Maatwerk (beleidsvisie, beleidsregels en beleidsuitvoering)

Beleidsvisie

Ten eerste wordt de presentatie van de Wmo behandeld. De gemeente Almere heeft de visie in een model verwerkt. Dit model moet de visie naar buiten dragen. De naam van dit model is 'Het Eigen-Kracht-Model van Almere. De visie van Katwijk is vastgesteld op basis van de negen Wmo prestatievelden en wordt gepresenteerd in elf hoofdpunten wat samen de algemene visie van de gemeente Katwijk is. Deze visie is zeer uitgebreid uitgewerkt door de gemeente Katwijk. De beschrijving van Katwijk verschilt hiermee met de aanpak van Almere. Het verschil is dat Almere de aanpak kort en bondig vanuit een model beschrijft, en Katwijk over elf hoofdpunten zijn visie weergeeft en inhoudelijk ingaat wat er in Katwijk leeft. Almere en Katwijk geven beide aan begrippen te halen uit de VNG verordening.

49 Het doel van de nieuwe visie met betrekking tot de Wmo is bij de gemeente Almere dat iedereen zo lang mogelijk zelfstandig blijft en mee kan blijven doen op eigen kracht. Eerst moet een cliënt het zien te redden met hulp uit de eigen omgeving zoals familie, vrienden en buren en daarna komt pas de gemeente in beeld, aangezien de gemeente door bezuinigingen andere belangen heeft gekregen. Het woord vangnet staat hier centraal voor de gemeente Het doel van de visie van Katwijk lijkt veel op die van Almere. Ook hier staat het woord vangnet centraal en dient de cliënt zo lang mogelijk zelfstandig te blijven. Een verschil is wel dat Katwijk dieper ingaat op het doel in concreter aangeeft dat er in Katwijk veel familie, vrienden en organisaties zijn die cliënten willen en kunnen helpen. Dit is gedetailleerder beschreven dan het doel van de gemeente Almere.

Kernpunten van de visie van de gemeente Almere zijn verdeeld in drie punten. De kernbegrippen zijn eigen kracht, omgeving en aanvullende ondersteuning. Deze punten moeten samenwerken en meedoen stimuleren. Deze drie kernbegrippen maken het Eigen- Kracht-Model van Almere. In Katwijk zijn de woorden "meedoen" en "civil society" kernbegrippen. Het valt op dat beide gemeenten het hebben over meedoen, en dat dit ook het doel is van de Wmo. Alleen de manier waarop meedoen bewerkstelligd wordt varieert tussen de gemeenten. Almere geeft zeer duidelijk middels het model aan hoe meedoen gestimuleerd kan worden. Katwijk noemt het begrip meedoen en koppelt dit aan civil society. Almere geeft kort en krachtig neer wat de kernpunten zijn en Katwijk bespreekt het wat uitgebreider. Zo wordt ook hier bij Katwijk weer ingegaan op plaatselijke mogelijkehden om het meedoen te stimuleren. Zo wordt bijvoorbeeld aangegeven dat in Katwijk relatief veel vrijwilligers zijn als dit vergeleken wordt met het landelijk gemiddelde. Almere bespreekt zulk soort gegevens niet over de eigen stad, en houdt het meer bij een universele aanpak.

Almere geeft duidelijk aan dat maatwerk een belangrijk begrip blijft, ondanks de bezuinigingen. De gemeente wil ondersteunen, maar doet dit alleen wanneer dit echt nodig is. Verder valt op dat in documenten van Almere veel vaker het woord maatwerk wordt aangehaald dan in documenten van de gemeente Katwijk. Almere omschrijft maatwerk als volgt: "maatwerk wil zeggen: streven naar een noodzakelijke voorziening op maat, maar ook uitgaan van wat voor die persoon, met een bepaalde draagkracht, algemeen gebruikelijk is". In Katwijk willen ze wel tot maatwerk komen, maar wordt het woord sporadisch gebruikt, en worden meer woorden zoals "meedoen" en "betrokkenheid" als de belangrijkste begrippen

50 aangehaald om tot meer maatwerk te komen. Daarin ligt een groot verschil met Almere die het woord maatwerk vaak gebruikt en de inleiding begint met de kop "meedoen door maatwerk".

Beleidsregels

Almere geeft aan de modelverordening van de VNG aan te houden met betrekking tot het creëren van maatwerk. Ook de beleidsregels van Katwijk komen uit de VNG. De gehanteerde beleidsregels zijn voor zowel Katwijk als Almere gelijk. Ook op het gebied van ondersteuningsplannen en indicaties komen Katwijk en Almere overeen. Gevolg van de Wmo is dat men minder snel een indicatie krijgt waardoor de situatie van de cliënt in ondersteuningsplannen anders wordt beschreven. Zo wordt nu in beide gemeenten nu juist benadrukt wat een cliënt niet kan, in plaats van wat de cliënt wel kan, om zo de gewenste indicatie te verkrijgen.

Daarnaast is door andere regels in beide gemeenten een verandering opgetreden op het gebied van vervoer. Dat gebeurt nu alleen nog binnen de gemeente omdat anders de kosten te hoog zouden worden en dit wordt beschreven als een goede ontwikkeling.

Beleidsuitvoering

Binnen Almere wordt het volgende gezegd over de uitvoering van het beleid: "Omdat de regels niet meer zo hard en eenduidig zijn, is het wel belangrijk dat er ‘eenheid is in de uitvoering’. Dat wil zeggen dat aanvragen en situaties die vergelijkbaar zijn, ook hetzelfde worden behandeld". Binnen Katwijk wordt het begrip beleidsuitvoering niet genoemd.

In Almere geven ze aan dat er minder specialistische zorg geleverd kan worden aan cliënten. Het is allemaal meer in groepsverband en niet gericht op het individu. Daarnaast moeten begeleiders dingen gaan doen waar ze niet in geschoold zijn, zoals fysiotherapie. Ook voor de gemeente Katwijk is dit het geval. Alle specialisten worden wegbezuinigd.

Ook voor individuele gevallen die omschreven worden als zwaardere cliënten wordt geen maatwerk bewerkstelligd werd aan de hand van een aantal voorbeelden aangegeven binnen de gemeente Almere. Echter, binnen de gemeente Katwijk wordt er wel aan zwaardere cliënten maatwerk geboden, alleen zijn de minder zware cliënten hier de dupe van. Dat is een groot verschil tussen de twee gemeenten. Bij Katwijk krijgt echter de grootste groep mensen geen

51 zorg op maat, terwijl dit wel nodig is. Voor Almere geldt dit ook voor veel cliënten. Alleen wanneer mensen een grote mond of verbaal goed zijn en de cliënt weten te verkopen krijgt men wel zorg op maat wordt in Almere aangegeven. Begeleiders vinden dat een kwalijke zaak. In Katwijk is dit niet het geval, en wordt niet besproken.

Men geeft in beide gemeenten aan dat er teveel doorgeslagen is in de bezuinigingen waardoor de cliënt de dupe is geworden wordt in beide gemeente aangegeven. In Almere wordt als positief punt de ZOT's genoemd. Alleen door bezuinigingen wordt er kwantiteit geleverd in plaats van kwaliteit. In Katwijk kennen ze zoiets nog niet.

4.3.2 Betrokkenheid

Binnen Almere wordt betrokkenheid gedefinieerd als meedoen. Men geeft aan dat door bezuinigingen mensen moeten gaan meedoen. Ook in de beleidsdocumenten van Katwijk wordt betrokkenheid gedefinieerd als meedoen. Dat is een overeenkomst. In Almere wordt vooral vermeld dat door bezuinigingen mensen moeten gaan meedoen. Ouders worden daardoor wel meer betrokken, maar die zitten daar niet op te wachten en het brengt ook niet het gewenste effect omdat men er achteraf meer tijd aan kwijt is.

In Katwijk wordt naast meedoen ook het begrip "civil society" vaak genoemd. Daarin wordt gesteld dat de civil society van Katwijk beter is ontwikkeld dan de meeste andere gemeenten binnen Nederland. Er zijn in Katwijk veel vrijwilligers en andere mensen die hulp bieden. Dit is een verschil met de gemeente Almere, die dit niet aangeeft in beleidsdocumenten.

Overeenkomsten op het gebied van betrokkenheid zijn er ook voor beide gemeenten. Bij beide gemeenten wordt door begeleiders gezegd dat ze liever geen vrijwilligers hebben omdat deze niet goed genoeg geschoold zijn en men er alleen maar extra werk aan heeft. Voor verstandelijk gehandicapten begeleiding werkt dit niet wordt bij beide gemeenten aangegeven. Ook wordt bij beide gemeente aangegeven dat de cliënt meer betrokken wordt, en dat dit op zich een goede ontwikkeling is omdat de cliënt zichzelf kan ontwikkelen. Echter wordt bij beide gemeenten aangegeven dat het vervolgens bij de beleidsuitvoering niet mogelijk is om de voorzieningen voor de cliënt te verkrijgen.

52

4.3.3 Onzekerheid

Financiële onzekerheid

Beide gemeenten ervaren financiële onzekerheid. Bij de gemeente Almere lijkt dit wat heftiger te zijn dan binnen de gemeente Katwijk. Binnen Katwijk kijkt men alvast naar de toekomst en geeft aan dat er zwaardere cliënten zullen binnenkomen en dat er altijd bezuinigingen zullen zijn. Door de begeleiders binnen de gemeente Almere wordt er gesproken van een angstcultuur. Doordat men niet wist voor indicaties de cliënt nou kon krijgen leidde dit tot onzekerheid. Men ging uit angst handelen en er werd gedaan aan bangmakerij.

Inhoudelijke onzekerheid

Bij beide gemeenten wordt er gesproken van inhoudelijke onzekerheid. Binnen beide gemeenten geven de geïnterviewden aan dat regels constant veranderen waardoor niemand precies weet wat de regels zijn. Binnen de gemeente Almere wordt zelfs aangegeven dat mensen van de gemeente hun bevoegdheden niet weten door de verandering in regels. Ook wordt door inhoudelijke onzekerheid door de regels in beide gemeenten anders omgegaan met het schrijven van ondersteuningsplannen. Voorheen werd in beide gemeenten het positieve benadrukt, terwijl nu juist de dingen die een cliënt niet kan benadrukt worden. Dit wordt gedaan om de juiste indicatie te krijgen