze zeggen tegen hun klasgenoten ‘wij gaan naar De wijk’, dan denken hun ‘wat is dat, De wijk?’. Dan zeggen mijn kinderen; “Nou, daar wonen mijn opa en oma, daar wonen allemaal

Molukkers”. Kinderen zien het heel erg zwart-wit.” (Wies, 32, buiten de wijk)

5.2.1.Voordelen en nadelen

Er zijn voordelen en ook nadelen die heersen rondom de wijk. Als voordeel wordt vaak genoemd dat het een sterke gemeenschap is, iedereen staat voor elkaar en kent elkaar. Dit kan echter ook op een negatieve manier uitpakken. De sociale controle is zeer hoog en de respondenten ervaren dit niet altijd als prettig.

“Bij wijze van durf je nog geen scheet in je eigen huis te laten, want iedereen lacht je dan uit bij wijze van.” (Ingmar, 23, buiten de wijk)

Respondenten stellen ook allemaal dat er sterke eenheid in de wijk heerst. Iedereen kent elkaar en iedereen zorgt voor elkaar. Er is een sterke cohesie aanwezig, ook onder de jongeren zoals eerder al naar voren kwam. Iedereen volgt elkaar, het volgende citaat illustreert dit:

“Ze blijven vaak bij zichzelf, ze hebben moeite met loslaten van elkaar. Ze zullen niet gauw andere dingen van andere culturen, ze klammen zich heel erg vast aan hun eigen cultuur. Wat je ook op school merkt, ze blijven gauw bij elkaar. Kies jij die ene richting, dan kies ik dat ook, want dat doen wij allemaal, want dan blijven we bij elkaar.” (Ingmar, 23, buiten de wijk)

Er is een zeer sterke vorm van eenheid tussen Molukkers binnen de wijk, zoals het volgende citaat illustreert:

“Nou, in de wijk trek je sneller naar elkaar toe dan daarbuiten, dat weet ik wel zeker.”(Nena, 19, buiten de wijk)

Die eenheid kan zelfs zo sterk zijn dat het tegen de andere groep zich uit. In dit geval zijn dat Nederlanders. Racisme naar Nederlanders toe komt ook voor, zoals blijkt uit de volgende citaten.

“Vroeger was het nog erger, want als ik dan een vriendinnetje meenam van Nederlandse afkomst, dan werd die uitgescholden. “Vieze Nederlander” en “wat doe je hier, het is de Molukse wijk”. Toen kon ik nooit fatsoenlijk vriendjes en vriendinnetjes meenemen, dat is nu niet meer zo.”(Jasmin, 19, binnen de wijk)

“Molukkers doen het [racistisch zijn] net zo goed naar Nederlanders toe. “ O ja die ‘belanda’s.’”.” (Ingmar, 23, buiten de wijk)

De eenheid in de wijk is heel sterk aanwezig. Dit ervaarde ik zelf heel duidelijk. Iedereen groet elkaar op straat en wanneer je ergens binnenkomt zitten er heel veel anderen uit de Molukse wijk. Er zijn daarnaast veel initiatieven die zich op wijk-niveau afspelen. Zo zijn er diverse muziekgroepen en een volleybalgroep.

43

5.2.2. Bepaald Type Molukker in de Molukse wijk

Meerdere respondenten halen aan dat er een bepaalde groep Molukkers in de Molukse wijk aanwezig is. Deze groep heeft een negatieve connotatie rond zich. Wel moet worden

opgemerkt dat dit respondenten zijn die óf buiten de wijk wonen, of zichzelf buiten de groep in kwestie beschouwen. Jasmin en Patricia vertellen over deze groep:

“Ze zijn heel lui. Ze willen niet werken, ze hangen meestal veel op straat. Ze zijn heel vaak met z’n allen. En ja, ik vind dat dat niet altijd een goede invloed heeft op hoe andere mensen ons zien. Want je krijgt toch een bepaalde naam. Zo van, kijk, die Molukkers dit of dat. En daar word je toch op aangekeken, dus ik vind dat ze dat wel mogen veranderen.” (Jasmin, 19, binnen de wijk)

Het is een bepaald beeld, van, maakt allemaal niet uit: Molukkers gaan het slechte pad op, studeren, dat is niet aan Molukkers. Wie zegt dat? Dit heeft mij aangewakkerd om juist hier in Nederland te laten zien van, nee, wij moeten juist níet achteruit gaan, en meegaan met de meute. Ik moet juist een statement maken en anders zijn dan anderen. (Patricia, 32, binnen de wijk)

5.2.3. Indoctrinatie

In de Molukse wijk is er, zoals eerder gezegd, een vorm van sociale controle. Er is ook een bepaalde vorm van controle die erop toeziet dat jouw mening gelijk loopt met de rest. Respondenten die deze uitspraken doen hebben allemaal een hoger opleidingsniveau of zijn buiten de wijk gaan wonen. Het komt erop neer dat zij meer een helicopterview kunnen hebben over de Molukse wijk, doordat zij hierin zijn opgegroeid, maar ook –doordat sommigen- de Molukse wijk van buitenaf hebben kunnen beschouwen. De Molukse wijk wordt ook wel door respondenten als conservatief beschouwd, waarnaar wordt verwezen naar het rms ideaal dat leeft en dat dit voornamelijk in de wijk leeft.

“Als je van kleins af aan, dan hoor je, dan hebben ze het constant over mena muria, via rms. Weten ze überhaupt wel waar het over gaat? Twee jaar geleden deden kleine kinderen dat ook. Weten ze überhaupt wel de essentie van het verhaal, kennen ze de geschiedenis?, waar het voor staat? Dat hele ‘viva rms’ wordt er gewoon in gedrild. Ze horen dat, ze denken er niet over na. Ze gaan gewoon mee met de crowd.” (Ken, 25, binnen de wijk)

“Ja, de standaard Molukse jongeren trekken elkaar overal in mee. Bijvoorbeeld als ze drugs gaan gebruiken, doe je daar eerder in mee als je jarenlang met ze omgaat dan dat je de keuze hebt met wie je omgaat. Ze trekken elkaar mee, dat zou ik niet bij mijn kinderen

willen.”(Camiel, 19, buiten de wijk)

Wanneer ik aan deze respondent vraag of hij later binnen/buiten de wijk wilt gaan wonen heeft hij hier duidelijk een visie over:

“Buiten de wijk, sowieso. Ja, ik hoef niet echt mijn kinderen zoveel, bijvoorbeeld als ik kinderen krijg, dat ze daar teveel in meegaan met de jongeren. Dat is allemaal niet nodig, ze moeten hun eigen keus maken. Ik heb ook niet echt behoefte om in de wijk te wonen. Het heeft voor mij meer nadelen dan voordelen.” (Camiel, 19, buiten de wijk)

44

“Vooral op de Onafhankelijkheidsdag, daar werden wij niet mee opgevoed. Daar werden wij ook voor afgestraft, voor het feit dat wij een andere mening hadden dan de rest.” (Patricia, 32, binnen de wijk)

Even later vertelt Patricia het volgende:

“We [kinderen die binnen de wijk wonen] werden altijd vroeger met de propaganda gepropt. Nederlanders, de Nederlanders hebben onze grootouders hier gehaald, fuck die Hollanders. Het was alleen maar haat en nijd voor de Hollanders, niemand mocht met een Nederlandse jongen, of Nederlandse meid thuiskomen. Dat werd allemaal ingeprent in ons.” (Patricia, 32, binnen de wijk)

De wijk wordt sturend genoemd, men volgt elkaar en taalvaardigheid blijft achter.

5.2.4. Wijken in stand houden

Zowel respondenten die binnen als buiten de wijk wonen noemen dat het van belang is dat de Molukse wijken in stand worden gehouden. Deze uitspraken worden gedaan door

respondenten die zich sterk verbonden voelen met de Molukse gemeenschap. Onderstaande respondenten en hun mening staan hier beschreven. Deze respondenten zijn het er niet meer eens dat de Molukse wijk wordt opengezet voor Nederlanders:

“Ja zeg maar, omdat, andere plaatsen zijn de wijken zeg maar gemixt. Die wijken zijn zeg maar niet meer zo Moluks. Daarom vind ik het bij onze wijk in Assen ook stand moet houden, dat moet een Molukse wijk blijven. Dat vind ik ook belangrijk Anders dan gaat, ja de hele Molukse wijk kapot, vind ik dan. Ik wil gewoon dat de Molukse wijk blijft, dat er geen Nederlanders binnenkomen in de wijk. Dus dat vind ik.” (Cas, 21, binnen de wijk)

“Daar ben ik het niet mee eens. Dat vind ik wel heel jammer, eigenlijk moeten ze daar vanaf blijven. Want het heet al jarenlang vanaf het begin Molukse wijk, laat het ook gewoon, laat het zoals het is. Het is een vertrouwde omgeving. Ik bedoel meestal hebben ze een eigen kerk in het midden van de wijk of stichting. En als er andere mensen binnenkomen, dan wordt het geen Molukse wijk meer. Dan wordt het eigenlijk, alsof Molukse wijken gewoon kapot worden gemaakt. Die warmte heb je dan niet meer. En zo kunnen heel veel mensen hunzelf ook niet meer zijn in de wijk. In de wijk kun je al sneller iets doen dan dat je tussen Nederlanders woont. Over het geluid of wat dan ook, of over de stank van het koken. Daar kunnen ze gewoon doen wat ze willen, laat ik gewoon zeggen, gewoon doen alsof ze op Ambon zijn. En met Nederlanders ertussen, ja dan wordt het echt een grote overlast en ook voor de

Nederlanders want dan gaan ze alleen maar klagen en wie weet halen ze de politie erbij je weet hoe dat gaat. Dus de Molukse wijken moeten voor mij wel gewoon blijven.” (Kristiaan, 27, buiten de wijk)

Dit staat in sterk contrast met de volgende mening. Deze respondent is buiten de wijk gaan wonen vanwege de naar zijn idee nadelige redenen:

“Het is wel een isolement vind ik. Want je zondert je af ten opzichte van de Nederlandse samenleving. […] Je sluit jezelf er meer voor af. Ook met toenadering, toenadering naar andere culturen, andere mensen. Je blijft altijd maar binnen de Molukse gemeenschap en je denkt altijd maar dat van wat wij hebben is maar goed.” (James, 34, buiten de wijk)

45

5.2.5. Thuisgevoel wijk

Het thuisgevoel binnen de wijk is voor de één heel sterk aanwezig, bij de andere afwezig of zwak. Het is zeer divers. Het thuisgevoel is wel aanwezig doordat de deur openstaat en je gastvrij wordt ontvangen. In de wijk heerst meer het Molukse gevoel. Het ligt er vooral aan hoe erg je bekend bent met de gemeenschap en in hoeverre je contacten hier binnen liggen. Het thuisgevoel is vooral ook sterk wanneer een respondent veel omgang heeft met mensen uit de wijk. Dit blijkt vooral uit de volgende twee citaten, waarbij de eerste respondent van buiten de wijk komt en de tweede respondent is opgegroeid binnen de wijk:

“Ja ik voel me er deels wel thuis, aan de andere kant ook niet. Je ziet toch vaak dat als ik bijvoorbeeld bij mijn neef ben en we lopen naar buiten naar de auto of we lopen door de wijk heen, hij kent iedereen uit de wijk, hij groet iedereen. Ik groet ook wel iedereen, maar ken ze niet allemaal. Op dat deel voel ik mezelf er meer buiten vallen.” (Camiel, 19, buiten de wijk)

46

Tijdens mijn verschillende wandelingen in de Molukse wijk merkte ik wel dat de rms hier levendiger is dan buiten de Molukse wijk. Dit kon je zien aan verschillende uitingen in de wijk. Zo kwam ik graffiti tegen waarmee rms stond gespoten op een elektriciteitskastje, zie afbeelding 10. Ook ben ik de Molukse vlag op een lantaarnpaal tegengekomen, zie afbeelding11. Tijdens mijn veldwerk heb ik ook een bezoek gebracht aan de Molukse wijk in Bovensmilde en ook hier waren overal Molukse vlaggen, op elke lantaarnpaal. Of deze uitingen in de Molukse wijken sterker zijn dan daarbuiten en deze regel opgaat voor elke Molukse wijk valt niet te zeggen.